£cicLchcSoii^<Mit Byrnes dient zijn ontslag in Linggadjati een voldongen feit DE SPOORWEGEN SPREKEN Donderdag geen Elfstedentocht Generaal Marshall zijn opvolger Het conflict in Palembang bezworen Koude-record in het Ruhrgebied WOENSDAG 8 JAN. 1947 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon: Admin., Adv. en Abonn. 20826. Redactie: 20015. Dir. en drukkerij 20935. Abonnementsprijs 0.26 per v/eek, 1.10 p mnd. 3.25 p. kwartaal Franco p. post ƒ4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10981 Hoofdredacteur: TH. WILMER. Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Uitgave van N.V. ,,De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. Over liet openbaar onderwijs 1l/|ET stijgende verbazing hebben wij ken- nis genomen van het gesprokene op een Onder wijsdag, georganiseerd door de afd- Leiden der Nederlandsche Onderwij zers- vereeniging, welke werd' gehouden onder voorzitterschap van den heer D. Bosma, hoofd eener openbare school te Leiden. In de morgenvergadering sprak de heer J. Schekkerman, hoofd eener openbare school te Bergen aan Zee, over „Nieuwe perspectieven voor de oude school" en be toogde o.m., dat de school niet alleen on derwijs- maar ook opvoedkundig instituut is. Waarmede wij het volkomen eens zijn. In de middagvergadering, welke werd bijgewoond door den Leidschen wethouder van onderwijs, kwamen twee sprekers aan het woord De een van geheel andere men taliteit dan de ander. De tweede spreker, de heer R. van Gaas beek, oudinspecteur van het L.O. te Utrecht, bleek iemand te zijn, die opvat tingen, welke wij totaal verouderd achtten, propageerde als waren deze fonkelnieuw. Hij verklaarde, dat de christelijke school aanleiding geeft tot verslechtering van het onderwijs; dat de strijd voor de bijzondere school „bij Rome" „tevens om zuiver poli tieke redenen" wordt gevoerd; dat „de theologische gevoelens van ons volk wor den benut, om haat en afkeer tegen de openbare school" te propageeren. En meer dergelijke versleten praatjes wist de ze onderwijsman op te disschen. Heel wat frisscher was de rede, die de eerste spreker van de middagvergadering hield, de heer L. G. v. Doorn, onderwijzer aan een openbare school te Leiden. Daar alle levensnormen wortels hebben in de religie, moeten wij ons bezinnen op welke wijze wij op onze scholen een plaats moeten afstaan aan het Bijbelonderwijs, zoo betoogde de heer Van Doorn. De bijzondere scholen vestigen het oog op Jezus Christus, welk beeld ons ont breekt. Karaktervorming? Goed! Maar dan moet ook de openbare school karakter be zitten! Heeft zij karakter? Ja! Stijl- en be ginselloos! Neutrale menschen hebben de wereld niet voortgestuwd. Blijkt het on mogelijk aan de openb. school een bepaal den grondslag te geven, dan is zij gedoemd kleurloos te blijven aldus deze spreker/ Naar welk idéaal moeten wij de kinde ren vormen, vroeg spr. Volgens hem heb ben hier de Christelijke scholen een voor sprong, omdat zij als ideaal zich het beeld van Christus stellen. Daarom ziet hij als mogelijkheid voor het openbaar onderwijs, dat het zich stelt op een christelijk-huma- nistischen grondslag. Christelijk-humanisme dus.... zonder het beeld van Christus, dat, naar eigen be kentenis, ontbreekt Het streven, om in het openbaar onder wijs te brengen de verdieping, die de Godsdienst en de Godsdienst alléén kan schenken; om daar de karakters der kin deren te vormen naar een ideaal, een waar ideaal, is zeer sympathiek. Maar wie zóó de openbare school pro pageert, zal moeten erkennen, dat hij eigenlijk propageert die bijzondere scho len, waar de bedoelde verdieping werke