N°. 2333.
Woensdag'
A°. 1867.
18 September.
Deze Courant wordt dagelijksmet uit
zondering van Zon- en Feestdagen,
uitgegeven.
"Wij hebben gisteren ons gevoelen gezegd over het
voorstel van den heer De Bruyn aan den gemeenteraad van
Botterdam, volgens hetwelk de kerkgenootschappen voortaan
de kinderen zouden kunnen onderwijzen van ouders, die
zij niet zelf bedeelen maar naar de gemeentekas verwijzen.
Dit voorstel is, zoo wij wel onderricht zijn, niet toe
vallig dezer dagen opgeworpen, maar juist thans met opzet
ingediend. Tusschen de leiders der katholieke partij en de
liberalen met wie zij tot nog toe meestemdenis verschil
ontstaan. Die leiders trachten hun geloofsgenooten van de
liberalen afkeerig te maken en naar de conservatieven over
te voerenen daartoe moet ook dit voorstel dienen. Het
zal bij het behandelen er van moeten blijken, van wie de
katholieke geestelijkheid meer te wachten heeft, van de
liberalen of van de conservatieven. De liberale Botterdamsche
Courant heeft het voorstel onaannemelijk verklaard. Het
conservatieve Dagblad van 's-Gravenhage prijst het aan
en betoogt, dat de leer der Botterdamsche Courant illibe-
raal is en, in strijd met de Grondwet en allerlei andere
wetten, de vrijheid van geweten verkort.
De eisch der katholieken, door de liberalen geweigerd,
wordt dus door het blad, dat zich voor het orgaan der
conservatieven uitgeeftingewilligd.
Als eerlijkheid inderdaad de verstandigste politiek iswie
handelt dan in dit geval het verstandigsthet Dagblad en
zijn vrienden of de liberale partij
Hoe hebben de conservatievenniet slechts de kleine
factie die den heer Lion bezoldigt, maar de groote conser
vatieve partij, zich geërgerd over het zoogenaamde verbond
van liberalen en ultramontanenEen monsterverbond heette
het. Thorbecke wilde Nederland aan den paus schenken en
het Nederlandsche volk katholiek maken. En zeker nog niet
lang geleden stemden de ultramontaneneven goed als de
liberale katholiekenmet de protestantsche liberalen mede.
Maar wat hebben de liberalen aan die bondgenooten, tegenover
welke zij tot niets verbonden warenooit ingewilligd in strijd
met hun beginsel van scheiding van kerk en staat, van
gelijkheid van allen voor de wet Vraag het den ultramon
tanen zelf. Zij zullen u zeggen, dat zij voor hunne onder
steuning niets hebben genoten, en dat zij daarom het
vruchtelooze verbond hebben verbroken. Zij zijn thans beste
vrienden met de leiders der conservatieven. Zij beproeven
of zij door deze met meer dankbaarheid behandeld zullen
wordenof zij van hen zullen verwervenwat de liberalen
hun niet mogen en niet willen toegeven. De hoofden der
ultramontanen maken gemeene zaak met de hoofden der
Aprilbeweging, met de hoofden der protestantsche genoot
schappen. Om het onderwijs om de vorming van het op
komend geslacht is het hun te doen. Het Dagblad van
's-Gravenhage heeft het voorstel-De Bruyn onmiddellijk
aangenomen. Het nieuwe bondgenootschap begint dus on
der gunstige voorteekenen.
Maar zal de conservatieve partij goedkeuren wat de lie
den, die hen trachten te leidenbeklonken hebben Zullen
zijdie aan de Aprilbeweging deel hebben genomenniet
om Thorbecke weg te zenden, maar omdat zij het ultra-
montanisme verfoeiden en vreesden en waanden dat het door
Thorbecke werd voortgeholpen, genoegen nemen met een
accoord, dat den invloed der geestelijkheid op het onder
wijs versterkt? Wij betwijfelen het. De conservatieve partij
meent het ernstiger dan haar hoofden met haar beginselen.
Die hoofden mogen oppassendat hun volgelingen hen niet
alleen laten. Het onderwijs is een teer punt, en de wet op
het lager onderwijs is niet minder het werk der conserva
tieven dan der liberalen. Wee hem, die er inbreuk op maakt,
of laat maken.
