ffoCcidóelwSoii/fca/nt DRIE MOTIES INZAKE LINGGADJATI De Hoedenbeurs Minister Jonkman antwoordt de Tweede Kamer Provinciale Staten van Zuid-Holland Priesterjubilea 1947 in Bisdom Haarlem VRIJDAG 20 DEC. 1946 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon voor Advertenties en Abonnementen 20826. Redactie en Direclie 20015. Handelsdrukkerij 20935. Abonnementsprijs 0.26 per v;eek, 1.10 p mnd. f 3.25 p. kwartaal Franco p. post f 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10968 Hoofdredacteur: TH. WILMER. Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Uitgave van N.V. ,,De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. Indonesië WAARSCHIJNLIJK zal, als dit nummer van ons blad is verschenen, de beslis sing omtrent Indonesië zijn gevallen. De beslissing Minister Jonkman heeft gisteren in zijn rede verscheiden dingen puntig gezegd. En de kwestie waarom het gaat: wat behelst eigenlijk het accoord heeft hij aldus beantwoord: „De beste typeering is nog altijd, dat het een afspraak is, die eigenlijk inhoudt, dat we een definitieve afspraak zullen nastre ven op basis van de overeenkomst van Linggadjati". Dit is, waartoe de Kamer, die zich ver- eenigt met de motie-Romme (zie elders in dit nummer) zich verbindt. Tot niets meer. Wij hebben de kern van het betoog van minister Jonkman gegeven, waarvan^men kennis neme, om tot de conclusie te ko men, dat er zeker nog niets is verloren noch vóór Nederland noch voor Indië na de aan vaarding van het voorloopig accoord van Linggadjati met toelichting van C.-G. en Aiet de bekende Regeeringsverklaring. urn n:i vangt aan de moeilijkste tija vooi de besprekingen, waarvan ten slotte alles zal afhangen. Nu kan het goed en slecht gaan verloopen. Wij hopen niet alleen, maar durven ook verwachten, dat het re sultaat van de conferenties, die nu zullen worden gehouden, bevredigend zal zijn, verheugend zoowel voor Indië als voor Ne derland. DE COMMISSIE NAAR WEST-INDIë. Van de parlementaire commissie naar West-Indië zullen deel uitmaken voor de Tweede Kamer de heeren Bierema (P. v. d. V.) Meijering (A.R.), Wagenaar (C.P.N.) en Logemann (P. v. d. A.); voor de Eerste Ka mer de heeren mr. Kropman (K.V.P.) en próf. de Zwaan (C.H.). Kader wordt volgend jaar opgeroepen In 1947 zullen dienstplichtige onder-offi cieren onder de wapenen worden geroepen tèr aflossing van oudere onder-officieren, die zich thans in de tropen bevinden en ter voorziening in de kader-behoeften -der 3e divisie. Ook zullen dat jaar nog verscheidene re serve-officieren in werkelijken dienst moe ten komen ter voorziening in tal van func ties bij de 3e divisie of, indien zij niet bij deze divisie kunnen worden ingedeeld, ter vervanging van officieren, die overgeplaatst zullen worden naar deze divisie uit ver schillende onderdeelen, staven en bureaux in Nederland. Ten slotte is het niet uitgeslo ten, dat nog eenige behoefte aan kader zal ontstaan, wanneer militaire onderdeelen zouden worden aangewezen om deel te,ne- men aan de bezetting van Duitschiand. Bloemendaal accepteert Rijks richtlijnen Nadat Gedeputeerde Staten van Noord- Holland aan den gemeenteraad van Bloe mendaal hadden opgedragen voor 24 De cember a.s. een .beslissing te nemen ten aanzien van het al of niet aanvaarden van de rijksrichtlijnen voor noodlijdende gebieden, heeft de gemeenteraad zich gis teravond in een speciale zitting na am pele discussie voor de aanvaarding van de rijksrichtlijnen uitgesproken. Men zal zich herinneren, dat deze richtlijnen aanvankelijk door den raad werden afge wezen, omdat Bloemendaal voor den oorlog een van de rijkste gemeenten des lands niet door wanbeheer, doch ten gevolge van overmacht (oorlogsomstandig heden) noodlijdend is geworden. De rijks richtlijnen werden aangenomen met 10 tegen 7 stemmen. STAATSLOTERIJ. Prijs van: 2000 op no, 14100; 15Q0 op no. 17972; 1000 op nos. 18128, 14380, 17690 en 20579. 