lijk reeds in het onderwijs ligt, waar het verlangde ideaal werkelijk in het onderwijs leeft! LEERAREN STEMMEN VOOR ZESJARIGE H.B.S. De landelijke vergadering van de Alge- meene Vereenigïng van leeraren bij het Middelbaar Onderwijs te Utrecht heeft bij de besprekingen over het plan-Bolkestein de zesjarige H.B.S. aanvaard. Zij acht het onjuist een scherpe scheiding te maken tus schen het Middelbaar Onderwijs en het Voorbereidend Hooger Onderwijs en heeft de Algemeene Middelbare School met vier jarigen cursus, zooals het plan-Bolkestein die voorstelt, verworpen. Verworpen werd de invoering van het latijn op de H.B.S. B en evenzeer het facultatief stellen van het Duitsch. Aanvaard werd het voorstel om aan de einddiploma's van Gymnasium, HBS A en HBS B gelijke studierechten te verbinden. NIEUWJAARSPOST VOOR NEDERL. MILITAIREN IN INDIë. Hedenochtend om 9 uur zijn van Schiphol 2 Dakota's van het 19e squadron naar Ba tavia vertrokken. Het zijn de VH-RCR, ge zagvoerder kapt. Tiedeman, en de VH-RCO, gezagvoerder kapt. Schultz, met gezamen lijk ongeveer 3500 kg. Nieuwjaarspost voor Nederlandsche militairen aan boord. Zij zullen dag en nacht doorvliegen en beschikken met het oog hierop over twee extra benzinetanks van geperst papier. NED. AMBASSADEUR IN MOSCOU. Bij K.B. is de heer A. H. J. Lovink be noemd tot Hare Majesteits buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur bij de Unie der Socialistische Sovjet-republieken. De heer Lovink was' voorheen in Tsjoenking geaccrediteerd Ondanks harde vorst slecht ijs Het aantal wakken langs de route in Friesland is groot en het is, ondanks de zeer strenge vorst, zelfs toegenomen. Het ijs in de omtrek van Leeuwarden is min der'dik en minder betrouwbaar geworden. Vermoedelijk is dit het gevolg van de zeer harde wind en van de stroomingen in het water. Op deze grond heeft het bestuur van de Friesche Elfstedenvereeniging zich genoodzaakt gezien de tocht Donderdag niet te laten doorgaan. Over een andere da tum kon het bestuur van de Friesche Elf stedenvereeniging zich nog niet uitlaten. yOLGENS MEDEDEELING VAN PRESIDENT TRUMAN heeft Byrnes, de Ameri kaansche minister van buitenlandschezaken, zijn ontslag aangeboden. De presi dent heeft het ontslag aanvaard, hoewel „slechts noode en met diepen spijt". Het blijkt, dat Byrnes reeds in April 1946 overwoog af te treden. Hij zeilde Truman toen in een brief, dat hij van zijn dokter advies had gekregen „het kalm aan te doen". Byrnes wenschte toen zijn ontslag te doen ingaan op 1 Juli 1946. Op 19 Decem ber schreef Byrnes weer aan president Truman, en herinnerde hem er aan, dat hij ge hoopt had reeds op 1 Juli af te treden, aangezien hij verwacht had dat dan de Vre desconferentie zou zijn besloten. ,,Toen het duidelijk werd', dat ik te optimistisch was ten aanzien van het voltooien van- het werk aan de vijf vredesverdragen met de satel lieten van de As, heb ik u medegedeeld, dat ik zou voortgaan tot zij afgedaan zou den zijn. Nu wij volledig tot overeenstemming zijn gekomen en de verdragen op 10 Februari geteekend zullen worden, zou ik gaarne van mijn taak ontheven worden." „Ik vind' het belangrijk, dat er die keer een wijziging moet komen. Wij hebben voor 10 Maart een bijeenkomst te Moskou vastgesteld, waar begonnen zal worden met het Duitsche en Oostenrijksche vredesverdrag. Dat werk zal maanden in beslag nemen. De minister, die deze taak op zich neemt, moet voldoende "tijd hebben om zich op de hoogte te stellen van de kwesties. Daarom verzoek ik, dat mijn ontslag op 10 Januari zal ingaan of zoo spoedig mogelijk nadat mijn opvolger is benoemd. Ik