En zullen de katholieken, ook zij die de liberale begin
sels zijn toegedaan, zich laten aftrekken van hun geestver
wanten, en ten gevalle van enkele drijvers eene beweging
begunstigendie op eene nieuwe Aprilbeweging moet uit-
loopen De liberale beginselen verzekeren gelijke rechten aan
allen. Zoo de katholieken niet meer verlangen dan recht
iswaartoe zich afgescheiden Zoo zij meer verlangenzoo
zij naar overmacht en voorrrecht hakenlaten zij zich dan
toerusten tot een hevigen strijd, want zij zullen krachtigen
tegenstand ontmoeten.
B. X.
In het Juni- en Julinommer van het //Journal mensuel
des travaux de l'academie nationale etc." wijdt de heer
Aymar-Bression, hoofdredacteur van dat maandschrift, een
hoogstbelangrijk en geestig artikel aan de afdeeling Neder
land der Parijsche tentoonstelling. De schrijver toont ge
heel en al op de hoogte te zijn van den stand onzer indus
trie en van onzen handel, en die op hun waarde te knnnen en
te willen schatten. Onder meer bijzonderheden, te veel
om te noemen, wijst hij op de Nederlandsche handel
maatschappij als op eene inrichting die gerust kan wed
ijveren met de Eransche Compagnie des Indes." On^.fe..
te Leiden gevestigde maatschappij van letterkupd'e ont
gaat zijn aandacht niet onder de negenendertig geleerde
genootschappen, die hij in ons land telt. Maar de heer
Aymar weet nog meer te zeggen van het aandeel dat Lei-
illlSOII
DAGBLAD.
Prijs dezer Courant.
Voor Leiden, per 3 maanden1.95.
Franco per post2.80.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Prijs der Advertentiën.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer ƒ0.12'.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer 0.15.
Spoortreinen van Leiden naar 's-GraveahageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 30 ra; 10 u. 17 m 1 u. 55 m.; 3 u. 52 m.,
6 u. 9 ra.; 8 u. 55 m.; 9 u. 42 m.; naar Haarlemen Amsterdam: te 8 u. 35 m.; 10 u. 26 m.; 11 u. 55 m.; 3 u. 1 ra.; 4 u. 57 ra.; 7 u. 45 ra.; 9 u. 56 m.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Arasterdam (Binnen-
Amstel) naar Leiden: Maandag nam. te 2 u. 30 m. overige dagen nam. te 3 u. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda Zondag 7 u.s
overige dagen 5 u. 30 m. en 1 u. 45 ra. Van Gouda naar Leiden: Zondag 4 u. 45 m, overige dagen 10 u. en 5 u. 30.
Nieuwe Stoombootdienst, langs de Haarlemmermeer, van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4% u., overige dagen te 6 u.,
'snara. te 2 u.; van Amsterdam ^Overtoom) naar Leiden: Zaterdag ochtend te 4^j u., overige dagen te 6 u.,'s nam. te 2 u. Zondags buiten dienst.
Postbusliehtingen(Lakenhal, Katoenfabriek en Nieuwstraat) 7 u. 30 ra., 10 u. 55 m.; 3 u. 35 m.; 7 u. 55 m. en op Zondag 10 u.
55 m. en 3 u. 35 m. O.-I. Landpost. 9, 16 en 25. W.-I. Mail 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijkstelegraaf van 7 uren 'sm. tot 9 uren 'sav. Spoorwegtelegraaf van 8 u. 'sm. tot 10 u. 30 m. sav.
Gemeentebestuur. Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uren. Commissie van Fabricage, Woensdag te 12.
Burgemeester, Dinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11. Presid. der Comm. van Fabricage Zaterdags van 11 1. Plaatselijke Secre
tarie, van 104. Thesaurie, van 92; Zaterdag van 912. De Gemeente-architect is te spreken op het Raadhuis, van 12 1.
Kantoor der In- en Uitg. Rechten en Accijnzen van 91 en van 46 uren; van 's Rijks Dir. Belastingen, Maandag
Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2; van Zegel en Registratie van 84; van de Hypoth. en het Kadaster van 9—4.
Vervolg van het ingezonden art. van gisteren.
