N». 2232.
Düisdag
A°. 1867.
21 Mei.
Prijs dezer Courant.
Deze Courant wordt dagelijksmet uit
zondering van Zon- en Feestdagen,
uitgegeven.
Prijs der Advertentiën.
Spoortreinen vau Leiden naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 30 m 10 u. 17 in.; I u. 55 m.; 3 u. 52 m.,
6 u. 9 ra.; 8 n. 55 m.j 9 n. 42 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 35 ra.; 10 u. 26 ra.; 11 u. 55 m.; 3 u. 1 m.; 4 u. 57 ra.; 7 u. 45 m.; 9 u. 56 m.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Arasterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Amsterdam (Binneu-
Amstel) naar Leiden: Maandag nam. te 2 u. 30 ra. overige dagen nam. te 3 u. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda Zondag 7 u.,
overige dagen 5 u. 30 m. Van Gonda naar Leiden: Zondag 4 u. 45 m., overige dagen 5 u. 30.
Nieuwe Stoombootdienst, langs de Haarlemmermeer, van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.,
'snam. te 3 u.; van Amsterdam (Overtoom) naar Leiden: Zaterdag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u., 's nam. te 3 u. Zondags buiten dienst.
Liberaal of conservatief?
II.
Wij hebben in het vorige nommer trachten aan te too-
nen, dat, welk onderscheid er ook bestaan moge tusschen
de zoogenaamde radicale en ministerieele partijbeide toch
gezamenlijk gekant zijn tegen eene derde politieke richting
welke meer bijzonder op koloniaal gebied en in zaken van
onderwijs eigen beginselen is toegedaaneene richting
welke in de gemengde openbare school eene ramp ziet en
die met den heer Hartsen verklaart, dat zij van geen ko
loniale quaestie wil hooren sprekenomdat voor haardie
de meening is toegedaan, dat in de koloniën tout est
pour le mieux dans le meilleur des mondes der
gelijke quaestie eigenlijk volstrekt niet bestaat.
Het karakter van die derde partij, welke wij de erg-
conservatieve noemden, is over het algemeen duidelijk ge
noeg geteekendmaar nu het onderscheid tusschen radica
len en conservatieven, waar hebben wij dat te zoeken?
Wie weinig op de hoogte van ons politieke leven in het
laatste jaar vlijtig de ministerieele bladen heeft bijgehou
den, en daar dagelijks heeft kennis genomen van al de
scheldwoordenden radicalen naar het hoofd geworpenen
van al den wierook, den ministerieelen toegediend, moet
noodzakelijk tot de conclusie zijn gekomendat beiden te
gen elkander overstaan als wit en zwart, als ja en neen.
Welnu, wanneer die oningewijde thans komt verklaren,
dat hij genoeg heeft van woorden, zoowel van zoete als
van zure, maar nu gaarne eens precies en duidelijk aan
wijzing zou willen ontvangen van de breede demarcatie-lijn
welke die politieke tegenvoeters gescheiden houdtwat zou
men hem antwoorden Het conservatieve ministerie bestaat
nu ongeveer een jaarzal de bedoelde persoon opmerkenzeg
mij nu, wat heeft het alzoo voor conservatiefs uitgericht?
Op wetsontwerpen valt niet te wijzenwant die welke men
behandelde, voor zooverre zij eenige politieke beteekenis
haddenkwamen uit de nalatenschap van de tegenvoeters.
