W 2364
Donderdag
/V°. 1867.
24 October.
Prijs dezer Courant.
Deze Courant wordt dagelijks, met uit
zondering van Zon- en Feestdagen,
uitgegeven.
Prijs der Advertentiën.
Spoortreinen van Leiden] naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 10 ra.; 10 u. 10 m; 12 u. 42 m.; 3 u. 35 m
Postbuslichtingen(Lakenhal, Katoenfabriek en Nieuwstraat) 7 u. 45 m., 10 u. 45 ra.; 3 u. 35 ra.; 7 u. 35 m. en op Zondag 10 u.
Rijkstelegraaf van 3 uren 'sm. tot 9 uren 'sav. Spoorwegtelegraaf van 8 u. 'sm. tot 10 u. 30 m. 'sav.
Gemeentebestuur. Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uren. Commissie aan Fabricage, Woensdag te 12.
BurgemeesterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11. Presid. der Comm. van Fabricage Zaterdag van 111. Plaatselijke Secre
tarie, van 104. Thesaurievan 92; Zaterdag van 912. De Gemeente-architect is te spreken op het Raadhuis, van 121.
Kantoor der In- en Uitg. Rechten en Accijnzen van 91 en van 36 uren; van's Rijks Dir. Belastingen, Maandag,
Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 92; van Zegel en Registratie van 84;van de Hypoth. en het Kadaster van 9 4.
De geschiedenis van den Pruisischen staat wijst op eene
reeks van gewelddaden onder allerlei revolutionaire vor
men zij is eene doorgaande veroordeeling van het legitieme
beginsel. Stahl was hiermede genoeg verlegen. De nieuwe
rechtstoestanden, uit de revolutie of uit de voortgaande
ontwikkeling der maatschappij ontsproten, niet kunnende
loochenen, zonder het onhoudbare zijner leer in het hel
derste licht te stellen, moest hij een nieuw legitiem be
ginsel erkennen, dat uit het oude was ontstaan. Maar de
grens aan te wijzen, waar het recht van bestaan voor de
oude legitimiteit eindigt en voor de nieuwe begint, dit
vermocht hij niet. Tot meer dan algemeenheden heeft hij
het niet kunnen brengen. De fout ligt niet aan het ge
leerde hoofd der anti-revolutionaire school, zij ligt in hare
leer. Maar terwijl Stahl haar op die wijze meende te
redden, verviel bij in eene andere fout; want wat wezen
lijk uit God is, kan door den mensch niet van zijn ver
beven karakter ontdaan worden. Zoover gaat 's menschen
recht van cassatie niet. Met het oog hierop hebben de
anti-revolutie en de legitimiteit dan ook steeds een ge
sloten oog en oor gehad voor de euveldaden van de konin
gen bij de gratie Gods. De koning is onschendbaar"
was bij haar altijd regelook als de ministers niet ver-
autwoordelijk waren.
Langen tijd is het raadselachtig geweest, of de tegen
woordige koning van Pruisen al dan niet een anti-revolu
tionair was. Sedert geruimen tijd is alle twijfel dien
aangaande opgeheven. Hij is stellig een anti-revolutionair,
doch minder streng dan Stahl. "Ware de laatste tot het
praktische leven geroepen geworden, misschien zou hij ook
menig punt zijner leer hebben laten varen, zonder juist
een dilettant te worden, waartoe hij trouwens te geleerd
was. Doch de koning om op hem terug te komen
is niet alleen anti-revolutionair, hij is ook conservatief,
liberaal en, waar het pas geeft, democraat, revolutionair
natuurlijk ook. Hij is in dat opzicht de meest ontwikkelde
vorst, dien Pruisen ooit gehad heeft. Men zou hem eclec
tisch kunnen noemen. Toen hij te Koningsbergen gekroond
werd, verklaarde hij als een echt legitiem vorst zijne kroon
van God in ontvangst te nemen. Dat was een plechtig
oogenblik voor de vromen in den lande, die diep vervuld
waren van vreeze voor de moderne begrippen, volgens
welke de vorsten hunne kronen niet aan dien hoogen
