SeCctcbcHeSoii/tcmt
Eeuwig vijandig tegen elke tyrannie
DINSDAG 8 APRIL 1947
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. 20826.
Redactie: 20015.
Dir., drukkerij en Abonnem.
20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
week, 1.10 p. mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 11056
Hoofdredacteur: TH. WTLMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERS VELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant"
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Belangstelling voor
de politiek
DELANGSTELILING vragen wij van alle
katholieke kiezers en kiezeressen in
Leiden voor een bijeenkomst morgen
avond in den foyer van de Stadsgehoorzaal
te 8 uur.
Wij mogen die belangstelling vragen om
verschillende redenen, o.m. om de volgen
de drie motieven.
Het is een herdenking van 50 jaar poli
tieke organisatie der ksthaoliek°n in Lei
den. Ons dunkt, dat de katholieken bij
de viering van een dergelijk jubi'oum toch
wel van hun belangstelling eev.if- blijk mo
gen geven katholieken ui'-: alle rang en
stand!
Op bedoelde bijeenkomt zal aanwezig
zijn en het woord voeren onze oud-stadge
noot prof. rnr. P. J. M. Aalborse de
staatsman, aan wiens sociale en politieke
activiteit, aan wiens ministerschap speciaal,
Nederland zoovéél te danken heeft en die
zijn groot levenswerk is begonnen in Lei
den. Dezen oud-Leidenaar weer eens in ons
midden te hebben, is ons allen ongetwij
feld een eer en een genoegen.
En spreker op deze bijeenkomst is het
Tweede Kamerlid dr. S. Stokman O.F-M.
Iedere katholiek, die belangstelling heeft
voor de vraag, hoe de Kath. Volkspartij in
dezen allerbelangrijksten tijd haar:taak op
vat en wil uitvoeren, zal óók belangstelling
hebben voor wat dit vooraanstaand Kamer
lid nü te zeggen heeft. Zijn in breede kringen
gezaghebend woord zullen zeker velen wil
len beluisteren. Niet alléén zij, die zich met
overtuiging scharen achter de politiek der
K.V.P., maar óók degenen onder ons, die
onder de huidige omstandigheden nogal
bezwaren hebben tegen de door de K^' P.
gevoerde politiek.
Het behoeft toch in dezen tijd zeker niet
te worden betoogd, dat geen katholiek on
verschillig mag zijn voor de politig; dat
iedere katholiek bewust en overtuigd zijn
standpunt principieel moet weten te bepa
len.
Een leerzame avond als die van morgen
zal daarom velen welkom zijn.
Wat nu?
7OOALS Zaterdag bericht, heeft het Co-
^mité-Welter besloten, zijn actie voort te
zetten onder katholieken, zoowel leden als
niet-leden van de K.V.P.
Welke maatregelen moet nu de K.V.P.
nemen?
Op deze vraag kan óns. antwoord heel
kort zijn: geen enkele!
Geen enkele? Maar de statuten dan en
de discipline, die er in een organisatie moet
zijn?
Er kunnen in een bepaald tijdsgewricht
omstandigheden zijn, welke zulk een be-
slissenden invloed op onze houding moeten
hebben, dat zélfs de belangrijkheid van sta
tuten en organisatorische discipline in onze
waardeering op den achtergrond komt te
staan!
Nu geen maatregelen en vooral geen
motie, zooals er helaas een op de jongste
Partijraadsvergadering is aangenomen. Met
zulk een motie, aangenomen met alg. stem
men en onder gejuich, overtuigt men 1 e t-
t e r 1 ij k: niemand. En, psychologisch be
zien, jaagt men er de oppositie nog verder
mee van huis.
Neen, er moet worden gepraat en nóg
eens gepraat zóó dat. er, al komt er niet
eensgezindheid in inzicht in verschillende
zaken (wat heelemaal niet noodig is!), er
kome een overeenstemming inzake den weg,
die moet worden begaan, om van eikaars
afwijkend inzicht te verdedigen en te pro-
pageeren.
