Natuurschoon en de watersport
Sicherheitsdienst en de Kath. kerk
Mei-stakingen, voorbeeld van moed en offervaardigheid
ZATERDAG 3 MEI 1947
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 3
J^EZE WEEK is de Assemmblé der
Verenigde Naties in buitengewo
ne ziting te Flushing Meadows bij
New York bijeengekomen om het
Palestijnse probleem te bespreken
Wij zeggen niet: om het Palestijnse
probleem op te lossen, want aan de
mogelijkheid, om nU reeds een op
lossing van dit netelige en ingewik
kelde vraagstuk te viniden, gelooft
niemand.
Zoals men weet, heeft Engeland
van de voormalige Volkenbond het
mandaat over dit gebied toegewezen
gekregen. Op Engeland rustte dus op
de eerste plaats de taak om het geval-
Palestina op te klaren, en het heeft
dit ook geprobeerd te doen. Daarbij
kreeg Engeland het echter zo be
nauwd, dat het ten slotte de zaak in
handen stelde van de Verenigde Na
ties, als opvolgens van de oude Vol
kenbond.
De grondoorzaak van de knoop,
waarin het geval is terechtgekomen,
moet gezocht worden in liet feit, dat
de Joden graag terug willen naar
land, dat van ouds her „Errts Israël"
is geweest, het land van Israël, maar
dat de Arabieren er op het oogenblik
zitten. Er zijn dus twee volken, die
cp hetzelfde plekje grond aanspraak
tnaken. Engeland heeft al herhaalde
malen getracht -om ieder de helft' te
geven, maai- dat willen ze geen van
beiiden. De Joden willen een Joodse
staat en de Arabieren willen een Ara
bische staat. En beide groepen be
roepen zich daarbij op toezeggingen,
hun door Engeland gedaan.
In de eerste wereldoorlog zat En
geland op zwart zaad en moest een
beroep doen op de grote Joodse ban
kiers in Amerika. Voor wat hoort
wat en zo kwam de belofte van Bal
four af, om de Joden in Palestina aan
een Joods tehuis te helpen. Maar aan
de andere kant had Engeland dc hulp
van de Arabieren ook weer nodig en
derhalve werd aan dezen eveneens
beloofd', dat hun rechten en hun po
sitie onverkort gehandhaafd en be
schermd zouden worden.
Zo hield Engeland dë een de hand
boven het hoofd en hielp de ander. De
Joden kregen land, dat zij konden
kopen van de Arabieren, en de Ara
bieren werden politiek tevreden ge
steld. Wel protesteerden de Palestijn
se Arabieren, dat het Arabische bezit
op den duur geheel in Joodse han
den terecht zou komen, maar dat
werd weer gesust met een regeling en
met een beperking van de Joodse im
migratie.
Het was Hitler, die roet in het eten
gooide. Hij ontketende een moord-
partij onder de Joden en de scha
mele resten van het „oude volk", die
dc moordpartij ontkwamen, willen
met alle geweld weg uit het ongast
vrije Midden-Europa. Zij vormen
een groot deel van ide z.g. ^verplaat
ste personen", die onder geen be
ding willen terugkeeren naar de
landen, waar zij vandaan komen, en
die geen onderdak kunnen vinden in
andere landen, die eveneens in grote
moeilijkheden verkeren tengevolge
van de oorlog. Is het wonder, dat zij
verlangend uitzien naar het land der
vaderen en alle beperkende bepalin
gen ten spijt op illegale wijze trach
ten Palestina binnen te komen?
l^E ZAAK werd gecompliceerder,
toen Truman een goed" woordje
voor deze verschoppelingen ging
doen en de Joodse organisaties over
de hele wereld gingen aandringen op
toelating, terwijl de Arabieren zich
even fel daartegen verzetten. In Pa
lestina vormden zich verzetsgroepen,
die meenden door geweldplegingen
ac nodige kracht te moeten bijzetten
aan de Joodse eisen.
Om billijkheidsredenen kan men cic
espiraties van de tot wanhoop ge
dreven Joden niet negeren, maar aan
de andere kant vormt de Arabische
wereld, solidair in de Arabische .-iga,
op het ogenblik een geweldige in
ternationale macht, welke Engeland
en Amerika uit eigen belang niet
kunnen verwaarlozen.
