Buitenlandsch Nieuws.
leerde, geeft de nieuwere rigting het wezen der godsdienst
niet prijs. Zij heeft nog met hel deïsme vrede, dat of God
de wereld laat scheppen en er zich verder niet mede bezig
houdt, of een God predikt die nu eens de wereld onafhan
kelijk van zich doet zijn en dan weder in den loop harer
verschijnselen ingrijpt, noch met het pantheïsme, dat van God
niets anders doet overblijven dan een poëtische klank. Zij
gelooft aan een zelfstandigen persoonlijken God, als een on
eindig verheven rnagt, die de gansche natuur bezielt en den
loop der gebeurtenissen beheerschtmaar zij belijdt tevens
zeer weinig van hem te weten en als zij hem noemt met de
verbevenste namen, van vader en koning, dan erkent zij dat
die namen zijn wezen niet uitdrukkenmaar hem slechts toe
gekend omdat zij de hoogste zijn die wij aan het mensche-
lijke kunnen ontleenenzij gelooft aan het onderscheid van
goed en kwaad zij gelooft aan het bestaan van den geest en
aan de onsterfelijkheiden om deze te kunnen erkennen
neemt zij zelfs een dualisme van ligchaam en geest aan. Al
deze overtuigingen zijn haar dierbaar, en zij behoeft ze niet
prijs te geven, omdat ze naast de zinnelijke waarneming,
naast het gevoel van genot en schoonheid ook een zelfstan
dig, zedelijk en godsdienstig gevoel predikt. Zij heeft in haar
banier dat heerlijke woord geschreven: God is een geest, en
die Hem aanbidden moeten Hem aanbidden in geest en in
waarheid.
De voorstanders van het oude hebben concessiën gedaan
ook zij zijn niet dezelfde gebleven als voorheen. Zij betwisten
nu niet meer het recht van elke revolutie; maar het streven
naar 't omverwerpen van al het bestaande, de revolutie be
strijden zij met alle kracht. Nog onlangs heeft het hoofd van
de partij, die zich zoo gaarne de anti-revolutionnaire noemt,
aan zijn legenstanders verweten, dat hun streven verzet is
tegen God. Maar is dan alles wat bestaat, door God gewild
in dien zin, dat er geen verbetering, geen vooruitgang noo-
dig zou wezen? Voeren de anti-revolutionnairen strijd tegen
de (absolute) revolutie, dan bekampen zij wat niemand ver
dedigt.
Men heeft de voorstanders van de verlichting onzer eeuw
beschuldigd van de prediking eener leer, die niets minder
zou zijn dan godverzaking en menschenvergodinghet ten
troon verheffen der zinnelijkheid en de ontkenning van al het
hoogere. Maar verkondigen zij integendeel niet luide en krach
tig de godsdiensttrachten zij niet waar zij kunnen de zede
lijkheid te bevorderen maken zij van den buik hun afgod
treden zij zelf niet als evangeliedienaars op? Hun tegenpartij
erkent zelve dat zij zich voor Christenen uitgeven.
Waarop komt dus eigenlijk de grieve tegen de nieuwe rig
ting neder? Ten slotte alleen hierop: dat zij overal de heer
schappij van de wetten der natuurkunde, der psychologie en
der logica aanneemt, dat zij door haar kritiek tot andere his
torische resultaten gekomen is, dat zij een andere voorstel
ling heeft van hetgeen voor 18 eeuwen in Palestina heeft
plaats gehadin een woorddat zij de wonderen ontkent.
De wijsbegeerte der ervaring, zeide professor Opzoomer,
door mij in mijne lessen u als de ware voorgesteld, loopt
vooral in deze stad geen gevaar u door te vele te worden
aanbevolen. Hier is veel meer gelegenheid ze te hooreu be
strijden dan haar verdediging te vernemen. Hare tegenstan
ders zijn gewoon tegen haar te waarschuwenen schijnen haar
licht te schuwen. Dit getuigt van kleinmoedigheid van wan
trouwen in de kracht hunner eigene zaak. Ik wensch hen
hierin niet natevolgenmaar roep u met vertrouwen toe: on
derzoek zelfstandig een oordeel dan met kennis van zaken.
Hoort de tegenstanders mijner methode; vermijdt zeniet;
maar zou het onbescheiden zijn als ik er bijvoeg: hoort
ook mij.
Met groote helderheid en zeldzame onpartijdigheid heeft
prof. Opzoomer voor zijn leerlingen een zaak besproken, die
tegenwoordig aller belangstelling tot zich trekt, en vooral
voor beoefenaars der geestelijke wetenschappen van het hoogste
gewigt is. Algemeenook van de zijde van studentendie
gerekend kunnen worden meer sympathie voor het oude te hebben
dan voor het nieuwe, waren dan ook de toejuichingendie het
gesprokene achtervolgden. Ieder gevoelde dat hier een woord
van pas was gesproken; ieder was den gevierden hoogleeraar
dankbaar voor zijn krachtige taal. En zeker was de wensch
niet minder algemeen verlevendigd, dat Utrechts Hoogeschool
in hem nog lang een harer uitstekendste mannen, een harer
grootste sieraden mag behouden.