Er moet zijn overleg met elkaar, waarbij
meeningsverschil op basis van echte en
hechte principieele eenheid in één organi
satie kan leven en zich bewegen.
Dat is een eisch van dezen tijd, die zeker
aan de katholieken wordt gesteld.
Een eisch van dezen allerbelangrijksten
tijd in de geschiedenis!
Niet Groningen, maar
Leiden
Wij lezen in het „Utrechts Katholiek Dag
blad":
De gemeenteraad van Groningen heeft
een voorstel van B. en W. aangenomen,
waarbij in Groningen het Openbaar en
het bijzonder voorbereidend onderwijs
in financieel opzicht worden gelijkge
steld.
De gemeente Groningen is, zoo deelt
men mede, de eerste groote gemeente in
ons land, waar deze gelijkstelling tot
stand is gekomen.
Tot zoover het K.U.D.
Niet Groningen, maar Leiden is de eer
ste groote gemeente in ons land waar de
financieele gelijkstelling voor het voorbe
reidend onderwijs is ingevoerd en wel reeds
in 1932, dus 15 jaar vóór Groningen.
Dit is indertijd geschied op initiatief van
den toenmaligen wethouder van onderwijs
mr. Tepe, die. ondanks zeer veel moeielijk-
heden, bedoelde verordening toen heeft we
ten te doen aannemen en uitvoeren.
K.L.M. krijgt veiligheidsprijs
In verband met het feit, dat de K.L.M.
gedurende het jaar 1946 op het Westelijk
halfrond! zonder ongelukken 22 millioen
passagiersmijlen heeft afgelegd, heeft de
voorzitter van den „Interamerican Safety
Council" J. A. Parrett tijdens een lunch
te Willemstad den veiligheidsprijs voor
1946 aangeboden aan den K.L.M.-'vertegen-
woordiger L. F. Bouman.
Het is de derde maal, dat de K.LM. voor
den prijs .in aanmerking is gekomen.
HM. de Koningin heeft een bezoek gebracht aan de tentoonstelling „De Hofstad-
bloem" in Den Haag. De vorstin tijdens Haar rondgang over het expositieterrein.
Aldus de United-Stales President
Het smeulend begin moet
uitgetrapt
President Truman heeft tijdens het jaar
lij ksche diner van de Democratische Partij
verklaard waarschuwend, dat het niet
meer voldoende is alleen maar te zeggen:
„Wij willen geen oorlog": „Wij moeten op
tijd, zelfs voordien, handelen om het smeu
lende begin, dat zich over de geheele we
reld dreigt uit te breiden uit te trappen".
Hij vervolgde: „Wij weten, hoe het vuur
ontstaat. Wij hebben het tevoren gezien
agressie door den sterke tegen den zwakke.
Openlijk door het gebruik van gewapende
macht of in het geheim door infiltratie. Wij
weten, hoe het vuur zich uitbreidt en wij
weten, hoe het eindigt".
President Truman sprak uitvoerig over
zijn politiek van hulp aan Griekenland en
Turkije. Hij citeerde Thomas Jefferson,
den stichter van de Democratische Partij,
en verklaarde: „Wij hebben, zooals Jef
ferson, ruwe schendingen van de rechten
der naties gezien.
Wij hebben ook ons protest laten hoo-
ren. Wij moeten'dat protest effectief ma
ken door die volkeren te helpen, wier vrij
heden door druk van buitenaf in gevaar
werden gebracht".
„Onze verantwordelijkheid is: op wacht
te staan voor het gebouw van den blij-
vendien vrede, dat eindelijk wordt ge
bouwd. Dat gebouw is de V.N.".
Verklarend', dat de wereld naar de Ver.
Staten ziet om leiderschap van hen te ver
krijgen, zeide de president: „Terwijl de
strijd voor de rechten van den mensen in
andere deelen van de wereld voortgaat,
kan het vrije volk der U.S.A. niet met ge
makkelijke afzijdigheid toezien, met onver
schilligheid ten opzichte van den af
loop".
