S)e CcidóclveSoii^cmt
Verwerping nog niet officieel
MAX VAN POLL
De Groentenhandelaren gaan staken
Trouw aan Leopold
Snelle executie na afwijzing van gratie
Toeslag wordt nog niet opgeheven
Uitbarsting van geweld in Palestina?
DINSDAG 11 FEBR. 1947
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. 20826.
Redactie: 20015.
Dir., drukkerij en Abonnem.
20935.
Abonnementsprijs f 0.26 per
week, /1.10 p mnd. ƒ3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 11010
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Directeur:
C. M. v HAMERS VELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant" en Stichting ..De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Nederland Linggadjati Indonesië
De Commissie-Generaal heeft gisteravond een verklaring uitgegeven, waarin o.m.
het volgende gezegd wordt:
De Commissie-Generaal heeft nog geen officieel bericht ontvangen van het besluit
van het republikeinsche kabinet van 8 dezer, waarbij de door Minister Jonkman
afgelegde regeeringsverklaringen als deel van de overeenkomst worden afgewezen.
Er is daarom geen aanleiding nu reeds in te gaan op de mogelijke gevolgen, die dit
besluit kan hebben. Het is echter waarschijnlijk, dat de onderteekening van de
ontwerp-overeenkomst vertraging zal ondervinden. De overeenkomst van Lingga
djati geeft de principieele lijnen van de toekomstige politieke structuur van Indo
nesië en den vorm van de samenwerking tusschen Nederland en Indonesië aan.
De verklaringen van Minister Jonkman zijn bindend voor de Commissie-Generaal
tengevolge van de aanneming door de Tweede Kamer van de motie-Romme-Van
der Goes van Naters. De verklaringen van den Minister laten daarom duidelijk
zien, in hoeverre Nederland zich door de aanvaarding gebonden acht. De essen-
tieele inhoud van de documenten, welke vermeld zijn in de motie-Romme-Van der
Goes van Naters, komen op alle essentieele punten overeen met hetgeen in Ling-
gadpati is overeengekomen. De documenten houden een verduidelijking in, welke
essentieel is voor de uiteenzetting van de bovengenoemde tusschen beide partijen
gesloten overeenkomst.
Thomas Alva Edison
l Februari is het 100 jaar geleden, dat
groote uitvinder. Thomas Edison,
werd geboren. Pax P.
Onverantwoordelijk citaat
der geheime notulen
„Mijn bezwaar is, dat Elsevier's Week
blad meende uit de notuelen letterlijk te mo
gen citeeren als voldoende bewijs,, dat le
den der Commissie-Generaal tekort waren
geschoten in eerbied jegens Kroon en Ko
ningin. Dat is èn zakelijk èn persoonlijk
zonder meer onverantwoordelijk", aldus
verklaarde Commissaris-Generaal M. v.
Poll aan een correspondent van „De Tijd".
De achtergrond der besprekingen.
De heer Van Poll argumenteerde zijn af
wijzende houding met twee feiten- Voor
eerst geven notulen nooit datgene, oat
werkelijk gezegd is, zoodanig weer, dat
men er verregaande conclusies uit kan
trekken. En vervolgens hebben mannen
als Schermerhorn en De Boer tijdens de
bezetting metteraad bewezen hoezeer zij
Vaderland en Oranje trouw zijn. Van Poll
heeft een grondwet ontworpen, waarin hij
een -ui'breiding van de macht van de
Kroon voorstaat. Om zijn zakelijke bezwa
ren tegen de publicaties en uitleg der ge
heime notulen als aaitatiemiddel te bewij
zen, heeft M. v. Poll aangetoond, dat de
lengte der verslagen tof die der wei-kelijke
besorek'nen in verhouding van 1 tot 8 of
soms zelfs 1 tot 15 jaar staat.
In het bijzonder ging de heer Van Poll
in on de kwestie van de Unie. De Commis
sie-Generaal heeft n.l. in haar geheel en in
haar leden taai gevochten om de leidende
functie van de Kroon in de Ned-Indonesi-
sche Unie te verzekeren.
Maar ziehier nu, wat er werkelijk ge
sproken werd: Prof. Schermerhorn had te
voren opgemerkt, dat de besluiten der
Unie-Organen zouden worden genomen in
naam des Konings. Dit stond en staat ove
rigens duidelijk in het betrokken artikel
der ontwero-overeenkomst. Tegen deze be
paling bl°ek de Indonesiche delegatie in
hef OQheel peen bezwaar te hebben.