heb dien datum vastgesteld, omdat de Senaat dan bijeen zal zijn en de benoeming van mijn opvolger tegelijkertijd met de aankondiging van mijn aftreden aan den Senaat be kend gemaakt kunnen worden." Byrnes' opvolger is generaal George Marshall, die Truman's speciale gezant in China is geweest. Hij is thans onderweg van Nanking naar Washington. EEN VOLKOMEN VERRASSING De aankondiging van het ontslag van Byrnes en de aanvaarding daarvan door Truman kwam eenige uren nadat Byrnes een bezoek had gebracht aan Truman. Het was een volkomen verrassing, daar de ambtenaren van het Witte Huis hadden medegedeeld, dat er geen verder nieuws van het Witte Huis te verwachten was. Er waren slechts vier journalisten aanwezig toen de mededeeling werd gedaan. President Truman schreef bij het aan vaarden van het ontslag aan Byrnes: „Ik besef zeer goed hoe zwaar en gecompli ceerd' de vraagstukken zijn geweest, die u hebt moeten behandelen sinds ge uw ambt aanvaardde in Juli 1945". Truman complimenteerde Byrnes voor zijn werk, en hij releveerde in het bijzon- eer zijn „zeldzame taot en oordeel en indien noodzakelijk zijn vastbeslotenheid en vasthoudendheid". „Ge hebt een vaste hand gehad bij de moeilijke problemen die zonder ophouden ontstaan zijn. Voor alles wat ge deed ge durende den oorlog en bij het tot stand brengen van d'en vrede hebt ge den dank van het volk verdiend. Ik zeg dus: goed ge daan, in de hoop, dat wij ook verder een beroep op u mogen doen voor den raad, dien ge uit een zoo rijke afwisselende er varing kunt geven". Amerika's politiek blijft ongewijzigd. In bevoegde kringen te Washington legt men er dan nadruk' op, dat de Amerikaan- sche politiek van „vastberadenheid en ge duld" jegens de Sovjet-Unie iraar alle waarschijnlijkheid onder generaal Marshall geen verandering zal ondergaan. Men is Gevaarlijke liefhebberij De Zaterdagsche bommenwerper van Stockholm schijnt gepakt te zijn. Op Oudejaarsavond is n.l. een 18-jarige jongen, Erland Matsson genaamd, gearresteerd wegens ver moedelijke poging tot het opblazen van de stedelijke bibliotheek te Stockholm. Hij zou bekend hebben verantwoordelijk te zijn voor de se rie springstof-aanslagen, welke ge durende de afgeloopen weken in Stockholm hebben plaats gevonden. Hij zou vijftig kilogram dynamiet gestolen hebben Uit een opslag plaats bij Stockholm, in September j.l. en daarna die opslagplaats in de lucht hebben lat envliegen. van meening, dat de politiek van Byrnes in de conferentie te Parijs en in den raad van ministers van buitenlandsche zaken succes heeft geboekt en geen verzachting yan die politiek verwacht kan worclen. Voorts wordt er van dezelfde zijde op gewezen, dat Byrnes in het tijdperk van internationale conferenties onder grooten physieken druk werkte en in April van het vorig jaar reeds gepoogd had af te treden. De benoeming van generaal Marshall houdt belangrijke consequenties in, in ver band met den politieken toestand in Ame rika. Een aantal democraten heeft reeds geruimen tijd verklaard, dat de eenige hoop van de democraten om bij de ver kiezingen in 1948 het presidentschap te be houden, de benoeming is van een groote figuur als generaal Marshall. Er bestaat evenwel een traditioneel vooroordeel te gen de verkiezing van een generaal als president. Daarom hebben bovengenoemde democraten er op aangedrongen, dat gene raal Marshall eerst een hooge civiele func tie zou uitoefenen, voordat hij candidaat voor het presidentschap gesteld wordt. A.F.P. verneemt, dat men in Washington meent te weten, dat president Truman Vrijdag a.s. de benoeming van generaal Marshall aan