De president besloot met den eed van
Jefferson: „Ik zweer op het altaar van God
eeuwige vijandschap tegen eiken vorm van
tyrannie over den geest van den menseh"
De president gaf vervolgens nog sen
overzicht van den binnenlandschen toe
stand. Hij deelde mede, dat voor het Jiui-
cige fiscale jaar, dat op 30 Juli eindigt, de
Vereen. Staten een evenwichtige begroo
ting zouden krijgen en een overschot heb
ben. Hij drong er op aan, dat de Vereen.
Staten hun nationalen schuld in hun hui
dige voorspoedige jaren zullen beginnen af
te betalen.
Henry Ford t
Henry Ford ie in den leeftijd van 83 jaar
hedenmorgen te Detroit overleden. Hij werd
30 Juli 1863 op een boerderij te Greenfield
(Michican) geboren als zoon van een Iersch
immigrant .en een moeder van Nederland-
sche afkomst.
In zijn vrijen tijd ontwierp hij een nieu
we dorschmachine en werd hij voortdurend
beziggehouden door de gedachte aan het
construeeren van een door benzine gedre
ven „paardloos voertuig".
Zijn bedrijf ontwikkelde zich zoo voor
spoedig, dat Henry Ford tenslotte voor den
rijksten man ter wereld werd gehouden.
Zijn inkomen werd geschat op 100 millioen
dollar per jaar.
DON JUAN VERKLAART:
Franco's voorstel onaan
vaardbaar
Don Juan, de Spaansche troonpretendent,
heeft gisteren in een manifest aan het
Spaansche volk, van zyn villa te Estoril uit,
generaal Franco's plan voor een monarchie
genoemd „een poging om de dictatuur van
een enkeling te maken tot een heerschappij
voor het geheele leven".
„Generaal Franco", aldus het manifest,
„sprak om wat tot nog toe hachelijke
eiechen zijn geweest te consolideeren en om
in de roemrijke mantel van de monarchie
een bestuur te hullen, dat gebaseerd is op
een willekeurige regeering, waarvoor de
noodzakelijkheid reeds lang is verdwenen".
De opvolgingswetten in Spanje zijn de
ruggegraat voor de wettelijke orde, waarop
de monarchie gegrondvest is. Deze kunnen
niet worden gewijzigd zonder de gezamen
lijke actie van den koning en de wettige
vertegenwoordigers van het volk in de Cor-
tez, aldus don Juan.
In een onderhoud met een correspondent
van de „Daily Mail" noemde don Juan de
jongste verklaring van Franco over de mo
narchie: „absoluut onaanvaardbaar".
Een rapport van de Amerikaansche Senaat.
De commissie voor buitenlandsche zaken
van den Amerikaanschen Senaat heeft een
officieel rapport gedeponeerd betreffende
het door president Truman voorgestelde
hulpprogramma voor Griekenland cn Tur
kije. In het rapport wordt op de volgende 4
punten de nadruk gelegd:
1. De militaire hulp van de V.S. aan
Griekenland en Turkije heeft uitsluitend ten
doel om de regeeringen dezer .beide landen
te helpen zichzelf te redden en niet om mi
litaire verantwoordelijkheid van hen over
te nemen.
2. De onafhankelijkheid der beide lan
den wordt bedreigd, indien de hulp niet
snel wordt verleend.
3- Het uiteindelijke doel van den druk
van buitenaf op Turkije is zoodanig, dat
Turkije van zijn onafhankelijkheid zou
kunnen worden beroofd.
4. Bij het voorleggen van het hulppro
gramma aan de V.N. zullen de V.S. zich la
ten leiden door den collectieven wil van
den Veiligheidsraad.
Een brief van Molotof
Generaal Marshall, de Amerikaansche
Minister van Buitenlandsche Zaken, heeft
een nota ontvangen .Van Molotof, den Rus-
sischen Minister van Buitenlandsche Zaken,
over het nakomen door de Sowjet-Unie van
het Driemogendhedenverdrag van Decem
ber 1945 inzake China.
