N°. 900. Woensdag 28 Januarij. A0. 1
ILBIDSCffl DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en koet voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
iners Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12} Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels 0.90
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cis.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 5 m.; 12 u. 58 m.; 6 u. 9 m. en 9 u. 19 m.; naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 51 m.; 1 u. 3 m.; 4 u. 53 m. en 9 u. 14 m.
Postbusligtingen aau de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 8 u.; 's middags te 12 u., 's namiddags te 3 u.
45 m. 'savonds te 8 u. 15 m. Oost-Indisohe Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triëst, 7 en 23; over Marseille,
9 en 25; nog over Marseille 16 van elke maand, alsdao op het adres tc plaatsen: Met de Fransche Pakketboot.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 'sm. tot 9 uur 'sav. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 uur 's ra. tot 9 u. 30 ra. av.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van FabricageWoensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags vau
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 nr. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente- Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijnsen, dagelijks van 8 1 uur en vau 3 6 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen
dagelijks van 9—1 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Diugsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur. van Zegel, Registratie dagelijks vau 8—4; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Volks bijeenkomsten.
IX.
Heeft onze arbeidersstand een toekomst? Die vraag mag
wel worden gedaan in een t.ijddat werktuigelijke kracht den
handenarbeid meer en meer vervangt en tot fabriekarbeid een
aanzienlijk vrouwelijk personeel wordt gebezigd. Een jeugdige
en bekoorlijke Zwitsersche dame is in Nederland gekomen en
in de hoofdstad van Nederland voor een aanzienlijk publiek
opgetreden om aantetoonen welke rol de vrouw thans vervult
en welke zij behoort te vervullenvooral met het oog op landbouw,
nijverheid, kunsten en letteren, en daarbij te betoogen dat in
dien men de fabriekarbeidster meer naar den geest ontwikkelde
ook meer nut van haar zou worden getrokken. De vrouw was
voor den handel bij uitnemendheid geschikt, en steeds vindt
menwaar die door vrouwen wordt gedreven, groote activiteit,
rechtschapenheid en ondernemingsgeest. Voor de vrouwen der
lagere klasse zal bet genot van beter lager onderwijs groot
nut aanbrengen om haar te verheffen tot den rang, dien zij
in de maatschappij behooren te bekleedenen dat voor die
der hoogere klasse eeu meer wetenschappelijke opleiding en
het lezen van gezonde, degelijke lectuur het grootste nut zal
hebben wegens den grooten invloed, dien zij op het opkomend
geslacht uitoefent.
Hoe men de zaak ook keere of wende, uit welk oogpunt
men den toestand van de mindere standen beschouwtop welk
standpunt men zich plaatst, om zich dieu met een onbeneveld
oog helder voortestellen - altijd is het behoefte aan onderwijs
dat zich aan ons oog vertoont. Waar de handenarbeid wordt
vervangen door werktuigelijke kracht, komt het op meerdere
verstandsontwikkeling aauom zich het onderhoud te verze
keren, dat vroeger in fabriekarbeid bestond. Waar de vrouw
voor een deel te hulp komt in hetgeen werktuigelijke kracht
nog behoeftom te worden geregeld en aangewend tot fa
brieksnijverheid, is het van te meer belang, dat men let op
de bestemming der vrouw en de rol die zij te vervullen heeft.
Alles lost zich op in de overtuiging van de noodzakelijkheiddat
ieder arm kind voldoend onderwijs krijgt en die het kan ge
nieten maar verwerpt of verzuimter toe gedwongen
of voor gestraft wordt?
't Laat zich wel aanziendat het met het openbaar onder
wijs zal gaan als met zoo menig ander volksbelang. Het is de
taak der kerkelijke en bijzondere liefdadigheid, om voor hare
rekening te nemen de ondersteuning der armenmaar de wet
gever heeft er toch voor moeten zorgendat de Staat te hulp
komt, waar de pligt wordt verwaarloosd, om bij volstrekte
onvermijdelijkheid voor zoo veel de menschelijkheid gebiedt,
ziekenouden van dagenweezen en noodlijdenden te onder
steunen en in hunne behoeften te voorzien. Oorspronkelijk
zorgde elke kerkelijke gemeente voor de kosten der eeredienst
en de bezoldiging van de dienaars der kerkmaar de sterke
arm en het openbaar gezag moest zich leenen om door be
lastingen te heffen de godsdienst te steunen.
Ieder ouder moet zorgen voor de opvoeding van zijn kin
deren ook door het geven van onderwijsmaar waar moest
het heenzoo men aan het bijzonder onderwijs de taak over
liet, om voor voldoend onderwijs te zorgen? En nu de ge
meentekassen zijn belast met de aanzienlijke kosten van stich
ting en onderhoud van scholenzal er nog een dwangmiddel
noodig zijn om er de kinderen heen te zenden en zoolang te
laten verblijven, dat het onderwijs gewenschte vruchten draagt
En dan klaagt men nog over het alvermogen en de heer
schappij van de Staatszorg!
De Regering heft de bestaande stelsels van monopolie en
protectie, die op het gebied der Nijverheid heerschen op,
opdat de verbruikers daarvan niet de zware offers zouden
dragenmaar de vruchten der concurrentie genieten. Lasten
die uitsluitend op de nijverheid tot nog toe rusten, zullen
worden opgeheven en voor ieder, die er behoefte aan heeft,
zal de gelegenheid worden geopendom die kennis te ver
krijgen welke voor zijn bestaan onmisbaar is. Maar wat baat
dat alles, zoo die gelegenheid ongebruikt blijft? Nog onlangs
is een proef genomen, om nuttige en onmisbare kennis te
