te Koog a. d. Zaan; Dr. J. C. Matthes, te Berg-Ambacht;
J. C. Singels, te Spijk, en L. Slotemaker, te Kruisland.
Beroepen bij de Ned. Herv. gemeente te Utrecht Dr.
F. W. Merens te Ylissingen.
Wij vernemen dat de heer Burgemeester Dr. W. C.
van den Brandeler het beschermheerschap goedgunstig heeft
aangenomen, dat hem door het bestuur der Typographische j
vereeniging Lourens Janz. Coster werd aangeboden.
Voor de verkiezing van twee leden voor den Gemeen
teraad zijn heden ingekomen
1ste afdeeling 320 witte en 324 blauwe stembriefjes, j
2 de ii 339 a #-339 u
in het geheel 65 9 witte en 6 63 blauwe stembriefjes.
In de 1ste afdeeling zijn 6 67 en in de 2de afdeeling
782 kiesgerechtigden, te zamen 1449.
Wij vernemen dat op een der onlangs in den schouw
burg plaats gehad hebbende bijeenkomsten van Leidsche kie
zer», het plan is geopperd om niet slechts een kiesvereeni-
ging te vormendie op onbepaalde tijden bijeenkomt tot
het stellen van candidaten bij aanstaande verkiezingenmaar
ook en vooral een kiezersvereenigingwaarvan de leden bijv.
maandelijks vergaderen tot het bespreken van openbare za
ken en belangenwaartoe stof en aanleiding te vinden is in
de gedrukte verslagen der Gemeenteraadszittingenten einde
langs dien weg ook over het gedrag en de geschiktheid der
Raadsleden een zekere controle of waakzaam toezicht te hou
den. - Dat denkbeeld vond veel sympathie en schijnt zich
te zullen verwezenlijken.
- Het was een uitmuntend denkbeeld van heeren be-
stuurderen van dezen schouwburgom hier Cremer's stuk
//Emma Berthold" te doen opvoeren. De volle zaal bewees
11. Maandag genoegzaam dat het publiek er óók zoo over
dacht. En wie zou ook geen belang stellen in een werk van
onzen geliefdkoosden novellist? Bijj den naam van Cremer
denkt ieder aan zoo menig aangenaam uurhem door de
lezing der Betuwsche novellen verschaft! En hoe verschillend
was er over die //Emma Berthold" geoordeeldSommigen
hadden er een zeer streng vonnis over uitgesproken, ande
ren hadden het gunstig beoordeeld. In de eene stad werd
het stuk slechts twee of drie keeren opgevoerd, in de an
dere beleefde het een groot aantal voorstellingen. Hoe
vreemd zulk een uiteenloopend oordeel ook schijnen moge
verwonderen wij er ons minder overwanneer wij dit too-
neelspel beschouwen in verband met de uitvoering, welke
er aan te beurt gevallen is. Na hetgeen wij Maandag avond
gezien hebben, gelooven wij dat geen tooneelgezelschap zich
ooit aan dit stuk moet wagenwanneer men niet aan de
geringste détails en aan de onbeduidendste rol de grootste
zorg besteden kan. Wij weten helaas hoe het in dit opzicht
met de meeste tooneelvoorstellingen gaatgewoonlijk wor
den twee of drie hoofdrollen vrij goed, soms uitmuntend,
vervuldmaar - van de rest wordt weinig notitie genomen.
Op die manier gebeurt het menigmaal; dat eene treffende
scène den sterksten indruk op het publiek heeft gemaakt,
maar dat die indruk plotseling bijna geheel wordt uitge-
wischt door de verschijning van dezen of genen onervaren
acteur, die ongelukkig den lachlust opwekt! Zóó iets was
echter gisteren volstrekt het geval niet. Alles sloot goed in elkan
der; ieder was op zijne plaats thuis, en toonde dat hij be
greep wat er van hem gevorderd werd. Waarlijk, zulk een
al'gemeen juiste uitvoering is een voordeel, van hetwelk,
naar onze meeniDg, het succes der //Emma Berthold" voor
een groot gedeelte afhangt. AH alle stukken zóó gespeeld
werden, dan zouden de Hollandsche looneelschrijvers zich on
getwijfeld heel wat meer opgewekt gevoelen, om hunne krach
ten te beproeven. - Ons bestek gedoogt niet, den inhoud
van het stuk uitvoerig op te geven, een enkel woord moge
voldoende zijn. Eene weduwe, Mevr. Berthold, woont met
twee dochtersEmma, Laura en haar bloedverwantCasper
Baks. Een jaar of wat geleden was er ook nog een zoon
Herman Berthold, maar een naamlooze brief beschuldigde
dezen van allerlei slechte streken, zoodat hy na hevige hui
selijke oneenigheden naar het buitenland vertrok, vergezeld van
zijn vriend Hugo, die met Emma in het huwelijk zou tre
den. Casper, die vroeger reeds door Emma was afgewezen be
proefde zijn geluk bij Laura, maar ook zij wijst hem af en
neemt het aanzoek aan van zekeren zeeofficier, Eduard von
Wisveld. Bij een feest, dat voor die gelegenheid wordt gege
ven, verschijnt een vreemdeling, die door middel van een
briefje Laura om eene bijeenkomst verzoekt, welke zij toestaat.
