N». 1507.
Maandag 16 Januarij.
Binnenlandsch Nieuws.
Nieuwjaarsgeschenken.
II.
Er was een tijdperk van langen duur, waarin Kerk en
Staat zeer naauw aan elkander waren verbondenzoodat we
reldlijk en geestelijk gezag in ons land byna niet gescheiden
waren. Wel was de burgerlijke en kerkelijke overheid niet
éénmaar de invloed van den Staat op de Kerk wisselde
zich slechts af met den invloed van de Kerk op den Staat.
Kerkelijke en politieke strijd was vaak één en onverdeeld,
gelijk burger- en godsdiensttwisten waaruit hij bestond. En
ofschoon de scheiding van Kerk en Staat een voornaam be
ginsel van de Nederlandsche grondwet uitmaakt, de natuur
is sterker dau de leer en de traditiën laten zich nog gel
den. De Nederl. Her?. Kerk werd door Koning Willem I
georganiseerd en gereglementeerd, maar naar den wil en
onder medewerking van de kerkdijken. Het recht der ge
meente werd niet geëerbiedigd, een kerkelijke oligarchie
deed zich geldenzoodat zelfs aan heerschzuchtige en on-
verdraagzamen invloed te wijten is, dat de staatkundige rech
ten van de Roomsche Kerk evenmin werden geëerbiedigd
als het recht der gemeente. De Regering steunde de synode
gelijk zij wederkeerig haar tot steun verstrekte. Is het noo-
dig dit met bewijzen te staven? Men denke aan het privi
legie, dat de bezoldiging der predikanten, subsidiën aan
gemeentenkerken enz. tot een buitensporige en in ver
gelijking met andere kerkgenootschappen onevenredig be
drag op de staatsbegrooting deed klimmen. Men lette op
de maatregelen tegen de afgescheidenenop de miskenning
van het recht van vereeniging en op de daarmede in ver
band staande vrije uitoefening der eeredienst, overeenkomstig
ieders godsdienstige begrippen. Men vergete vooral niet de
invloed der kerkelijken by de Aprilbeweging, zoodat niet-
- tegenstaande bij de herziening onzer staatsinstellingen in 1848
vrijheid van godsdienst werd gewaarborgd, gelijk vroeger
de rechten der Afgescheidenen en die der Roomsch Catho-
lieke kerk bijna uitsluitend door de kerkbesturen werd be
streden en door alle middelenwelke slechts tot het doel konden
leiden, de invloed van het kerkelijk op het wereldlijk gezag zich
deed gelden. Adressen werden opgesteld en tot onderteekening
van den kansel aangespoord niet alleenmaar ook hier en daar
bijv. te Leiden de Burgemeester tot vijf malen toeals overheid
door de kerkelijken gedwongen zich aan het hoofd der bewe
ging te stellen. - En ook thans nog zijn de sporen van ker
kelijke heerschzucht niet uitgewischtofschoon het tegenwoor
dig bewind ijverig tracht de banden lostemaken- het is
toch onvermogend, om het recht der gemeente tot rechtstreek-
sche verkiezing van kerkeraadsleden te doen eerbiedigen.
En nu het nieuwjaarsgeschenk van Prof. Stuff ken. De
Kerkeraad, bij wijze van uitzondering en met beperkten last
bevoegd, om toezigt te houden op het beheer der kerkelyke
fondsen, tracht gestadig die bevoegdheid uittebreiden door
daar buiten te treden. Zie zijn brief van 28 Nov. 1861
(bladz. 6 der brochure) de notulen van 22 Junij 1852 (bl.
8) van December 1853 (bl. 9) de brief van 7 July 185 5
(bl. 10). Uit al die stukken blijkt ten duidelijkste de po
ging van het kerkelijk gezag, om te heerschen over een op
grond van een Staatsverordening bestaand collegiedat in
bijna alle gemeenten van ons vaderland staat buiten eenige
betrekking van voogdij eens Kerkeraads. En wanneer we nu
slechts aanstippen, om geene ergerlyke gebeurtenissen opte-
rakelende handelingen tegenover de burgerlyke overheid
met betrekking tot de armenzorg en de revolutionnaire maat
regelen, om een nieuwe Gemeente-Commissie in het leven te
roepen, dan zal wel iedereen daarin een trek van gelijkenis
met het Pausselijk gezag opmerkendat in de Enciclyca
zich onbewimpeld uitspreekt en als dwaling veroordeeleude
in de 5 5ste stelling; //de kerk moet zijn gescheiden van
den staat en de staat van de kerk."
Z. M, de Koning van Pruissen heeft de heer Ever
wijn gezantschapssecretaris van Z. M. bij het Pruississche
hof benoemd tot ridder der orde van de Pruissiche Kroon
2de klasse.
LEIDSCH MGBLA
Dezt Courant verschijnt elke* dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden f 1.95, ea franco per post ƒ2.8#
in de drie maanden. Afzonderlijke Naaa-
mers Vjjf Cents.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.7i.
Iedere regel meer 12J. Cts. Geboorte-, h«-
welyks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen va*
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 1 m.; 12 u. 61 m.j 2 u. 46 m.; 6 u. 6 m.,
9 u. 5 m. naar Haarlem en Amsterdam te° 8 u. 44 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 56 m.; 4 u. 49 m.; 9 u.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen, uitgezonderd des Zondags, 5 u.; va*
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks ten 2 u. 's namiddags, des Zondags buiten dienst.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'s morgens te 8 u. en te 10 u. 50 m.; 's namiddags te 8 u. 45 m.
'savonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 10 u. 50 m. en 3 u. 45 m. 'snamiddags. Oost-Indische Landpost. OverSouthampton
1 en 17over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand
Rij Us-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 u. 30 m. 's ra. tot 10 u. 30 m. tv.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeetter en Wethoudert. Maandagen Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeetterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabrteage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaattelijke Secretarie is open dagelijks van 104 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. - De Gemeente- Arehiteet
is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 's morgens 121 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aooijusen, dagelijks van 82 uur en van 4—7 uur;der In- en Uitgaande Rechten en Acoiinsea
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Oireete Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdagen Donderdag van 92
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