Rusland steunt niet voor niets de
Arabische eisen. Was men aanvanke
lijk nog niet zo zeker omtrent de
houding, welke Moskou tegenover
het Palestijnse probleem zou aanne
men; thans is ter vergadering van de
Assemblée wel komen vast te staan,
dat Moskou de gunst van de Arabie
ren zoekt te winnen.
Rusland steunde n.l. het Arabische
protest tegen het Britse voorstel om
een commissie van onderzoek te be
noemen. Dit voorstel zal er wel door
komen, omdat men geen kans ziet om
direct een oplossing te forceren. De
Arabieren wilden dat wel graag,
want zij zijn in de Ver. Naties ver
tegenwoordigd in tegenstelling met
de Joden, voor wie nog een gelegen
heid gezocht moet worden om ze ten
minste te horen. De Arabische eisen
zijn:
Onmiddellijke opheffing van het
Britse mandaat, stopzetting van de
Joodse emigratie en erkenning van
Palestina als onafhankelijke staat. En
als zij dit alles bereikt hebben, zul
len de Arabische staten zich bereid
verklaren het Palestijnse probleem in
behandeling te nemen. Verkrijgen zij
niet, wat zij eisen dan zullen zij al
dus een te Damascus genomen be
sluit gemeenschappelijk de V.N.
verlaten.
Zo staan de zaken op net ogenblik
en er zal heel wat staatsmans wijs
heid nodig zijn, om brokken en breu
ken te voorkomen. Van te voren kun
nen wij reeds vaststellen, dat welke
oplossing ook gevonden wondt, deze
geen volkomen bevrediging van alle
partijen kan geven.
En als er geen oplossing gevonden
wordt, bevredigt dat ook niemand.
BURGEMEESTERS IN PRIVÉ
Dorp
DE BURGEMEESTER VAN WARMOND
rva Nachtegalen, die wanneer zij zich asn hun doopnaam hiel-
den, alleen in het duister mochten zingen, maakten in strijd met alle
gemeentelijke verordeningen, straatmuziek in de bebouwde kom van
Warmond. Zrj orgelden en violeerden in de pittige lente-morgen zonder
zich te bekommeren om geldboeten of lijfstraffen, welke op overtreding
van de bepalingen der vroedschap zijn gesteld, wetend, dat de bur
gemeester hun een goed hart toedroeg. Warmond is misschien de enig
overgebleven plaats in Zuid-Holland, waar nachtegalen als straat-muzi
kanten worclen toegelaten, evenals Warmond een van die gemeenten in
deze provincie is. waar natuurschoon, geschiedenis, wetenschap, watersport
en moderne bedrijfsvoering in zeldzame harmonie vereenigd zijn.
De band tussen burgemeester Von
Fisenne en zijn gemeente is dus
niet een „mariage de raison" een
verstands-huwelijk maar spruit
voort uit genegenheid, een warme
genegenheid, zoals ons uit het ge
sprek met de energieke magistraat
telkens bleek.
In Rijswijk, waar de toekomstige
leidsman van Warmond woonde op
„Den Burgh", het huis der Ambachts
heren. had hij in 1940'41 medege
werkt aan de oprichting van een
afdeling van Heemschut.
„Er is a! zoveel verloren gegaan:
net beetje wat er nog is moeten we
zien te behouden. Zooals Rijswijk
was, is Warmond nu. Maar in Rijs
wijk is sinds we ons daar in 1920
vestigden,t ontstellend veel^ onherstel
baar verlóren gegaan".
De Rijswïjksche Heemschut is ver
leden jaar in Warmond op bezoek
gekomen en na een dag het na
tuur- en historisch schoon van War
mond bewonderd te hebben. vol
daan weer vertrokken.
s-ontwikkeling in
veilige handen
De benijdenswaardige burgemees
ter van dit gebenedijde dorp, jhr. mr.
L. M. E. von Fisenne, zal deze hulde
aan Warmond wellicht nog iets wil
len aandikken. Hij was over zijn
standplaats bizonder goed te spre
ken.
„Mijn vrouw en ik" vertélde
ons de burgemeester „zijn beiden
vol bewondering voor natuurschoon.
Warmond is een van de weinige
mooie dorpen van Zuidholland. En
daarom heb ik er, na de Bevrijding
onmiddellijk naar gedongen."
