N°. 407.
Woensdag 26 Junij.
A0.
«Het vreesselijk onheil, dat jl. Zaturdag avond te 's Hage
gesticht is door de instorting van een oud gebouwtje in de
Brouwerstraat, doet op nieuw de wenschelijkheid uitkomen,
om overtegaan tot opruiming van zoovele vervallen gedeelten
onzer woningenals hier en daar nog in de residentie worden
aangetroffen. Wij kunnen niet toegeven, gelijk wordt beweerd,
dat de ramp, die menschenlevens kostte, op rekening zou
moeten komen van de achteloosheid der heeren rooimeesters.
Het is ondoenlijk altijd het juiste tijdstip aantegeven, waarop
een oud gebouw moet worden afgebrokenten gevolge van
de eene of andere oorzaakdie of onopgemerkt blijftof aan
de waarneming van 't oog ontsnaptontstaat soms plotseling
het gevaar voor omstorting. Maar eene andere vraag is het:
of de toestand over het algemeen van sommige buurten niet
reeds lang de overtuiging heeft moeten vestigen van de nood
zakelijkheidom ze aftebreken en door gezonde woningen te
doen vervangen? Deze vraag kunnen wij niet anders dan in
toestemmenden zin beantwoorden. Ook uit het oogpunt der ge
zondheid wordt de opruiming van schamele achterbuurten, ver
vallen en vochtige huizen aanbevolen. Onnoemelijk veel geld
wordt er uitgegeven voor de bestrating en ook voor de ver-
fraaijing van bepaalde gedeelten der stad. Voorzeker heeft dit
zijn betrekkelijk nut; maar veel nuttiger nog ware het, dunkt
ons, wanneer het gemeentebestuur plannen beraamde en voor
stelde, om door het afbreken van vervallen en ongezonde
woningen en het aanleggen van nieuwe strateneen meer al-
gemeene verfraaijing der stad in de hand te werken, waarbij
dan te gelijker tijd meerdere veiligheid voor het leven en meer
dere waarborgen voor de gezondheid van vele onzer stadge-
nooten bevorderd zou worden. Wij veroorloven ons dit denk
beeld, naar aanleiding van het plaats gehad hebbend onheil,
in de aandacht der bevoegde autoriteit aantebevelen."
Zoo oordeelt men te 's Hage, en misschien is er ook binnen Lei
den menigeendie hetzelfde oordeel op Leiden wil toepassen
omdat hier even als te 's Hage zoo menige vervallenvochtige,
ongezonde, voor de bewoning aftekeuren woning wordt aange
troffen.
En tochwanneer wij toegevendat hetzelfde kwaad hier
bestaat en de meeste huizen voor de geringe standen niet in-
gerigt zijn, om de gezondheid, de reinheid, de buisselijkheid te
bevorderen- wanneer we gaarne zulke woningen zouden ver
vangen zien door de zoodanigen welke aan die eischen beter
voldoen en tevens tot verfraaijing van de zoo ruim en breed
aangelegde grachten en straten strekken, toch verschillen wij in de
keuze van het middel, dat aan de hand wordt gedaan. De
maatregelen der regering, op zich zelf reeds lastig voor die
met het ontwerpen en uitvoeren zijn belasttreffen geen doel j
want de bevoegdheid, om bouwvallige huizen aftebreken zonder
onteigening, wordt door den rechter betwist en het gezag van.
rooimeesters zoover uittestrekken, dat van hen afhangt de
willekeurige beschikking over de eigendommen der ingezetenen,
is even gevaarlijk. Veiliger, raadzamer, meer doeltreffend komt
het ons voor het kwade door het goede te overwinnen en door
het bebouwen van open pleinen en erven, gelijk vroeger in de
Looijerstraat en nu in de Verwerstraat, de concurrentie opte-
wekken en uittelokken tot verbetering der arbeiderswoningen
terwijl de voorlichting der plaatselijke gezondheidscommissie,
bij het vaststellen van verordeningen op het bouwen, waarbor
gen geeftdat het algemeen belang zal worden bevorderd.
Het algemeen belang. Wij beginnen nu meer en meer in
te zien, dat het plan van het kerkelijk hervormd armbestuur
tot het bouwen van 60 arbeiderswoningen moet worden
een zaak van algemeen belang; terwijl wij ons verheugen, dat
de gemeenteraad door milde en onbekrompen bepalingen ge
toond heeft zulke plannen uit dat oogpunt te beschouwen. De
rigting, die men aan de uitvoering geeft, draagt ook een
hoogst vrijzinnig karakter. Tot de aanneming heeft men iedereen
toegelaten en door onderscheiden binnenlandsche dagbladen
(het Leidsche evenwel uitgezonderd) de meeste openbaarheid
daaraan doen gevenzoodat men aan de voor den opbouw
beschikbare gelden, afgescheiden van hun herkomst en doel,
het karakter heeft gegeven als bestemd tot de meest voordee-
lige geldbelegging en dus niet gevraagd't geen men bij
diaconiën niet zoo ongewoon is, naar de godsdienstige ge
zindheid, of, 't geen men bij de plaatselijke besturen tot
regel neemtnaar het inboorlingschap- maar wel vrije cou-
currentie op de meest liberale wijze.
De Economist van Junij 1861 behelst een zeer uitvoerig
en bevredigend verslag van de 's Gravenhaagsche Bouwvereeni-
ging voor arbeidershuizen en daaruit blijkt, dat zij, met andere
eigenaars van zulke woningen in mededinging tredende, thans
41 pCt. van het geleend kapitaal uitkeert en bovendien jaarlijk?
LEIDSCH DAGBLA
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, eD franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 85 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Nommers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.; 12 u. 5 m.; 3 u. 9 m.; 6 u. 9 m.; 9 u. 9 m. Naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 u. 58 m.; 1 u. 8 m.; 4 u. 58 m.j 9 u. 13 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Arasterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden Maandag 's middags 2| u. Overige dagen 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 'smorgens te 7 u. 30 m., 'smiddags te 12 u., 'snamiddags te 3 u. 45 m„
'savonds te 8au. 15 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triëst, 6 en 22; over Marseille9 en 25 van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van sra. 7 u. 30 m.10 u. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. •Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van FabricageDingsdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. De Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 'smorgens van 910 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur; van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Bouwvallige hulzen.
