Maandag 22 October.
De nieuwe verkiezingen.
Binnenlandsch Nieuws.
LE1DSCH
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per po9t ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels ƒ0.75.
Iedere regel meer 12^ Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van l-Aregels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 36 Cts.
ui.
Behalve het woord des Konings //aan Zijne geliefde Land-
genooten en Onderdanen," in de proclamatie van 10 Octo
ber 11. openbaar en algemeen gemaakt, worden tot de kie
zers van Nederland nog vele woorden op verschillende wijzen
gericht, die allen getuigen van het hoog gewicht, dat ge
hecht wordt aan de verkiezingen, die den 30sten October
aanstaande in al de kiesdistricten des Rijks zullen plaats
hebben. Geen wonder, want de Koning zelf zegt: //Neder
landers! beschouwt dien dag als een gewichtigen dag in uw
volksleven
En waarom
't Is ons niet mogen gelukken daarop een juister en dui
delijker, een beter en beknopter antwoord te vinden onder
alle de vertoogenredeneeringenbeschouwingen en oproe
pingen die door den druk worden openbaar gemaaktdan
wat de Koning zelf onbewimpeld zegt: «om te geraken tot
bestendiging van richting, die kracht van bestuur en van
uitvoering medebrengt, roep Ik thans Mijn geliefd Volk op
ten einde van zijne wenschen te doen blijken."
Wat moeten de kiezers wenschen p
Immers, dat de leden der Tweede Kamer van de Staten-
Generaal, die door hen verkozen worden, niet hun eigen
eer en belang op den voorgrond stellenniet het regeeren
moeilijk of onmogelijk te maken, maar het gemeen overleg
tusschen Kegeering en Volksvertegenwoordiging in het oog
houden en de rechten der Kroon zoowel als de rechten der
Natie handhaven naar den eisch der grondwet.
Dat is in de laatste tijden niet geschied, want uAe on
dervinding heeft overtuigend bewezen in de gedurige ver
wisseling van 's Konings verantwoordelijke Raadsliedendat
overeenstemming en samenwerking ontbreken."
De verdeeldheiddie zich bij den aanvaDg dezes jaars in
het Kabinet openbaarde, kan zelfs niet buiten verband be
schouwd worden met den strijddie in de Tweede Kamer
heerschte, want zij had ook scheuring tengevolge onder de
richting die aan het bewind was, waardoor ook een daar
uit opgetreden Kabinet spoedig het onderspit moest delven.
Bij de grenzenlooze verwarring, die er onder de staatkun
dige richtingen was ontstaan, bleef het moeilijk een nauw
keurige grens te vinden. Wie durfde het wagen de richtin
gen te schiften en te scheiden in liberaal en conservatief,
daar men overal dezelfde kleuren opmerkte, zoodat allen
liberaal heetten en de betrekkelijke mate zich zelf moeilijk
bepalen liet gelijk menige stemming daarvan ten bewijze
strekte
Een nieuw Ministerie werd in Mei welwillend ontvangen;
en het programma dat het gaf scheen onberispelijk behalve
in één enkel opzicht: de openbare lagere school. Ook dat
verschil bleef zonder beteekeniswant als een eenig man
stond Regeering en Volksvertegenwoordiging tegenover den
eisch der schoolwetsherziening.
Het koloniaal geschil loste zich op in de vaststelling der
ludische begrooting, maar, waarom het te verbloemen? de
benoeming van een Gouverneur-Generaal van Neerl.-Indië
scheen de twistappelwaardoor de tijdelijke overeenstem
ming werd verbroken. En al is het ook onbetwistbaar, dat
die benoeming als regeeringsbandeling vallen kon en moest
onder de critiek der volksvertegenwoordiging, de wijze toch
waarop die critiek werd uitgeoefendwas een zijdelijgsche
aanranding van de rechten der Kroon. Zij zou het niet ge
weest zijnindieu de Tweede Kamer hare bezwaren recht
streeks bij ernstig vertoog tot den Koning had gericht. Wat
het wetenschappelijk gezag van het Staats-recht ook moge
hebben beslist, dit niet, of vorm, inhoud en strekking
der motie strookten met de waardigheid van de volksverte
genwoordiging. De luister en het gezag van de Kroon kunnen
gekrenkt worden door ongeschikte raadsliedenmaar ook
door een onbetamelijk gebruik van de rechten der volks
vertegenwoordiging. En zoo nu voor altijd werd veroordeeld
elke handeling of motie, die de grondwettelijke vormen van
het gemeen overleg tusschen de grondwettige machten schen
den of verwaarloozen kan de ontbinding der TweedeKamer
zou reeds uit dat oogpunt vrucht gedragen hebben.
Daarom betwisten wij het recht van critiek over Konink
lijke benoemingen of regeeringshandelingen aan de Tweede
Kamer niet; maar dat moet de Natie afkeuren, wanneer de
volksvertegenwoordiging den moed mist, om bij eerbiedig
maar ernstig vertoog hare bezwaren tegen een Minister of
tegen een Ministerie te brengen aan de voeten van den
Troonomdat de Koning naar welgevallen Ministers be
noemt en ontslaat.
Wij noemen het ongrondwettig, als de Ministers zich ver
schuilen achter den Troon en zich aan de verantwoordelijk
heid trachten te onttrekken; maar het is even ongrondwet
tig en het staat met majesteitsschennis gelijk als de Tweede
Kamer zelf het vonnis over regeeringshandelingen strijkt, en
werkelijk de Ministers tot aftreden dwingt, omdat het ont
slaan van Ministers een van 's Konings rechten is, waarvan
de uitoefening aanleiding vindt in het verwerpen van een
wets-ontwerp of in een ernstig vertoog van bestaande be
zwaren. Voor de zedelijke en stoffelijke belangen der Natie
is er veel te vreezende kracht der Regeering wordt ver
lamd; en in onzen door verschillende gebeurtenissen binnen- en
buitenslands veel bewogen tijd hangt het lot der Ncder-
landsche Natie ook daarvan af, of Neerlands Koning als
grondwettig Vorst het bezit van een eigen wil wordt be
twist, want dan is Hij de speelbal van eerzuchtigendie
door het dwingen tot gedurige verwisseling van verantwoor
delijke raadslieden het gezag bemeesteren.
Nederlanders! de Koning noodigt allen tot de stembus,
aan wien de wet de uitoefening van het kiesrecht toekent.
Waartoe P
Z. M. heeft benoemd tot griff, van het prov. ge
rechtshof in Friesland Mr. H. Overbeektot proc. bij de
arr.-rechtb. te Amersfoort Mr. F. H. van Persynthans
kantonr. te Culemborg, uit welke betrekking hem tevens
