KRUISWOORDPUZZLE
KERSTMIS
in een Benedictijner Abdij
In zijn boek „Mlenschen en God"
beschrijft Pieter van der Meer de
Walcheren de plechtigheden, wel
ke op de vigilie van het Hoogfeest
van Kerstmis en op de Kerstdagen
tcelve plaats hebben in de Abdij
der Benedictijnen te Oosterhout
(N.B.) De schrijver, die zichzelf
Matthias noemt, had van Vader-
Abt vergunning gekregen om ook
de plechlgheden in de kapittelzaal
bij te wonen.
Toen de volgende ochtend', op de Vigilie
van Kerstmis het eerste gedeelte van de
Priemen geëindigd was, verlieten de mon
niken de kloosterkerk, twee aan twee, en
gingen in lange stoet naar het kapittel.
Achter de broeders was een plaats inge
ruimd voor Matthias.
De monniken zaten in twee rijen langs
de zijmuren van de ruime zaal. In het
midden tegen de diwarsmuur, recht te
genover de ingang, zat op de hooggerug-
de zetel de Abt rechts en links van hem
de prior en de sub-prior.
Toen kwam dra een monnik in witte
koorkap het kapütel binnen, waar onder
wijl ook al de bruine broeders hun plaat
sen hadden ingenomen; hij droeg een
groot wit boek met beide handen rechtop
tegen zijn borst en werd begeleid door
twee kaarsendragers.
Dan hief de monnik, de eerste cantor,
op de zangerige, verhalende toon van een
heel eenvoudige melodie, die van een
machtige ontroering was juist door haar
eenvoud en als een stem uit de eeuwig
heid klonk het zou een engel kunnen
zijn, die zong de les aan van het Mar
tyrologium van den dag:
RADIO
lste KERSTDAG.
HILVERSUM I (301,5 M.;
8.00 Kerstklokken; 8.03 Nieuws; 8.18 Om-
roepkamerkoor o.l.v. Fred. Boshart met be
kende Kerstliederen; 9.00 Hongaarsch
Strijkkwartet; 10.00 Oude en moderne
Kerstpoëzie; 12.05 Stradi va-sextet; 13.00
Nieuws; 13.15 Dansorkest „De Ramblers"
o.l.v. Theo Uden Masman; 14.45 Engelsche
Kerstliederen; 15.15 Kerstmis 1946; 15.55
Op bezoek bij zieken; 17.15 Orgelspel Joh.
Jong; 17.30 Meisjeskoor „De Krekels"; 18.00
Nieuws; 18.30 Prog. Ned. Strijdkrachten;
20.02 Nieuws; 21.25 Operette „Der Bettel-
student"; 23.00 Nieuws.
HILVERSUM II (415,5 M.)
0.00 Nachtmis in het Cisterciënserklooster
Mariënkroon te Nieuwkuyk; 7.00 Kerst-
zangdienst; 8.03 Nieuws; 8.30 Plechtige
Hoogmis; 9.30 Nieuws; 11J30 Kerstklanken;
12.15 Concert N.C.R.V. Klein Orkest; 13,00
Nieuws; 13.15 Concert Radio Bazuinkwar
tet; 13.45 Kerstmis in de muziek; 14.45
Kerstprogr. voor dë jeugd; 15.45 Gr.muz'ek
v. orkestwerken; 16.15 Rijk Overzee; 16.30
Matrozenkoor o.l.v. Theo v. Elferen; 18.30
Progr, v. Kerstliederen; 19.00 Orgelspel v.
Adr. Engels; 19.30v Nieuws; 19.45 Radio
Philh. Orkest o.l.v. Alb. v. Raalte; 20;30 Ge
deelten Kerstdeclamatorium „Dit wonder
baarlijk Kind"; 22.00 Nieuws; 22.45 Avond-
overdenkking; 23.00 Werken van Beethoven
TWEEDE KERSTDAG.
HILVERSUM I (301,5 M.)
8.00 Nieuws; 8.15 Kerstklokken; 8,30
Gram.muziek; 9.30 „Er is een roos ontlo
ken" met medew. van Jo Vincent e.a.;
10.00 Brandende fakkel (voordracht); 12.00
Cantate uit „Het Weihnachts-oratoruim v.
