warme godsvrucht ook voor het nageslacht zou
den voortwellen.
Na het lange beleg werd Leiden door de vlug-
tende Walen uit Artois, Henegouwen, Luiker-
land, het Graafschap Namen, doch voorname
lijk door ingezetenen uit Vlaanderen zeer be
volkt; - deze bragten door hun handenarbeid
Leiden tot ontzettenden bloei en welvaart. De
strijd voor gewetensvrijheid droeg schoone vruch
ten en die er voor streden, plukten daarvan on
berekenbare voordeelen. Aan de andere zijdewie
zal de nadeelendie de onverdraagzaamheid in
de Godsdienst en de belemmeringen in de vrij
heid aan de algemeene welvaart berokkenden,
kunnen berekenen De bange dagen die in den
strijd voor die vrijheid waren doorgebragt, moes
ten veeleer en veel meer een krachtige beweeg
reden geworden zijnom aan anderen te gun
nen, wat men na veel strijds en met veel bloeds
had verkregen. De verloopen tijden hebben ook
menig voorbeeld opgeleverd, dat de zegen der
gewetensvrijheid niet altijd op den rechten prijs
werd gesteld en niet even mild aan anderen ge
gund als met hare billijke waardering zou stro
ken. Maar ook dit heeft de geschiedenis ge
leerd, dat, waar het beginsel der gewetensvrijheid
in al zijne kracht wordt gehuldigdelk deel van
het burgerlijk gebied er evenzeer van doordron
gen wordt en de vrijheid van geweten de vrucht
bare moeder wordt van alle staatkundige bur
gerlijke en maatschappelijke rechten en vrijheden.
't Feest, dat begonnen is met de eer, die
de Leidsche Begering en het Leidsche Studen-
korps, de voorstanders van den handel en van de
nijverheid door het bezoek der Leidsche ten
toonstelling aan de Leidsche industrie hebben
bewezen- dat feest heeft een diepen grond en is
geworteld in de overtuiging, dat de plaatselijke
nijverheid alleen bloeijen en tieren kan, als elk
industrieel zich beroemen mag in het genot van
rechten, die aan allen geschonken worden, en van
bescherming, die het allerminst een privilegie zij
voor die tot de meerderheid eener godsdienstige
belijdenis behooren.
't Feest, dat voortgezet wordt met de pleg-
tige inhaling der Oud-Studenten heeft eene ern-
tige beteekenis, als de hoofdgedachte niet wordt
ter zijde, maar vooropgesteld; het licht der we
tenschap verspreidt haar glorie over geheel den
vaderlaudschen grond door hendie er hun
licht aan hebben ontstoken en voor de Gods
dienst en den Staatvoor beschaving en ver
lichting, voor den lijdenden natuurgenoot en
voor verschillende bronnen van volksgeluk de
weldadige verzorgers zijn geworden; - zonder
uit het oog te verliezendat voor hen eene les
in de geschiedenis van Leiden te leeren is, die
ieder in zijn kring kan betrachtenDiensvol
gends zoude het een zeer kragtig middel om
vremdelingen't zij StudentenKoop- ofte
Ambachtsluiden tot zigh te trekken, ende te
conserveren die men heeft, weesen, indien de
Begeerders van Leyden konden goedvim
ook in deesen een gansch contrariën weg iil
gaan ende haare ingesetenen in het stuk van
ligieeen grooter vrijheid toe te latenal
eenige andere steedenbeeter als Leyden g
tueerd zijnde, te vinden is." De leer, die 1
Pieter de la Court er uittrekt, geldt toch I
voor Leiden alleengelijk yder deeser pl
ten van vrijheid seer considerabel is om
stad te doen bloeijen; soo is buyten twij
dat deselve alle te samen magtig sijn, een
ontbloot van alle andere middelen van sub
tentie ten hoogsten toppe van grootheid!
doen stijgen. Want alle Politiken bekennei
het generaal, dat de hoogste volmaaktheid
Policie ende menschelijke sociëteit bestaai
dit eenige point, namentlik dat den onderdl
nen werden gelaten soo groote [naturelicke J
heid als eenigsins doenelik is."
Als uit zulk een waar en verheven oogp
het feestvieren wordt beschouwd en zulke
voelens het 'hart verwarmen eu den geest a
vuren, zal men zich niet ergeren dat de dag
ruste ook door feestelijke vreugde wordt gekt
merkt. Altijd openbaart zich elk feest, dat
houden wordtdoor eene zekere mate van h
ruchtigheid en die feestelijke optogten en vroli
rijen zijn reeds van oude dagteekeniog en t
gewijde zoowel als ongewijden aard geweest. 1
het beginsel slechts onberispelijk isde vorn
dragen het karakter van al wat menschelijk
't Is goed, dat daarin zamenstemmen all
die met behoud van ieders zelfstandigheid toch
kennen, dat ophet maatschappelijk gebied toch m
dan een plek gevonden wordtwaar men i
vereenigen kan in de erkentenis, van wat i
als mensch, als Nederlander, als Leidenaar
zamen geniet en wat te zamenen een iegel
voor zich zelf tot dankbare blijdschap dwingt. -
is een plek, waar ieder man strijden en minza;
lijden en bidden kan; - er is eene behoefte,!
allen gemeen hebben - een belangdat a!
verbindteen pligtdie allen roepteen lie!
die allen vervuld, een blijdschap die allen r<
eenigt. - Het feestvierend Leiden geve in A
dagen het bewijs, dat één doel allen bezit
opdat op elk gebied van het maatschappe!
leven de spreuk bewaarheid worde:
Eendragt maakt magt.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Woensdag avoud te 5 ure zijn op
Loo aan het paleis des konings afgestapt
Minister van oorlog en de kolonel Hardenbe
Te 9'/j ure is Z. M. vergezeld van de bei
heeren en verder HD. militair huis naar
kamp van Milligen gereden. De aanhouden
toevoer van bouwmaterialen voor datkamp
steeds voort; zoo zijn in de afgeloopene maa:
honderd en in de dertig schepen het kanaal
gevaren.