6-Jarig meisje van haar manteltje beroofd Op de Lijnbaan te 's-Gravenhage, vroeg een onbekende vrouw aan een zesjarig meisje of zij meeging om boodschappen te doen, aan welke uit- noodiging het kind gevolg gaf. Onder weg zei de vrouw, dat het meisje haar manteltje moest uittrekken, omdat het genaaid moest worden. Het kind trok het manteltje uit en gaf het de vrouw, die ermee wegliep en niet te rugkeerde. TIJDENS DE GISTERAVOND in de Tweede Kamer uitgesproken replieken op de re de van minister Jonkman in zake Linggadjati werden drie moties ingediend, twee door prof. Romme (de eerste betref de vrij lating der geïnterneerden in Indië, de twee de was een motie van vertrouwen in het beleid van de regeering) en een door den heer Schouten (A.R.), waarin wordt aangedrongen op spoedige bijeenroeping van een Rijksconferentie, waarin vertegenwoordigers van de tot het Koninkrijk belioorende volkeren in vrijheid kunnen beraadslagen over den nieuwen bouw van het Koninkrijk. Over deze moties heeft de Kamer heden gestemd. (Voor de uitslag verwijzen wij eventueel naar pag 3). (Eerste motie-Romme): De Kamer, van oordeel, dat de vrijheid en de veiligheid de slachtoffers der gebeurtenissen in Indonesië en van de geïnterneerden thans in ieder geval behooren te worden verze kerd, gaat over tot de orde van den dag. (Onderteekend door alle fractieleiders, be halve de communisten). (Tweede motie-Romme): De Kamer-, overwegende, dat de regeering terecht haar beleid er op richt om met overwinning van de zoowel hier te lande als in Indonesië heerschende vertrouwenscrisis een duur- samengaan van Indonesië en Neder land op den grondslag van de beginselen der Koninklijke rede van 7 December 1942 te verwezenlijken; overwegende, dat de re geering hiertoe dienstig acht het aangaan met vertegenwoordigers van de regeering der republiek Indonesia van een wederzij d- sche verbintenis met inachtneming der gel dende Grondwet tot niets meer of anders dan wat volgens de door de Commissie-Ge neraal opgestelde toelichting te Linggadjati is overeengekomen met onverkorte inacht neming van de regeeringsverklaring van 10 December 1946 en van de aanvullende regeeringsverklaring van 19 December 1946 van oordeel, dat deze wederzij dsche ver bintenis bij juiste uitvoering daarvan inder daad de mogelijkheid opent om het nood zakelijke duurzame samengaan tusschen Nederland en Indonesië op den grondslag van de beschikking der Koninklijke rede te verwezenlijken vereenigt zich met 't ten deze door de regeering voorgenomen beleid en gaat over tot de orde van den dag. (Me- de-onderteekend door den heer v. d. Goes van Naters). (Motie-Schouten): De Kamer, kennis ge nomen hebbende van de schriftelijke en mondelinge toelichtingen op de ontwerp overeenkomst van Linggadjati; overwegen de, dat in de regeeringsverklaring van 10 Mei 1941 en van 7 December 1942 uitgespro ken bij monde van Hare Majesteit de Ko ningin is toegezegd, dat aan de volkeren van Nederland, Ned.-Indië, Suriname en Curasao de gelegenheid zal worden gegeven om gezamenlijk te overleggen over den voor de veranderde omstandigheden pas senden bouw van het Koninkrijk en zijn deelen; dat aan deze oprechte toezegging in het belang van het geheele Koninkrijk naar letter en geest uitvoering behoort te worden gegeven, in het bijzonder omdat dit de eenige wijze is, welke een waarlijk de mocratische houding waarborgt met betrek- VOOR IEDERE BEURS 2854 HAARL.STRAAT 61 t.o. REX Dameshoeden vanaf f I2.50 king tot de voorbereiding van de recon structie v^n het Koninkrijk, dat de genoem de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati in groote mate prejudicieert, te overleggen in de Rijksconferentie; dat aan de voormel de toezegging in feite niet, althans zeer be zwaarlijk zou kunnen worden voldaan; acht dat thans aan deze toezegging uitvoering behoort te worden gegeven door de bijeen- jj-oeping van een Rijksconferentie, waar in vertegenwoordigers van de tot het Ko ninkrijk behoorendej volkeren in vrijheid kunnen beraadslagen over den nieuwen bouw van het Koninkrijk; noodigt de re geering uit ten spoedigste over te gaar tot de bijeenroeping van deze conferentie en gaat over tot Je orde van den dag. (Mede- onderteekend door 