Biiinenlatiiisch Nieuws.
regeling heeft men tot maatstaf aangenomendat er geen
behoefte was aan scholen, waarvoor men tusschen de ƒ15 en
60 schoolgeld zou helfen. Yan daar dat de vroeger be
staande scholen van die klasse niet beduidend zijn achter
uitgegaan. De 5 jongensscholen telden in 1857 223 leerlin
gen; thans zijn er 4 met 199 leerlingen; de 5 meisjesscho
len telde in 1857 281 leerlingen; thans zijn er 3 die 158
leerlingen telleu. De openbare scholen met ƒ60 hadden in
1863 67 jongens en 102 meisjes.
Zoo er deshalve een grief tegen de bestaande openbare
lagere schoolregeling zou kunnen gelden, zij zou te vinden
zijn in miskenning van het beginsel, dat aan het slot van
art. 68 der nieuwe wet is gehuldigd, waardoor het moge
lijk werd gemaaktdat hoofdonderwijzers der bij het in
werking treden dezer wet bestaande bijzondere scholen van
de tweede klasse, welke minstens den tweeden rang bezit
ten indien die scholen door de gemeente-besturenin over
leg met den districtschool-opziener als openbare lagere scholen
werden overgenomen, bij die inrigtingen als hoofdonderwij
zers kunnen worden aangesteld zonder vergelijkend examen."
En wat nu de geldelijke last betreft die de gemeente
draagt, 'tis ontegenzeggelijk waar, dat het aantal leerlin
gen van bedeelde en onvermogende ouders niet zoo sterk is
toegenomen; want in 1857 waren er 210 jongens en 244
meisjes van bedeelde en 229 jongens en 177 meisjes van
onvermogende ouders, die kosteioos onderwijs genoten; in
1863 was de sterkte der beide armenscholen 477 jongens
en 455 meisjes. Men vindt op de gemeenterekening van 1857
een uitgaaf van 11158,28 voor kosten van openbaar
onderwijs en in de gemeenterekeniug van 1863 zal de som
Diet veel hooger zijndie de openbare armscholen kosten.
Er is derhalve voor Leiden geen grond tot beklagdat
er een zoogenaamde vrijheid van onderwijs bestaat. Voor de
meergegoeden is er een keuze over tusschen de openbare en
de bijzondere scholen tusschen de zoogenaamde godsdienst-
looze en de Christelijke school. Voor de minvermogenden
bestaat er gelegenheid om tegen een matig schoolgeld hunne
kinderen, te zenden hetzij naar de openbare, hetzij naar de
bijzondere school. Voor de armen is kosteloos lager onderwijs
te verkrijgenhetzij op de openbare schoolhetzij door de
zorg der liefdadigheid op de bijzondere Christelijke school.
De statistiek levert het bewijsdat van de vrije keuze een
ruim gebruik wordt gemaakt en het dus ten slotte de ouders
zijn die het recht en de bevoegdheid bezitten om naar eigen
overtuiging een keuze te doen, die geheel strookt met de waarde,
die zij toekennen aan maatschappelijk en godsdienstonderwijs.
Z. M. heeft benoemd tot hoogl. in de burgerl. bouwk,
aan de polytechnische school te Delft den heer E. Gugel
architect te Munchen en tot burgemeester der gemeente
Zevenhuizen J. B. Nederveen onder toekenning van eervol
ontslag der gemeente Bruinissevoort aan Mr. J. A. Vorst
man op zijn daartoe gedaan verzoekmet ingang van 1
September a. s. een eervol ontslag verleend uit zijn betrek
king van griffier bij het kantongerecht te Doesburgh.
Z. M. heeft benoemd tot commissarissen voor den straat
weg langs de Zuiderzee, de heeren Mr. D. van Meurs, bur
gemeester van Harderwijk en C. A. S. Hiebendaalburgemees
ter van Putten; tot inspecteur der registratie en domeinen
van de 2de kl. den heer S. Boertstrathans inspecteur der
registratie en domeinen 3de kl. en in diens plaats den heer
O. M. J. Moorrees, thans ontvanger dierzelfde middelen te
Enkhuizen; tot adjunct-commies bij het Departement van
Finantiënden lieer J. D. P. Verhorst, thans wonende te
Breda en tot ontvanger der registratie en domeinen te Me-
demblikden heer H. L. de Greve thans te Noordwijk.
H. M. de Koningin heeft Dingsdag middag het idioten-
gesticht te 's Hage met een bezoek vereerd. H. M. werd al
daar door het bestuur der inrigting ontvangen verwelkomd
en door de zalen rondgeleid. De verpleegden gaven daarna
blijken van hunne vorderingen. De Koningin onderhield z:ch
met sommigen minzaamen verliet hoogst voldaan het ge
sticht, waarover het H. M. behaagde aan de bestuurders
Hare tevredenheid te betuigen.
