N°. 2151. Vrijdag 15 Februari. A0.1807v®
Het belang der Nijverheid by het Onderwijs.
in.
Reeds eenige jaren is de wet regelende het lager onder
wijs in werking en het openbaar lager onderwijs binnen Lei
den geregeld. Met recht mocht men derhalve een min of meer
overvloedigen oogst wachtenen daaruit voor het middelbaar
onderwijs een voldoend aantal kweekelingen. En wanneer we
thans het verslag voor ons leggen, dat op 27 September 1866
zeer uitvoerig betreffende de burgeravondschool werd ge
daan, dan is er meer dan eene bijzonderheid, die in 't oog
valt en stof geeft tot belangrijke opmerkingen. //Die school
is geroepenom de denkbeelden van de wet op het mid
delbaar onderwijs voor het grootste aantal onzer stadgenoo-
ten te verwezenlijken. De hoogere burgerschool blijft dan ook
meer in het bijzonder bestemd voor het kleine aantal der-
zulken, die middelbaar onderwijs van dieper gehalte ver
langen," of behoeven. Hieruit volgt, dat de hoogere bur
gerschool voor hooger, voor grondiger wetenschappelijke
vorming bestemd is; wij vragen: ook voor meesterknechts
en contremaitres? en antwoorden toestemmend; omdat er ook
uit de lagere standen bij uitzondering jongelingen van bij
zonderen aanleg en geschiktheid kunnen voortkomen, die,
waarvan reeds voorbeelden zijntot docenten aan een bur
gerschool worden gevormd. Maar voor de burgeravondschool
hebben op 29 Augustus 1866 zich 23 aan het toelatings
examen onderworpen, waarvan 10 voor de laagste klasse
geschikt werden bevonden. Op 28 en 29 Augustus 1866
werden van de 28, die zich hadden aangemeld, 18 toege-
ten; de nieuwe cursus begon met 3 in de eerste en 20
in de tweede klasse. De ambachtsschool daarentegen telt er
174, en nu vragen wij weder met vrijmoedigheid, of de
f 3000 subsidie uit de gemeentekas voor de burgeravond
school niet een zeer ruimen toevloed van fabriekjongens moest
uitlokken, en de f 10 contributie voor de burgeravondschool
niet veelmeer den toegang belemmert, dan de f 60 voorde
hoogere burgerschool, die onderwijs geeft van dieper gehalte,
bestemd voor meervermogende standen.
Neen: wij vergeten niet: //dat indien de gelegenheid om
zooveel en zoo grondig mogelijk van zijn vak te leeren ken
nen van het grootste belang is voor den burgerjongeling
die zynen weg in de wereld moet zoeken", het van niet
minder groot belang is uvoor den ondernemer en werkver-
schafferinzonderheid ook voor den fabrikant een goed
onderwezen en voor het vak opgeleid personeel tot zynen
dienst te hebben." Maar daarom komen wy op voor dat
talrijk personeeldat in de fabrieken levensonderhoud vin
den moet, maar te weinig ontwikkeld en te krachteloos of
ontzenuwd is, om loon naar den eisch van het werk te
verdienen. In de hoogere standen zocht men steeds naar de
gelegenheid en vond die ook in het wetenschappelijk Lei
den om zich voor de Industrie te bekwameu door de by-
woning van lessen der hoogleerarenwanneer men daartoe
voldoende was toegerust. Voor de mindere standen moet
het lager onderwijs niet alleenmaar ijverige en trouwe be
moeiingen met den toestand der arbeidershuisgezinnen hoofd
middelen zijn, om eene betere toekomst te gemoet te gaan.
Wat in Engeland, Duitschland en Zwitserland daarvoor ge
schiedt, kan ook in elke Nederlandsche fabriekstad plaats
vinden en bestaat niet enkel in eene wettelyke regeling van
den arbeid in fabrieken. Beginnen met het begin; d. i. niet
het middelbaar, maar het lager onderwijs, het schoolgaan
te bevorderenen ook dat moet vooraf en gepaard gaan
met den toestand van het huiselijk leven te verbeterenze
delijken invloed uit te oefenen in het huis, vaders en moeders
te vormen het ouderlijk gezag te sterken en te handhaven -
de moederlijke zorg te steunen en voor meisjes meer te doen dan
ze door fabriekwerk voor huishoudsters en moeders onge
schikt te maken. Moet de wetgever daartoe de hand leenen,
't zij niet dan ingeval van dringende noodzakelijkheid.
Wij zijn meer voor kosteloos onderwijs gestemd dan voor
hoog schoolgeldmaar wij achten het ook billijkdat zij
die de middelen bezittenzelf bekostigen het onderwijs hun
ner kinderen en betreuren het innig, dat niet iedereen wie
hy ook zij //profiteert van de gelegenheid tot onderwys,"
die zoo ruimschoots bestaat, 't Is te bejammeren dat koste
loos onderwijs vaak niet genoeg wordt gewaardeerd en ook
op schoolgeld dat spreekwoord wordt toegepast: //alle waar
is naar zijn geld."
Binnenlandsch Nieuws.
Z. M. heeft tot burgemeester der gemeente Broek in
Waterland benoemd Jhr. W. T. Alewijnsecretaris dier ge
meente.
LEIDSCH DAIiltLAl».
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
In de drie maanden. Afzonderlijke Noro-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regelsƒ0.75
Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van l-4regel^0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's-Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam: te 7 u. 55 m.; 10 u. 1 m.; 12 ^u. 41 m.; 3 u. 37 m.;
6 u. 6 m.; 9 u. 5 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 43 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 45 m.; 9 n.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtend 4 u., de overige dagen5 u.; van Amsterdam (Beerebijt) naar
Leidendagelijks n./m. te 2 u. Des Zondags buiten dienst.
Postbusliohtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morg. te 7 u. 50 m. en te 10 u.50 m.; 's uamidd. te 3 u. 35 m.;
'savonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 u. 50 m. en 3 u. 35 m. 'snamiddags. Oost-Iadisohe Landpost. Over Southampton
l en 17; over Marseille, 916 en 25 van elke maand.West-Indisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijka-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uren 's m. tot 9 uren 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 u. 's m. tot 10 u. 30 m. 's av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester em WethoudersMaandagen Donderdagte 11 uren.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uren. -Burgemeester, Dinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11 uren. - President der Commissie
van Fabricage des Zaterdags van 11-1 uren. - Bureau der Plaatselijke Secretarie open dadelijks van 10- i uren.- Thesaurie, alle werkdagen, behalve
Zaterdag, van 9-2 uren; Zaterdag van 9-12 uren. - De Gemeente- Architect is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'e morgens 12-1 uren.
Kantoor der In- en Uitgaande Rechten en Aooijnzes dagelijks van 9—1 uren en van t H uren: van'a-Rijks Direote Belas*
tingen, Maandag, Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 92 uren. van Zegel, Registratie dagelijks van 84 uren; van de
Hypotheken en het Kadaster, van 94 uren.