„Neemt u me niet kwalijk, burge
meester, maar er zijn toch nóg meer
gemeenten in Nederland rijk aan
natuurschoon!"
„We zijn door familie-banden ver
knocht met dit gewest. Mijn vader
is meer dan 30 jaren Gedeputeerde
van Zuid-Holland geweest ook mijn
grootvader was lid van de Prov.
Staten van Z.-H. en thuis heb ik
dus veel horen praten over de pro
vincie en over burgemeesters. Van
daar mijn voorkeur. In een mooi
dorp leef je en werk je veel prettiger
terwijl Warmond tevens een inte
ressante gemeente was, waar heel
veel te doen viel".
„Zijn uw verwachtingen vervuld?"
„Volkomen. Men leeft in Warmond
onder elkaai prettig en gemoedelijk,
ondanks de uiteen-lopende bevolking.
De gemeente is samengesteld uit bol-
ienkwekers, boeren, fabrieks-, land
en jachthaven-arbeiders, midden
stand, zowel winkeliers als jachtha
ven-exploitanten, forensen en ren
teniers. In een gemeenschap van
betrekkelijk geringe omvang, zal
men niet vaak zoveel bevolkings
groepen bijeen-treffen. Maar de har
monie is voortreffelijk".
Op onze tocht naar het raadhuis
hadden we een opgebroken weg ge
vonden van het Hek tot aan het
station.
„Die weg wordt verbreed. Nu het
werk aan de gang is, zijn voor mij de
zorgen voorbij. Er viel tevoren heel
wat te prepareeren: de financiële
zijde van de aanleg, de aansluitingen
van gas, water enz., terwijl de ver
brede weg toch ook een prettig aan
zien moest hebben. Na dat gedeelte
zal hqt Spoor-eind' onder handen wor
den genomen. De onderhandelingen
zijn nog gaande. Op sommige plaat
sen is daar niet eens riolering. Een
c-ngezonde toestand, die aantoont,
hoe noodzakelijk die verbetering is".
„De bebouwing in het Spoor-eind
is toch tamelijk nau-v/".
De gedenksteen voor deken Z. de Korte, welke steen
Zonddg te Alphen aan den Rijn in de zijgevel van de
kerk zal worden onthuld.
JHR. MR. L. M. E. VON FISENNE.
„Het plan is een wegomlegging,
welke begint bij het station en uit
mondt tegenover het St. Liduina-
gesticht. Langs en in de omgeving
van die weg-omlegging zijn arbeiders-
en kleine-middenstandiswoningen
geprojecteerd. Maar als ik over het
uitbreidingsplan begin
„Dat zal iedereen interesseren".
„Het is nog toekomst-geluid. Aan
de overzijde van de Leede liggen de
uitgestrekte weilanden van de Zwan-
burger polder. Maar de boerde
rijen liggen in het dorp; vee, hooi,
enz. moet alles over water vervoerd
worden. Het zou wenschelijk zijn, in
die polder enige boerderijen toe te
laten aan een landelijke weg, die door
een eenvoudige bascule-(hef-)brug
over de Leede met het dorp in ver
binding stond. Een boer woont graag
bij zijn land en de hygiëne in het
dorp wordt er door bevorderd".
Persoonlijk mocht de burgemeester
die boerderijen midden tussen de
huizen wel; „maar de groei van de
gemeente kan niet blijven stil staan."
De bebouwing zal natuurlijk ge
heel landelijk zijn, in tegenstelling
tot een project, dat vóór de oorlog
nogal schermutselingen had uitge
lokt, nl. een bebouwing achter het
bosch van het Huys te Warmont.
„Dat is geheel van de baan. De
vreemdelingen, die hier komen, wil
len in een landelijk dorp rondlopen.
Er is in het z.g. Overbosch, dat in
de oorlog door de stook-nood van de
bevolking werd gekapt, een speel
weide en een sportveld ontworpen,
terwijl er ook plaats is voor drie
landhuizen. Er werd wel eens in de
raad aangedrongen, industrie te
lokken. Maar het is of het één of
het ander; of een rustig Warmond
of een Warmond, dat geleidelijk als
toeristenplaats zal verdwijnen. De
inheemscho bevolking moet hier een
aangenaam woon-oord hebben, maar
ook de kleine man uit de grote stad/
moet hier gelegenheid worden gege
ven van het buitenleven te genie
ten".
