N°. 356.
Donderdag 25 April. A0. 1861.
Een uur ln de Kerkeraadskamer van de
Pieterskerk.
IV.
't Behoeft niet gezegd te worden, dat de diaconierekening
door netheid en duidelijkheid uitmunt, terwijl de nieuwe vorm
boven de vroegere het onderzoek gemakkelijk maakt en in
•taat «teltom ook in den korten tijd daarvoor gesteld zich een
meer dan vlugtig overzigt te verschaffenwaarom de belang
stellende gemeenteleden niet van de inzage zullen worden af
geschrikt, wanneer zij een volgend jaar van hun recht ge
bruik maken. Ën dat is hoog gewenscht en raadzaamwant
niet alleen buiten, maar ook binnen Leiden heerscht nog veel
dwaling ten aanzien van het aldaar bestaande pauperisme en
die dwaling kreeg in den laatsten tijd voedsel door de open
baarmaking van bijzonderheden in de officiële Leidsche Cou
rant, waaruit wordt opgemaakt, dat er in het vrije Neder
land en ofschoon het er niet bepaald is bijgevoegdin de
fabriekstad Leiden op de jeugdige bevolking der mingegoe-
den een slavenjuk ligt, dat haar vvelligt zwaarder knelt dan het
•lavenkroost over den Oceaan. Men meent dan ook in het
steeds verarmende Leiden de grootste ellende te zullen ont
moeten //wanneer de fabriekjongen zelden krijgt een stuk rog
gebrood, meestal een waterachtigen aardappel voor het mid
dageten en twee halfgare meelkoeken van een halve cent
het stuk voor zijn ontbijt en avondeten." Buiten Leiden hoort
men veel van de armoededie aldaar geleden wordt, en van de
aanzienlijke som, die voor de armenbedeeling aldaar wordt
uitgegeven, 't Is dus van groot belang de bijzonderheden te
kennen der diaconierekening van een kerkgenootschap, waar
toe drie vierden der geheele bevolking behoortterwijl niet uit
het oog raag worden verlorendat te Leiden geen burgerlijk
armbestuur bestaat, maar de kerkelijke armenzorg zich alles
aantrekt.
't Werd ons niet verboden, om uit de rekening eenige aan-
teekening te maken van cijfers, die meer dan praatjes en be
schouwingen den waren toestand uitdrukken. Over 1860 beliepen
de kosten van bedeeling aan brood 6465.91^, aan brandstoffen
(terwijl er, in plaats van één, gedurende dat jaar 8 turfdeelingen
hebben plaats gehad) 2518.45, aan kleeding/872.99, aan geld
1708,62^, aan soep 2313,25, te zaraen 13879,28, waarbij
moet worden gevoegd een som van 150,50 voor begrafe-
nisko3ten enz. 757,54 voor gemeentebelastingenmaar daar
entegen afgetrokken 1682,69 voor teruggave der armbakkerij
en 118,90 voor verkochte soepkaarten, zoodat de bedeeling
der armen van de 24000 zielen tellende Nederd. Herv. gem.
te Leiden in 1860 heeft gekost f 12985,68, - behalve de ge
wone kosten van beheer, der diaconieschool en van het
godsdienstig onderwijs, die bestaan uit de posten 680.40
schrijfbeh. vuur en licht enz. en f 1299 jaarwedden van be
ambten, 3132,28 diaconieschool, en 400 voor godsdienstig
onderwijs. - Wij zouden wel in staat zijn op gelijke wijze en
in dezelfde bijzonderheden cijfers te geven van hetgeen elder»
voor bedeeling in aanzienlijke hervormde gemeenten wordt be
taald j - maar we meenen ons daarvan ontslagen te mogen
achten, omdat iedereen in de gelegenheid is vergelijkingen te
maken en alsdan zeer in het oog zal springen, dat in 1845
de bedeeling voor de hervormden beliep f 41463.70^ en voor
1846? werd geraamd op ƒ34200. - Zulke cijfers, nog niet op
de gunstigste wijze tegenover elkander gesteld, zijn een wel
sprekend bewijs van de groote verbeteringen, die de armen
zorg heeft ondergaanwant hoe zwart het tafereel van den
toestand der fabriekarbeiders is gekleurd, gelooven we toch
nietdat men voorbeelden aantreft van onvoldane behoeften
waar de nood zulks eischte. - Verbazend blijft evenwel het
verschil en ongelooflijk de aanzienlijke bezuinigingen, die in de
bedeeling der Herv. armen zijn gebragt; maar van daar dan
ook, dat er grond is voor den twijfel, of niet de bijzondere
armenzorg voor een groot deel de kerkelijke armenzorg ver
vangt? Dat zou een betreurenswaardig bewijs zijn van onker
kelijkheid en aan een verderfelijke gewoonte voedsel geven om
onoordeelkundig liefdadigheid uitteoefenen.
De kerkelijke liefdadigheid is in onze schatting de meest
doeltreffende, ook de meest redelijke armenzorg, omdat zij
stoffelijken en zedelijken bijstand tegelijk verleentgp.snnw^oor
den laatsten den eersten overbodig maakt. IVnijzo^ndere-lfp
dadigheid kan niet zoo doeltreffend werkeiy, omdat -zij. dögé^
LEIDSCH DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 35 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Noraraers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 6 m.; 12 u. 58 m.; 6 u. 3 m.; 9 u. 13 m. Naar Haarlem
en Amsterdam te 8 u. 47 m.; 1 u. 3 m.; 4 u. 47 m.; 7 u. 57 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u.de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden Maandag 's middags 2£ u. Overige dagen 3 u.
Postbueligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'smorgens te7 u. 55 m., 'smiddagste 12 u.,'snamiddags te 3 u.45 m.,
'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 6 en 22; over Marseille9 en 25 van elke maand,
Rijks-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8— 9£ uur.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. -Be Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 's morgens van 9—10 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8—1 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woeusdag en Donderdag van 9—8
uur; van Zegel, Registratie dagelijks van 8—4, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.