N°. 2130. Dinsdag 22 Januari. A°. 1867. Verliooging* van schoolgelden. VI. Reeds eenigermate is het kunnen blijkendat wij met het bestaande tarief der schoolgelden daarom geheel niet zyn inge nomen omdat de schoolregeling van het openbaar onderwijs buiten verband is geschied met de bestaande behoefte en met de billijke eischen en erkende beginselen van de heden- daagsche staathuishoudkundige wetenschap. Evenwel zijn wij toch niet voor verhooging van schoolgeld voor openbaar lager onderwys boven de 60, al is het ookdat te's-Gra- venhage dat schoolgeld tot meer dan het dubbele dflr som geklommen is. De heer Scheltema staat op zuiver wetenschappelijk staat huishoudkundig gebied met zijn beginseldat alle bedeel den en onvermogenden kosteloos en minvermogenden voor een kleine tegemoetkoming openbaar onderwijs mogen genieten maar dat voor meer uitgebreid lager onderwijs hij die er ge not van heeft ook de kosten moet dragen. En die kosten zijn niet gering, als men samentrekt al wat voor het bou wen van nieuwe schoollokalen is besteed en wat jaarlyks dat openbaar onderwijs kost. Zelfs als we nu geheel buiten reke ning houdenwat voor de gebouwen is besteedzeker meer dan één tonne gouds, omdat die som gevonden is uit een toevallige ruime opbrengst der plaatselijke belasting op de jenever en niet uit geldleeningen of verkoop van bezittingen dan blijft er toch nog een aanzienlijke jaarljjksche uitgaaf ter dekking over. Hoe men dus tegen de zuivere toepassing van een erkend staathuishoudkundig beginsel in verzet kan komen is ons onbegrijpelijktenzij men denkt aan harts tochtelijkheid en partijgeest. Maar als de gemeente voor ziet in ruime en doeltreffende schoolgebouwen en school- meubelendes te meer is het dan een billyke ei&ch aan ouders, die onder den gegoeden stand willen geteld worden dat zij onder het genot van een voortreffelijk lokaal, van schoolbehoeftenvuur en lichtalleen voor hunne rekening nemen de bezoldiging van het personeel der onderwijzers, want schoolgeld is ook met marktprijs gelijk te Btelien en nu mocht de districtsschoolopziener niet onvermeld hebben gelaten dat slechts 1/3 deel der leerlingen het volle schoolgeld van ƒ16, maar 2/8 ja 3/4 een verminderd schoolgeld van 12 beta len. En nu laten wij aan het oordeel van ieder onpartijdig man over, of het verdedigbaar was voor een districtsschool opziener, die ter goeder trouw is, dat de gemeente voor eene school, die 16425 ko3t en waarop 450 kinderen school gaan, niet meer dan 16, waarvan 2/3 slechts 12 be taalt, berekent, zoodat minder dan de helft der kosten wordt vergoed. Voorwaar zulk eene tegemoetkoming heeft zeker de schoolwetgever nimmer voor zulk een onderwijs bedoelt. De schoolwet en de grondwet. Het is ons behoefte thans het woord te richten tot den schrijver van een //Protest door een burger van Leiden" daags voor den verkiezings dag in het licht gegeven en gratis verspreid en verkryg- baar gesteld. Op dat protest beeft de liberale dagbladpers de aandacht gevestigd't moet heeten een liberaal protest. Bij de grondwetsherziening in 184 8 was er behoefte aan vrijheid tot oprichting van bijzondere scholenomdat de ge meentebesturen bevoegd waren de aanvragen toe te staan of te weigeren. Het openbaar onderwys was binnen Leiden uit sluitend bestemd voor armen en minvermogendenbehalve eene toelage aan een stadskostschoolhouder en aan een stads- kostschoolhouderesdie ook vroeger was verleend en weer ingetrokkenhad de Stedelijke kas geene uitgaven voor on derwijs dan voor de Latijnsche school. De vrijheid van on derwys werd erkend en gewaarborgden daarmede geëer biedigd het recht des gewetens. Wij, Leidenaarshadden alleen door byzonder onderwijs onze opleiding tot maatschap pelijke vorming en christelijke deugden verkregen en nog na een tijdsverloop van 40 en 50 jaren is er eene betrekking over gebleven tusschen scholieren van dezelfde schoolal was er ook verschil in godsdienstige gezindte. Katholieken en Israë lieten Hervormden en LutherschenRemonstranten en Men nonieten - zij ontvingen op dezelfde school dezelfde in drukken van een Christendomdat staat boven geloofsver deeldheid. Maar juist door de onverdraagzaamheiddie op maatschappelijk gebied, juist door de verdeeldheid, die zich op kerkelijk gebied openbaarde, ontsproot, werd de school een voorwerp van twisten het onderwijs der jeugd een middel tot voortplanting van begrippendie tot het gebied der kerk en van het huisgezin allereerst behooren. De vrijheid van onderwijs, die de grondwetsherziening van 1848 aan bracht, strekte zoowel tot waarborg van het recht der ouders die alleen het maatschappelyk onderwijs van den Staat be geerden als van de rechten dergenen, die het maatschappe- LEIDSCH DAGBLAD Deze Courant verschijnt eiken dagbe halve Zon- en Feestdagen, en kost voor Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80 in de drie maanden. Afzonderl^ke Nom- mers Vijf Cents. Pr j s der Ad vertentiün1-6 regels 0.76, Iedere regel meer 12^ Cts. Geboorte*, hu welijks- en doodberichten van l-4regels/0.90. Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts. Spoortreinen van Leiden naar 't*Gravenhage, Delft, Sohiedam en Rotterdamt te 7 u. 55 m.; 10 a. 1 m.; 12 Ju. 41 m.; 3 u. 3/ ra.; 6 u. 6 m.; 9 n. 6 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 43 m.; 11 n. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 46 m.; 9 u. Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtend 4 n., de overige dagen5 u,; van Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks n./m. te 2 u. Des Zondags buiten dienst. v Postbustiohtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 'smorg. te 7 u. 50 m. en te 10 n.50 m.; 's namidd. te 3 u, 85 m.; 's avonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 u. 50 m. en 3 n. 35 m.'snamiddags. Oost-Indisohe Laodpost. Over Southampton, 1 en 17over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand. RijLs-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uren 's m. tot 9 uren 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van S u. 's m. tot 10 u. 80 m. 'ia V. Zittingen ven het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeetier en Wethoudert. Maandagen Donderdag te 11 men. Commune van Fabricage, Woensdag te 12 uren. - BurgemeeiterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11 uren. - Prerident der Committie va* Fabneage des Zaterdags van 11-1 uren. Bureau der Plaatcelijke Secretarie is open dadelijks van 10*4 uren.- Thetaurie, alle werkdagen, behalve Zaterdag, van 9-2 uren; Zaterdag van 9-12 uren. -De Gemeente-Architect is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12-1 men. Kantoor der In- en Uitgaande Heohten en Aooijnzen dagelijks van 9—1 uren en vau 36 uren; raa's-Rijks Direote Belas tingen, Maandag, Diusdag, Woensdag en Donderdag van 92 uren. van Zegel, Registratie dagelijks vau 84 uren; van de Hypotheken en bet Kadaster, van 94 uren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1867 | | pagina 1