Bevin over het vredeswerk FELLE GEVECHTEN IN INDO-CHINA Den Pasar accoord met de voorstellen Ontzaglijke menigte huldigt den Paus Geheele Rijnvaart stilgelegd Aardbeving en vloedgolf over Japan MAANDAG 23 DEC 1946 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon: Admin., Adv. en Abonn. 20826. Redactie: 20015. Dir. en drukkerij 20935. Abonnementsprijs 0.26 per week, 1.10 p mnd. f 3.25 p. kwartaal Franco p. post 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10970 Hoofdredacteur: TH. WILMER. Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Uitgave van N.V. „De Leidsche e Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. De lucht klaart op DE LUCHT klaart op rondom het door de Tweede Kamer genomen besluit inzake Linggadjati. Een der felste bestrijders van het Ac coord, prof. Gerretson in de „Nieuwe Eeuw" schreef ;n het laatste nummer van genoemd weekblad: „Wie eerlijk is, zal moeten erkennen," ciat een goedkeuring van het accoord, de Toelichting en de Regeeringsverklaring, iets essentieels anders is dan de goedkeu ring (van het accoord zonder meer), die wij, in ons vorig artikel, zoo scherp veroor deelden". Verder constateert prof. Gerretson, dat „de K. V. P. in een buiten haar schuld ont stane schijnbaar hopelooze situatie, door een kundig beleid van haar leider, heeft trachten te redden, wat te redden viel". De „Maasbode" die Vrijdag in .een scherp artikel schreef, dat na de naar de mee ning van het blad volkomen onbevred'gen- de rede van minister Jonkman het accoord niet kon worden aanvaard (welk artikel wij hebben geciteerd in ons vorig num mer), merkte Zaterdag op, dathet toch v/el op den duur zou kunnen meevallen: „Toch kan het op den duur nog mee vallen, als we mogen rekenen op een flinke houding van de regeering, een doelmatige versterking van de C.-G. en het langzame doorbreken in Indië, nadat de gemoederen daar wat zijn ge kalmeerd, van het steeds sterker be wustzijn, dat men Nederland en de Nederlanders niet missen kan en dat de hulp en medewerking van een klein cultuurland Romme wees daarop zeer terecht het meest begeerens- waardig en het veiligst is Veel ook zal afhangen van een gelukkige samenwer king tusschen Nederlanders en ver standige nationalisten tot herstel, des noods met sterke hand, van orde en rust." Men zal, om een objectief oordeel te vormen, moeten overwegen het Volgende belangrijke citaat uit een rede, door prof. Romme Vrijdag te Amsterdam gehouden: „De Nederlandseh-Indonesische Unie, waarin het Koninkrijk zal worden getrans formeerd, beteekent een omzetting, die noodig was om aan de gebjkgerechtig- heidsgedachte der Koninklijke rede te vol doen. Deze Unie zal door de Kroon worden geregeerd niet door een soort gekroond versiersel als ornament, zooals sommige tegenstanders thans beweren. Door de debatten in de Kamer is vast komen te staan, dat deze Konink'ijke Unie tevens een souvereine Unie zal zijn ter behartiging van de haar toegekende belangen". En ook dit; „Ik ben tot de overtuiging gekomen, dank zij de tallooze inlichtingen, die ik heb ontvangen, dat verwerping van Ling gadjati naar alle waarschij n1 ijkheid het einde zou beteekenen van het koninkrijk en de liquidatie van de staatkundige een heid". En nu nu Icomt, zooals wij reeds meer malen schreven, de tijd van onderhande lingen, waarvan alles zal afhangen. De oproep van het Hoogwaardig Episco paat om te bidden voor èen goede oplos- ring van de hangende moeilijkheden, is nog onverminderd van kracht! God geve in. het belang van Naderlandsch-Indië, dat Nederland voor Indië en Indië voor Neder land behouden blijve. LINGGADJATI EEN CONSTRUCTIEVE