den Senaat ter ratificatie zal voorleggen. Alle babykleertjes, welke verzameld zijn voor de a.s. moeders, die haar baby ver wachten in denzelfden tijd dat de geboorte van de nieuwe Oranjetelg plaats vindt, worden gesorteerd bij de U.V.V. te Amsterdam. Aan het einde dezer maand worden de kleertjes over de provincie gedistribueerd, om aan de gelukkige moeders te worden over handigd. Prof. Romme naar Indië om te luisteren Gisteravond heeft de K.R.O. een vraag gesprek uitgezonden, dat zijn verslaggever met prof. C. P. M. Romme aan den voor avond van zijn vertrek naar Indonesië in diens woning te Overveen gevoerd heeft. Over het doel van zijn reis zeide prof. Romme, dat hij zich naar Indonesië begaf in de eerste plaats om te luisteren, te luis teren en nog cms te luisteren, wat men mij daar te zeggen heeft over het heden, maar vooral ook over de toekomst. Natuurlijk ook om eenige informaties te brengen, hoe het verloop van de kwestie Linggadjati hier is geweest". Deze inlichtingen kunnen, aldus prof. Romme, veel misverstand wegnemen. „Linggadjati kan het begin zijn van iets goeds of het begin van iets minder goeds. Daarom moeten alle constructieve krachten samengetrokken worden". „Natuurlijk kunnen alleen de achteraan komende lieden nog spreken van voor, of tegen Linggadjati". Prof. Romme legde er den nadruk op, dat Linggadjati een „voldongen feit" is, „op getrokken op basis van dat veel dieper in grijpende voldongen feit: de koninklijke rede, tot stand gebracht onder de verant woordelijkheid van de regeering van Ger- brandy en van Mook". Het conflict in Palembang mag thans als bezworen worden beschouwd. De comman dant van de Nederlandsche troepen stelde 5 Januari een ultimatum aan de Indonesische autoriteiten, waarin onmiddellijke terug trekking geeischt werd van alle Republi- keinsche troepen en andere gewapende In donesische elmenten uit het geheele stads gebied van Palembang, zoomede* uit een strook rond de stad met een straal van 20 km. Hst ultimatum is door de Indonesiërs aanvaard. Thans staat niet alleen het „Europeesche Kamp", doch ook het geheele stadsgebied van Oost- en West-Palembang, zoomede het vliegveld en de olieterreinen te Pladveld en 'de olieterreinen te Pladjoe en Soengei Ge- rong onder bescherming van de Nederland sche troepen. De commandant van de T.R.I. te Palembang, Oetojo, begon in onderling overleg met de Nederlanders zijn troepen op drie aangewezen plaatsen te concentree- ren, vanwaar zij met volledig behoud van hun bewapening onder Nederlandsche be waking afmarcheerden. Het is nu in Palembang volkomen rustig, behoudens eenige activiteit van verspreide sluipschutters, die*niet tot de geregelde Re- publikeinsche troepen behooren. Dr. Van de, Velde, de Nederlandsche politieke advi seur voor Sumatra, verklaarde, dat de ge beurtenissen, die eind vorig jaar de voor uitgang ongunstig beïnvloedden, grooten- deels moeten worden toegeschreven aan de rede van Soedirman, die op Sumatra beslist is opgevat als het teeken voor den aanval en als aankondiging van een door de Ne derlanders voorbereid verraad jegens de overeenkomst. De ongunstige elementen •konden zich versterken. In dit verband noemde dr. Van de Velde den Japanschen Kempéitei-kapitein markies Inoue, die uit het krijgsgevangenenkamp ontvluchtte en die in de omgeving van Siantar onrust stookte onder de Idonesiërs. BRITSCHE ONDER-MINISTER VOOR DUITSCHLAND Volgens de „Daily Telegraph" heeft het Engelsche kabinet op het oogenblik een voorstel in studie om Bevin, den Engel- schen minister van buitenlandsche zaken, te belasten met de verantwoordelijkheid voor