Volgens achterstaande advertentie zal aanstaanden Maan
dag den 20sten October als spreker bij de Openbare Verga
dering der Vereeniging voor Christelijke belangen alhier op
treden Dr. A. Capadose van 's Hage terwijl het juist 40 jaren
geleden is, dat hij met wijlen zijn vriend Mr. I. da Costa
en diens echtgenoote door Ds. L. Egeling in de Pieterskerk
door den Heiligen Doop in de Christelijke gemeente werd
ingelijfd.
Waarschijnlijk werd juist dien avond door hem gekozen
om deze voor hem zoo plegtige gebeurtenis te herdenken.
Donderdag avond werd het kunstminnend publiek meer
dan een gelegenheid aangebodenom zich een aangenaam
genot te verschaffen. Zijdie zich ook met een liefdadig doel
naar de St. Pieterskerk begaven, - en dal. waren er velen,
niettegenstaande het ongunstig weder menigeen daarvan terug
hield, - werden vergast op een orgelconcert, dat geheel uit
klassieke stukken bestond en waarvan de uitvoering de uit
muntende bekwaamheden van onzen stadgenoot, de organist
dier kerk, J. Godefrooyop een luisterrijke wijze deden uit
komen waarvan de eer toekomt aan den hooggeschatten on
derwijzer, aan wiens nagedachtenis hij op een erkentelijke
wijze hulde bewees, maar ook niet het minst op hem zelve
terug valt, die zich op muziekaal gebied zoo voortreffelijk
ontwikkelde, dat hij werkelijk onze stad en de gemeente, die
hij met zijn gaven dienttot sieraad strekt.
Een ander deel van het kunstminnend publiek woonde de
voorstelling in den Leidschen Schouwburg bij die het 's Gra-
venhaagsche opera-gezelschap gaf. Le Trouvère, beroemd door
het Miserere, dat bevoegde kunstkenners steeds met lof om zijn
oorspronkelijkheid van compositie vermeldenwerd met de
meeste naauwkeurigheid opgevoerd. De rollen van Bertram en
Eleonara werden waardiglijk door Mr. Zimmerman en Mile
Olivier vervuld Mr. Mirapelli muntte uit als bedreven zan
ger en toonkunstenaar in weerwil van zijn klimmenden leeftijd
gelijk Mr. Flachat als Comte de Lura met zijn frissche en
krachtige stem het publiek in verrukking bragt. Madame
Warmots trad als Azucena op. Deze lieve vrouw vondals
zangeres en als actrice beide, sympathie bij het publiek, door
hare aangename stem en vormen. Geheel vereenzelvigd met
de rol, die zij vervulde, was haar spel tragisch, haar stem
frisch en welluidend haar voorkomen zedig en toch ook
waardiglijk. - In een woordde eerste voorstelling van het
opera-gezelschap geeft stof, om het Haagsche publiek daar
mede geluk te wenschen en heeft bij het Leidsche publiek
de begeerte opgewekt, om nog dikwijls gedurende het aan
staand speelsaizoen op hare voorstellingen te worden vergast.
Heden Vrijdag aanvaardde Dr. J. M. Schrant het hoog-
leeraarambt in de geneeskunde aan onze hoogeschool met
het houden eener plegtige redevoering over: de empirische
ontwikkeling van het ziektehegrip
Door den gouverneur-generaal van Nederlandsch Indië
is o. a. benoemd tot commandant der infanterie te Willem I
de kolonel der infanterie E. C. F. Happé; geplaatst bij het
10de bataillon infanterie de 1ste luit. J. van Weeren en over
geplaatst bij de militaire administratie als onder-intendant 2de
klasse de kapitein-kwartiermeester H. Forbes de Timmerman.
De Thermometer van Fahrenheit teekende alhier Donder
dag des namiddags te 5 uur 54°, des avonds te 8 uur 52°,
te 10 uur 50°. Vrijdag morgen te 5 uur 48°, te 8 uur 51°.
De gemalin van den ex-koning van Napels schijnt zich
in strijd met hetgeen vroeger is gemeld, toch in een kloos
ter te willen begeven. Verscheidene redenen worden voor de
zen stap opgegeven. Onder deze behoort ook diedat zij
sinds geruimen tijd over de politieke houding, door haren
echtgenoot aantenemeneen andere raeening was toegedaan
dan zijne raadsliedenwier gevoelen meer ingang bij hem
vond; dat zij voorts weinig vertrouwen stelt in de personen,
uit welke die raad is zamengestelden dat een en ander van