W°lnu, be too Pd e ik. als gij ermede ac-
coord gaat, dat de besluiten in naam des
Koniops worden genorr°n, beteekent dit,
dat de Koning (in) als Hoofd der Unie in
die besluiten moet worden gekend (het
gaat hier n.l. niet om rechtspraak, doch om
bestuurshandelingen).
Maar als gij dit toegeeft, wordt de wij
ze. waaroo de instemming van de(n) Ko-
nhWin) blijkt, de onderteekening van bet
besluit, een vormkwestie, waartegen gij U
logisch niet kunt verzetten. Ziedaar alles!
Is dat nu „eerloos gesol met Nederlands
Kroon?" zoo?Is een groote kop boven het
artikel v^n „F'seviers Weekblad" wil doen
gelooven?
De heer Van Poll wees er nog in het bij-
zonden op, dat de Oosterlingen het begrip
„constitutioneel" vorst niet kennen. Voor
hen is iedere Vorst een absolute heerscher.
De Koningin als hoofd van de Unie zou dus
in hun gedachtengang ook absoluut heer-
schen over de Ver. Staten van Indonesië en
de zelfstandigheid te niet doen. Dit nu
heeft de Commissie-Generaal steeds be
streden, een constitutioneel vorst is een
garantie voor de zelfstandigheid. Dat is de
achtergrond van alle besprekingen.
jyjET INGANG VAN WOENSDAG 12 Fe bruari zal de in- en verkoop van versche
groenten, vallende onder de huidige maximumprijsregeling, worden stopgezet.
De reeds aangekondigde staking der groen tenhandelaren gaat dus toch door, tenzij
alsnog overeenstemming wordt bereikt tus rchen de Regeering en de handelaren. De
staking zal zich zoowel over de groot- als de kleinhandel uitstrekken.
In- en verkoop van
wintergroenten stopgezet
Naar men ons van de zijde der handela
ren mededeelde, wordt verwacht, dat de
betrokkenen zich algemeen zullen houden
aan het parool, de in- en verkoop van win
tergroenten s'.op te zettèn. De groóte grief
van den handel is, dat er wel maximum
prijzen voor den consument gelden, maar
dat anderzijds de veilingprijzen vrijgelaten
worden. Dat heeft bij de huidige moeilijk
heden in het transport van de groenten ge
leid tot prijzen, die op de veiling veelal
reeds hooger waren dan de toegela'en
maximum-winkelprijzen. Met het gevolg,
dat de handel ofwel genoodzaakt was met
.verlies te werken ofwel zijn waren „zwart"
aan den man moest trachten té brengen.
Intusschen schijnt het laa'ste woord, al
dus het „Vrije Volk'", oVer deze hoogst
ernstige aangelegenheid nog niet gespro
ken te zijn. Het gemeentebestuur van Am
sterdam wijdt zijn Volle aandacht hier
aan en begin der vólgende week zullen
nieuwe besprekingen worden gehouden.
Tot goed begrip diene nog, dat de ver
koop van aardappelen, vat-, blik- en bevro
ren groenten en zuurkool, als ook van
spruitjes voor de laatste is n.l. geen
maximumprijs vastgesteld doorgaat, ook
wanneer de handel in de wintergroenten
komt stil te liggen.
Houding der Belgische
K.V.P.
De Belgische staatsminister Frans van
Cauwelaert heeft Zaterdag tijdens een ver
gadering van den raad van afgevaardigden
der Katholieke Volkspartij een uiteenzet
ting gegeven over den politieken toestand.
Met betrekking tot de koningskwestie
zeide hij. dat bij een regeeringscrisis de
Katholieke Volkspartij trouw zal blijven
aan haar opvatting, dat de koning onaan
tastbaar is.
Diegenen, die den koning na de bevrij
ding hebben aangevallen, hebben een
rampspoedigen toestand geschapen en de
vorming van een stabiele regeering zeer
moeilijk gemaakt. De Katholieke Volks
partij zal niets doen wat tegen den eed op
de Grondwet indruischt. Indien een re
geeringscrisis uitbreekt en de tegenwoor
dige meerderheid erkent, dat zij niet meer
in staat is te regeeren, kan de Katholieke
Volkspartij haar medewerking evenwel
niet weigeren, zoo zéide de heer van Cau
welaert tenslotte.
Democratie
JLlfET CHRISTENDOM erkent de waarde
van iederen mensch.
En daarom is het Christendom .demo
cratisch"! Wij schrijven „democra'isch"
tusschen aanhalingsteekens, omdat wij hier
niet bedoelen de politieke en sociale demo
cratie, welke onder het woord: democra
tie wordt begrepen.