de Engelsche politiek in Duitschland. Hij zou een onder-minister krijgen, die zich in Duitschland zou vestigen en aan wien hij ..et daeclijks'-h bestuur van de bestuurs commissie zou kunnen opdragen. Ir. HUPKES OVER DEN OPBOUW VAN HET VERKEERSWEZEN II In het verdere onderhoud, dat wij met hem hadden, wees ir. Hupkes er ons op, dat het bedrijf van de Nederlandsche Spoorwe gen in den tijd voorafgaande aan de mo derniseering voorloopig hersteld moet wor den met zoo min mogelijk kosten; omdat aanbouw van nieuw modern materieel niet snel mogelijk is, werd een aantal autobus sen gekocht, om het rail vervoer tijdelijk met vervoer langs den weg aan te vullen. Bij den opzet van de moderniseering van de N.S. moest er rekening mede gehouden worden, dat de uitvoering meerdere jaren (gerekend wordt met tien), zal duren. Voor de rentabiliteit moeten afschrijvingen gel den in 2540 jaar, zoodat de thans opge zette moderniseering over 30 jaar nog mo dern zijn moet. Afgezien van het voorloopig herstel wordt electrificatie voorgesteld van de belangrijk ste lijnen. Immers: electrische tractie is be langrijk goedkooper dan stoom- en diesel- tractie, biedt betere service en stimuleert het vervoer. De toename van het vervoer door electrificatie kan volgens den heer Hupkes op 25 pet. worden aangenomen. Bo vendien wordt door electrische tractie per jaar 300.000 ton kolen bespaard. De niet te electrificeeren lijnen kunnen voorloopig met het aanwezige niet-electri- sche materieel worden bediend, \teor zoo ver zij niet verdwijnen, of alleen voor goe derenvervoer worden bestemd, zal het per sonenvervoer met Diesel-tractie dienen te jgeschieden. De spoorbaan zal verzwaard en verbeterd moeten worden. De practijk heeft namelijk aangetoond, dat bij de' vóór den oorlog in gevoerde maximum-snelheid van 125 km per uur, de rails te licht waren, de railsver bindingen van niet-geschikt materiaal wa ren uitgevoerd en het grind voor het bal- lastbed niet meer voldoet, met als gevolg een groot aantal railbreuken, instampen van het baanlichaam, veel kosten voor het onderhoud, onrustig loopen van de trei nen en veel slijtage aan de voertuigen en de rails. Het seinwezen' zal verbeterd moeten wor den, daar de olielichtseinen door de belem meringen van de jukken der electrische bo venleiding bij een snelheid Van 125 km per uur onvoldoende zijn. Voorgesteld is, een automatisch blokstelsel met lichtseinen, hetgeen een belangrijk grootere garantie voor de veiligheid geeft, terwijl bovendien de blokwachters vervallen, waardoor een besparing bereikt wordt, die belangrijk hooger is dan de meerdere kosten in ver gelijking met herstel van het oude sein wezen. Gerekend is met een maximum-snelheid van 160 km in het uur. De kosten voor deze snelheidsverhooging zijn gering, daar zij alleen de electrische uitrusting van het rol lend materieel betreffen. In de plannen is voorts opgenomen ver dubbeling van enkele sporen en bruggen, voor zoover dit voor een vlotte uitv.oering van den dienst noodig is. Ook is opgenomen verbouwing en vernieuwing van verouder de en vernielde stations; in het algemeen voldoen onze stations niet aan de daaraan te stelled* eischen, daar het publiek te veel tijd noodig heeft voor het bereiken der trei nen en het verlaten der stations. Uitvoering van deze spoorwegplannen acht ir. Hupkes noodzakelijk, om tot een goed verkeersapparaat in Nederland te ko men, onmisbaar voor het bedrijfsleven. De verschillende vervoerstakken vullen elkaar aan, zij zullen elkaar niet meer als concur renten, maar als collega's gaan beschouwen, aldus onze zegsman,' die voor een