H. M. de Koningin is 11. Zaturdag avonddoor de
activiteit en attentie van een der lakkeijen hoogstwaarschijn
lijk voor een groot ongeluk bewaard. H. M. bevond zich
namelijk met een rijtuig met vier paarden en voorrijder te
Scheveniugen toen een der lakkijen bespeurde, dat aan het
rijtuig een ongemak was overkomen. Bij onderzoek bleek
dat de as gebroken was. H. M. stapte uit het rijtuig en
verbleef bij Z. K. H. den Grootvorst troonopvolger van Rus
land, totdat de voorrijder, die inmiddels naar het Huis ten
Bosch gereden was, met een ander rijtuig was aangekomen,
wearmede H. M. naar de residentie terugkeerde.
Z, 1). H. den Hertog van Brunswijk heeft zich uit
de residentie naar Amsterdam begeven om aldaar eenigen
tijd te verblijven. Z. D. H. heeft in het hotel des Pays-Bas
zijn intrek genomen.
In de maand October a. s. zal er te 's Hage onder
presidium van den generaal-majoor H. Hardenberg de vereischte
examina's plaats hebben van onder-officieren der verschillende
legercorpsen, dingende naar den rang van 2den luitenant
kwartiermeester en 2den luitenant-administrateur van kleeding
en wapening, bestemd voor het leger hier te lande.
De 3de en 4de bataillons jagers van het regement
gren. en jag., welke thans in de legerplaats te Milligen zijn
gekampeerd, zullen den 9den der volgende maand uit dat
kamp te 's Hage terugkeeren.
Maandag 11. is te Amsterdam de eerste buitenge
wone vergadering van aandeelhouders in de Maatschappij
Paleis van Volksvlijt in het gebouw zelf gehouden onder
het voorzittersschap van Dr. S. Sarphati. De vergadering
magtigde de directie, om in overleg met commissarissen en
den Raad van toezigt nu of later naar de omstandigheden
daartoe gunstig zijn een hypothecaire geldleening te sluiten
tot een maximum van 800000.
In de zitting van den Delftschen Gemeenteraad van den
23sten dezer is op verzoek eervol ontslag verleend als ge
meente-ontvanger aan den heer P. Fijckna 4Sjarige dienst
als zoodanig. Ingekomen een missive van den heer H. Har-
togh Heijs Jr. en een dito van den heer W. J. A. J. graaf
van Bijlandt, te kennen gevende dat zij hun ontslag nemen
als leden van den Gemeenteraadvan den laatsten heer te
vens een adres om benoemd te worden tot gemeente-ont
vanger. Door B. en W. is evenwel een voorstel gedaan om
geen nieuwen gemeente-ontvanger te benoemenmaar die
betrekking te combineren met den post van ontvanger der
plaatselijke belastingenwelk voorstel in de volgende ver
gadering in behandeling zal komen.
De, werkzaamheden aan den Nieuwekerkstoren zijn thans
zooverre gevorderd, dat men zich vleit het klokkenspeldat
nu sedert ruim drie jaren, tengevolge der herstellingen aan
den toren, niet gehoord werd, in de volgende week, bij
gelegenheid der kermis, weder te zullen kunnen hooren.
- Naar men verneemt, zullen de Prins en de Prinses
van Hessen den 27sten dezer uit Gravesend met het Ko
ninklijk yacht Victoria and Albert naar Vlissingen vertrek
ken, om alsdan over Dordrecht hunne reis langs den Rijn
voorttezetten.
De Algemeene Synode der Nederl. Herv. Kerk heeft zich
vereenigd met het advies der commissie, die daartoe met alge
meene stemmen besloot, omtrent de volgende vijf punten als:
1°. dat zij zich onbevoegd verklare tot het eigenmagtig
uitbreiden of beperken der wettelijk bestaande leervrijheid.
2°. dat zij hen die deze leervrijheid misbruikt achten
verwijze naar de Kerkelijke Besturen, die bevoegd zijn om
van hun beklag kennis te nemen;
3°. dat zij hen die vragen //wat zij ter handhaving der
leer te doen hebben opmerkzaam make op de vroeger door
de Synode gegeven en op de medegedeelde inlichtingen;
4°. dat zij besluite, geene verandering in de bestaande
wettelijke bepalingen betrekkelijk de leervrijheid het ker
kelijk examen, mede door Theologiae Doctores afteleggen,
en het prediken van predikanten in andere gemeenten dan de
hunne en van candidaten te onderwerpen en aan de Kerk
voortestellen en
5°. dat zij vóór zij daartoe in hooger beroep geroepen
wordt, onbeoordeeld latende of en door wie er bij de Evan
gelieprediking rechtmatige ergernis gegeven zijharen wensch
uitdrukke dat alle reeds dienstdoende en toekomstige leeraren
zich zeiven ernstig beproeven of zij oprechtelijk instemmen
met en volharden bij de verklaring, die vóór de-toelating
o]t de Evangeliebediening gevorderd wordt, en dat zij zorg-
