N°. 1719.
Maandag 25 September.
A°,
Protectionisme Veeziekte.
t?<r>
LEIDSGH DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagen en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels 0.76.
Iedere regel meer 12i Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 16 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 38 m.; 10 u. 15 m.; I u. 14 m.; 3 u. 42 m.;
6 n. 6 m.; 9 u. 6 m. naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 34 m.; 10 u. 12 m.; 11 u. 54 m.; 2 u. 51 m.; 4. u. 44 in.; 9 u.; en op
Zon- en Feestdagen rijdt ook een trein van 's Hage naar Leiden des avonds te 10 u. 50 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige dagen, uitgezonderd des Zondags, 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, Maandags ten 2£ u. 's nam. de overige dagen 's namiddags ten 3 ure, des Zondags buiten dienst.
PostbusligtiDgen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat's morgens te7u,45m. en te 11 u.;'s namiddags te 3 u. 35 m.
'savonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en 3 u. 35 m. 'suamiddags. Oost-Iudisohe Landpost. Over Southampton
1 en 17over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 u. 'sin. tot 10 u. 30 m.av.
Zittingen van het Gemeentebeituur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President aer Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. - De Gemeente-Architect
is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijusea, dagelijks van 82 uur en van 47 uur; der In- ea Uitgaande Rechten en Acoijusen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Diugsdag, Woensdag en Donderdag van 92
ur van 2 egelRegistratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 9—4 uur.
Onder dezen titel behelst het Weekbladde Nederland-
sche Industrieel een zeer opmerkelijke beoordeeliug van den
eisch tot schadevergoeding uit 's Rijks schatkist bij het af
maken of onteigenen van rundvee, door de runderpest aan
getast. Zonder het geheel eens te zijn met eene en andere
beschouwing, daar als de regeringsmaatregelen de vrijheids
schikking en het eigendomsrecht beperken of verkorten schade
loosstelling volgens art. 147 der grondwet moet worden verleend,
is er toch ook veel, dat goed gedacht en gezegd is en met begin
selen van staatsrecht, staathuishoudkunde en regeerpligten in
een zeer naauw verband staat. En al wordt de schadever
goeding niet door de gemeentekas, maar uit 'sRijks schat
kist gedragen, toch blijft het waar, dat de belastingschul
digen die dragen ten behoeve van den landbouw en dat on
voorziene rampen ook alle andere takken van volkswelvaart
treffen, die zulk een ondersteuning, tegemoetkoming of scha
deloosstelling niet genieten.
Wij zijn welligt de eersten geweest, die op de noodzake
lijkheid hebben gewezen van maatregelentegen de heer-
schende veeziekte te nemen. Wij betreuren den ramp, waar
schuwen nu tegen overdrijving, en maken de opmerking dat
het onheil vermoedelijk te danken is aan ons vrijhandel-stel
sel. Doch een andere aanleiding doet ons de pen opvatten
om het onderwerp te bespreken. Een vooroordeel tegen de
industrie beschuldigt haar van protectionismeis het niet
alsof alle andere takken van volksvlijt geheel op eigen wie
ken dreven? Is het niet, alsof de industrie, bij uitnemend
heid door regering en wetgeving werd getroeteld? Intusschen,
waarheid is juist het omgekeerde.
Wij hebben er hier weder een sprekend voorbeeld van.
Jaren lang bestond een fonds voor den landbouw, bijeenge-
bragt door een belasting op de runderen schapen en var
kens, en bestemd om de kosten van het dooden van vee
hij heerschende veeziekte, bezoldiging van veeartsen en com-
missiën van landbouw, te dekken. Die belasting is uit. De
cember 1844 opgeheven. De regering meende in 1845 dat
desniettemin de verpligting lot schadeloosstelling harerzijds
bleef bestaan, en de nieuwe onteigeningswet van 1851, St.
N°. 125 heeft het onderwerp op vaste grondslagen gere
geld, Inmiddels zijn er provinciale maatregelen tegen vee
ziekte in eenige provinciën tot stand gekomen. Zoo wij meeuen
is dit in Zuid-Holland niet het geval geweest, en van hier
nudat niet de veehouders alleenmaar al de ingezetenen
der gemeente, veehouders of niet, vleeschgebruikers of niet
moeten mededragen de kosten wegens het afmaken van ver
dacht vee, die elders uitsluitend ten laste der veehouders
blijven. De Regering heeft om het gevaar van voortgang
der ziekte zooveel mogelijk te beperken door den Minister
van Binnenl. Zaken doen verklaren
//De vrees, dat door de te nemen maatregelen de finan-
tiën der gemeenten misschien te zwaar zouden worden ge
drukt behoort niet af te schrikkendaar de Regering in
dat geval niet in gebreke zal blijven te hulp te komen.
Waar de ziekte zich mogt vertoonen en veeartsenijkundige
hulp niet kan worden verkregen (omdat de veehouders niet
verkiezen gezamenlijk een veearts te bezoldigen) is de Re
gering bereid tot het verkrijgen daarvan zooveel mogelijk
behulpzaam te zijnenz.
Voortreffelijke voorzorgen, - maar vergunt ons te vragen,
ten nutte van wie?
Ten nutte van dat kleine deel onzer bevolking, dat rund-
vleesch eet, van den veehouder, en - van den landheer.
De grondeigendomhet element dat bij de Staten-Gene-
raal, vooral bij de Eerste Kamer krachtig is vertegenwoor
digd heeft zich niet verzet tegen deze protectie in de wet
op de onteigening verzekerd.
De landbouw, op welken geeu patent drukt, die een tijd
perk van ongekenden bloei heeft beleefdzonder dat er aan
den kwaden dag is gedacht; de landbouw, die voor den
aankoop van al zijn benoodigdheden en voor den afzet van
al zijn producten op allerlei wijze protectie geniet. - een
protectie dus ook voor den handel, de handel, die door
mishandeling van de uit Hongarije naar Engeland vervoerde
rundereu oorzaak is van de veeziekte en nog weder oorzaak
is, dat de ziekte zich herwaarts heeft overgeplaatst, - die
beschermde landbouw en handel ondervinden het nu wederom
welk een uitgebreide protectie de wet en de regering hun
toekennen; als de verdachte runderen worden afgemaakt, zal
de gemeente-kas hun schadeloos stellen en i9 deze niet bij
magte, vreest niet, de Regering zal in dat geval niet in
gebreke blijven te hulp te komen.
Als een door de regering goedgekeurd en herhaaldelijk