Joh. Seb. Bach"; 12.30 Wat vrouwen op 't
hart hebben; 13.00 Nieuws; 13.45 Ode aan
de vrouw (gr.pl.); 15.00 Voor zieken en ge
zonden; 16.00 Pianorecital Alexander B :ai-
lowsky (gr.pl.); 16.15 Hoorspel .Kerstnacht"
17.30 Het Vaudeville-orkest o.l.v. Cor. v. d.
Linden; 18.00 Nieuws; 1830 Prog. Nederl,
Strijdkrachten; 19.05 Sport v. d. Kerstda
gen; 19.20 Volksherstel verzoekprogi20.00
Nieuws; 20.15 Musica Antiqua; 21.00 „De
vrouw in de wereld-literatuur; 23.00 Nieuws
23.15 Radio Dansorkest „The Skymasters".
HILVERSUM II (415.5 M.)
8.00 Nieuws; 9.45 Inleiding Hoogmis;
10.00 Hoogmis in de Basiliek van het H.
Sacrament te Meersen; 11.30 Quartet;
12.00 Angelus; 12.03 Kersttriptiek, 12.30
Lunchconcert; 12.55 Zonnewijzer; 13.00
Nieuws; 13.15 Nederl. Kamerkoor; 14.00
Het Nederl. Sextet; 14.30 Kleuteruit
zending; 15.45 Kerstviering in het mi
litair hospitaal te Nijmegen; 17.00 Het
Kerstlied klinkt; 17.50 Rijk Overzee; 18.00
Concert; 19.00 Nieuws; 19.30 Collegium Mu-
sicum Amstelodamense; 20.00 Nieuws; 20.05
Fragmenten uit The Messian v. Handel;
21.30 „Kerstnacht (declamatie); 22.30 Gram.
muziek; 22.45 Avondoverdenking; 23.00
Nieuws; 23.15 Avondconcert (gr.pl.).
VRIJDAG.
HILVERSUM I (301,5 M.)
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymnastiek;
9.00 Gramofoonmuziek; 10.20 Regenboog;
11.15 Voor de vrouw; 11.30 Herinneringen
aan Joseph Schmidt (gr. pl.)11.45 Fam.
berichten uit Indonesië; 12.35 Radio Dans
orkest „The Skymaster"; 13.00 Nieuws
15.20 Hoorspel „Paul Vlaanderen grijpt in";
17.00 Orgelspel v. Joh. Jong; 18.00 Nieuws;
18.30 Progr. Ned. Strijdkrachten; 20.00
Nieuws; 2100 Men vraagtwij draaien;
21.30 Buitenlandsch weekoverzicht; 23.00
Nieuws.
HILVERSUM n (415,5 M.)
7.00 Nieuws; 7.30 Morgengebed; 8 15 Pluk
den dag; 10.40 Een opera beleefde haar pre
mière; 11.00 De Zonnebloem (Radio Zieken
bezoek); 11.30 Als de ziele luistert; 11.45
Kerstliederen; 12.30 Lunchconcert; 13.00
Nieuws; 13.45 Van man tot man (door kap.
L.A.M. Goossens); 14.30 Uit het rijk der
boeken; 15.00 Voor de vrouw; 17.30 De
jeugd presenteert zich; 18.30 Vaudeville
orkest o.l.v. Cor v. d. Linden; 19.00 Nieuws;
19.45 De bevrijding der jonge missionaris
sen (Pater Ed. Loffëld); 20.00 Nieuws;
22.15 Katholiek Nieuws; 22.35 Avondgebed;
23.00 Klaas van Beeck en zijn orkest; 23.30
Avondstemming (gr.pl.)