'e heeren De Wilde, Ti- lanus, Bierema en Zandt). Engeland's eerste „Vliegende Vleugel'" met straalaandrijving, de Armstrong-Whit- worth A.W. 552, zal binnenkort proefvluchten maken. Het vliegtuig, dat twee zit plaatsen heeft is uitgerust met twee Rolls-Royce Derwent turbo machines voor straalaandrijving en heeft een vleugelbreedte van ongeveer 27 meter. Het toestel doet zijn naam eer aan, daar het, met uitzondering van de roeren aan de vleugel- punten, uitbouw van het windscherm en uitsteeksels aan den onderkant, geheel uit een vleugel bestaat. Experts voorspellen dit type vliegtuig een groote toe komst. Fox P. Het debat over de Regeeringsverklaring KERSTPAKKETTEN VOOR GEÏNTERNEERDEN OP JAVA. Het informatiebureau van het Neaerland- sche Roode Kruis te 's-Gravenhage ves tigt er de aandacht op, dat het Nederland- sche Roode Kruis GEEN bemiddeling kan verleenen voor het verzenden van Kerst pakketten aan geïnterneerden op Java. In een dezer dagen in de pers gepubli ceerd bericht werd gesproken van het Roo de Kruis, afdeeling „Indonesia", dat zijn tusschenkomst ter zake wel verleent. Hier mede wordt echter het Roode Kruis te Ba tavia bedoeld. Aangezien men van Neder land uit geen pakketten per luchtpost naa- Indië kan verzenden, zulen per zeepost verzonden goederen belanghebbenden voor Kerstmis a.s. helaas niet meer bereiken. Wijziging der Grondwet en der Comm. Generaal In de Tweede Kamer is gisteren de beraadslaging over de door de regeering in de vergadering van 10 December afgelegde verklaring inzake de ontwerp-overeen komst van Linggadjati voortgezet. Thans kwam de minister van Overzeesche Gebiedsdeelen, de heer Jonkman aan het woord. Er was wederom groote belangstelling. De leden der Commissie-Generaal hadden weer plaats genomen in de loge boven 'o voorzitters bureau. De meeste ministers waren present. Minister Jonkman merkt op, dat de re geering aan den Raad van State en de Eer^e Kamer mede de volledige stukken heeft doen toekomen. De gedachtenwisseling in de Kamer heeft de regeering de overtuiging gebracht, dat, hoezeer men er ook tegen kan zijn, men zal stemmen voor Linggadjati. Spr. wil zijn tegenstanders overtuigen, dat het beter is toch te stemmen vóór Linggadjati. De Commissie gedroeg zich waardig on der onwaardige omstandigheden. Men bedenke, dat nog zeer veel aan de verdere uitwerking is overgelaten. Zoo weinig brengt dit accoord, dat er ruimte blijftvoor een ronde-tafelconferen tie. En daarna zal men moeien komen tot een grondwetswijziging en opstelling van een statuut voor de Unie. De beste typcering is nog altijd, dat het is een politiek accoord, een afspraak, die eigenlijk inhoudt, dat we een definitieve De vierdeelige staat, welke we gaan opr richten, zal moeten voldoen aan eischen, die nog niet gesteld zijn. Is het wel rede lijk, als men een andere opvatting over de koninklijke rede huldigt, als men anders denkt over de overeenkomst dan een an der, de regeering te beschuldigen van on trouw en zelfs met vervolging te bedrei gen? (Reeds geplaatst in een gedeelte van onze vorige oplaag). De Regeering overweegt om na tot standkoming van het accoord en van Den- Pasar, voor alles eerst een Rijksconferen tie, een ronde tafelconferentie te houden. Voorts klonk vrijwel terstond hierna de aankondiging, mede in den vorm varv een in overweging zijn om de Com.-Generaal, die eerst bovenal een politieke taak had te verrichten en met het oog daarop haar te genwoordige samenstelling kreeg, in ver band m^t wat zij daarna verder zal moe ien doen, uit te breiden. Daarvoor zou men dan de medewerking in breeden kring willen zoeken. Dit denkbeeld hadden de Lt.-Gouverneur-Gencsraal en de Comm.- Generaal reeds zelf bij de Regeering aan hangig gemaakt. Ronduit verklaarde minister Jonkman en hij vond dat niets verrassends noch org, dat er wel eens meeningsverschil met den Lt.