De kern van iedere democratie is: de er
kenning van de menschelijke waarde. En
die erkenning wordt nergens zóó nadruk
kelijk vóórop gesteld als in het geheel der
christelijke leer!
De christelijke leer eischt van ons, dat
wij de waarde van iedere menschen-ziel
erkennen als van onschatbare beteekenis
en dat wij iederen mensch in alle feitelijke
omstandigheden, waarin hij leeft, waardee-
ren naar het oordeel Gods, voorzoover wij
dat door menschelijke rede, in het licht
van het Geloof, kunnen kennen.
In de Katholieke Kerk leeft die „demo
cratische" werkelijkheid! Zeker de Kerk,
d;e een Goddelijke instelling is, wordt be
stuur en geleid èn haar leer wordt bele
den en gevolgd door menschen met hun
menschelijke feilen en fouten. En die men
schen komen maar al te vaak door hun le-
venspractijk in tegenspraak met de leer der
Kerk. Maar in het wezen der Katholieke
Kerk. in de uitdeeling der genade-midde
len is de Kerk, die absoluut wijd open
staat voor ieder, ongeacht ras of staat of
stand, „democratisch", en Haar prediking
geldt voor ieder in absoluut dezelfde mate.
En in de hiërarchie, in het bestuur der Ka
tholieke Kerk staan de hoogste ambten
open voor ieder, die alleen wordt gewaar
deerd naar zijn persoonlijke eigenschap
pen en niet naar den „hoogeren" of „lage-
ren" maatschappelijken stand, waaruit hij
voortkomt.
Deze enkele losse opmerkingen besluiten
wij met een waar en mooi woord van Alban
Stolz een woord, dat de „democratische"
leer der Katholieke Kerk kernachtig uit
drukt: „Het is een groot onrecht, voor rij
ken meer respect te hebben dan voor ar
men".
Op het minis'erie van Landbouw, Vis-
scherij en Voedselvoorziening, zou Zater
dagmorgen de situatie nader worden be
zien. Er werd ons op gewezen, dat de
groothandelaren het z'lf in de hand heb
ben, tegen redelijke prijzen op de veiling
in te koopen, wanneer zij n.l. zelf een be
hoorlijk verdeelsysteem tot stand bren
gen. Te dien aanzien is men in gebreke ge
bleven.
MINISTER VAN MAARSEVEEN
p^E MINISTER VAN JUSTITIE heeft in antwoord op vragen van het lid dei Eerste
Kamer Brandenburg (CPN) verklaard van meening te zijn, dat het tot dusver
gevoerde gratiebeleid, hetwelk er toe heeft geleid, dat slechts een gering aantal exe
cuties is geschied, in zich verantwoord en redelijk is en bovendien de instemming
heeft van het overgroote deel van het Ne derlandsche volk.
Gratiebeleid redelijk en
volgens den wil van
het volk
De minister wijst op het feit, dat blijkens
het Voorloopig Verslag over de begrooting
van Justitie voor 1947 de Tweede Kamer
over het algemeen van oordeel was, dat
slechts in een zeer beperkt aantal gevallen
de doodstraf ten uitvoer gelegd behoort te
worden. Uit dit verslag bleek, dat men er
zich over verheugde, dat dit blijkbaar ook
de opvatting van den minister was.
Het bericht, aldus de minister, dat het
voornemen zou bestaan om alle gevallen,
ook de ergste, ter gratieverleenin.; voor te
dragen, is onjuist. Bij de beslissing in zake
gratie yan opgelegde doodstraffen wordt
er naar gestreefd binnen 't geheel van de
vonnissen, waarin de doodstraf were opge
legd. in de zwaarste gevallen tot tenuit
voerlegging over te gaan.
In alle gevallen, waarin een gratiever
zoek wordt afgewezen, volgt tenuit\oerleg-
ging van het doodvonnis op de kortst mo
gelijke termijn. Na afwijzing van oer gra
tieverzoek wordt hiervan zoo spoedig mo
gelijk mededeeling gedaan aan den veroor
deelde, terwijl de afwijzing dezelfde dag of
de volgende dag in de pers wordt bekend
gemaakt. De executie volgt, in overeen
stemming met de bestaande voorschriften,
niet eerder dan 24 uur, doch niet later dan
48 uur na de anzegging aan den veroor
deelde. In alle gevallen, waarin tot dusver
een gratieverzoek is afgewezen, is tenuit
voerlegging van het doodvonnis dan ook
gevolgd binnen een week na de datum,
waarop door Hare Majesteit de Koningin
afwijzend op het verzoek was beschikt, be
houdens twee uitzonderingen, waarvan ook
in de pers mededeeling is gedaan In het
Ons levensmiddelenpakket
Areaal-krimp blijft bij
bloembollencultures
Aan de memorie van antwoord van den
minister van Landbouw, Visscherij en Voed-
het departement en die van het !andbouw-
selvoorz:ening op de Rijksbegrooting van
crisisfonds, ont eenen wij het volgende:
Op het huidige oogenbiik kan nog niet
worden overgegaan tot het opheffen van
den toeslag op het levensmiddelenpakket.
