m j N». 795. Donderdag 25 September. V Volksvoeding en Arbeidsloon. <N> *1 t LEIDSCH DAIiBLV 11 V Deze Courant verschijnt eiken dag, be halve Zon- en Feestdagen, en kost voor Leiden 1.9B, en franco per post/2.80 in de drie maanden. Afzonderlijke Nora- mers Vijf Cents. Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.75, Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90. Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts. Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 36 m.; 10 u. 17 m.; 1 "u. 16 m.; 3 u. 47 m.; 6 u. 9 ra.; 9 u. 24 ra. Naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 31 m.; 10 u. 20 m.; 12 u. 4 m.; 2 u. 55 ra.; 4 u. 53 m.; 9 u. 29 m; en op de Zondagen 's avonds 10 u. 40 m. uit '9 Hage naar Leiden en 11 u. 30 m. terug naar 's Hage. Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden Maandag's middags 2^. u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 3 u. Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 'sinorgens te 7 u. 40 m.; 'smiddags te 11 u. 15 m., 'snamiddags te 3 u. 45 m. 'savonds te 8 u. 40 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17over Triëst, 7 en 23; over Marseille, 9 en 25 van elke maand. Rijks-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 89 en van 2—5 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 's m. 89 u. 30 m. av. Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur. Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van 111 uur. Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10 —4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. Be Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 'smorgens van 910 uur. Kantoor der Plaatselijke Aocijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en 'Uitgaande Rechten en Acoijuseu dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van '«Rijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92 uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur. III. Mogen al de feitenzoo als zij voorgesteld wordenniet met de waarheid strooken en gegronde redenen kunnen worden aangevoerd tegen het gebruik van die feiten tot een bepaald doel en belang, dit is zeker, dat voor voeding alleen weinig voor den werkman overblijft; dat dit gemis van een behoor lijke voeding zijne krachten bepaalt en die krachten ook vooral in aanmerking komen bij een maatstaf van berekening voor het arbeidsloon. Maar ook het omgekeerde is waar. Als de geringheid van het arbeidsloon niet veroorlooft dat de werkman zich goed voedt, maar de liefde tot het gezin hem menigmaal noopt tot onthouding van het noodige, om het deel voor vrouw en kinderen wat grooter te doen zijndan moet hij op den duur geraken in een toestand: "dat hij physisch onbekwaam is geworden voor het werkmeerendeels ten gevolge van slechte voeding," zoo dat fabriekanten wel eens verpligt kunnen zijn om een grooter of kleiner aantal als onbruikbaar heen te zenden. Uit de aangehaalde voorbeeldendie nog kunnen aange vuld worden met toestanden uit andere betrekkingen van het maatschappelijk leven en uit de huishouding van geringe ambte naren, die met talrijke gezinnen van f 8 tot f 12 's weeks leven en zich een onderhoud moeten verschaffen in verhouding tot zekeren rang of stand, aan wie vertrouwen wordt geschon ken en wie verzoekingen van allerlei aard omringen - zal het blijken, dat belastingen op de eerste en onmisbare levens behoeften het meest drukkenwaardoor de prijs die zij er voor moeten betalenwordt verhoogdgelijk die prijs reeds hooger is voor hen, die zich deze levensbehoeften in het klein moeten aanschaffen. Zoo het arbeidsloon of de bezoldi ging geen verhooging duldt en naar een billijken maatstaf wordt betaald, dan is het te meer zaak, dat de weg bestaat om voor weinig veel te verkrijgen. Schaarschheid van woningen ver hoogt de huishuur en het bouwen van huisjes zal de huur doen dalen. Matig schoolgeld en kosteloos onderwijs is voor velen een gewenscht en niet onbeduidend voordeel. Geschikte waschinrigtingen bevorderen de reinheid en een goedkoop ge bruik van die instellingen van onzen tijd brengt veel nut aan. Goedkoop brood en vleesch is onmisbaar voor een behoor lijke volksvoeding en geeft den handenarbeid meerder waarde, omdat de ligchaamskrachten er door worden onderhouden en gesteund. Gemis aan behoorlijk voedsel leidt tot gebruik en misbruik van sterken drankdie voor een tijd de krachten prikkelt, maar ook even spoedig verlamt. Zijn de levensmid delen duur, het gebruik van jenever neemt toe en men wil wel zeggen datals de aardappelen en het brood goedkoop zijnde belasting op de jenever minder opbrengt. Maar wat vaak het meest wordt voorbijgezien, het huisselijk leven lijdt er door en de uithuizigheid wordt er door bevorderd, wan neer de werkman zijn rusttijd moet doorbrengen in een duis ter, dompig, koud en onaangenaam vertrek. De gezelligheid wordt belemmerd door het gebrek en de ellende die hij ont moet na volbragten arbeid en zij wordt elders gezocht, waar door de uithuizigheid een gewoonte is geworden. Volksvoeding en arbeidsloon staan dus tot elkander in een zeer naauw verband; maar de welvaart der nijvere standen, is een zaak van algemeen belang. De Vaderlaudsche industrie heeft behoefte aan een bruikbaar en min kostbaar personeel van arbeiders, een deel der voortbrengeude kracht, vroeger wel het grootste, langzamerhand door de vorderingen der werktuigkunde het kleinste deel geworden voor zooveel fa brieksnijverheid betreft, 't Is derhalve van het grootste be lang, dat de fabriek-arbeider in de mogelijkheid gesteld wordt om met zijn loon veel te kunnen doend. i. zich het noodige tot onderhoud tot den minst mogelijken prijs te verschaffen. Daartoe reike de Regering de hand door opheffing van lasten die op de eerste levensbehoeften zijn gelegd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1862 | | pagina 1