N°. 510.
Woensdag 23 October.
A°. 1861.
Eenige denkbeelden over noodzakelijke
hervorming of herziening van het
kiesstelselalsmede over ver-
pligt onderwijs.
IEIDSCH DAfiBLAD
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per po9t 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën 1-0 regels 0.75.
Iedere regel fineer 12J. Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen vau
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 6 m.; 12 u. 58 m.; 6 u. 9 m.; 9 u: 9 m. Naar Haar
lem en Amsterdam te 8 u. 51 m.; 1 u. 3 m.; 4 u. 53 m.; 9 u. 14 m. 1
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 de overige werkdagen 5 u.; vaD Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden dagelijks 's middags 2 u. uitgezonderd de Zondagen.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 8 u., 'smiddags te 12 u., 'snamiddags te 3 u.45m..
'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17 over Triëst, 7 en 23over Marseille9 en 25 van elke maand,
Ri^ks-Telegraaf.Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van sra. 7 u. 30 m.10 u. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeester, dagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - Be Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, '9morgens van 910 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8—1 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 's Rijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
unr. vttn Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 nnr.
I.
Onder gelijkheid voor de wet versta ik de rechtmatige deel-
gerechtigheidop volstrekt gelijken voet met anderen betreffende
de beoordeeling van de wetten van den Staat en het bestuur
over het volkwaartoe ik behoor. Daaruit volgt, dat een recht
volgens de Grondwet aan allen toegekend, niet mag uitgeoefeud
worden door slechts eenige duizenden, die men kiezers noemt
en zulks ten koste of ten nadeele van het gelijke recht van
het grootste deel van het volk.
Wat is nu bij ons te lande het merkteeken van de bekwaam
heid, om kiezer te kunnen zijn?
Dat is de censusof wel het bezit of de eigendom.
De eigendom of het bezit is een materieel, onbeschaafd,
nietsbeduidendtoevallig, een den mensch niet aangeboren,
of eenig de minste waarde verschaffend bewijs.
Dit als kenmerk of waardebewijs van den mensch aanne
mende, verliest bij het noodwendig door het beoefenen van
deugden alsedelmoedigheid, belangeloosheid, eerlijkheid enz. enz.
Hij verkrijgt het zeker door bepaalde ondeugden alsbedrog,
vleijerijgierigheid, woeker, diefstal, enz. enz.
Volgens dien maatstaf dus, zouden de vermaardste mannen
als; Socrates, Rousseau en andere dergelijken geen kiezers
zijn, terwijl een Cartouche en andere beruchte dieven en roo-
vers het wel zouden zijn.
Er volgt dus uit, dat de verkiezingswet slecht is, en zij
gevolgelijk veranderd en verbeterd moet worden, te meer om
dat zij het kenmerk der kenmerkenhet teeken der teekenen
of de eeretitel der eeretitelen: - het teeken of bewijs van ver
standsontwikkeling die eeretitel der menschheiddat merk
teeken Gods, gestempeld of afgedrukt op het voorhoofd van
ieder schepselmensch genaamd- niet genoeg eerbiedigt.
De wet zocht een waarborg en heeft recht die te zoeken
een onderpand bijvoorbeeld, door den burger aan den Staat
of de Stad aangeboden of gegevenalvorens hem zijn aandeel
van magt of gezag tot het algemeene welzijn toetevertrouwen
maar, in plaats van dien waarborg of dat onderpand in den
mensch zelf te zoekenzocht men het buiten of naast hem
en vond het, zoo men meende, in zijn opbrengst of belas
ting, in zijn grondeigendom en in zijn geld.
Dat mag dan toch wel zeer materialistisch genoemd wor
den maar, even als alle materialistenbedriegt zij hier de
keuze, en geeft zij in waarheid geen anderen waarborg, dan
voor slechts een enkel soort van maatschappelijk belang, na
melijk; de rijkdom of het bezit.
Zij levert geen waarborg op, noch voor ware zedelijkheid,
die zelfs in armoede even zuiver kan zijn, noch voor ver
stands- of geestesontwikkeling, even waardeerbaar bij blij
ken van belangeloosheid, noch voor eerlijkheid, even vaak bij
het volk te huis, noch voor het vernuft, die Gods gave, vaak
door de Voorzienigheid even goed, zoo soms niet meer toebe
deeld aan de kinderen van behoeftigen, dan aan de zonen
uit rijke gezinnen.
De achting of eerbiedaan het Opperwezen verschuldigd
moet men Hem in zijn schepsel toonen.
Tot ieder, die den leeftijd van verstand bereikt heeft, die
werkelijk toont geestes- of verstandsontwikkeling te bezitten
schatbare of waardeerbare zedelijkheid te achten moest men
zeggen
//Gij zult deelnemen aan het recht en aan de uitoefening van
maatschappelijke rechtenniet om den wille van uw bezit of
vermogenmaar omdat ge waarde hebt als mensch.
Gij zult burger en kiezer zijnomdat God u tot mensch
gevormd heeft.
Uw bewijs van oppermagt is uw redelijke ziel, maar niet
uwe velden, noch uwe woningen, noch uw vermogen; ook is
het merkteeken, dat gij draagt, onuitwischbaar als uw naam
van mensch."
En van den tijd af, dat bet zoo zal zijn zal de maat
schappij niet meer bureaucratisch beheerscht worden.
Het tegenwoordige kiesstelsel materialiseert de m^atsch^ppif