goed ver keerswezen in Nederland werken, en be lang hebben bij eikaars bloei. „Het gaat niet meer over de vraag: voor of tegen Linggadjati, het gaat nu over de vraag, voor of tegen den opbouw op basis van Linggadjati. En, dat dit het geval is, blijkt wel duidelijk uit de afbrokkeling van de verzetskring tegen Linggadjati". „Nog zoo'n paar redevoeringen van pro fessor Gerbrandy en ik denk, dat deze af brokkeling een veel duidelijker feit zal zijn". Prof. Romme deelde mede, dat hij in In donesië zijn oor te luisteren zou leggen, wat men daar voor constructieve denkbeel den heeft. Hij hoopte zoodanige contacten te leggen, dat hij voor de Rijksconferentie zoo goed mogelijk voorbereid zou zftn. „Daarenboven hoop ik met onze jongens in contact ie komen, vooral met de troep zelf" RADIOREDE PROF. GERBRANDY. Naar wij vernemen, zal prof. P. S. Ger brandy op Donderdag 9 Januari des avonds 9.45 uur over beide zenders een radiorede houden ter beantwoording van de offi- cieele regeeringsverklaring van Vrijdag jl. VASTSTELLING NATIONALE FEESTDAG De Raad van Ministers, heeft, na over leg met de commissie voor de vaststelling van richtlijnen voor de viering van natio nale gedepk. en feestdagen, uitgaande van het Nationaal Instituut, t.a.v. de aanstaan de viering van de geboorte van één Prins of Prinses, het volgende bepaald: Indien de geboorte plaats heeft tusschen 0 en 12 uur zal deze dag verder als na tionale feestdag worden beschouwd', voor zoover de dienst dat toelaat, en aan de schooljeugd, onmiddellijk na de bekend making van de geboorte, vrij worden ge geven. Indien de geboorte plaats heeft tusschen 12 en 24 uur zal eveneens vrij worden ge geven, doch de volgende d'ag als nationale feestdag worden beschouwd. Indien de nationale feestdag als gevolg van het tijdstip der geboorte op een Zon dag zou vallen, zal deze bepaald1 worden op den Maandag daarop volgend. Met het kwik daalt ook het rantsoen Nu de temperatuur in het Ruhrgebied tot 35 graden onder 0 gedaald is, wat de laag ste is, die tot dusver daar werd geregi streerd, wordt dit gebied door een nieuwe voedselcrisis bedreigd. Het militaire be stuur maakte bekend, dat wegens het be vriezen van de kanalen de graanaanvoer van de havensteden is beperkt tot 45 per cent van het minimum, dat noodig is om in den nood te voorzien. „In plaats van het normale rantsoen van 1.550 calorieën per dag", aldus deelden de autoriteiten mede, „zal het gemiddelde rantsoen, naar schat ting, 1.420 calorieën bedragen en in plaat sen, waar geen aardappelen beschikbaar zijn, zal het tot ongeveer 1.190 dalen". De aardappelen, die reeds per schip naar het Ruhrgebied zijn vervoerd, kunnen door de lage temperatuur niet worden gelost. Het Dortmund-Eems kanaal en het netwerk van de verbindingskanalen zijn geheel be vroren. Ook het Kieler kanaal vroor giste ren over zijn heele lengte (100 km) dicht en ijsbrekers zyn aan het werk gezet om een doorgang open te houden voor de voed- selschepen. De Rijnschepen, die normaal 1.500.000 ton vracht per maand vervoeren, werden gewaarschuwd, dat het ijs waar schijnlijk de eerstkomende dagen den scheepvaart onmogelijk zal maken. 0 - WEERSVERWACHTING ooooo MEER BEWOLKING. g Matige, tijd. krachtige wind tusschen g o Oost en Zuid, hier en daar nevel of g 5 mist. Overigens vrij veel overdrijvende g wolkenvelden, waaruit hier en daar o g neerslag (motregen of sneeuw) voorn, 8 in de Zuidelijke provincies. In het g o Noorden van het land strenge in het 9 o midden matige en in het Zuiden 8 lichte vorst. 5 «OOOOOOOoOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1947 | | pagina 1