N°. 184.
Woensdag 3 October.
A0. 18t(U
3 October 1574.
LEIDSGH
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 35 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Nommers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 6 m.; 12 u. 58 m.; 6 n. 3 m.; 9 n. 13 m. Naar Haarlem
en Amsterdam te 8 u. 47 rn.; 1 u. 3 m.; 4 u. 47 na.; 7 u. 57 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats' Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden 's middags 2 u.
Postbus!igtingen aan de Lakenhal, nan de Katoenfabriek en op de Nienwstraat: 'smorgens te 7 ure 55 min., 'smiddags te 12 ure, 'snamid
dags te 3 ure 45 min., 's avonds te 8 ure 10 min.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandagen Donderdag te 11 ure. -
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 ure. - Burgemeester, dagelijks te 10 ure. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
ure. - Thesauriedagelijks van 102 ure. De Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 's morgens van 910 ure
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8—1 ure en van 36 ure.
Kantoor der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen dagelijks van 91 ure en van 30 ure.
Kantoor van 's Rijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92 ure.
Kantoor van Zegel, Registratie dagelijks vau 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 ure.
I.
Weder is tie dag aangebrokendie bij ieder rechtgeaard
Leidenaar in dankbare herinnering blijft, omdat daarmede de
zegepraal der edele en loffelijke beginselen van gewetensvrij
heid en burgerzin in een onafscheidelijk verband staat. Het
beleg en ontzet van Leidendat jaarlijks wordt herdacht op
den derden dag van Wijnmaand, was voor Leiden in het bij
zonder gewigtig, maar niet minder ook voor Nederland, -
voor ieder die binnen de grenzen van het rijksgebied ver
blijf houdt. En waarom zou het op dien dag binnen Leiden's
muren niet mogen, ja niet moeten blijken, dat er een on
verdeelde belangstelling heerscht ten opzigte van de gebeur
tenis, die in herinnering is gebleven? Hoe zou het mogelijk
kunnen zijn dat die belangstelling gemist werd bij den een
en niet aan den dag gelegd werd door een ander, terwijl zoo-
velen daartegenover zich als om strijd vereenigenom in
dankbare toonen op nieuw te herhalen den zegezang van het
voorgeslacht: //Leiden is ontzet, God zij geloofd!" Die op den
dag, dat binnen Leiden die heuchelijke gebeurtenis wordt her
dacht, zich op bare straten bevindt, zal niet kunnen gelooven, dat
het ontzet van Leiden een feit was, waarbij alle Leidenaars
belang hadden en dat heden ten dage immers die herdenking-
de stof van algemeene belangstelling uitmaakt of dc pligt
tot deelneming zonder uitzondering op ieder ingezeten
rust 't Is bij den eenals of de gewone werkdag in
een rustdag is| herschapen, terwijl de ander des te meer
wil doen uitkomen dat hem de 3de October geen de min
ste belangstelling inboezemt en de gedachtenisviering hem
niet aangaat. De versiering der straten met vlaggen doet dat
verschil van meening te meer uitkomen en terwijl men in het eene
kerkgebouw Gode lof hoort toebrengen, voor de hulp en red
ding, die Hij schonk, denkt men welligt aan de spreuk van
Bredero 't kan verkeeren", wanneer de sierlijke kerkgebou
wen van andersdenkenden, zoo in de nabijheid opgerezen, voor
de aandacht komen.
■Dat is de vrucht van de traditie: Leiden's beleg was een strijd
voor de godsdienst, Leiden's ontzet de zegepraal der Hervormde
Godsdienst. De gift der academie aan Leiden het loon van den
moed en de zelfopoffering van de Leidsche burgerij in het
belang der Hervorming! Zóó luidt het van mond tot. mond
omdat in het laatst der zestiende eeuw en zelfs reeds tijdens het
beleg men van een kerkelijke zijde aan die gebeurtenis zulk
een kleur geven wilde.
't Was een strijd voor de vrijheid van geweten en daarbij
hadden en hebben Roomschen en Hervormden hetzelfde belang
en 't was voor de rust en den vrede van het land en voor de
eer van Hem, door wiens krachtigen arm Leiden werd ontzet, meer
dienstig geweestindien men op het voorrecht van die vrijheid
meer het oog had gevestigd en aan anderen gegund, wat men met
zooveel opoffering van goed en bloed had verkregen. Men
heeft echter gemeend Gode een dienst te doen met den strijd
aantedoen religionis ergo terwijl het was libertatis ergo
en als alle magistraatspersonen dezelfde kracht te allen tijde
hadden betoondals de rechtschapen Secretaris van Hout
steeds aan den dag leide, - als de invloed der Kerk en de
rampzalige instelling eener heerschende Kerk meer was gefnuikt
en het Staatsgezag de vrijheid meer gehandhaafd had tegen de
aanmatiging van kerkelijke besturen, gewis, er zou minder
kwaad en onrecht gepleegdminder ellende geleden zijn minder
twist, nijd en verwarring geheerscht hebben. Als de vrijheid
van gewetenbevochten op de dwingelandijdie het eerst grijpt
naar gewetensdwang en zich daarin dadelijk openbaart, meer
erkend en geëerbiedigd was, - de toestand van Nederland zou
nog niet de jammerlijke overblijfselen opleveren van godsdienst
twist en verdeeldheid en de roomsche medeburger zou God dan
ken dat in Leiden's ontzet een beginsel heeft gezegevierd
dat voor eiken en voor onzen tijd onwaardeerbaar is. Zoovelen
ook binnen Leiden, die door hun familienaam in gedachtenis
houden, hoe dat beginsel zoo herhaaldelijk geschonden is,
zullen immers te eerder en te meer op prijs stellen den toevlugt,
dien Nederland bood aan neen niet enkel vervolgde ge
loofsgenoten maar aan jood en griek; - en zich daarom ook
met meer kracht verzetten tegen eiken maatregel, om roomsch-
catholijke, afgescheidene of israëlitische medeburgers in hunne