We meesmuilden over die „kleine
•man", welke meesmuil den burge
meester niet ontging.
„Er heeft steeds meer verschuiving
plaats. Hc-t aantal grote zeilboten
wordt, wegens de énorme kosten
daaraan verbonden, steeds minder".
„Nu zijn we bij de watersport te
recht gekomen!"
„Daar moest het toch op uit
draaien", zei de burgemeester
vergenoegd. „Het vreemdelingen-
bezoek begint hier als de vorst-pe-
riode voorbij is. Dan komen de sport
lui al kijken naar hun schuiten, de
een om een zeil te brengen, een an
der om de boot op te kalefateren of
om wat met touwen te morrelen
Iedereen in Warmond weet dat,
want van het dorp kennen we elkaar
allemaal! Van dat vreemdelingen-
bezoek, met als hoogtepunt de Kaag-
week, profiteert de middenstand heel
behoorlijk. Maar wat me wel tegen
valt
We keken even van onze ijverige
pennerij op, om de tegenvaller te
incasseren.
dat de bevolking zich nau-
welijks bemoeit met de watersport.
De middenstand ontvangt de sportlui
heel vriendelijk en voorkomend,
maar in Sneek b.v. zouden de bak
ker en de slager ook een bootje heb
ben, om aan de sport mee te doen.
Er zijn Warmonders, vooraanstaande
zelfs, die nooit op de plassen geweest
zijn."
De verbazing van de burgemeester
werd door ons in even grote mate
gedeeld.
„En toch verdient de watersport
veel belaflgstclling, want zij is een
enorme bron van inkomsten. Terwijl
de meeste omliggende gemeenten
noodlijdend zijn. is Warmond in 't
geheel niet noodlijdend. Dat danken
wij ook goeddeels aan burgemeester
Ketelaar en zijn mede-bestuurders,
die de financiën gezond hebben ge
houden, ook in tijden van werkloos
heid en toen het de jachthavens
eveneens niet goed ging. Dat is voor
mij prettig werken, want er moet
veel gebeuren, maar het wordt mij
zeer vergemakkelijkt door de gezon
de financiën. Dc laatste begroting
sloot met een batig saldo. Welke ge
meente presteert dat?"
„Die watersport is erg mooi maar
de plassen zijn wel eens in opspraak
gekomen" lanceerden wij, in de
verwachting de burgemeester een
schok te bezorgen! Maar neen:
„Aan de zedelijke toestanden wordt
bizonder veel aandacht besteed. We
zijn daarover in 't geheel niet onge
rust. Verleden jaar is het heel be
hoorlijk toegegaan, dank zij het feit,
dat, na de omschakeling van ge
meente- in Rijkspolitie, er voldoende
water-politie aanwezig is. Je kunt
de sportlui niet met hoge boorden
om laten rondzeilcn! Maar zedelijke
wantoestanden zijn verleden jaar
op een dood-enkele uitzondering na
niet geconstateerd. Ik was zelf
regelmatig op de plassen, maar ik
heb er altijd met iedereen kunnen
komen".
De burgemeester legde uit, wat we
niet wjsten, dat er een speciale wa
ter-politie is. in eigen uniform, waar
van de groeps-commandant in Aals
meer is gevestigd en welke politie
over voldoende motor-bootjes be
schikt iets wat een kleine ge
meente als Warmond voorheen niet
had kunnen bekostigen.
„Van hun optreden en controle
gaat een uitstekende preventieve
werking uit. Maar het is altijd moei
lijk in deze aangelegenheid preciese
richtlijnen te geven, omdat de men
taliteit in dat opzicht tussen de ste
delij keu ook van de goed-willende,
en de landelijke bevolking uiteen
loopt.
„Vallen de kampeerplaatsen ook
onder die controle!"
„Zeer zeker. De politie komt op
Mgr. Huibers bij
de H. Vader
Gistermorgen heeft Z. H. de Paus
de bisschop van Haarlem, mgr. J. P.
Huibers, in audiëntie ontvangen. Mgr.