Tegelijker tijd ontvangt Eduard een naamloozen brief, waarin
men hem waarschuwt omtrent Laura's gedrag. Hij gaat daarop
's avonds naar de plaats in den tuinwaar de bijeenkomst
zal plaats hebben, en komt juist terwyl de vreemdeling Laura
omhelst. De verklaring dat die man haar teruggekeerde broe
der is wordt door Eduard niet geloofden hij verstoot haar
met verachting. Emma, die in het stuk Laura's bescherm
engel is en over haar waaktvergelijkt den laatsten naam
loozen brief met dien van vroegere jaren en ontdekt dat
Casper de booze geest isdie door behendigen laster en
valsche beschuldigingen het geluk van haar broeder en zus
ter en van haar zelve heeft verwoest. In eene hevigesterk
gekleurde scène ontmaskert zij hem, en de verschijning van
haar broeder Herman brengt hem geheel van zijn stuk.
In het laatste tafereel jaagt men Casper weg, en wordt de
algemeeue vrede gesloten; zelfs krijgt Emma haar geliefden
Hugo terug. - De auteur heeft omtrent den valschen Casper
anders gehandeld dan de meeste toonneelschrijversdie hunne
booswichten al in het eerste bedrijf kenbaar maken, - want
tot in het 4de tafereel blijft zijn huichelachtig karakter ver
borgen, en dit mag met recht een goede greep genoemd
worden. Minder beviel ons het duisterehet verwardehet
welk in de eerste tafereelen heerschteen waardoor men
eigenlijk weinig begreep van hetgeen men zag. De schrijver
heeft te veel uit het oog verloren dat men van het begin
af den toeschouwer een duidelijk denkbeeld moet geven van
het onderwerp, dat men behandelt. Anders vermoeit men de
aandacht te zeer. Duidelijkheid en regelmatigheidook bij
schijnbare verwarringzijn eerste vereischten. In dit stuk
wordt men te veel door bijzaken afgeleidterwijl men te
vergeefs zoekt naar het hoofdidee. De schryver van //het
Pauweveerke", //het blinkende haantje" enz. zou, als hy
daarop wilde letten, ongetwyfeld groote diensten aan ons
tooneel kunnen bewijzenwant ook in dit stuk is de schoone
en geestige dialoog dikwijls opmerkelijk. Is echter het karakter
van Emma niet wat vreemd en onvrouwelijk Is het ook
wel natuurlijkdat Laura aan een vreemdeling 's avonds in
den tuin eene bijeenkomst toestaat? Maar genoeg, laten wy
liever eindigen met te verklaren, dat wij met pleizier het lan
delijk feest hebben bijgewoond, en dat wij hartelijk gelachen
hebben, om den koddigen knecht Harms, die door den heer
Albregt zoo goed werd voorgesteld. Groote lof aan Mevr. San-
drock- ten Hagen die een uitmuntende Emma was, en verder
aan Mevr. Albregt-Engelman of liever kortheidshalve aan al
de overige vertooners. - Het nastukje onderscheidde zich door
onschuldige scherts, en door het vlugge spel van den heer
en Mevr. Albregt.
Uit Paramaribo wordt ons van Februari 1866 het
volgende medegedeeld:
Het volgende is een officiëele opgaaf van den uitvoer over
het 4de kwartaal van 1865
suiker
pond.
kakao
123,227
koffie
katoen
31,010
melassie
gall.
rum en dram
14,496
vierkant hout
949
pies.
De geheele uitvoer bedroeg in
1865:
suiker
15,612,805
pond.
kakao
661,849
koffie
katoen
348,353
melassie
388,033
gall.
rum en dram
35,666
kwassie hout
144,635
pond.
vierkant hout
1,768
pies en
2,000
kub. voet.
Uit een vergelijkende staat blijkt dat in 1864 van sui
ker, kakao melassierum en dram meer, maar van koffie
en katoen minder was uitgevoerd. De 2 eerste kwartalen
van 186 5 waren voor de suiker- en kakaoteelt zeer ouvoor-
deeligwegens de menigvuldig gevallen regens. Daaraan
worden dan ook in het Gouvernementsblad de mindere in
komsten in 1865 toegeschreven, de beide oppositiebladen
schrijven dat aan heel andere redenen toe, zooals aan ver.
n
tt
11
11
11
u
11