„In het jaar 5199 sedert de schepping
der wereld, toen God in den beginne he
mel en aarde schiep; in het jaar 2957 van
af de zondvloed geteld; in het jaar 2100 na
Abrahams geboorte; in het jaar 1510 na
Mozes en de uittocht van Israël uit Egyp
te; 1032 jaren na Davids zalving; in de
65ste week volgens de profetie van Da
niël; in de 194ste Olympiade; in het jaar
572 na de stichting van Rome; in het 42ste
jaar van de regeering van Octavianus-
Augustus; in het zesde jaargetijde der we
reld, toen het heleal in vrede was; toen
is Jezus Christus, eeuwige God, Zoon van
den eeuwigen Vader, willende deze we
reld, toen het heelal in vrede was; toen
ontvangen uit den Heiligen Geest, en, ne
gen maanden verloopen zijnde, sedert die
ontvangenis, toen is Jezus Christus ge
boren, mensch geworden uit de Maagd
Maria, te Bethlehem in Judea. De geboor
te van Onzen Lieven Heer Jezus Christus
naar het Vleesch."
Als de zingende aankondiger gekomen
was bij de woorden: „toen is Jezus Chris
tus geborenzag Matthias de monni
ken zich plat ter aarde werpen en zij ble
ven eenigen tijd in deze aangrijpende
houding van aanbidding. Dit gebaar, dat
een daad van de ziel is, was te indrukwek
kend. Het ging niet om een zeer schoone
ontroerende verbeelding, een prachtige fic
tie. Het ging om de werkelijkheid; het
was de geweldigste realiteit welke een
mensch beleven kon.
Matthais wist niet, hoe het kwam, maar
die keer trof hem meer dan ooit de in
nerlijke pracht van de Kerst-liturgie. Hij
zat weer als vroger op de oude plaats in
de kleine ruimte voor de geloovigen be
stemd. Het was vier uur in den middag
van den 24sten December. De monniken in
hun wijde zwarte koormantels, waren twee
aan twee de kloosterkerk binnengekomen,
hadden het hoogaltaar met een diepe bui
ging vereerend gegroet, en waren naar hun
plaatsen gegaan in de dubbele rij koor
banken. Er was zoo duidelijk, zco tastbaar
levend een gekeerdheid naar de waarach
tige realiteit, een inkeer tevens, zoo diep en
mild en rustig, dat eenieder vanzelf moest
meeleven en zijn aandacht door het zicht
bare naar het onzienlijke werd gevoerd.
Terwijl het orgel speelde, kwam de Abt
binnen met zijn hof. Op zijn troon werd
hij gekleed in gouden koorkap, de mij
ter op, in de hand zijn staf.
En als in een hemelsch, wit en gouden
visioen zette een stem de Vespers zin
gende in.
Het trof Matthias, die ze toch wel ken
de hoe hij nog geheel doordringen zijn van
de Verwachting. Christus was nog niet ge
boren, maar reeds viel de nacht, waarin
Hij komen zou, en de ziel wachtte en ver
langde.. En aan dit wachten en dit ver
langen gaven de Antifonen der Vespers
psalmen woorden Jezus zal geboren wor
den in een stal. Niemand wil de Moeder
herbergen. Hij wordt reeds verstooten voor
Hij geboren is. Maar de Kerk weet, wie Hij
is en zij verheerlijkt Hem, zij roemt Hem
om zijn macht en grootheid, den Koning
der koningen.
Voor de geboorteplaats van Christus te Bethlehem heerscht een groote drukte
Na een zeer sober avondeten en het bid
den van de Completen gingen de monni
ken even rusten, want de nacht zal lang
zijn. Tegen tien uur werden de lichten in
de kerk en op het altaar aangestoken en
onder het zware gelui van de klokken, ter
wijl het orgel speelde, kwamen de monni
ken wederom de kerk binnen.
Het groote Nacht-officie begon.
Het duurde twee volle uren, en het leek
Matthias een diep, kort oogenblik. Hij zat
maar te luisteren en zijn stilte was vanzelf
biddend geworden, meebidden met de
schoonste woorden, die ooit gesproken zijn;
met de schoone muziek, die ooit gezon
gen werd „We moeten als kinderen
maar nazeggen aandachtig en vol liefde,
wat de Moeder ons voor zegt", dacht Mat
thias.
Tuschen de Antifonen, welke het ge
binte vormen en de zin duiden van het
Nachtofficie, klinkt de machtige stem van
den psalmist. De lessen en de responsoria,
gezongen op,die wondere gregoriaansche
melodieën, heel het officie is samenge
steld ter verheerlijking van Christus' ge-
boorté en ter onderrichting, ter opwekking
tot vuriger geloof en liefde van de geloo
vigen.