BIJDRAGE r\E BRITSCHE MINISTER VAN BUITEN LANDSOHE ZAKEN, Bevin, heeft gister avond een radiorede gehouden over het vredeswerk, dat in de afgeloopen maanden verricht is te New York Hij zeide, dat de Groote Vijf er wel is waar niet in waren geslaagd, om een gedragslijn voor het gebruik van het vetorecht op te stellen, maar dat zulk een gedragslijn zeker tot stand zal komen in de practijk. Groot-Brittannië heeft besloten, zijn betrekkingen in de toekomst te baseeren op de Ver. Naties. Het zal, zonder te wijken voor pressie uit propagandistische overwegingen, alle militaire inlichtingeri verstrekkan, welke het Hand vest vraagt Bevin noemde het door de Ned. Staten^Generaal aanvaardde accoord van Linggadjati een constructieve bijdra ge tot de pacificatie van een uitgestrekt gebied, welk accoord een perspectief van hoop en vooruitgang opent voor vele millioenen Aziaten, die aldus gereed staan om hun plaats in de moderne wereld in te ne men. Bevin ging ook in op de critiek der Labourrebellen. schuw het land, dat dit tijd zal vragen. Hit- Ier drilde zijn volk zoodanig, dat het min stens een generatie zal duren om alles weer goed te krijgen De UNESCO zou hier van grooten dienst kunnen zijn. In antwoord op de critiek van een aan tal Labour-leden, dat Engeland zich te veel bij Amerika en te weinig bij Rus land aansluit, verklaarde Bevin, dat de Britsche regeering elk vraagstuk op zijn merites onderzoekt. Zij bindt zich aan nie mand, behalve voor zoover het Handvest het tegendeel eischt. Engeland, zoo vervolgde hij, reikt ieder een de hand tot vriendschap en samenwer king. De Sovjet-Unie, die herstelt van haar oorlogswonden, was zich bewust, dat er een groot verlangen naar volledig begrip be stond en dat er door de geheele wereld een bereidheid bestaat om met haar samen te' werken en haar systeem zich op eigen wijze te laten ontwikkelen, met de erkenning, dat anderen hetzelfde recht op hun levens wijze hebben. Daarom, wees niet ongeduldig, zoo zei Bevin. Wij moeten langzaam boirwen, stre vend naar volmaaktheid Het gaat om e:n vrede voor generaties. Herstel van Duitschland zal een generatie duren Na eiken oorlog zint men op middelen om een herhaling te voorkomen. Aldus werd na den vorigen wereldoorlog de volkenbond opgericht, doch deze is een teleurstelling geworden. Ook na den laatsten oorlog, al dus Bevin, ging men in elk land plannen maken voor een nieuw samenstel van in ternationale betrekkingen. Een ieder is echter geporteerd voor zijn eigen plan. De groote moeilijkheid is gele gen in het samenvatten van al die plan nen en er een bruikbaar apparaat uit te maken. Thans zijn de staatslieden bezig met het aanbrengen van verbeteringen in de orga nisatie der VN. Wij moeten dusdanige voorwaarden scheppen, aldus Bevin, dat het gebruik van nationla bewapeningen overbodig wordt dat alle wetenschappelijke vooruitgang wordt aangewend v. vredelievende doeleinden en dat de groote natuurlijke hulpbronnen van de wereld voor allen ter beschikking ko men Er mogen geen grenzen meer bestaan voor de mogelijkheid van opvoering van den levensstandaard van de groote massa, welke tot nog toe nimmer de gelegenheid had om ten volle te genieten van alle voor deden, welke het moderne leven aanbiedt. Het vlotten van de opstelling der vredes verdragen in de laatste drie weken, noem de Bevin na de felle uitleving der hartstochten en het wanbegrip, die voor afgingen, zeer welkom. Bevin wees op het belang van Triëst, waar de Laiijnsche en Slavische cultuur el kander ontmoeten. Wij hebben thans zoo weinig mogelijk Italianen onder Slavisch en zoo weinig mogelijk Slaven onder Ita- liaansch