Huibers zou vanavond weer yertrek-
ken en vermoedelijk Dinsdag of
Woensdag in Nederland aankomen.
de onverwachtste ogenblikken in
spectie houden! Het moet te hunner
ere gezegd: de hoeren, die hun stal
len cn zolders verhuren, werken
goed mee. Zij laten alleen fatsoen
lijke mensen toe. liefst die, welke
van jaar tot jaar'terugkomen".
En nu wenste de burgemeester,
cok ongevraagd, iets in 't midden te
brengen, en wel over het stop-trein
tje. Gedurende het zomcr-seizoen zal
Warmond weer stopplaats worden
voor sommige sneltreinen, maar het
is zeer gewenscht, dat ook in de
winter-maanden treinen in Warmond
stil houden, speciaal ook op aandrin
gen van het Seminarie.
„Maar er is toch een bus?"
De bus-verbinding achtte de bur
gemeester niet voldoende, zeker niet
op de spitsuren. Een trein-verbinding
geeft ook meer zekerheid „deze
winter he'buen we dc nodige weeën
meegemaakt!" En dan daarbij de
zeer gevaar üke bocht bij de Kanaal-
brug. Er sc /nen besprekingen gaan
de te zijn voor een weg-rechting,
want de brug van Rijnland is op en
moet vernieuwd worden.
„En nu ten slotte, burgemeester,
hebben wij ook nog wat!" We meen
den, dat twee vermaardheden van
Warmond: het ooievaars-nest en de
jenever-boom, niet onbesproken
mochten blijven,
„De ooievaar spijbelt" antwoord
de do burgemeester, met een teleur
gestelde blik naar de onbewoonde
wolkenkrabber. „En dc jenever
boom, die door de Duitschers werd
omgehakt, is op 11 April, in bijzijn
van de oud-wethouders Zwetsloot en
Oudshoorn, weer in eere hersteld.
We hebben daar een klein feestje
van gemaakt, waarvan ook de boom
heeft geprofiteerd. Anders zou het
geen Jenever-boom zijn!"
Men peilde de stemming in kerkelijke kringen
ii.
IN onze eerste wandeling door de dossiers van de bezetter ten aanzien van
de houding der Katholieke Kerk in oorlogstijd, werd duidelijk ge
maakt, hoezeer de Duitsche autoriteiten er op uit waren, stemming te ma
ken. niet alleen binnen onze landsgrenzen, maar ook bij het Rijksmini
sterie voor kerkelijke aangelegenheden te Berlijn. Aan het volgehouden
verzet heeft dit alles niet de minste afbreuk gedaan; integendeel. Het
boek van magister Stokman over het verzet van de Nederlandse bischop-
pen tegen nationaal socialisme en Duitse tirannie sprak reeds duidelijke
taal. De teruggevonden dossiers tonen dit ten overvloede aan.
|N verband met het ruimte-bestek
moeten wij ons helaas beperken
tot een enkel voorbeeld.
Mgr. P. Brugemann werd geschil
derd als een van de sterkste figuren
in de naaste omgeving van de Bis
schop van Haarlem. Hij had zich be
klaagd over verschillende Duitse
maatregelen, onder andere over het
verschijnings verbod van dagbladen,
waardoor het contact tussen geeste
lijkheid en gelovigen kon verloren
gaan. En dan volgt deze merkwaar
dige uitlating, die aan Mgr. Bruge
mann wordt toegeschreven: „Sein be
sonderen Wunsch ware es, dass man
in Holland mehrere solcher Manner
wie den Bischof von Münster hatte".
De Beauftragfe in de provincie
Noord-Holland te Haarlem schreef 9
October 1941 een rapport aan drie
commissarissen-generaal en aan de
S. D. te Amsterdam over „die Stim-
rnung in klerikalen Kreisen". In dat
rapport wordt onder meer genoemd
het hoofd „van het kinderhuis „Ange
la" aan de Prinsengracht in Den
Haag: „zij is een energieke en ver
standige, ipaar ook gevaarlijke
vrouw." Deze overste zou namelijk
hebben verteld, dat de mijnwerkers
in Limburg agn het bisdom ir Roer
mond gedurig informeerden, of Mgr.
Lemmens nog thuis was en dat de
mijnwerkers zouden staken, indien
de bisschop gevangen zou worden ge
nomen.