Aan het einde der Metten werd het Te
Deum staande door heel het monnikenkoor
gezongen en er ging een macht van uit,
een zoo groote vrede en rust, een zoo ont
zaglijke en innige vervoering of ge in
Diep in de wei hangt een groote ster
De nacht straalt koud en de reis is ver.
Maar 't is die reis en die koude waard:
Een Maagd heeft daar een Kindje gebaard.
Dat Kindje, het is Gods eigen Zoon:
Nooit was een kind op aarde zóó schoon.
Komt, laat ons gaan en talmen niet,
Hoort! over de velden valt een lied:
„Glorie aan God en de menschen vree"
Wij gaan met de kleine herders mee.
„Uittocht" JACQUES BENOIT.
de schaduw van het Licht geborgen zijt f Kind is ons heden geboren en het zal ge-
dat eenieder zich werkelijk aanwezig wist noemd worden: „God de Sterke."
bij 't grootste gebeuren van heel de wereld
ges dhieden is.
Nauwelijks was het Te Deum geëin
digd, of Vader-abt zong, alleen, het begin
van het Mattheus-evangelie; het geschied
boek van Jezus-Christus, Zoon van David,
Zoon van Abraham. Abraham won Isaac,
Isaac won Jacob, Jacob won Juda en diens
broeders En zoo gingen zij voorbij, de
Aartsvaders en al de mannen, die de ver
vulling der tijden verbeidden.
En de oude melodie, waarop die opsom
ming van de voorouders gezongen werd,
was ontroerend schoon in haad eenvoud
van altijd ze fde tonen-val, om dan lang
zaam en met verheffing van de stem
eenige toonen te klimmen voor de slot
woorden: „Joseph, den man van Maria,
uit wie Jezus geboren is, die Christus
wordt genoemd."
En uit deze ontzaglijke spanning bloeide
dan stil en grootsch en zuiver als een
vlammend kristal, de Nacht-mis. de Mis
van de Geboorte, de eerste der Kerst
missen.
De engel verkondigde de blijde bood
schap aan de herders; hij boodschapte hun
een groote vr^ur'de, die voor heel het volk
was: „dat u heden een Zaligmaker is ge
boren, die Christus is. de Heer, in de stad
van David; en dit zij u ten teeken, ge zult
een klein kind vinden in doeken gewik
keld liggend in een kribbe."
En in het hart van de Mis werd Jezus
wederom geboren in de kribbe der pries
terlijke handen, oneindig machtig en on
eindig nederig.
Maar de Kerk was nog niet klaar met
haar bidden en herdenken. Aanstonds,
toen de Nachtmis geëindigd was, begonnen
de monniken het was meer dan een
uur na middernacht de Lauden te zin
gen, die Matthias aan een heilig herder
spel deden denken: „Wien hebt ge gezien,
o herders? zegt het, verkondigt het ons:
wie is op aarde verschenen?" En de
herders antwoordden: „Een klein kind
zagen wij geboren en Engelenkoren, die
loofden den Heer, alleluia!" En in de vijf
de antifoon der Lauden was wederom
heel het wonder samengevat: „Een klein
De liefhebbers(sters) van een puzzle
kunnen dezer dagen hun krachten be
proeven op de Kruiswoordpuzzle! Het
recept is bekend, dus het eenige wat
ons te zeggen valt is: veel succes.
De omschrijvingen luiden:
HORIZONTAAL.
