N°. 1138. Woensdag 4 November.
A°. 1863.
LE1DSCII DAGBLAD.
f)eie Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per po9t 2.80
in de drie raaandeu Afzonderlijke Mom-
mers Vijf Cents.
Prijs dor Advertentiën1-6 regels 0.75.
iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. bekendmakingen vau
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 4 ra.; 12 u. 54 m.; 3 u. 59 m.; 6 u. 9 m-;
9 u, 8 ra.; naar Haar.era en Arasterdam te 8 u. 46 ra.; 11 u. 46 ra.; 3 u. 5 m.; 4 u. 52 m.; 9 u. 3 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijti naar Leideu dagelijks uitgezonderd de Zondag 2 u. 's namiddags.
Postbusiigtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nienwstraat: 's morgens te 8 u. en te 11 u., 's namiddags te 3 u. 45 m.
'«avonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en 3 u. 45 ra. 's namiddags. Oost-Indisohe Laadpost. Over Southampton,
1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.
RijUs-Telegraaf. Dagelijks geopend vau 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 uur's ra. tot 10 u. 30 ra. av.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente-Architect i* te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'sraorgeas 12 1 uur..
Kantoor der Plaatselijke Aooijusen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnaen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9— 8
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Vereenlgings- en verpoozingsplaatsen
voor den werkman.
In de zevende algemeene vergadering der Vereeniging
van en voor Nederlandsche Industrieelenden 2den Sep
tember 11. te 's Gravenhage gehoudenheeft een onzer voor
naamste Leidsche industrieelende heer A. H. Eigemande
volgende merkwaardige rede uitgesprokenwel waardig om
in uitgebreider kring te worden gelezen en overwogenom
dat zij betrof twee hoofdzaken niet enkel van algemeen
maar ook van plaatselijk belang, en wel de volgende vra
gen: (punt VIII) Wat kan er van de zijde dezer Vereeni
ging geschieden tot wering van het gebruik van sterkeu
drank in de werkplaatsen (punt IX) Wat kan er van den
kant der chefs van industrieele ondernemingen binnen de
zelfde gemeente gevestigd, geschieden tot bevordering van
de oprigting van vereenigings- en verpoozingsplaatsen voor
den werkman
De bedoelde rede luidt aldus:
//Met veel genoegen zie ik onder de punten van behan
deling in deze vergadering, vraag 8 en 9 aangewezen. Ter
wijl men in vele by eenkomstenzooals van onderwijzers,
van 't Nut van 't Algemeen en dergelijken behandeld heeft
het wenschelijke van het verpligtend onderwijs en daarmede
in verband wil gebragt zien het weren van de kinderen op
de fabrijken, of het beperken daarvan, omdat men beweert,
dat de vroege arbeid schadelijk is voor de ontwikkeling
hunner vermogens en belemmering geeft aan hunnen ligcha-
melijken groeialsmede oorzaak is van losbandigheid en j
ontuchtzou houd ik het voor een hoog noodige zaak dat
de Vereeniging van en voor Nederl. Industriëlen ook van
hare zijde pogingen in 't werk stelle om te onderzoeken,
of er werkelijk grond bestaat voor bovengemeld beweren
dan of er een andere oorzaak is, die met recht den naam
van verwoester van het opkomend geslacht, van alle huise
lijk geluk en van de ontzenuwing van den werkman te
noemen is.
Bestaat die oorzaak Hoe Is ze dan het best wegtenemen
En moet dan niet elk industrieel van zijne zijde mede wer
kenzoo voor zijn belang als ten voordeele van de nijver
heid en tot welzijn zijner onderhoorigenom dat kwaad te
weren.
Arbeid is hoogst noodig voor den menschhetzij hij ge
boren is in onbekrompen toestand, hetzij hij door te wer
ken zijn dagelijksch brood moet verdienen. Die onbekrompen
leven kan, heeft geen handen-werk noodig, maar hij moet
toch zijn geest beschaven en kan zich daartoe bezighouden
in en door vele voorhanden zijnde gelegenheden. Die wer
ken moet voor zijn dagelijksch broodaan hem is 't om
door handen-werk er in te voorzien en ook door dien ar
beid zijn geest te beschaven voor datgeen, wat hij in zijn
kring en arbeid behoeft. Arbeid verhindert hem kwaad te
denken en te doen. Arbeid doet hem oplettend zijn en vra
gen naar de oorzaak en den oorsprong van zakenvooral
die, welke tot zijn werk behooren. Arbeiden verzoet hem
in kommer en druk het leven, maakt hem tevreden in zijn
kring en doet hem niet uitzien naar onbehoorlijke dingen.
Vroeg aan den arbeid te gewennen is hem vroeg zich te
leeren voegen in zijn stand. Beeds als kind moet hij door
matig en naar evenredigheid zijner krachten te werkenge
vormd worden voor zijn verder leven en onverstandig noem
ikvooral met het oog op dezen tegenwoordigen tijd en
toestand van zakende beweringdat door zoo vroeg de
kinderen aan den arbeid te gewennendat zou zijnhen
vermoordenof waardoor bij hen vroeg de grondslag ge
legd wordt tot verbastering van zeden en hunne physieke
en ligchamelijke krachten worden onderdrukt. Hiervoor be
staat een gansch andere oorzaak en die oorzaak is het mis
bruik van sterken drank.
De geest van beschaving doet veel om dat misbruik te
gen te gaan. Hij doet veel nuts door de genootschappen
van afschaffingdoch deze kunnen en vermogen niet het
kwaad met wortel en tak uit te roeijen. Niet voor d^3it
kwaad uitgeroeid is, zal men het vrolijkegezonde bi^elijké1