Hoop en vrees vervulden ons volk
Gelukkig is degene, die het vermogen bezit de fei
ten uit de pas achter ons liggende oorlogstijd als het
ware uit zijn herinnering te bannen. Voor wie kan
vergeten is de herinnering aan een belangrijk gebeu
ren enkel een verrassende schok: „Is dat al zolang ge
leden?" Nog vaker echter, en dat geldt vooral voor
herinneringen van verdrietige aard, verbaast men zich
dat de betreffende gebeurtenissen nog maar zó kort
ir. het verleden liggen. Voor de minder gelukkigen is
de herinnering vaak een schrijnende pijn als van
een open wond: zij kunnen niet vergeten.
ring om lid van de „art
senkamer" te worden. Ze
deden afstand van den. ti
tel „arts" en overal ver
dween die aanduiding van
de naambordjes. Het Ne
derlandse volk stond hier
eerst vreemd tegenover
omdat het de zin niet be
greep. Tot men inzag, dat
hierdoor de Duitsers wer
den tegengewerkt.
landers aan. Het psycholo
gische moment eiste een
daad. De arbeiders van
Stork in Hengelo waren de
eersten. Heel Twente volg
de, de fabrieken werden
stil gelegd. In de mijnstreek
daalden d e arbeiders niet
af. In Gelderland, Friesland
en Groningen beleefde men
een vrijwel algemene sta
king.
Toen het vier jaar gele
den voorjaar was, waren
wij van hoop en vrees ver
vuld. Stalingrad had de om
mekeer gebracht en de ze
kerheid, Voor wie tevoren
nog hadden getwijfeld,
dat de Duitsers de oorlog
zouden verliezen. De Duit
sers kondigden rouwdagen
af; voor ons Nederlanders
was er derhalve geen aan
leiding om te rouwen.
Althans dat dachten wij.
Maar de Duitsers besloten
na Stalingrad tot een op
perste krachtsinspanning,
tot een mobilisatie van alle
beschikbare strijd- en ar
beidskrachten.
In Baby Ionise
ballingschap.
Seyss Inquart kreeg vol
ledige bevoegdheden om
„alle maatregelen te ne
men in het belang van de
arbeidsinzet". Dat bete
kende, dat alle bedrijven
werden „uitgekamd", dat
er een export van arbeids
vee" naar Duitsland op
touw werd gezet, die elke
voorstelling tartte. Niet ten
onrechte vergeleek een her
derlijk schrijven van de Ne
derlandse bisschoppen de
deportatie van Nederlandse
arbeiders naar Duitsland
met de Babylonische bal
lingschap, waarvan de Hei
lige Schrift gewaagt. Er
brandde een verbittering
en een haat in ons volk op
die de verrader generaal
Seyffardt terecht stelden,
die Reydon neerschoten,
die aanslagen deden op
Feitsma en Posthuma....
Het was in deze tijd. dat
de artsen een voorbeeld
gaven van georganiseerd
verzet. Ze aanvaardden de
gevolgen van hun weige-
VIER JAAR GELEDEN
In de studentenwereld
was grote beroering in die
dagen. Daags na de terecht
stelling van generaal Seyf-
hardt waren zeshonderd
studenten gearresteerd eni
gs dagen later gevolgd door
de arrestatie van duizenden
jonge mannen, studenten,
technici, zelfs gymnasias
ten.
En toen, op 29 April 1943,
kwam de bekendmaking
van generaal Christiansen:
alle leden van de vroegere
Nederlandse Land- en Zee
macht werden in krijgsge
vangenschap naar Duitsch-
land weggevoerd.
Staking
Een beroering zoals nog
zelden een heel volk heeft
bewogen, greep de Neder-
In Utrecht staakten de
industriële bedrijven. In
Amsterdam was blijkbaar
de stootkracht van Februa
ri 1941 nog niet hersteld:
de trams reden. Maar in de
haven werd gestaakt en bij
Werkspoor. Ook het plat
teland begaf zich in de
strijd. De boeren leverden
hun melk niet af aan de
zuivelfabrieken.
De Meistakingen vorm
den een grootse ppbeurtenis
„Een schitterend schouw
spel van moed en offer
vaardigheid", aldus schreef
het illeeale .Parool" van
28 Mei 1943.
Trotse herinnering.
