i\°. 378.
Donderdag 23 Mei.
A°. 18(11
A-"
l«Pk of geen Ijk op de botervaten?
I.
Twee eeuwen geleden leefde binnen Leiden een man, die
"boven zijn stadgenooten uitblonk door eeu blakenden ijver voor
de welvaart van de plaats zijner geboorte en woning. Die man
dacht grondig over betgeen hij rondom zich ^ag gebeuren en
zijn scherpe blik stond in een naauw verband met een warm
hart en, wat niet alledaagsch is, met een karakter, dat, vrijmoe
dig en onverschrokkengeen tegenstand duchtte. Hij week
geen duim breed, waar het de toepassing en handhaving zijner
beginselen gold, en trotseerdewas het noodig, alle vijandschap.
Alleen toen zijn rust en leven als vertrouwd vriend van den
Raadpensionaris Jan de Witt werd bedreigd//bragt eene
woeste bedrijging zooveel nadenken in dien Heer, dat hij zich
van daar (geiden) begaf." Het vonnis des Kerkeraads, waarbij hem
wegens zijn politieke beginselen het gebruik des H. Avond-
ruaals werd ontzegd, deerde hem niet, maar de bedreiging;
//Zoo je niet snoert uw mond, Doen we je als deezenhond,"
met een opengesneden hond aan een boom voor zijn woning
op het Steenschuur op een papier geschreven, aan hem ge
daan - zulk een bedreiging was zeker niet geschikt, om
in dien tijc^ op rust en veiligheid te kunnen doen rekenen.
Een geacht stadgenoot heeft voor een 15tal jaren de ge
dachtenis aan dien man verlevendigd door de uitgave van een
zijner onuitgegeven geschriften; het welvaren der stad Leyden,
in den jare 1659 opgesteld. Overtuigd, dat ieder onpartijdig
beoordeelaar hem niet alleen voor een bekwaam en scherp
zinnig menschmaar ook voor een godsdienstig, rechtgeaard
Nederlander zal erkennenwiens nagedachtenis aller hoog
achting waardig isverrijkte de geëerde uitgever dat ge
schrift met een beknopte levensschets en met belangrijke aan-
teekeningendie de blijken opleverenhoe èn twee eèuwen
èn 15 jaren geleden in onze stad staathuishoudkundige begin
selen werden beleden, die tot nadeel van volkswelvaart ook
heden ten dage nog niet, zoo trouw en ijverig als betaamde,
werden nageleefd en toegepast.
Die bet wel meenen met Leiden, zullen met toenemende
belangstelling Pn niet zonder
vrucht, het geschrift van Pieter
de la Court ter hand nemen en doorbladeren. Velen zulten er
zich misschien niet in te huis gevoelen, als zij, door vooroor»
deel behebd, de geestverwanten van den raadpensionaris de
Witt als kettersche menschenook zonder een eerste,
veel min tweede vermaning verwerpen. Aan de andere zijde
mag het woord van Pieter de la Court uiet als gezag gelden
maar toch, wanneer hij zegt, als de openbaring van zijn
levenservaringdie rijk en groot is, //het is oversulcks ende
blijft waarachtig, dat Leyden nooit is toegenomen als door
Vrijheid, ende dat hetzelven door dwang ook afgenomen ii
in volle Vreede," dan luisteren wij gaarne naar zijn woor
den. Ook als hij daarop volgen laat«Sulcks wij hetzelven
wederom allezins hebben te verwagten, tenzij God de Heere
door zijn oneindelijke genade geliefd, de oogen onser Regeer
ders soodanig te oopenen dat sij voor een onveranderlike
maxim tijdelik statueren, hun ingesetenen hier te verschaffen
Vrijheidom zig te erneren, te studerente woonen, jaa
zelfs om God te dienen ende te biddensoo als sij meenen Zijner
Goddelike Majesteit aangenaamst te zullen wesen
Wij mogen niet onverschillig zijn ten aanzien van het lot,
dat een gewigtige tak van Leidens welvaart te gemoet gaat.
De handel in boter was steeds een zeer belangrijk middel
van vertier en de Leidsche boter, ofscboou geen voortbreng
sel van Leidenmaar om de uitgebreidheid van den aldaar
gevestigden handel aldus genoemd, wordt op binnen- en bui-
tenlandsche markten gevonden. Die bandel kwijnt, zegt de
een, wat de ander tegenspreektterwijl de eerste heil verwacht
van een maatregeldien een ander een hinderpaal acht op deu
weg tot meerderen bloei. In dien strijd van meerlingen mag
niemand onverschillig blijven, maar moet partij kiezen oftus-
schen beide partijen doorzeilen, 't geen sommigen aanlokke
lijk toeschijnt, ofschoon men dan gevaar loopt aan beide
zijden slaags te raken, 't Betreft den ijk op de botervaten eu
't kan zijn nut hebben, dat we ook een woordje meespreken
nadat reeds zooveel over die zaak gepraatgeschreven en
gedrukt is. Enkele opmerkingen zullen welligt voldoende zijn,
om zich wel te beraden over een keuze, die bij ons vast
staat, wat nuttig en dienstig is. Met Pieter de la Court zeg-
LEIDSCH DAGBLAD
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor elkec
regel Zes Cents, behalve 35 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijk»
Nummers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.; 12 u. 5 m.; 3 u. 9 m.; 6 u. 9 m.; 9 u. 9 m. Naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 u. 58 m.; 1 u. 8 m.; 4 u. 58 m.; 9 u. 13 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden Maandag 's middags 2£ u. Overige dagen 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, tatoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 7 ii. 30 m 's middags te 12 n., 's namiddags te 3 u. 45 m..
'savonds te 8 u. 16 m.Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 6 en 22; over Marseille9 en 25 van elke maand,
Ri'jb»-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8—9^ uur.
Aittingeu van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van FabricageDingsdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. -De Gemeente-Architect is te spreken te zijneu huize op den Ouden Singel, 's morgens van 9—10 uur,
Kautuor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8 1 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsea
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van '(Rijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woeusdag en Donderdag van 9 —2
vfta Zegel, Registratie dagelijks van 8—4,|vande Hypotheken en het Kadaster, van 9—4 uur.