Molotof zeide in den brief aan Marshall,
dat de deelneming van buitenlandsche troe
pen» aan den Chineeschen burgeroorlog
slechts kan leiden tot een uitbreiding van
dien oorlog en nieuwe moeilijkheden bij
het herstel van China's nationale eerheid,
aldus het Russische persbureau Tass.
Molotof antwoordde op een brief van
Marshall d.d. 31 Maart, waarin deze mee
deelde, dat tegén 1 Juni van dit jaar 6.180
man aan Amerikaansche troepen op ver
zoek van de Chineesche regeering in China,
zullen blijven. Hieronder zijn 3,499 mari
niers, bestemd voor bewakingsdiensten.
Molotof herinnert er aan, aldus Tass, dat
in 1945 is overeengekomen de Russische en
Amerikaansche troepen uit China te eva-
cueeren en wijst er op, „dat Rusland reeds
aan zijn verplichtingen heeft voldaan".
De Chineesche regeering voegen wij
aan de Tass-mededeqling toe zou daar
niet anders dan verheugd over kunnen zijn!
In het Hemelsche Rijk
Vijf doode Amerikanen
Bij een aanval op een munitie-ravitail-
leeringscentrum der eerste Amerikaan
sche mwrine-divisie nabij Tangkoe, 56 km
ten Oosten van Tientsin, werden vijf
Amerikaansche mariniers gedood en 16
gewond. Amerikaansche vliegtuigen en 1
bataljon Chineesche regeeringstroepen en
tanks zijn met Amerikaansche mariniers
zuiveringsoperaties begonnen tegen de
aanvallers. Van Amerikaansche zijde
wordt verklaard, dat o nomstootelijk is
vastgesteld, dat een communistische orga
nisatie den aanval heeft gepleegd. Uit
papieren gevonden op gesneuvelde Chi
neesche soldaten is gebleken, aldus de
Amerikaansche lezing, dat de verklaring
juist is.
Verleden jaar in Juli werd een Ameri-
kaansch convooi op weg van - Tientsin
naar Peiping door Chineesche communis
ten aangevallen, waarbij 4 Amerikanen
sneuvelden en 4 gewond werden.
DE ORKAAN-REIS VAN DE „ORANJE"
Doodelijke ongelukken door een samenloop
van omstandigheden
A LS DOOR EEN WONDER zijn een stewart en een brandwacht aan den dood ont-
snapt toen de „Oranje" dwars op de golven kwam te liggen en daarbij slagzij maak
te. De hofmeesteres, mej. J. Broer uit Blaricum, die haar eerste reis maakte, moest een
schaaltje toast naar de derde klasse kinderkajuit brengen. Mej. Broer ging door de
branddeur en gleed uit op het gladde dek en kwam met een voet onder een pijp ge
klemd te liggen. De toesnellende chef-hofmeester G. W. Meyer en de stuurman S. A.
Fris konder haar daaronder niet uitkrijgen. De steward S. N. van der Poel werd door
dei! chef-hofmeester naar den dokter gezonden, omdat mej. Broer veel pijn had. Hij
snelde naar boven en vond zuster Schimmel, dien onmiddellijk meekwam en mej.
Broer een morphine-injectie gaf. Daarna kreeg van der Poel order een brancard te
gaan halen.
op 30 graden werd geregistreerd, dus niet
op 42, zooals passagiers beweerden. 30 gra
den slagzij is voor een schip als de „Oranje"
niet gevaarlijk. De Queen Elisabeth maakte
tijdens zijn laatste reis van Amerika tij
dens zwaar weer dezelfde slagzij.
„Dergelijke slagzij is natuurlijk
onaangenaam".
Dergelijke slagzij ie natuurlijk onaange
naam, aldus kapitein Bakker. „Ik heb ook
een paar builen en blauwe plekken opge-
loopen. Het ongeluk in de Golf van Biscaye
liep met het bijdraaien samen. De stewar
dess, mej. Broer, liep over de achterwell
met een blad eten. Dit was het personeel
van het schip ten strengste verboden. Zij
moest een dek lager binnendoor loopen,
maar het oversteken van de achterwell was
om een omweg te vermijden natuurlijk aan
trekkelijk. Mej. Broer en degenen, die haar
ter hulp kwamen, zijn over het schot van
de achterwell weggesleurd, terwijl het schip
slagzij maakte. Van zoeken kon geen sprake
zijn. Toen het schip lag bijgedraaid, waren
zeker weer vijf minuten verloopen. Het wa
ter spoot in groote stofregens boven de zee.