bestuur gelaten, zeide hij. Over de Duitsche kwestie zeide Bevin: er zijn groote moeilijkheden gerezen doch wij hebben een practisch begin gemaakt met de oplossing er van door vereeniging van de Britsche en Amerikaansche zones. Wij zullen voorwaarden scheppen, welke de Duitschers in staat zullen stellen hun zelfrespect te herwinnen. Doch ik waar- Door den Zuid Hollandschen IJsbond werd Zondag een „Molentocht" in de omgeving van de Kaag georganiseerd, over een traject van 50 K.M. Deelnemers onderweg bij den Boschmolen aan de Kaag. gINDS DONDERDAG woedt in het geheele Noordelijke gebied van Fransch Indo- China een felle strijd tusschen de Franschen en Vietnameezen. Volgens een offi cieel Fransch communiqué zijn de vijandelijkheden op verraderlijke wijze door de Viet-Minh geopend i had, gevlucht. Fransche troepen handhaven hun posities Donderdagavond gingen in de stad Hanoi plotseling de lichten uit en de Vietnamee zen openden het vuur, met automatische ge weren, handgranaten en later ook mortie ren. Zondag werd gemeld, dat in Hanoi 50 Fransche soldaten gedood en 150 gewond werden. Ook lieten 12 burgers het leven. is de regeering van deze partij uit Hanoi, waar zij haar zetel Rome geeft antwoord Onbeschrijfelijke ontroering Na deze plechtigheid verscheen Z.H. de Paus, onder de tonen van de Pauselijke hymne, op het groote balcon van den St. Pieter. Onder doodsche stilte sprak hij de menigte toe, doch verscheidene malen werd zijn rede onderbroken door storm achtige toejuichingen of kreten van ver ontwaardiging, telkens wanneer de Paus een beroep deed op de trouw van de ge- loovigen en tevens wees "op de aanvallen, welke er in den laatsten tijd tegen de Kerk werden gericht. Nadat de Paus zijn toespraak beëindigd had, gaf hij zijn zegen „Urbi et Orbi". In zijn rede zeide Pius XII o.m., dat een onbeschrijfelijke ontroering zich van zijn hart meester maakte bij de aanblik van het Romeinsche volk, dat met een on weerstaanbare aandrift gekomen was om SOEKAWATI STAATSHOOFD VAN DE GROOTE OOST? F"VE AFGEVAARDIGDEN ter conferentie te Den Pasar hebben de Nederlandsche plannen voor de vorming var. een nie uwen staat, De Groote Oost, Oost-Indonesië, in principe aanvaard, zij het dan dat men enkele wijzigingen wenscht. Deze staat zal uiteindelijk een positie innemen gelijkwaardig aan die van de Indonesische republiek en Borneo in de geprojecteerde Vcreenigde Staten van Indonesië. De nieuwe Staat, welks bevolking uit meer dan 8 millioen z ielen bestaat, zal zich uitstrekken over het geheele gebied ten Oosten van Java en Borneo, met uitzondering van Nieuw Guinea. De conferentie zal vermoedelijk erkend worden als voorloopig parlement, waarna de afgevaardigden een staatsoofd zullen kiezen. Algemeen wordt verwacht, dat Tjokor- de Soekawati hiertoe verkozen zal worden. Het staatshoofd zal vervolgens een kabi netsformateur aanwijzen. Nog eenige wenschen TJET MACHTIGE St. Pietersplein bood Zondagochtend een grootschen en schil- derachtigen aanblik door de ontzaglijke menigte, welke zich aldaar had opge steld om plechtig hulde te brengen aan Paus Pius XII, en daardoor antwoord te geven op beleedigingen, den Paus door de anti-clericale pers aangedaan. Voor het hek van de St. Pieter. waar een altaar was opgesteld, celebreerde mgr. Louis Traglia, titulair aartsbisschop van Cesarea en hulpbisschop van Rome, het H. Mis offer, waaronder de liturgische gezangen beurtelings door een koor en de menigte werden gezongen. getuigenis af te leggen van zijn toewijding en kinderlijke liefde, de katholieke ziel van de Eeuwige Stad, vreedzaam levende in de vrijheid van de kinderen Gods. De Paus