De minister is van oordeel, dat de bewe
ring dat de tussehenhandel te veel ver
dient, in haar algemeenheid niet juist is.
De Stichting voor den Landbouw werkt
aar. de voorbere'ding van een wetsontwerp
tot instelling van een Landbouwschap. Een
dergelijk ontwerp zal eerst aan de Staten-
Generaal worden voorgelegd, nadat deze
zich over het vraagstuk van de publiekrech
terlijke bsdrijfsor°anisatie in haar geheel
uitgesproken heeft.
De mogelijkhei-j, dat bedrijfsleiders van
N S. B.-bedrijven aanspraken zouden kun
nen doen gelden om deze bedrijven op den
duur over te nemen, bestaat in de prak
tijd slechts dan, wanneer deze bedrijven
vrij komen. In die gevallen wordt aan goe-
Romme over Weiter
Naar Ane?a meldt, heeft prof. Romme
Zaterdagavond op een bijeenkomst van Ne-
derlandsche militairen te Batavia een toe
lichting gegeven od de ontwerp-overeen
komst van Linggadjati.
Desgevraagd verklaarde prof. Rommè,
dat de actie van oud-minister Welter in
strijd met de bedoelingen van den initia
tiefnemer. zou kunnen leiden tot splitsing
van de R.K. Volksoartij.
Op een vergadering van de Indische K.
V.P., die binnenkort te Batavia zal wor-
oen gehouden, zal prof. Romme op deze
aangelegenheid nader terugkomen.
DE K. V. P. EN LINGGADJATI.
Het Partijbestuur der Katho'ieke Vo'ks-
pa-tij heeft in zijn laatste vergadering van
8 Februari j.l. zich nogmaals met nadruk
gesteld achter de politiek der Katholieke
Tweede Kamerfractie inzake Linggadjati.
Het Bestuur sprak zijn ernstige afkeuring
uit over de wijze van actie voeren der hee-
ren We'ter, Eajetto c.s. en bes'oot van deze
afkeuring in de pers te doen blijken.
NIEUWE JONGEREN- COMMISSARIS
DER K. V. P.
Zaterdag heeft het bestuur van de Kath.
Volkspartij vergaderd en naar het ..Bin
nenhof" verneemt, den heer J. Schiphorst
gekozen als waarn. jongeren-commissaris
in de plaats van den onlangs overleden
heer Robert. De heer Schiphorst is adjunct,
secretaris van de kieskringen Arnhem,
Nijmegen en Utrecht.
WEERSVERWACHTING
O AANHOUDENDE VORST.
o Iets afnemende, doch vooral langs o
o de Wadden-eilanden tijdelijk nog o
krachtige Oostelijke wind. Overdrij-
§vende wolkenvelden, waaruit plaatse-
lijk wat sneéuw valt. Matige tot strenge 2
2 vorst. 5
o o
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooo'o
de bedrijfsleiders zooveel mogelijk voor
keur gegeven; verder kan niet worden ge
gaan.
De gelden, uitgetrokken voor een nieuwe
midde'bare landbouwschool, hebben be
trekking op de stichting eener dergelijke
onderwijsinrichting in het Zuiden van ons
land.
De afzetmoeilijkheden voor de bloembol
len maken het noodzakelijk de ten opz:ch-
te van de teelt genoemde maatregelen te
bandhaven. Dit brengt mede, dat de kwee
kers tén aanzien van 't te beplanten reaaul
niet de volledige vrijheid kan worden ge
geven.
De regelingen voor den wederopbouw
\ran boerderijen zijn nog niet gereed.
De meening, dat een nieuwe Jachtwet
eveneens noodig is, omdat bij handhaving
van de bestaande voor uitputting van den
wildstand gevreesd moet worden, kan de
minister geheel onderschrijven.
eene geval pleegde de veroordeelde zelf
moord vóór het tijdstip, waarop de execu
tie was bepaald; in het andere geval is de
tenuitvoerlegging opgeschort, nadat de Bij
zondere Raad van Cassatie aan den minis
ter had medegedeeld, dat opschorting van
de executie wenschelijk was in verband met
een door den veroordeelde ingediend ver
zoekschrift om herziening van de sententie,
waarby hij tot de doodstraf was veroor
deeld.