Men kon geen twee scheepslengten voor
zich uit zien.
De schade aan boord is vrij groot. Veel
glas, aardewerk en meubilair brak. De vleu
gel is in de muziekzaal van zijn pooten ge
rukt. Niemand kon zich op het gladde par
ket staande houden. De passagiers hebben
wel wat in de knijp gezeten en velen lie
pen fculten of schrammen op".
„Van levensgevaar was echter geen spra
ke", zoo vervolgde kapitein Bakker. „Het
zware weer in de Golf van Biscaye was
niets buitengewoons. Ik heb wel erger mee
gemaakt in de 36 jaren, die ik vaar. Er zijn
in dien tijd wel eens gewonden voorgeko
men, doch ongevallen met doodelijke afloop
heb ik nog nooit meegemaakt. Het ongeluk,
dat 4 menschenlevens kostte moet dus' aan
een samenloop van omstandigheden worden
geweten. Tusschen het oogenblik, dat mej.
Broer viel en dat waarop de drie over
boord sloegen, moet wel een minuut of 10
hebben gelegen. Natuurlijk is onmiddellijk
nagegaan of een defect aan de stuurinrich
ting oorzaak kon zijn van het uit-het-roer-
loopen van de „Oranje". Wij hebben echter
geen defect gevonden".
De oorzaak van den korten tijd, dat het
schip stuurloos lag, moet worden gezocht
in de weersomstandigheden De „Oranje"
luisterde bij ingrijpen dadelijk weer naar
de manoeuvres van roer en schroeven.
Redding door stormweer
uitgesloten
Terwijl hij met de brancard van den trap
kwam, maakte het schip drie geweldige ha
len. Van der Poel viel op de trap en bleef
beneden liggen. Toen hij na verloop van
eenigen tijd in staat was zich weer naar het
dek te begeven, vond hij daar niemand, dan
den stervenden stuurman Fris en een
brandwacht, die inmiddels ook te hulp ge
komen was. De brandwacht had slechts een
lichte verwonding aan zijn been. Toen het
schip de haal begoi^ wist hij een touw te
grijpen. Hij werd buiten boord geslingerd
en greep met een hand zuster Schimmel.
Het geweld der elementen dwong hem ech
ter haar los te laten. De brandwacht was
na eenige massage en een hartversterking
weer in staat zijn werk te doen.
De „Oranje" kwam met de vlaggen half
stok te Amsterdam binnen en ook aan de
kaden van de Mij. Nederland hing de drie
kleur halfstok.
Het verhaal van den gezagvoerder.
Kapitein I. Bakker, gezagvoerder van de
„Oranje", heeft het verhaal, dat zijn schip
tijdens den storm in de Golf van Biscaye
door een defect aan de stuurinrichting in
ongunstige positie zou zijn gekomen, naar
het rijk der fabelen verwezen.
Het schip voer tijdens den storm op koers,
doch op een gegéven moment was de afwij
king door weersomstandigheden zoo groot,
dat de gezagvoerder besloot bij te draaien.
Tijdens het bijdraaien kreeg men dwars-
zeeën, waardoor de „Oranje" eenige oogen-
blikken uit het roer liep. Het schip maakte
hierbij eenige halen met slagzij die eenmaal
Sjahrir in Delhi
De premier van Indonesië, Soetan
Sjahrir, heeft te New Delhi medegedeeld,
dat binnenkort een Indonesische economi
sche missie een bezoek aan Voor-Indië
zal brengen om de mogelijkheden voor
ontwikkeling van den handel tusschen
beide landen te onderzoeken.