herinnerde aan de betooging op 12 Maart in het oorlogsjaar 1944, waar bij een groote massa aanwezig was om veiligheid en troost te. vinden in het woord en de zegen van haar Vader-bis- schop, die zelf bezorgd was en werkte voor de bescherming van de Eeuwige Stad en haar bevolking. Nog geen drie maan den later brak de verlossende dag van 6 Juni aan. Rome, dat op wonderbaarlijke wijze aan de grootste gevaren ontkomen was, vierde in een uitbundige vreugde stemming het uur der bevrijding. En op den gedenkwaardigen passie-Zondag van 1945, toen het kanongebulder nog uit de verte klonk, badt gij de barmhartige be scherming des hemels af, terwijl wij u vermaanden, uw christelijke plichten van godsvrucht, deugd, eerlijkheid en broeder lijke liefde niet te vergeten en het heilig erfdeel uwer voorvaderen in eere te be waren. Met smart en met verontwaardiging zoo vervolgde de Paus zien wij, dat het heilig aangezicht van Rome, dat de zetel van Christus' plaatsbekleeder is, be smeurd wordt door ongeloovigen en schenners van heilige zaken. Doch van daag toont Rome zich in al zijn pracht en ongerepte schoonheid. Nimmer was de zending van Rome grooter, weldadiger en rneer onmisbaar dan thans. Van de zeven heuvelen der stad af strekt zij haar armen uit om haar gees telijke macht over de wereld te versprei den. Het gaat aldus de Paus voor of tegen den Christus, voor of tegen Zijn Kerk, Ontwaakt, gij Romeinen, voor velen uwer heeft het uur geslagen, waarop gij uit een te lange slaap moet ontwaken en met kracht en geduld moet weten te lijden. Rood Nazi-dom. Een commentator van Radio Vaticana heeft het regiem van maarschalk Tito in Zuid-Slavië „rood nazi-dom" genoemd. Hij beschuldigde de Zuid-Slavische regeering van vervolging der Roomsch-Katholieken. yiede.lCandi.cAe. i.ij,deAi naai. Ïloo-Hnegen Naar A.N.P.-sport verneemt ligt het in de bedoeling dat zes hardrij ders omstreeks 10 Januari a.s. naar Noorwegen zullen gaan om een vier tal weken te trainen en deel te ne men aan de wereldkampioenschap pen te Oslo, welke in de Noorsche hoofdstad op 15 en 16 Februari plaats vinden. De mogelijkheid is natuurlijk niet uitgesloten, dat de ze rijders ook naar Stockholm gaan, waar een week /óór de wereld kampioenschappen de Europeesche kampioenschappen in het hardrijden worden georganiseerd. Het spreekt vanzelf, dat de 6 rijders eerst zullen worden aangewezen, nadat de com missie voor het hardrijden van den K.N.S.B. de resultaten van de in eigen land gehouden en nog te hou den wedstrijden, nauwkeurig zal hebben bestudeerd. Op verzoek van dr. Van Mook is een com missie van 7 gevormd, die met hem over leg zal plegen in zake moties en amende menten over de ontwerp-regeling. Zes gedelegeerden zullen een motie in dienen, waarin de wensch wordt uitgespro ken om Indonesische -leden toe te voegen aan de Nederlandsche delegatie die zal deelnemen aan de conferentie in zake de fensie-vraagstukken voor den Stillen Oceaan, v/elke conferentie de volgende maand in Australië zal worden gehouden. Voorts zal een motie worden ingediend, waarin wordt voorgesteld in het te vormen kabinet van Oost-Indonesië een ministerie voor zelfbesturende landschappen iri te voe gen. Een andere vérstrekkende motie zal de regeering uitnoodigen om het daarheen te leiden, dat de Groote Oost en Borneo in één staat worden samengevoegd, opdat de staten niet te klein zullen zijn en econo misch op ongeveer gelijken voet zullen staan. Acties op Zuid-Celebes. De gedelegeerde van Zuid-Celebes, Con- da Daengmattajang heeft Zaterdag de con ferentie verlaten en zich per vliegtuig naar Makassar begeven, ten einde zich persoon lijk