N°. 1849.
Maandag 26 Februari.
18^f
Brood- en vleesclifaforiefeen.
LLIIISCII DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nora-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels/0.75.
Iedere regel meer 12f Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van 1-4 regelsƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts
Spoortreinen van Leiden naar 's Graveuhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 1 m.; 12 u. 41 m.; 3 n. 37 m.; 6 u. 6 m.
9 u. 5 m. naar Huar.em en Amsterdam te 8 u. 43 in.; 11 u. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 45 iu.; 9 u.
Stoomboot van Leiden ^Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtend 4 u., de overige dagen5 u.; van Amsterdam Beerebijt) naar
Leiden, 's namiddags te 2 uren Des Zondags buiten dienst.
Postbuslichtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Mieuwstraat's morg. te 7 u. 45 m. en te 10 u 50 m.;'s uamidd. te 8 n. 35 m.
'savonds te 7 n. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 u. 50 m. en 3 u. 35 m. 'snamiddags. Oo»t-Iudisohe Landpost. Over Southampton,
t en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijlts-Telegraaf, Dagelijks geopend van 8 uren 's m. tot 9 uren 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks vaD 7 u. 's m. tot 10 u. 30 m. tv.
Zittingen ran het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op oubepaaldetijden. - Burgtmeeeter en Wethoudert, Maandag en Donderdag 'e 11 nut
Commune van Fabricage, Woensdag te 12 uren. - BurgemeeiterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11 uren. - Preeident der Committie
an Fabricage des Zaterdags var il 1 uren. - Bureau der Plaateelijke Secretarie is open dagelijks van 10t uren. - l'heeaurie, dagelijks van 102
uien.- De Gemeente-Architect is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 u-en.
Kantoor der Plaatselijke Aooijusen, dagelijks van 82 aren en van 4——7 uien der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 9—1 uien en van 36 uien; ran 's Rijks Directe Belastingen, Maandag, Dinsdag, Woensdag au Donderdag van 92
uren. van Zegel, Registratie dagelijks van 84 uren; van de Hypotheken en het Kadaster van 9uren
{Op verzoek overgenomen uit de Arnhemsche Courant
Men zou bijna geneigd zijn te vragen: is het noodig
het nut te betoogen dat vereenigingen tot verschaffing van
deugdelijk vleesch en deugdelijk brood tegen een redelijken
prijs
Het schijnt dat dit inderdaad nog noodig is, en er steeds
nog menschen gevonden worden die meenen dat de klan-
teu in de wereld zijn om den bakker en den slager een be
staan te verzekerenen niet omgekeerddat de bakker en
de slager in de wereld zijn om de klanten te gerieven. Dat
welgestelde burgers uit menschlievendheid vleesch en brood
van mindere hoedanigheid betalen met een prijs, waarvoor zij
vleesch en brood van de beste soort moesten hebben dat zij
//met hunne eigene centen den bakker en den slager rijk ma
ken die hun slecht en onsmakelijk voedsel bezorgen- dit is
hunne particuliere zaakwaarvan zij aan niemand rekenschap
verschuldigd zijn. Zij zijn de vrijwillige dupes hunner goed
hartigheid of van hunne naïve opvatting der dingen. Doch
wel zijn zij verantwoording schuldig die beter begrijpende
en beter wetende, door hunne onthouding en hunne tegen
werking het tot stand komen van dergelijke inrichtingen ver
hinderen en daardoor ook die klassen van voedsel van goede
hoedanigheid en redelijken prijs versteken, die slechts zooveel
hebbendat zij met moeite kunnen rondkomenen voor
wie elke cent, op brood en vleesch uitgespaard, één cent is,
welke zij nu voor andere noodige levensbehoeften besteden
kunnen.
Het beginsel, waarop dergelijke inrichtingen tot het ver
schaffen van goed en goedkoop (althans betrekkelijk goed
koop) brood en vleesch rustenis zeer eenvoudig. Het is
het beginselwaarop elke groote onderneming van nijver
heid rust. De vereeniging beschikt over grooter kapitaal en
grooter crediet dan waarover een particulier bakker of sla
ger in den regel beschikken kan. De vereeniging koopt dus
hare grondstof op de voordeeligste wyze: in het groot en
uit de eerste hand; zy voorziet zich dan wanneer, en daar
waar haar dit het voordeeligst is. Daardoor kan zij ook een
goed product waarborgen eo de pryzen der laagste markt.
Is het waar wat men tegen dergelijke ondernemingen
wel eens hoort opperen dat zijna door de kracht van hun
kapitaal de mededinging der kleine en particuliere bedrijven
gedood te hebben eindigen met monopoliseerende lichamen
te zijn, aan wier willekeurige prijsbepalingen het publiek
dan weerloos is overgeleverd
Oppervlakkig en alleen theoretisch geredeneerdzou in
derdaad dit gevaar te vreezen zijn. Doch de ondervinding
logenstraft het en de practyk toont aan, dat het een inge
beeld gevaar is. Groote vereenigingen van nijverheid, van
handel enz. roepen wel eene bijzondere soort van mededin
ging tegen de industriëele- en handels-inrichtingen van bij
zondere personen in het leven doch zij vernietigen die niet.
De individuëele bedrijvigheid blijft niet enkel bestaan, maar
bloeit zelfs dikwijls naast die der machtigste vereenigingen
en lichamen. En zelfs al gebeurde wat niet waarschijnlijk is
dat gebeuren zal, al ging allengs de bedrijvigheid uit de
handen der privaatpersonen geheel over in die van vereeni
gingen en vennootschappenhet gevreesde gevaar zou zich
toch niet vertoonen. Die groote vereenigingen en vennoot
schappen bestaan op gelijke voorwaarden eu gehoorzamen aan
dezelfde natuurlijke regels als de bedrijvigheid der particu
lieren. Ook zij moeten met elkander dingen om de klan
dizie van het puWftjk. Wanneer een broodfabriek of een
groote slachterij - en voor deze industrieën bestaat geen an
dere wet dan voor elke andere industrie - zoo dwaas ware
hare prijzen willekeurig te verhoogen zou zij spqedig, door
het verloopen harer klandizie, failliet zijn. Een van drie
zou toch waarschijnlijk gebeurenóf het publiek zou zich
gaan voorzien bij een broodfabriek of slachterij in den om
trek, óf er zou zich een concurreerende vennootschap vor
men misschien wel een agentschap van een reeds elders
bestaande - óf, eindelijk, de particulieren zouden hun ei-