Dingsdag 4 October.
A0. 1864.
y°. 1419.
ra*
IL1I0SCB DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs dor Advertentiën 1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12$. Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regelsƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 85 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 1 m.; 12 u. 51 m.; 3 u. 46 m.; 6 u. 6 m
9 u. 5 m. naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 44 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 56 m.; 4 u. 49 m.; 9 u„
Stoomboot van Leiden (Ligpiaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige dagenuitgezonderd de Zondag5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, Maandag 2$. u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 3 u. 's namiddags.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, (Catoenfabriek en op de Nieuwstraat'smorgeus te 8 u. en te 10 u. 50 m.; 'snamiddags te 3 u. 45 ra.
'savonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 10 u. 50 m. en 3 u. 45 m. 'snamiddags. Oost-Indische Landpost. Over Southampton,
1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maaud.West-Indisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
RijUz-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraal dagelijks vau 7 u. 30 m. 's in. tot 10 u. 30 ui. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. 'Burgemeester, dagelijks te 10 uur.- President der Commissie can Fabricage des Zaturdags van
1 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks vau 104 uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente-Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 's morgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aooijusen, dagelijks van 8 1 uur en vau 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Aooijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 unr.
3 October 1574.
II.
Leiden had op 23 Junij 1672 't jock der slaverniën
daerinne zij bij den Hertoge van Alva en zijnen aanhang
waa gehouden van hem werpende Oranje's zijde gekozen
welke belangrijke stap de Stedelijke overheid door een afkon
diging van denzelven dag bevestigde. Was het een daad van
revolutie of anti-revolutie? Vrijheid van geweten werd aan
getast en de Overheid mengde zich in godsdienstige en ker
kelijke geschillenKerk en Staat waren vereenigd.
Het Leidsche bestuur had een iegelijk op lijfstraf verbo
den //eenig ingezeten, edel of onedel, overheid of bijzonder
persoongeestelijke of wereldlijkemet woorden noch wer
ken iets te misdoente lasteren of te miszeggeneenig
huis, gemeen of eigen, kerken of kloosters noch godshuizen,
binnen of buiten omtrent de stad met geweld of in eeniger
manier van doen te schenden of eenigzins te beschadigen."
En toch was het later noodig op nieuw te verbieden //iemand
ter oorzake of ten aanzien van andere religie te lasteren
of, met woorden of werken, te misdoen of te miszeggen,"
terwijl de questiën van den dag by het jonge geslacht zoo
levendig waren, dat eenige jongens het waagden dagelijks
in hoopen te vergaderen en zich in twee partijen deelende
elkander onder den naam van Geuzen en Papisten of Car-
dinaliste.n met steenenstokken en anderzins voorzientot
bloedens toe te bevechtenwaaruit men met recht rumoer
tusschen de ouders dier kinderen voorzien moest. - Religie
haat openbaarde zichdie de tusschenkomst en de waak
zaamheid der Overheid ter handhaving en bescherming vau
bet recht des gewetens eischtemaar ook toen gelijk nu de
wrevel en naijver der fanatieken gaande maakte.
Na den aanval van Spanje kwam Jhr. Cornelis van Gou-
driaanheer van Assendelft met zijn vendel Nederlandsche
voetknechten binnen, bleef er ruim vier maanden en telde
bij de monstering van 23 November 468 man. Zijn krijgs
knechten waren echter niet de eerstedie Leiden den krijgs-
dier dagende bezoeking met een weinig geordende
hunrbende en haren nasleep zonden leeren kennen; den 28sten
Junij was er een vendel bezetting binnengetrokkenwaarmede
de stad tot den 17den Augustus, //gekweld bleef een termyn
van Li dagen," zegt Jan van Hout, //tot zware en on-
drageliche last van den burger." Geen wonder, dat er dan
ook tusschen ingezetenen en bezetting geen gewenschte een
stemmigheid heerschte en indien de laatste het aan geen
krijgersovermoed in hunne gedragingen liet ontbrekenook
de eersten hielden zichin het onthaal dat zij genen ten
deel lieten vallenniet van alle schuld vrij. Eendragt maakt
magtmaar bij al den ijver en geestkracht door de menigte
der goedgezinde burgers aan den dag gelegdontbrak het
niet aan sommige kwaadwilligen die, hun eigenbelang on
verstandelijk van het algemeen scheidendezich daadwerke
lijk ongenegen toonden het hunne te doen om met of ook
zonder eenige opoffering van hun goed 's lands en der stede
goede zaak te steunen en te bevorderen. Zelfzucht, egoïsme,
eer- en geldzucht zijn voor het algemeene welzyn gevaarlyke
vijanden.
De Prins van Oranje meende althans dat Leiden aan zich
zelf te danken had, //de tweede benautheit", het eerste be
leg was slechts een zeer geringe voorsmaak van den nood
van 't tweede geweest en zijne meening is sedert door nie
mand weêrsproken en wordt door 't getuigenis der feiten
zeiven bevestigd. De Prins toch schreef: //il le fault remectre
a ce bon Dieu et les assister par tous moïens possiblesoires
que leur propre faulte les ait mis aupoint ou ils se treu-
vent." Ernstige waarschuwing tegen menschenvergodiDgby
een gelukkige uitkomst en redding uit bangen noodon
bepaalde waardering van den eenigen Bewerkervan den
Albestuurder.
De regering riep de verloste ingezetenen den 3den Oc
tober 15 74 terstond tempelwaarts bij de volgende noodi-
ging; //Alzoo den almogende, barmhertige Gods ende goe
dertieren Vader, wiens handt nimmermeer gesloten en es,
om dan Zijnen genade ende barmherticheit te bewijzenniet-
jegenstaande hij deselve dikkwijlen beprouft ende tot het