op de hoogte te stellen van de militaire gebeurtenissen van de laatste dagen op Zuid-Celebes. I Tot deze reis is besloten, nadat een vier tal gedelegeerden van Zuid-Celebes op een conferentie met dr. Van Mook inlichtingen I hadden verzocht omtrent het, naar wordt beweerd, noodeloos hardhandige optreden van Nederlandsch-Indische troepen bij zui veringsacties welke wederom zijn ingezet I na de herafkondiging van den staat van beleg, voor sommige gebieden van Zuid- i Celebes. Hierdoor zouden ook onschuldigen j zijn omgekomen. i Van de zijde van het B.B. te Makassar is telegrafisch een overzicht naar Den Pasar gezonden, waaruit blijkt, dat in Zuid-Cele- j bes 251 Indonesiërs gedood werden, sedert de staat van beleg op 11 December werd afgekondigd. De vorst wordt een steeds meer dreigend gevaar voor West-Duitschland. Nadat Vrij dag de vaart op den Rijn tusschen Bin- gen en Rolandseck moest worden stopge zet, is Zaterdag wegens snerken ijsgang de geheele Rijnvaart stil gelegd. De ernstige toestand is ontstaan in het sedert verschil lende dagen van waterverbindingen afge sloten land Nedersaksen en in het bijzon der te Hannover. Het militair bestuur heeft hier met ingang van Zaterdag tot 1 Januari alle bedrijven doen stopzetten met uitzondering van kolenmijnen en electri- sche centrales. Het verkeer is tot voedsel- transport beperkt, doch treinen vol aard appelen zijn in Hannover bevroren. Indien deze maatregel niet genomen was, zou de geheele electriciteitsvoorziening van Neder saksen binnen enkele dagen voor onaf- zienbaren tijd zijn stopgezet. De koude wordt ook een toenemende hindernis voor het treinverkeer; reeds vele locomotieven zijn wegens bevriezing uitgevallen, terwijl zachte bruinkool -en erts niet ontladen kun nen worden d<aar zij aan de wagens zijn vastgevroren. Door het stopzetten van den Rijnvaart vermindert de transportcapaci teit opnieuw met anderhalf millioen ton per maand. De Fransche troepen hebben het paleis van den Vietnameeschen president, dr. Ho Tsji Minh, die gevlucht is, bezet, evenals het station, de gevangenis, den schouwburg, de water- en de electriciteitscentrale. Om het postkantoor werd Zaterdagavond nog verwoed gevochten. De Europeesche wijk van Hanoi schijnt vast in Fransche handen te zijn. De Fransche gouverneur van Tonkin, Saintenay, die in April de thans geschon den overeenkomst met Viet Nam ondertee- kende, werd gewond. De strijd is echter niet alleen in Hanoi gaande. Er worden gevechten gemeld uit tal van andere plaatsen, tot het veel Zui delijker gelegen Tourane toe. Gemeld wordt, dat de Franschen hun posities hand haven, doch te Vinh (halverwege Hanooi en Tourane) kregen zij order de wapens neer te leggen ten einde een bloedbad te voor komen. Op het oogenblik bevinden zich in Indo- Cl.ina 89.000 manschappen onder Fransch commando. Militaire deskundigen te Parijs schatten echter, dat er 200.000 man noodig zijn, mocht Indo-China .heroverd" moeten worden. De troepen hebben dan ook op dracht slechts verdedigend op te treden. Tanks en vliegtuigen zijn slechts in enkele uiterste gevallen gebruikt. AMERIKAANSCHE TROEPEN NAAR GRIEKENLAND. Tsaldaris, de Grieksche minister-presi dent, deelde Zondagavond te Washington op een persconferentie mede, dat de Brit sche troepen in zijn land door Amerikaan sche zullen worden vervangen. Hij w'st evenwel niet, wanneer de Britsche militai ren zouden vertr?kken. De Grieksche minister-president, die zijn vertrek naar Athene eenigen tijd heeft uit gesteld, ontving gisteren bezoek van mi nister Byrnes. Men ziet ie Washington in dit bezoek een gunstige aanwijzing met betrekking tot de