2 Voorzetsel
4 Gewicht
6 Afwezig
8 Beest
9 Kenteeken van Engelsche auto's
10 Snel (muizek)
13 Waterstand op 't IJ te A'dam (afk.)
14 Toespraak
16 Rusische mijl
19 Schiereiland in de Adriatische Zee
22 Een der apostelen
24 Streek in Noord Holland
25 Boogvormige doorgang
27 Van data voorzien aanteekenboekjp
29 Stadje aan het Lago Maggiore
31 Zwitsersche bergtop
33 Oudste deel van den Bijbel (afk.)
34 Plaatkieuwig weekdier
36 Drank
38 Nieuwe Volkenbond
42 Een der V.S. van Amerika
45 Visite
47 Grenswacht
49 Stad in Schotland
51 Snelheidswedstrijd
52 Graag
55 Roodachtig
57 Kleine opening
59 Peil
61 Kleine woning
64 Klinkdicht
65 Reisdeken
63 Gezagsdrager in Ned. Indië
Om twee uur in de nacht was het nacht
koor-officie geëindigd. Het werd stil in de
kloosterkerk, de vele lichten werden ge
doofd. In de zijkapellen werd nu licht
ontstoken, de priester-monniken begonnen
de drie missen van het Kerstfeest te lezen.
Een zacht gefluister ving aan in de kleine
lichthallen der kapellen. Daarbuiten lag
de naeht-stille wereld.
Maar er was nog geen eind aan het feest
Om zes uur in de vroege ochtend kwamen
de monniken weer in het koor. De Dage
raadsmis werd gezongen, ze werd ook wel
herdersmis genoemd, herinnerde Matthias
zich. Want de eenvoudige mannen, tot wie
de Engel gesproken had en die het koor
der engelen hoorden, waren naar de stal
gegaan om het Kind te zien en te aan
bidden, en aanbiddende waren zij ver
nieuwd, als een nieuwe dag.
En nog hield de Kerk niet op. Om negen
uur was er wederom een Hoogmis. En
deze was wel de plechtigste en verheven-
ste van de Kerst-liturgie. Zij vermeldde
geen historische gebeurtenissen meer,
trouwens de evangeliën gaven geen ver
dere bijzonderheden meer. De Kerk wilde
Jezus nogmaals doen kennen in zijn ware
grootheid, in de macht van Zijn Koning
schap, in de vlam zijner Godheid, en
zij koos ter lezing en verduidelijking daar
van, de inleiding van Paulus' brief aan
de Hebreeën, waar Christus als Koning
der Engelen en als de Zoon van God
wordt verkondigd, en het begin van het
St.-Jansevangelie, waar zoo sereen, als
sprak God zelf het dienste wezen van het
Woord wordt verklaard.
En toen Matthias in den middag de
tweede Vespers had bijgewoond, die een
danklied waren om de genade van het
Verlossingswerk de Antifoon van het
Magnificat jubelde het uit: Heden is
Christus geboren, heden is de Zaligmaker
verschenen; heden zingen op aarde de
Engelen, verheugen zich de Aartsengelen;
heden juichen de rechtvaardigen, zeggen
de: Eere zij God in den hooge alleluia,
j/oelde hij in zijn hart de onmetelijke
vreugde, die hem eenmaal gegeven was
en aldoor, aldoor gegeven werd, als hij
die genade maar wilde aannemen....
VERTICAAL
1 Republiek in Midden Amerika
3 Naschrift (afk.)
5 Voorgevel
7 Indisch wijsgeerig dichter
8 Heldhaftig
11 Vogel
12 Operettecomponist
15 Groot Amerikaansch uitvinder
17 Meubelstijl
18 Zie Hor. 38
20 Meestal gele edelsteen
21 Achting
23 Telwoord
24 Genoodigden
26 Strijd
28 Dorp bij Harderwijk
30 Chineesch wagentje
32 Fransch componist
35 Verzorger van een vuur
37 Verdichtselen
39 Tezamen spelende musici
41 Niet dezelfde
43 Ergens anders
44 Opvolger van den P.O.D.
46 Spreken
48 Plaats bij Zoutkamp
50 Telwoord
51 Vingersieraad
53 Telwoord
54 Zomer jas
56 Noodsein
58 Tropisch dier
60 Deel van den dag (afk.)
62 Hetzelfde (afk.)
Onder degenen, die een goede oplos
sing inzenden of die het dichts nabij
komen, zal worden toegekend: een eer
ste prijs: een Kerststal; één tweede
prijs: een boekwerk ter waarde van
pl.m. 15 gld.; één derde prijs: tien gul
den. Oplossingen moet worden inge
zonden voor 7 Januari met vermelding:
Kruiswoordpuzzle.