SPOEDIGE AFDOENING.
Naar een spoedige afdoening van verzoe
ken om gratie var doodvonnissen wordt
voortdurend gestreefd. Zeer onlangs (bij
Koninklijk Besluit van 14 Januari 1947 N.
Staatsblad nr. H 18) is een wijziging van
het Bijzonder Gratie-Adviesbesluit tot stand
gekomen, waarbij de eisch van een plenair
advies van de Bijzondere Raad van Cassa
tie, waarmee naar verhouding veel tijd ge
moeid was, is vervallen.
Grooiere mogelijkheden bij
wachtgeldregelingen
Dc minister van Sociale Zaken heeft aan
de directeuren van de gewestelijke arbeids-
bureaux medegedeeld, dat bij aanvragen
om verlenging van wachtgeldregelingen of
ook bij nieuwe aanvragen om goedkeuring,
de omstandigheid dat in de betrokken on
derneming geen onmiddellijke werkloos
heid bestaat, voor aan buiten beschouwing
moet worden gelaten. Hierdoor is het dus
weer mogelijk een wachtgeldregeling aan
te vragen en goedkeuring daarvan te ver
krijgen, wanneer dit uitsluitend wordt ge
daan met het doel, voor de toekomst te we
ten waarop men rekenen kan, in geval van
optreden van slapte in de onderneming.
Extra rantsoen kaas
In de periode van 16 Februari t.m.
1 Maart zal aan diegenen die een
I A-, B- of C -kaart hebebn 50 gram
kaas boven het gebruikelijke rant-
soen van 200 gram worden ver-
I strekt..
Een bon voor
2 eieren
In de bonnenlijst, welke Donder-
dag a.s. bekend gemaakt wordt is
I voor alle leeftijdsgroepen een bon
aangewezen voor 2k eieren.
Z. H. Exc. Mgr. H. Coppieters, Bisschop
van Gent, heeft benoemd tot Eere-Kanun-
nik van liet Kathedraal-Kapittel te Gent
Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers, Bisschop van
Hóarlem.
De toestand is is thans dermate gespan
nen, dat een gewelddadige uitbarsting nau
welijks te voorkomen schijnt.
De Engelsche regeering had een laatste
poging gedaan om door nieuwe voorstellen
het probleem van Palestina op te lossen.
De Arabieren hebben deze voorstellen
echter verworpen als niet geschikt om de
basis van brspreqingen te vormen. Het ant
woord der Arabieren is gisteravond met re
denen omkleed aan Bevin overhandigd.
Voorts heeft het Joodsch bureau op het
..ultimatum" van de Palestijnsche regee-
iing om deel te nemen aan de bestrijding
van het „terrorisme" geantwoord, dat het
zich niet in s'.aat acht aan deze bestrijding
deel te nemen op de wijze, die door de re
geering wordt voorgesteld en „door de
„Joodsche gemeenschap als een inbreuk op
de fundamenteele rechten van het land
wordt beschouwd".
Ook de Joodsch nationale raad voor Pa-
met het Joodsche bureau geantwoord, dat
hij „niet in s aat is een beroep op de Jood
sche gemeenschap te doen, verwikkeld als
deze is in een strijd voor haar rechten en
vrijheid, om het verzoek van de regeering
in te willigen."
Drie van de vier jonge Joden, die gis
teren voor een militair gerechtshof te Je
ruzalem terecht stonden wegens in bezit
hebben van vuurwapen en „instrumenten,
die gebruikt kunnen worden voor het ver
oorzaken van letsel", zijn tot den strop
veroordeeld. De vierde kreeg levenslange
gevangenisstraf.
De stad Jerusalem is thans door prik
keldraadversperringen in vyf delen ge
scheiden. Alle bewoners moeten passen
hebben om zich door de straten te kunnen
bewegen. Het treinverkeer tusschen Jeru
salem, Lydda en Tel Aviv is stilgelegd.
Ook in Tel Aviv heerscht een dergelijke
toestand als in Jaruzalem; mede in ver
band met het signaleeren van schepen van
lestina, de „Vaad Leoemi" heeft tegelijk j illegale immigranten voor de kust.
Ex-geinterneerden keeren terug. Onlangs arriveerde aan het station Manggarai te
Batavia wederom een trein met 454 Euro peesche ex-geinterneerden uit de republi
keinsche kampen in het binnenland van Java. De trein passeert ce Nederlandsche
linie met haar bezetting van jongens der 7 December-divisie.