Wij maken hier volstrekt geen verwijt van; de tijdsom
standigheden kunnen tot verschooning strekken, en trou
wens de liberalen, of juister gezegd de radicalen, waren
ook niet altijd even vlug. Maar waar bleek dan buiten de
wetsontwerpen van de conservatieve richting? Ziedaar, voor
eerst de minister van binnenlandsche zaken. Hij heet de
ziel van het kabinet en is het inderdaad. Hij toonde zich
een man van talentmet groote energie en vol ijvermaar
noch uit de administratie, noch uit zijn verkeer met de
Staten-Generaal kunnen wij een enkele daad, een enkel
woord aanhalenwaaraan die eigenaardige geur verbonden
iswelke men de conservatieve noemt. Hij heeft zich voor
treffelijk gehouden in zijn strijd tegen de veepest. Toege
geven. Zijne maatregelen op dat gebied waren veel doel
treffender dan die van Thorbecke. Aangenomen voor een
oogenblik, maar is hij daarom conservatief? Behoort het
tot het wezen van de radicale richting op politiek terrein
om de zieke koeien te conserveerenen kan men niet con
servatief zijn zonder met vuur en zwaard tegen de onge
lukkige beesten te velde te trekken Maar de heer Wint-
gens dan En zoo iemand dan zal hij toch wel conservatief
mogen heeten. Wij begrijpen dat men hoog opgeeft van
de verdiensten van den heer Heemskerk, maar wat wij
thans vragen betreft niet zijne verdiensten maar zijne po
litieke richtinghet kenmerkend onderscheid tusschen hem
Thorbecke en Geertsema. Ronduit gesproken, wij kunnen
het nergens vinden.
Moeten wij misschien zoeken bij andere leden van het
kabinet, den minister van justitie bijv.? Helaas ook hier vin
den wij niets dan overeenstemming met de radicale voor
gangers, en zelfs eene overeenstemming die wat heel ver
gedreven wordt; want verweet men aan vroegere titula
rissen dat zij weinig blijk gaven van werkzaamheidde te
genwoordige minister schijnt er op gesteld te zijn hetzelfde
verwijt te verdienen. Z. Exc. heeft in het afgeloopen jaar
een staatscommissie benoemd en voorts verklaard dat hij
geen voorstander wa3 van afschaffing der doodstraf. Waa
die laatste verklaring ook misschien een conservatieve daad
't Valt moeilijk te geloovenwant zooals men weet heerscht
over dit vraagstuk tusschen de radicalen zeiven groot ver
schil van meening.
Maar de minister van buitenlandsche zaken dan Zeker
hadden wij op antecedenten te lettenwij zouden erkennen
dat in dien minister het conservatieve element van het te
genwoordig kabinet werkelijk gevonden wordt. Maar de ge-
heele wereld weet dat graaf Van Zuylen zijn conservatisme
voorshands heeft ter zijde gelegd, juist opdat hij zoude
passen bij zijne ambtgenootenen dat hij voor het oogen
blik niets wil zijn dan diplomaat, fijn geslepen diplomaat
altijd gereed om door dezen of genen behendigen zet aan
vreemde mogendheden parten te spelen. Wij willen niets
afdingen op de talenten van den ministerwij willen eens
toegevendat de verklaring van de Londensche conferentie
dat Limburg in Mei 1867 geen deel meer uitmaakte van
dat Duitsche verbond 't welk in Augustus 1866 feitelijk
en rechtens werd ontbonden, eene enorme diplomatieke
verovering behelstwelke aan den naam van den Holland-
schen minister, die haar uitlokte, de onsterfelijkheid ver
zekert; maar nog eens, wat hebben die talenten met het
conservatisme te maken? Immers een talentvol radicaal
minister van buitenlandsche zaken is althans denkbaar, en
een onbekwame conservatieve minister moge onwaarschijn
lijk zijn, hij behoort toch niet tot de volstrekte onmoge
lijkheden. Met andere woorden, de meerdere of mindere
capaciteiten van de leden der regeering hebben met hunne
politieke richting niets hoegenaamd gemeen.
Wij zwijgen van de ministers van oorlog en marine; zij
mogen zeer kundige specialiteiten zijn maar geven toch zeker
niet aan het ministerie zijn eigenlijke politieke kleur. De
ijver waarmede zij in de verdediging van het land willen voor-
zien, een ijver uit de tijdsomstandigheden yafflaarbaai'
verdient zeker allen lof, maar staat alweder yi geen verband
LEIDSCH
DAGBLAD
Voor Leiden, per 3 maanden1.95.
Franco per post2.80.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Van 1-6 regels f 0.75; iedere regel meer f 0.12'.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels f 0.90; iedere regel meer f 0.15.