N°. 875. Zaturdag 18 Mei.
A°. 18
Over den arbeid van kinderen ln fabrieken.
II.
Is de toestand der arbeidershuisgezinnen in het algemeen
zoodanig als ons wordt voorgesteld of betreft het tafereel
uitsluitend de fabriekwerkers? Zijn er geen huisgezinnen waar
van de hoofden langs de straat als sjouwerlieden hun brood
verdienen en de kinderen het contingent leveren voor de bal
dadige straatjongens, die aan geen geregelden arbeid zich willen
gewennen? Is het lot van fabriekjongens en fabriekmeisjes
zoo groot verschillend van dat der kleine dienstmeisjes,
schoenmakers- en kleermakersjongens, sigarenmakerskrullen
jongens en wie tot handwerken en ambachten hun eerste op
leiding genieten? Een zeer naauwkeurig en naauwgezet onder
zoek wordt er vereischtom op die vragen een volledig en
bevredigend antwoord te erlangen zoodat geen twijfel meer
overblijft, ten aanzien van den werkelijken toestand. Wij
hebben den maatregel van den Minister van Binnenland-
sche Zaken niet beoordeeld naar den maatstaf, waarmede men
wel eens de waarde van ofticieele enquêtes bepaalt. Zoo wij
ons belast zagen met een onderzoekdoor den Minister ver
langd zeker zouden we niet de hoofden van de daarbij be
trokken industriële instellingen als een schakelde laatste
in den keten, der bureaucratie hebben beschouwd en de cir
culaire van het hoofd van het gewestelijk bestuur herschapen
in een circulaire aan de fabriekanten. Men weet hoe het met
de wijze van invullen van zulke tabellen gaat en de ervaring
van eiken dag leert, dat men niet te veel rekenen moet op
een welwillende medewerking, waar zaden van wantrouwen tot
op zekere hoogte zich reeds hebben ontwikkeld. Men is door
vroegere ondoordachte en onhandige maatregelen van het
openbaar gezag wantrouwend gewordenom inlichtingen te
geven, die men niet zou terughouden, wanneer het belang
en het doel der opgaven met rondborstigheid was besproken,
't Is bovendien te bejammeren, dat het voorbeeld van welwil
lendheid en naauwkeurigheid bij het geven van statistieke
bijzonderheden meer en beter gewacht kan worden bij de
mindere dan bij de hoogere standen en 't is zeer opmerke
lijk dat de aanmerkingendie bij het hoofdbureau voor de
statistiek gevallen zijn op de ingevulde billetten der laatste
tienjarige volkstelling, uitsluitend betreffen die door de hoof
den der huisgezinnen zelf waren ingevuld en geen "enkele
waarvan zulks geschied was door de daarmede belaste amb
tenaren, bij het ophalen der billetten. Intusschen de minis
teriële circulaire was een eerste stap tot het doel: een statis
tiek die het gevolg er van is enhoe onvolledig ook
eenigermate grond opleveren kanom te overwegen of de zaak
vatbaar is voor een wettelijke regeling.
Tegen zulk een wettelijke regeling verheffen wij onze stem,
omdat we de verderfelijke beginselen, die er toe dringenern
stig bestrijden. De wet en altijd de wet, het wettig en wet
gevend gezag moet door het stellen van regels aan onbetamelijke
eischen eener zoogenaamde philantropiedie haar onmagt
tracht te bedekkente gemoet komenDe wet of het gezag
kan jawaken tegen zedeloosheid of schending der openbare vei
ligheid zedelijkheid en orde; - maar 't ligt niet op haar weg,
om aan de induStrieelen in den lande verstandige en zede
lijke, bruikbare en oppassende handwerkslieden of fabriekar
beiders te leveren, dan alleen door de zorg voor behoorlijk
onderwijs. Het openbaar gezag waakt tegen wanorde en zede
loosheid en houdt het oog op de werkplaatsenwaar zulke
dierlijke of natuurmenschen zich vereenigen als waarvan ons
een tafereel is geschetstopdat de maatschappij er geen schade
of hinder door lijde. Maar de industrie aan banden te leggea
en als ongeroepen scheidsman optetreden tusschen heer en knecht
of invloed uitteoefenen op de markt der loonen, die door vraag
en aanbod geheel vrijwillig wordt geregelddaartoe is het ge
zag onbevoegd. En terwijl de hoofden van industrieele instel-;
lingen zich al de bezwaren en kosten moeten getroosten om
hnnne beste machines van het buitenland te ontbiedenomdat
de inlandsche werktuigfabrieken, door de bezwaren die op dezen
tak van nijverheid drukken, buiten staat zijn met de buiten-
landsche t# concurrerenzal men hen dwingenom voor den
handenarbeid, dien zij behoeven, zich ook het benoodigd perso
neel buiten de plaatswaar zij gevestigd zijnte verschaffen.
LEIDSGH
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 36 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Nommers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.; 12 u. 5 m.; 3 u. 9 m.; 6 u. 9 m.; 9 u. 9 m. Naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 n. 58 m.; 1 u. 8 m.; 4 u. 58 m.; 9 u. 13 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden Maandag 's middags 2j u. Overige dagen 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'s morgens te7 u. 30 m.,'smiddags te 12 u.,'s namiddags te 3 u, 45 m..
'savonds te 8 u. 15 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 6 en 22; over Marseille9 en 25 van elke maand.
Ri^ks-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 2uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 89,j uur.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandagen Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4
uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. —De Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 's morgens van 9—10 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2
uur; van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Uithoofde dek feestdagen zal maandag avond dit
blad niet worden uitgegeven.