N°. 936.
Woensdag 11 Maart.
A°. 1863.
Tolksbljeenkorasten.
V
LEIDSCH DAGBLAD
Deae Courant verschijnt elkeu dag, be
halve Zon- en Feegtdagenen kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Hom
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiëu1-6 regels 0.7a.
Iedere regel meer 12J. Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigtcn van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen vau
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 85 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhageüelft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 5 m.; 12 u. 58 m.; 6 9 ra. en 9 u. 19 ra.; naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 51 m.; 1 u. 8 jn.; 4 u. 53 m. en 9 u. 14 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 2 u.
Postbus!igtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 8 u.; 's middags te 12 u., 's namiddags te 3 u.
46 m. 'savonds te 8 u. 15 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, l en 17; over Triest, 7 en 28; over Marseille,
9 en 25; nog over Marseille 16 van elke maand, alsdaa op het adres te plaatsen: Met de Fransche Pakketboot.
RijUs-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 'sav. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 uur 's m. tot 9 u. 30 m. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandagen Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeester, dagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van L04 uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente- Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'amorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Acoijnsen, dagelijks van 8 1 uur en van 36 uur; der lu- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Diugsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
XII.
Op de vraagdie wij behandelden«waar moet het heen met
onze fabriekarbeiders en handwerkslieden bij de snelle vorde
ringen, die de werktuigkunde in hare toepassing en den han
denarbeid overbodig maakt P" is in de laatste dagen een merk
waardig antwoord gegeven. Tot nog toe bepaalt zich de be
langstelling in alles, wat in de hooge landsvergaderingen ter
bevordering der algemeene en bijzondere volksbelangen wordt
beraamd, behandeld, overwogen en besloten, tot enkelen, zoo
zelfs, dat geen bepaalde kringen kunnen worden aangewezen
waarin dat besproken wordt. Zonder dat men zich bemoeit met
staatkundige vraagstukken is het toch wezenlijk van belang
dat er eenige waarde gehecht wordt aan hetgeen op bet gebied
der wetgeving voorvalt, omdat alle ingezetenen in meerdere
of mindere mate er in betrokken zijn. Menigmaal wordt over
een wet geklaagdzoodra zij in werking treedt of hare toe
passing moet vinden zonder dat in dezen tijd van openbare
behandeling der publieke zaak men zich tijdig vergewist, of er
gebreken in het ontwerp gevonden worden en tijdig en gepast
die kenbaar maakt, waar het behoort. De wettelijke regeling
van het middelbaar onderwijs is voor Leiden in het bijzonder
van groot belang. Op haar is immers niet het minst van toe
passing wat de heer Thorbecke in de vorige week in het open
baar verklaarde. «Het middelbaar onderwijs moet het volk op
leiden tot die zelfstandigheid en ontwikkelingwelke men bij
alle beschaafde volken thans opmerkt. Wat de algemeene be
schaving betreft, is ons land ten achter in vergelijking met
FrankrijkEngeland en Duitschland. Dat is te wijten niet
alleen aan gebrek aan inrigtingenmaar ook aan het doen en
latenons eigenmen leeft te veel in den kring van besloten
kennis. Die bijzondere kringen moeten ontsloten worden en
gebracht in een meer algemeenen kring van ontwikkeling der
maatschappij." De heer van Goltstein voelde zich gedrongen
daarmede intestemmenwant het tafereel was verblindend schoon
geschilderd, ofschoon hij later heeft ingezien, dat het niet vol
komen juist was, want dat de algemeene beschaving alleen in
in technischen in materialistischen zin was verachterd«op
vreemde werktuigen en op vreemde werktuigkundigen steunt
onze fabriekmatige arbeid."
De wet tot regeling van het middelbaar onderwijs is be
stemd, om dien toestand te verbeteren. De Minister Thorbecke
meent, dat men het doel der wet miskent, wanneer men meent
dat het een materialistisch onderwijs bevordert. «Wanneer men
spreekt van algemeene ontwikkeling der burgerij, dan is het
niet voldoende zich te beroepen op de resultaten van het lager
onderwijs, die inderdaad gunstig zijn. Maar het lager onder
wijs omvat den uitersten zoom der maatschappijdaarentegen
wordt de tweede kring der maatschappijtredende uit den bui
tensten zoom der bevolking, gebaat door dit wetsontwerpdat
hoofdzakelijk en vooral tot boogere ontwikkeling en vorming
van hetgeen het lager onderwijs heeft geregeldbeoogt en niet
enkel technisch onderwijs. Menige sluimerende kracht moet
daardoor opgewektals 't ware tot hoogere vorming geleid
worden."
Op meer uitgebreide en geregelde schaal zal het middelbaar
onderwijs worden geregeld. Tot nog toe acht men voldoende
dat de fabriekarbeiders en handwerkslieden kunnen lezen schrij
ven en de hoofdregels van het rekenen. De gelegenheid zal
weldra worden geopend of wat ruimer en gemakkelijker de
toegang werden gesteld tot het verkrijgen van onderwijs in
zulke vakken, die onze werklieden noodig hebben te kennen,
om met vreemdelingen te kunnen wedijveren in de vervulling
der tegenwoordige eischen van de industrie. Men kan thans
niet meer terecht of volstaan met die luttelijke kennis; veel
meer wordt er vereischt en daarover beraadslaagt men thans
in de hooge landsvergaderingendat aan die eischen zal
kunnen worden voldaan.