De Duitsers waren ver
bluft. Maar zij grepen ter
stond naar hun enige mid
del: de terreur. Ze stelden
de doodstraf op samenscho
ling. staking of opwekking
tot staken, op wapenbezit,
op het verspreiden van
illegale literatuur, kortom
op elke poging tot ook maar
het geringste verzet. „Grü-
ne Piplizei" kwam ter ver
sterking van het terroris
tisch bewind. Honderden
werden veroordeeld door de
standgerechten. Het illegale
„Je Maintiendrai" noemde
het getal van 460. Maar er
werden duizenden ver
moord. zonder dat de Duit
se onderdrukkers zelfs de
moeite namen hun moor
den als „recht" te vermom
men. Zonder vorm van pro
ces schoten de Duitse beu
len onze .beste strijders
neer of voerden ze weg zó
ver weg, dat niemand er
ooit iets meer van hoorde.
Dat ligt nog maar vier
jaar achter ons. Gelukkig
degenen voor wie de her
innering geen schrijnende
wonden openscheurt
voor ons hele volk, dat
thans weer vrij ademt in de
heerlijke zonneschijn van
Mei. blijve het trotse be
wustzijn bewaard, dat het
vele mannen voortbracht
en dappere vrouwen, be
reid om voor de vrijheid
zelfs de dood door beuls-
fcanden te trotseren.
Rinko Wiersma.
Het gebed voor de Koningin.
hoezeer de Duitsers zich erger
den aan het gebed, dat des Zondags
in alle kerken na dc Hoogmis werd
verricht voor H.M, de Koningin. (Ten
onrechte werd gewaagd van: für die
Rückkehr der Königin).
Men was overigens goed georiën
teerd over de acties van de katholie
ke Kerk tegen het nationaal-socialis-
me. En zo had men ook vernomen,
dat het kerkelijk verzet vooral tot
zijn recht kwam dooor het huisbe
zoek van dc priesters en door middel
van de biechtstoel.
Uit Rotterdam was men te welen
gekomen, dat de abonnementsgelden
voor dc inmiddels verboden Maas
bode rustig verder werden opgehaald
en gezonden aan deken van Heeswijk,
die de gelden op zijn beurt uitbetaal
de aan het werkloos geworden perso
neel vin die krant.
In de gekenmerkte berichten ont
dekten wij de namen van tientallen
priesters, die, kennelijk door verraad,
werden gebrandmerkt als sterk anti
nationaal socialistisch. De gevolgen
bleven niet uit; verschillenden van
hen werden „opgehaald", sommigen
keei'den nimmer terug.
Eerst wanneer hopelijk alle Sti-
mungsberichte zulcn zijn teruggevon
den, zal men een juist overzicht kun
nen krijgen van het verraad, waar
van zovele priesters in hun ambtelijk
werk hebben bloot gestaan. Uit het
geen wij reeds tegen kwamen.blijkt
duidelijk, dat zelfs hun woord op den
kansel meermalen gevaar opleverde.
Dc Jeugdbeweging.
^ATUURLIJK hadden de Duitse
spionnen ook aandacht voor het
werk van de confessioneele Jeugdbe
weging. Officieel was dit werk lam
geslagen, doch men wist heel goed,
ook al weer met behulp van gedien
stige aanbrengers, dat priesters en
vooraanstaande leken niet stil zaten.
Zo kwam men te weten, dat een plan
was ontontworpen, beogende. dc ka-
'tholieke jeugd in bezetingstijd geens
zins los te laten. Over een bekend
leider van de kath. verkennerij heet
het, dat hij trachtte „cinzeln Gruppen
fachlich unter einer oinheitlichen
Führung zusammengefaset" te krij
gen en daardoor de jeugd diocesaan,
onder leiding van de geestelijkheid in
„Aparte Verbande" onder tc bren
gen. Dat deze zaak de bezetter hoog
zat, kan blijken uit het feit, dat daar
van werd1 kennis gegeven in de „Mel-
dungen no. 10 des Befehlshabers der
Sicherheits-Polizei und des S. D. für
die besetzten Niederlandischen Gebie
te" op 26 Augustus 1940,
Vooral in de zuidelijke, dus katho
lieke provincies was de speurzin van
de S.D. hoog opgevoerd. De stukken
gewagen namelijk van een beïnvloe
ding van katholieke zijde, „die vaak
opdringende vormen heeft aangeno
men", en waartegen men. dan ook
met alle geweld optrad.
v. O.
