DAGBLAD.
>T°. 81.
Woensdag 6 Junij.
A°. 1860.
Het Dagblad kost in de 3 maanden f 1.95. Afzonderlijke Nommers 3 Cents.
K Spoortreinen van -J.cideu naar 's Gravcnhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.;12 u. 7 m.; 3 u. 4 m.;
5 a. 9 m.; 9 u. 24 m. Naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 u. 58 m.; 12 u. 59 m.; 4 u. 58 m.; 9 u. 2S m.
'f Postbusligtingen aan de Lakenhal, aan de Katoenfahriek en op de Nieuwstraat: 'smorgens te 7 ure 30 min.,
middags te 12 ure, 'snamiddags te 3 ure 45 min., 'savonds te 8 ure 30 min.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. Burgemeester en Wethouders
Maandag en Donderdag 11 ure. Commissie van Fabricage, Dingsdag 12 ure. Burgemeesterdagelijks te
(10 ure. Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 ore. Zon- en Feestdagen uitgezon
derd. Thesauriedagelijks van 102 ure. Be Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den
paden Singel, Wijk V, N°. 328, 'smorgens van 910 ure.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 81 ure en van 36 ure.
Kantoor van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92 ure.
Kantoor van Zegel, Registratie dagelijks van S4, van het Kadaster en de Hypotheken van 94 ure.
Industrie- en ambachtscholen.
HL
De behoefte aan eene instelling tot opleiding
'an jongelingen voor verschillende handwerken
leejr zich vijf en zeventig jaren geleden even
Is nu gevoelen en gaf aanleiding tot de oprig-
>ng van het Genootschap, thans nog in stand
bleven onder de zinspreuk: Mathesis Scienti-
Genitrix. Het hoofdoogmerk wa9 gegrond
ip de overweging, dat de plicht van ieder in
gezeten des Vaderlands vordert, alles aantewen-
len wat dienen kan om de bloei en luister van
jetzelve te vergrootenen "dat het heil des
Volks niet beter kan bevorderd wordendan
doordat ieder ingezeten zooveel hij kan toe
brengt tot bekwaammaking dier leden der bur
gerlijke maatschappij, welke, tot eene zekere
trap van kundigheden gevorderd zijnde, henzel
en en het Vaderland kunnen voordeelig zijn
in daarenboven uit een staat van soberheid en
loede tot meerder geluk en aanzien worden
ipgetrokken." Wel was het eerste begrip der
iprigters hoe overnoodig het ware hier te Lande
£cboolen te vinden, in dewelke de Zeevaart en
rijgskunde werd onderwezen aan zoodauige
invermogende jongelieden, van wier moed,
raafheid, schranderheid en begeerte tot één
an beiden die wetenschappen blijken zijn." Maar
ioch werd daaraan tevens verbonden het belang,
m onderwijs te geven naar hun handwerk vor-
lerl. Het onderwijs betrof dus: 1°. de gronden
der Wiskunde van Euclides2°. de Stelkunst;
3°. de Bouwkunde4°. de Kegelsnede en 5°. de
Werktuigkundemaar het werd ook verdeeld
naar de bes'emming voor de Zeedienst in 1°. de
kennis en bet gebruik der Spherische driehoe
ken; 2°. de aardrijkskunde; 3°. de hemelloop-
kunde; 4°. de kennis der gfoote zeevaart;
en voor de Krijgsdienst in 1°. de burgerlijke
bouwkunde; 2°. de landmeetkunde; 3°. de gron
den der Werktuigkunde en 4°. de Vestingbouw-
kunde. Voor die tot verschillende handwerken
werden opgeleid- waartoe men bepaaldelijk
het oog had op de braafste en schranderste jon
gelingen uit het Nederduitsche Gereformeerde
Weeshuis, - bepaalde het onderwijs zich tot de
rekeD-, wis-, bouw-, werktuig- en teekenkunde.
Leiden bezat du9 reeds in 1785 eene welingerigte
industrie- en ambachtsschooldie tevens was eene
kweekschool voor de zeevaart en krijgsdienst.
Ruim veertig jaren later werd door de zorg
der Hooge Regering de gelegenheid tot het ver
krijgen vau onderwijs in vakken van wetenschap,
met de bevordering der Nijverheid in het naauwste
verband staande, uitgebreid, door het houden
van openbare lessen over de scheikunde, toege
past op de nijverheid. - En met hetzelfde doel
bewerkte de Leidsche Afdeeling derNederlandsche
Maatschappij ter bevordering van Nijverheiddat
eene jaarlijksche toelage uit de kas dezer Maat
schappij werd verstrekt, om te voorzien in de
behoefte aan onderwijs in de eerste beginselen
der Natuur- en Werktuigkunde op de scholen
van het Genootschap: Mathesis Scientiarum
Genelrix. Wat verder nog mogt ontbreken aan
de gelegenheid om binnen Leiden eene weten
schappelijke vorming als industrieel te verkrij
gen en grondige kennis naar de behoefte des
tijds zich eigen te maken, werd aangevuld door de
reorganisatie der Latijnsche school tot een Gym
nasium, waarbij eene tweede afdeeling van leer
lingen is gevoegd die bestemd zijn tot maatschap
pelijke betrekkingen buiten den geleerden stand
en onderwijs erlangen in de oude en nieuwe
talen, de oude, nieuwe en Vaderlandscbe ge
schiedenis, de aardrijkskunde, de wiskunde, het
regtlijnig teekenen en de beginselen der Natuur -
en Scheikunde.