economise! e hulp van de Vereenigde Stalen aan Griekenland. De hevigste in de wereldgeschiedenis De aardbeving in Japan blijkt ernstiger gevolgen te hebben gehad dan dt eerste be richten deden vermoeden. De be*irg ging bovendien veigezeld van een vloedgolf, welke het water aan de kust van dc eilan den Hosjoe en Sjikokoe landinwaarts dreef over een afstand van meer dan P km., lood en ruïne brengende over de in slaap ge dompelde Japansche steder. en aerpen Ook Osaka en HirocjLna werden geheisterd. Duizenden huizen zijn totaal verwoest. Het aantal slachtollers, dooden en gewon den, wordt eveneens op 'V.izenc.èn geschat. Er gingen 150 vrsschei schepen verloren. Le verbindingen met hec verwoeste gebied zrn uiteraar 1 verbroken Nadefe berichten uit Tokio melden, dat deze aardbeving waarschijnlijk de hevigste in de wereldgeschiedenis is geweest. Aan de Oostkust van Honsjoe is de stad Sjingoe voor een derde deel door brand verwoest. Uit de stad Kotsji wordt gemeld, dat de eerste vloedgolf, die twee meter hoog was, na veertig minuten gevolgd werd door een tweede golf, die vele inwoners, die op de daken der huizen een toevlucht hadden ge. zocht, wegspoelde NIEUW CONTRACT MET LEWIS? De. meerderheid van de Amerikaansche mijneigenaren behalve groepen in het Zui den en uiterste Westen, gaven gisteravond een verklaring uit, waarin het aanbod ge daan wordt rechtstreeks rr.eC John L. Le wis, den leider van de mijnwerkers, te on derhandelen over een nieuw contract. Het aanbod heeft betrekking op 60 pro cent van de Amerikaansche brumkoolmijn. eigenaren, en is tot stand gekomen zon der te wachten op de beslissing van het hoogste gerechtshof betreffende de geldig heid van de ontzaglijke boete, opgelegd aar Lewis en de United Mineworkers wegens de staking die onlangs heeft plaats gehad. NEDERLANDSCHE ROOFMOORDE NAAR IN BELGIë AANGEHOUDEN. Ongeveer een jaar geleden kwam bij de boerderij van den heer H. te Denderwin- deke (bij Ninhove in Oost-Vlaanderen) ten persoon van Nederlandsche nationa'i- teit aan, die be .veerde zijn geheele familie verloren te hebben a's gevolg van de oor logsgebeurtenissen. Geroerd door dit ver haal nam de heer H. hem in dienst. De Nederlander bleek een bruikbare kracht te zijn. Alles ging goed tot het oogenblik, dat een gezelschap Nederlanders een bezoek bracht aan Denderwindeke, om de inwo ners van dit plaatsje hun dank te betui gen voor de tijdens bombardementen on dervonden hulp. Een van deze Nederlan ders herkende den boerenknecht toen, als iemand die in zijn streek werd gezocht voor niet minder dan negen roofmoorden. Hij verwittigde na zijn terugkomst in Ne derland de Neder'andsche politie, die in sa menwerking met de rijkswacht van Den< derwindeke tot aanhouding van den voortvluchtige kon overgaan. Verdachte 's naar Oudenaar overgebracht, in afwach ting dat zijn uitlevering zal worden ge vraagd door de Nederlandsche gerechte lijke instanties. Naar de correspondent van het A. N. P. nog van de rijkswacht te Denderwindeke verneemt betreft het hier een zekere Karei Ludwich Iska, afkomstig uit Arnhenv^ TOESLAG VOOR GEPENSIONNEERDEN. Het ligt in de bedoeling evenals over j945 en 1946 aan de gepensionneerden uit V Rijks dienst over 1947 een toeslag van 25 pet. toe te kennen. Z WEERSVERWACHTING ooooo O VORSTPERIODE NOG NIET TEN EINDE. p Half tot zwaar bewolkt met wolken- g velden, voornamelijk in hoogere lagen, g Geen regen van beteekenis. Des nachts 5 matige tot lichte vorst. Overdag lichte vorst tot temperatuur om het vries- 5 punt. Meest matige wind. tusschen Zuid 8 en Zuid-Oost. lOOOOOOCKX JOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1