N°. 2094.
Vrijdag 7 December.
A0.1866.
Partijbelang of Volksbelang f
LEID8GH DMBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 'g-Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam: te 7 u. 55 m.; 10 u. 1 m,; 12 u. 41 m.; 8 u. 37 m.;
6 u. 6 in.; 9 n. 5 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 43 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 45 m.; 9 n.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtend 4 u., de overige dagen5 u.; van Amsterdam (Beerebijt) naar
Leiden, dagelijks n./m. te 2 u. Des Zondags buiten dienst.
Postbusliobtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'s morg. te 7 u. 50 m. en te 10 u.50 m.; 'snamidd. te 3 u. 35 m.;
'savonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 u. 50 m. en 3 u. 35 m. 'snamiddags. Oost-Indisohe Landpost. Over Southampton,
i en 17over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand. West«Indisobe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uren 's m. tot 9 uren 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 u. 's m. tot 10 u. 30 m. 's av.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandagen Donderdag te 11 uien,
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uren. 'Burgemeester, Dinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11 uren. - President der Commissie
van Fabricage des Zaterdags van 111 uren. - Bureau der Plaatselijke Secretarie Ï3 open dadelijks van 104 uren. - Thesaurie, dagelijks van 102
uren.'De Gemeente-Architect is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 121 uien,
Kantoor der In- en Uitgaande Rechten en Accijnzen dagelijks van 9luren en van 86 uren; van's-Rijks Directe Belas
tingen, Maandag, Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 92 uren. van Zegel, Registratie dagelijks van 84 uren; van de
Hypotheken en het Kadaster, van 94 uren.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12J- Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van l-4regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootsohappen 5 Cts. Zegelreoht 35 Cts.
III.
De Arnhemsche Courant verdedigt het standpuntwaarop
zij zich in den laatsten tijd plaatste bij de gebeurtenissen
die wij beleefd hebbenop uitstekende wijze. Zoodra uien
overtuigd is tot eene party te behooren, die het volksbelang
met de beste middelen bevordert, is partij- en volksbelang
ineengesmolten. Maar dan is het ook noodig te letten op
de wijze lessendie zij geeft aan ieder die tot de liberale rich
ting meent te behooren. Wij willen door de overneming der
volgende zinsneden medewerken tot verspreiding van al het
goede en het behartigenswaardige, dat daarin voorkomt:
//Er is iets, dat ons in de laatste tijden sterker dan ooit
in het oog is gevallen. Wij geven te hoog op van onze
kracht, van onzen invloed, van de onmogelijkheid, dat in
Nederland ooit een ander dan een constitutioneel en liberaal
gouvernement bestaan kan. Deze overmaat van zelfvertrou
wen zou ons noodlottig kunnen wordenwanneer zij ons
verleidde de krachten onzer verschillende tegenpartijders al
te gering te schatten. Krachtige constitutioneele en parle
mentaire regeeringen hebben wij door deze fout, door de
illusie van hare onkwetsbaarheid en onfeilbaarheidin na
burige landen zien vallen. Gelijke fouten zouden, indien
wij niet bij tijds ze opmerken en leeren vermijdenook bij
ons gelijke gevolgen kunnen hebben. Niets is voor een po
litieke partij gevaarlijker dan wanneer zij op illusiën steunt
in plaats van op werkelijkhedenwanneer zij meent hare
tegenpartij in dezelfde mate zwakker te maken en van in
vloed te beroovennaarmate zij zelve meer op hare kracht
en haren invloed roemt. Het moge voor het oogenblik ver
makelijk wezen zyne eigene partij onder het vergrootglas en
zijne tegenpartij onder het verkleinglas te bekijken en op
zich zelve is dit eene onschuldige liefhebberijmaar het
wordt een gevaarlijk spel, wanneer men, op grond van
deze waarneming, het publiek wil doen geloovendat de
liberale reuzen van de illiberale dwergen nooit iets te duch
ten hebben.
Inderdaad vreezen wijdat een deel der liberalen zich
illusiën maakt over de kracht en den invloed der liberale
partij op dit oogenblik. Wij laten nu de betwiste vraag, of
zij eene meerderheid in de Tweede Kamer vormt, daar, In
elk geval hebben de verkiezingen die meerderheid gekort
wiekt. Wij willen gaarne geloovendat er in de Kamer
zooals zij thans is samengesteldvoor den eenen of ande
ren liberalenof tegen eenen bepaald illiberalen maatregel
eene numerieke meerderheid zal kunnen gevonden worden;
maar wy gelooven niet dat het liberaal element in deze
Kamer een heerschend element, eene regeerende richting kan
genoemd worden. Ware het liberaal gouvernement gevallen
voor de overmacht der conservatieve partijde liberalen
hadden terstond als eene krachtige oppositiemet een erkend
regeerings-programmain de Kamer kunnen herrijzen. Maar
deze Kabinets-revolutiewaardoor een particulier liberalisme
zonder een eigen programma zijne heerschappij trachtte te
grondvesten op de puinhoopen van het gouvernement zelf,
waarvan het deel uitmaaktedit heeft èn ons prestige èn
onze kracht gebroken. Wij ondervinden thans de naweeën
van den coup d'etat - misschien beter gezegd van den coup
de tête - van den heer Van de Putte. Daardoor werd de
eenheid der partijhet vertrouwen der liberalen onderling
en, ten gevolge daarvan, hunne samenwerking verbroken.
Zoodra men moest gaan onderscheiden tusschen liberalen van
heden en liberalen van morgen, zoodra men, wanneer van
liberalisme sprake was, moest beginnen te vragen, welk
liberalisme bedoeld werd, het oude bekende of het pas ver
vaardigde? kon het geene regeerende richting meer wezen.
En zoolang dit duurt, zoolang deze spraakverwarring bestaat
en de liberalen het onder elkander oneens zijnwelk pro
gramma nu eigenlijk het ware liberale programma is, kan
het liberalisme ook in de oppositie geene regeerende richting
wezen en tot geene regeerende richting leiden. Er zijn thans
liberalen in de Kamer die tegen al wat illiberaal is zullen
opponeerenmaar een werkelijk liberale partij bestaat op
dit oogenblik niet."
Een werkelijk liberale partijbestaat zij op dit oogenblik
niet? Dan heeft de ontbinding en de vernieuwing der Tweede
Kamer in zooverre doel getroffen dat er voor geen strijd om
het bewind in den eersten tijd te vreezen is; dan is er voor
eene bestendiging van richting in tegenovergestelden geest
immers meer kans?
Als het Ministeriedat thans aan het bewind is
voortgaan gelijk het tot nu toe deedin wetsvoorstellen en
regeeringsmaatregelen een staatkunde te volgen, d^j piet vér-