oorsprong ontleenenwant de koning had, ten gevolge
zijner liberale velleïteiten, als kroonprins eenige overhel
ling tot die begrippen aan den dag gelegd. Italië, dat door
de macht der revolutie was ontstaan, bleef langen tijd
niet erkend. Later stapte de legitimiteit over hare gewe
tensbezwaren heen, om Oostenrijk van zich af te stooten
en alzoo zekere gebeurtenissen voor te bereiden. In den
zoo roemrijk gevoerden oorlog tegen Denemarken deed
de regeering des konings wel een beroep op de democratische
Duitschers, en de revolutionaire middelen werden ook niet
ontzien, maar de koning was toch na den oorlog weer de
gekroonde van Koningsbergen en erkende in allen ootmoed,
dat de Heer der Heirscharen de zege aan de Pruisische
wapenen had verschaft. In de constitutioneele conflicten
met de Tweede Kamer speelden de prerogatieven van den
legitiemen koning, die hij met de kroon van hooger hand
ontvangen had, eene hoofdrol. Toen de oorlog tegen Oosten
rijk zou beginnen, vertrouwde de vorst, in zijn goed recht
en overtuigd dat hij door Oostenrijk tot de verdediging
des vaderlands werd gedwongen, op de bescherming van
God; maar toen die oorlog geëindigd was, sprak hij noch
bij de terugkomst der troepen te Berlijn, noch bij andere
gelegenheden van den Heer der Heirscharen. Hij zag bij
intuïtie in dat zoo iets kwalijk zou strooken met de
revolutionaire wijze, waarop vorsten, evenzeer als hij bij
de gratie Gods, waren onttroond. In de kamer van afge
vaardigden werd toen rondborstig erkend, dat de regeering
in strijd met de constitutie had gehandeld, toen hij zonder
een door de vertegenwoordiging goedgekeurd budget had
geregeerd, en alzoo werden zelfs de prerogatieven van de
kroon, nadat zij zulke voortreffelijke diensten hadden ge
daan, prijs gegeven.
Wij zien hier dus beurtelings de meest mogelijke afwis
seling van richtingen. Daarvoor moet men eene zekere
vatbaarheid hebben. Toen de koning op den 7den dezer
in het gerestaureerde voorvaderlijke kasteel Hohenzollern
het, adres van antwoord van den Noord-Duitschen rijksdag
in ontvangst nam, scheen hij weer tot zekere vrome ideeën
teruggekomen. In het feit namelijk, dat hem het adres op
die plaats werd overhandigd, zag hij een bewijs, dat de
Voorzienigheid met het aldaar ontsproten vorstengeslacht,
en ook met Pruisen, was en is.
Wat zijn de lotgevallen van sommige menschen toch
zonderlingWat ligt toch in schijnbaar nietige zaken een
diepe zinDe koning had dien dag even goed op eene
andere plaats kunnen zijnmaar zoo was het niet beschikt.
De geschiedenis zal dit feit voor het nageslacht boeksta
ven, want er is leering uit te putten.
De tijdgenoot heeft kunnen zien, hoe anti-revolutie
legitimiteit en revolutie elkander de hand boden, om
veroveringen te maken.
A
LMDSCH
DAGBLAD
Voor Leiden, per 3 maandenƒ1.95.
Franco per post 2.80.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meer O.I2:.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer 0.15.
6 u. 9 ra.; 8 u. 35 ra.; 9 u. 27 ra.; Daar Haarlem en Arasterdamte 8 u. 45 m.; 11 u.45m.;2u.41ra.;4u.56m.;7 u. 35 m.; 9 n. 34 ni.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Amsterdam (Binnen-
Amstel) naar Leiden: Maandag-nam. te 1 u., overige dagen 'snara. te 2 n. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda: dagelijks voorm.
7 n. 15 m. Donderdag voorm. 6 u. 15 m. Van Gouda naar Leiden: Dagelijks nam. te 3 u. Zondags buiten dienst.
35 m. en 3 u. 35 ra. O.-I. Landpost. 9, 16 en 25. W.-I. Mail 14 en voorlaatsten van elke maand.
Ingezondeu.
