V-
N°. 335. Zaturdag 30 Maart. A0. 1861.
De Leidsche itlanufactuurhal.
VI.
Al wat door ons is medegedeeld, mag den schijn hebben
van geput te zijn uit bronnen, niet voor allen toegankelijk,
men zou zich bedriegenindien men dit meende. De statis
tiek die in het laatste artikel werd openbaar gemaaktmoet
verondersteld worden bij ieder, die in deze zaak belang stelt
of daarbij belang heeft; bekend te zijn. Zij komt voor in de
jaarlijksche gemeenteverslagen, die krachtens art. 182 der
gemeentewet aan den Raad worden gedaante Leiden gedrukt,
verspreid en algemeen verkrijgbaar gesteld. Vreemd is het
dan ook, dat men die statistiek niet heeft gelegd tot grond
slag der beoordeeling van de handelingen der Directeuren der
Halle van inlandsche manufacturen. Men zou er uit hebben
gezienof liever men zou er uit hebben kunnen berekenen
welke inkomsten de Hal genoot en hoezeer het bedrag daar
van het eene jaar bij het andere verschilt.
Geheel onbekend met het tarief van de heffing der loonen,
kunnen we alleen het aantal manufacturen tot maatstaf aan
nemen van de verhouding, die er tusschen de verschillende
jaren bestaat. In 1823 waren afgegeven 5370 weefattesten
in 1824 6084 en in 1825 8985 en alzoo leerde de onder
vinding, dat het tarief van jaar tot jaar moest vermin
deren tenzijwat evenzeer mogelijk washet personeel der be
ambten in verhouding tot het werk moest vermeerderen en
dus ook de uitgaaf klimmen. In 1835 was het getal reeds
meer dan het dubbel van 1823, maar terwijl in 1840 het
cijfer was gedaald tot 9038, treft men in 1842 een aantal
van 4853 aan en dus minder dan in 1823. - De opbrengst
op zich zelf beschouwende buiten verband tot de uitgaven die
altijd in verhouding bleven tot het in dienst gesteld personeel,
en dus niet konden rijzen en dalen in gelijke verhouding als de
inkomsten - zoo verkrijgt men tot uitkomst, dat het tarief
van 1823 in 1825 veertig pCt. lagerin 1835 zestig pCt, in
1840 veertig pCt. lager moest zijn, maar in 1842 tien pCt.
hooger worden dan in 1823; - terwijl ten slotte blijkt, dat
die belangrijke toeneming van uitgegevene werfattesten bij
behoud van hetzelfde tarief slechts bij vergelijking een on
beduidend voordeel of saldo heeft opgeleverd over het geheelö
tijdvak van de operatien der Hal. Het beginsel, waaraan men
zooveel waarde schijnt te hechleu, om jaarlijks het tarief te
brengen in verhouding van productie en kosten van beheer,
zou een afwisseling van heffing ten gevolge hebben gehad
die tot groote moeijelijkheden moest aanleiding geven. Wan
neer de omstandigheden medebragten, dat er weinig manufac
turen werden vervaardigdzou de last op het fabrikaat dubbel
drukken, terwijl wanneer er meer vertier was de heffing tot
minder bedrag kon geschieden. - Dit bezwaar wordt niet uit
den weg geruimd, als bij behoud van het tarief tot een ge
lijken maatstaf het voordeelig slot jaarlijks naar verhouding
van ieders weefattesten was uitgedeeld. Of wanneer men aan
nemelijker acht, dat hetgeen het eene jaar overschoot, in min
dering strekte van hetgeen een volgend jaar tot bestrijding
der gewone uitgaven werd vereischtdan zou altijd het bezwaar
blijven bestaan, dat het tarief moest worden veranderd of
jaarlijks de heffing voor het geheel of voor een deel geschorst.
Dit neemt niet weg, dat het tarief kon zijn verlaagd, wan
neer uit de gemiddelde opbrengst van een zeker getal jaren
afdoende bleek, wat tot bestrijding der kosten gemiddeld
noodig, was. In dien geest schijnt het collegie van dagelijksch
bestuur ook te begrijpen, dat de zaak voor een nieuwe rege
ling vatbaar isofschoon het welligt beter kon zijn in een
onderzoek te treden of het behoud der Halle van inlandsche
manufacturen tot het doel, in het koninklijk besluit van Junij
1820 uitgedrukt, nog raadzaam of noodzakelijk wordt geacht.
De Leidsche katoenfabriek verzendt welligt jaarlijks meer
stukken katoen naar de Koloniën, zonder dat er eenig ander
waarborg van controle op de vervaardiging wordt vereischt
dan de beëedigde verklaring, dat het manufactuur in Neder
land is vervaardigd en bewerkt.
De maatregel, in bedoeld koninklijk besluit verordend, om
de inlandsche fabrieken aantemoedigen en optebeurenschynt
toch voor de Leidsche laken-, grijn- en andere fabrieken niet
de uitkomsten te hebben gehaddie men op hel/ oog had.
Zeker is het, dat het Leidsch fabrikaat niet uitsluitend of in de
eerste plaats voor de nationale kleederdragt of hettalgemeene
LEIDSCH DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.96, en franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 35 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Nommers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 6 m.; 12 u. 58 m.; 6 u. 3 ra.; 9 u. 13 m. Naar Haarlem
en Amsterdam te 8 u. 47 m.; 1 u. 3 m.; 4 u. 47 m.; 7 u. 57 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden 's middags 2 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'smorgens te7 u. 55 m., 'smiddags te 12 u., 'snamiddags te 3 u, 45 m.,
'savonds te 8 u. 10 ra. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 6 en 22; over Marseille9 en 25 van elke maand,
Rijki-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8—9^- uur.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaald# tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag ta 11 uur.
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeester, dagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4
uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. -De Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 's morgens van 9—10 uur,
JLantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 9—1 uur en van 3—6 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2
uur; van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
