i\°. 1336.
Woensdag 29 Junij.
A0. 1864.
Christelijk Nationaal onderwijs.
Ja, ten slotte, ofschoon over de zaak zelf nog zeer veel
te zeggen is: wij wachten geen de minste vrucht van een
wijziging of verandering der onderwijswetdie ten doel
heeft het woord Christelijke, dat er in staat, er uitteligten.
De overige wijzigingen kunnen geen doel treffen en zijn bo
vendien zoo uitsluitend van financiëlen aard, dat ze geheel-
verschillen van het ernstig en diepzedelijk begrip, waartoe
de eerstbedoelde wijziging opwekt. Als een hervormd kerk
bestuur een openbaar onderwijzer geschikt acht tot voorle
zer en voorzanger; waarom zal de wetgever dat belemme
ren? Aan een bijzondere school-kan volgens Art 3. der wet
subsidie van wege de gemeente of de provincie worden
verleend, mits die school toegankelijk zij voor alle kinde
ren zonder onderscheid van godsdienstige gezindheid. Het
verbod voor den onderwijzer om iets te leerente doen of
toetelatenwat strijdig is met den eerbiedverschuldigd aan
de Godsdienstige begrippen van andersdenkenden is geschre
ven voor openbare scholen en ook voor bijzondere scholen die
subsidie uit de gemeente- of uit de provinciale kas genie
ten maar is het verbod niet evenzeer van toepassing op elk
onderwijzer van een bijzondere school by de groote verschei
denheid der godsdienstige begrippen van de Protestanten? Och,
laat ons zelf meer toezien op de ontwikkeling en vorming
van het verstand en het hart onzer kinderener veel tyd
voor over hebben om hunne karakters te leeren kennen en
zorgvuldig toezien op hetgeen zij van elke school, ook van
de Christelijke school meê naar huis brengen Laat ons toch
waken tegen die vadsigheidom behalve het onderwys in de
vakken van het gewoon lager onderwys, ook aan den onder
wijzer de taak der opvoeding optedragen en van hem te
eischenwat hij van de ouders met alle recht eischen kan
gezeggelijk gehoorzame, met lust en ijver vervuldbescheiden
en vriendelijke kinderen. Zorgen wij voor een Christelijken
grondwaarop de onderwijzer kan voortbouwenwaarin het
onderwijs in alle maatschappelijke kundigheden welig ont
kiemt. Ieder vader bedenkedat de onderwijzer in het ge
drag zijner leerlingen den toestand van het huisgezin kan
beoordeelenwaaruit zy| tot de school komeu. Ieder onder
wijzer, die zijn betrekking recht begijpt, weet hoe in de oogen
zijner leerlingen te lezen staat wat hem tot ernst en tot naauw-
gezetheid stemt.
Vooral in onzen tyd en by den stryd der meeningen is
elk onderwijzer in zijn belang meer dan ooit verpligt, zich
te wachten, om aanstoot of ergernis te geven. Opmerkelijk
is het tochdat onder de werking der schoolwet reeds ge
durende meer dan zes jaren geen klagte is openbaar ge
maakt van gepleegde schennis van het in art. 23 voorko
mende verbod. Dat pleit voor de openbare school, tenzij
men klagten doet hooren over een flaanw en verwaterd on
derwys, of over het gemis van den bijbel, waarover zy
het meest zullen klagen die het minst den bijbel tot huis
boek, het liefst tot schoolboek willen. Maar hoe het ook
zy, het ouderlijk toezigt, de waakzaamheid blijft noodig
by elke school, 't zy die betreft het gewoon of meer uit
gebreid lager onderwijs, - het teekenen, het zingen, de
gymnastie- de studie der oude talenen zou het ook
niet zijn by het houden der academische lessen Zulk eeu
toezigtzulk een waakzaamheidhoe gebrekkig en onvolle
dig ook, geeft altyd goede vruchten eu zoo men die niet
ziet, men doet wel die niet uitsluitend aan het onderwijs,
maar veeleer aan eigene nalatigheid toeteschrijven.
Voor de maatschappij en in het algemeen belang verbly-
den we ons over de aanzienlijke sommendie aan het on
derwys lager en middelbaar onderwijsworden ten koste
gelegd. Zij zullen rentegoede rente gevenomdat er meer
kennis door verspreid wordt en meer zelfstandige menscheu wor
den gevormd. Kosteloos onderwijs was te meer wenschelijk en
schoolpligtigheid zoo bet mogelijk was allermeest, 't Is of
aan bloote handenarbeid van dag tot dag minder behoefte
komt-; werktuigelijke arbeid verdringt de hulp van men-
LEIDSCH
Deie Courant verachynt elken dag, be-
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Priji der Advertentiè'n 1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12f Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regelsƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelreoht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 'sGravenhage, Delft, Schiedam en Rott rdam te 8 u. 38 m.; 10 u. 15 m.; 1 u. 11 m.; 3 u. 46 m.;
6 ii. 6 m. 9 u. 5 m. naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 34 m.; 10 u. 12 ra.; 11 u. 54 m.; 2 u. 51 m.; 4 u. 49 m.; 9 u. Op Zon
en Feestdagen van 's Gravenhage naar Leiden 10 u. 52 m. 's avonds.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, Cu.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, Maandag 2J u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 3 u. 'snamiddags.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat; 's morgens te 7 u.45m. en te 11 u., 'a namiddags te3u.40m.
'savonds te 7 n. 55 m. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en 3 u. 40 m. 'snamiddags. Oost-Iodisohe Landpost. Over Southampton,
i en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijlcs-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 uur 's ra. tot 10 u. 30 m. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 nur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 nur. De Gemeente-Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 's morgens 121 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen
dagelijks van 91 nur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
nur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 nnr.
(Slot.)