Technische kwesties op financieel, eco.-
nomisch en militair gebied moeten tus
schen de Indonesiërs en de Nederlanders
worden geregeld, alvorens er diplomatieke
betrekkingen tusschen de Indonesische
republiek en andere landen tot stand
kunnen worden gebracht, aldus Sjahrir.
Het is zeer wel te.begrijpen, dat vele lan
den, die lange betrekkingen met de Ne
derlanders hebben onderhouden, voor
zichtig moeten zijn bij het erkennen van
ons.
„Voordat de Verecnigde Staten van In
donesië in 1949 volledige souvereiniteit
bezitten, zullen andere mogendheden niet
het gevoel willen hebben, dat zij tusschen-
beide komen."
Gevraagd over- de vooruitzichten van
een vriendschappelijke uiteindelijke rege
ling tusschen de Indonesiërs en de Ne
derlanders. antwoordde Sjahrir:
„Ik ben hoopvol gestemd. Een ding is
duidelijk: noch de Nederlanders, noch
wijzelf willen voortgaan met vechten."
Sjahrir dineerde met den Nederlarid-
schen consul-generaal A. M. L. Winkelman.
Dezer dagen vertrekt hij naar Batavia.
De conferentie te Moskou
Bij het sluiten der bijeenkomst van
Maandag merkte Bevin op, dat er in vier
weken geen resultaten bereikt waren.
Er staan nog veertien punten op de agen
da. Molotof heeft opnieuw aangedrongen op
een plebisciet ten einde het Duitsche volk
•in de gelegenheid te stellen .zijn staatsvorm
te kiezen. Bevin bestreed hem met kracht,
waarbij hij als voornaamste argument aan
voerde, dat het Duitsche volk Hitier heeft
gekozen en daarmee de grondwet van Wei-
mar heeft vernietigd.
HET NEDERLANDSCH ELFTAL, dat een 21 overwinning op de Belgen behaalde.
Een kustvaarder gered
door „Neeltje 4acoba"
Tijdens den storm, die Zondagnacht woed
de, geraakte de Groninger kostvaarder „Ma-
do" met een bemanning van 7 koppen op de
Noordzee niet ver uit de kust'bij IJmuiden
in moeilijkheden.
De krachtige Zuid-Westelijke wind joeg
het vaartuig, dat met een lading legergoe-
deren uit Huil kwam, naar de kust, zonder
dat het in staat was zich hier voldoende
tegen te verzetten. Langzaam dreef de „Ma-
do" benoorden den pier van IJmuiden naar
het strand af en het gevaar van stranding
nam met de minuut toe. Om half zes Zondag
morgen riep het daarop radiografisch de
hulp van een sleepboot in.
De kustwacht te IJmuiden gaf het nood
sein door, maar geen enkele der in IJmui
den aanwezige kapiteinen achtte het met dit
noodweer verantwoord er met een van de
kleine sleepbooten op uit te gaan.
Tenslotte besloot men de hulp in te roe
pen van de Noord-Zuid-Hollandsche Red
ding Maatschappij. De plaatselijke commis
sie waarschuwde kapitein Jaap van der
Meulen, die kort daarop met zijn mannen in
de motor-reddingboot „Neeltje Jacoba" de
woelige zee op trok. Zij slaagden er in ver
binding met de kustvaarder tot stand te
brengen en sleepten het van een onvermij
delijk lijkende stranding geredde schip tot
voor den pier, waarna de „Mado" op eigen
kracht de haven vón IJmuiden binnen voer.
£m koAMflje....
Als uw vijand valt, met ge u niet
verheugen,
Als hij struikelt, u niet verblijden;
Want als God het ziet, mishaagt
het Hem,
En wendt Hij zijn gramschap van hem
op u af.
Spreuken 24 1718.
WEERSVERWACHTING
O -
LATER TIJDELIJK OPKLAREND, o
o Aanvankelijk vooral in het Noorden
o van het land nog harde wind tusschen
o Zuid-West en West met enkele regen-
o buien. Later afnemende Zuid-Weste- g
lijke wind en tijdelijke opklaringen, g
o Weinig verandering van temperatuur.
o
OOOOOOOO'OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