-G. G. en de Cie-Generaal is geweest zoowel over de instructie als ook over het hierheen komen van de Cie-Gene raal. Waar het niet betreft gewone ambte naren, is hierin niets bijzonders gelegen. Men moet de overeenkomst nemen naar haar eigen tekst en dan ziet men daarin een Begrooting voor 1947 z.h.s. aangenomen Studie commissie Zeehaven-Katwijk De vergadering van de Prov. Staten van Zuid-Holland begon gisteren met de hernieuwde vaststelling van de provin ciale bezettingsregelen. Ged. Staten heb ben de zuivering van het provinciale recht van het Duitsche besmettingsrecht gedurende de bezetting krachtig ter hand 50 Jaar Priester: 15 Aug. 1947 J. M. C. Nuyen, rustend Rector van het Weeshuis te 's-Gravenhage, thans verblij vend te 's-Gravenhage, Prinsegracht 36. J. G. Onel, pastoor te Roelofarendsveen. 40 Jaar Priester: 15 Aug. 1947. C. J. Boekhorst, Deken en Pastoor te Bui- tenveldert. H. A. Bots, Pastoor te Halfweg. E. B. Derksen, Pastoor te Oud-Ade. F. B. J. M. Filbry, proost van het Kathe draal Kapittel en plebaan van St. Bavo te Een van de sporen op de dubbelspoorbrug schikking gesteld van het autoverkeer, geen noemenswaardigen hinder van den bruggen zijn weggenomen. Dieseltrein en over de Lek bij Culemborg is ter be- Op deze wijze ondervindt het verkeer ijsgang op de rivieren, doordat de schip auto naast elkaar op de spoorbrug. Haarlem. J. Th. Jacobs, Deken en pastoor te Alk maar. B. F. Kosters, pastoor te Hillegom (H. Martinus). A. W. J. Lühn, pastoor te Haarlem (H.H. Elisabeth en Barbara). L. P. J Paulussen, rustend Directeur van St. Augustinus, thans verblijvend te Am sterdam, Mauritskade 28. P. J. M. J. v. d. Pavoordt, rustend pastoor van Beverwijk, thans verblijvend te Eind hoven, Jan van Lieshoutstraat 5. L. H. Wanna, pastoor te Obdam. H. A. C. M. Wennen, pastoor te Nieuw- Vennep. I. M. P. A. Wils, pastoor te 's-Graven hage (H. Agnes). 40 Jaar Priester: 21 Dec 1947. P. Jongmans, pastoor te Enkhuizen. 25 Jaar Priester: 10 Juni 1947. L. M. van de Griendt, Rector te Sassen- heim (St. Bern. Gest.). Dr C. J. Henning, Regent van het Semi narie Hageveld te Heemstede. P. J. M. Heskes, Rector te Haarlem (Ma- riastichting). H. J. M Heynen, Regent te Beverwijk (R.K. Kweekschool.) A. M. Kok, pastoor te Rinnegom H. C. A. M. Kouwenhoven, pastoor te Wieringen J. Langedijk, pastoor te Wieringermeer. E. N. F. Pronk, pastoor te IJmuiden. 25 Jaar Priester: 10 Juni 1947. J. J. J. H. Riswick, pastoor te Maasland. J. Rijk, Rector te Vlissingen (St. Joseph Ziekenhuis). H. C. A. M.ltoelvink, pastoor te Bleiswijk. H. N. M. Vreeswijk, pastoor te Zv/aagdijk. C. Vis, pastoor te Anna Paulowna 12Vi Jaar Priester: 15 December 1947. A. Groen, kapelaan te 's-Gravenhage (H. Martha). genomen. Alle regelingen, ,cfie door de Duitischers zijn getroffen, werden inge trokken en opnieuw bezien. Bij de algemeene beschouwingèn over de provinciale begrooting 1947 betoogde de heer Th, P. J. Eisen (K.V.P.), dat het niet voor de hand ligt, een plaats in een democratisch bestuurscollege in te ruimen aan voorstanders van eenigen vorm van dictatuur. Tegen deze zienswijze verzette zich de heer G. van Praag (C.P.) en in een uit voerig betoog kantte spr. zich tegen de opvatting, dat de communisten geen goe de democraten zouden zijn. De heeren Polet (A.R.) en jhr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeude (P.v.d.A.) voerden over begrootingsonderdeelen het woord. De zinspeling van den heer Van Praag (C.P.). dat de katholieken in het Zuiden een eenheidspartij zouden vormen, was voor den heer F. Keesen (K.V.P.) aanlei ding de wereldbeschouwing der katholie ken te toetsen aan de opvattingen dien aangaande van de communisten. Mr dr. P. G. Knibbe (A.R.) betuigde zijn instemming met de commissie welke de zeehaven Katwijk als studie-object zal bestudeeren. Voor de Katwijker visschers verwacht spr. veel van een zeehaven. Nadat in totaal 29 sprekers over de be grooting het woord hadden gevoerd, wer den de gestelde vragen door de leden van Gedeputeerde Staten beantwoord. Het aanblijven van Gedep. Staten na September 1941 werd door de leden der Ged. Staten mr. dr. J. J. R. Smal (C.H.) en mr. E. J. M. H. Bolsius (K.V.P.) gemo tiveerd door te wijzen op de belangen-be- hartiging van het volk, in opdracht van de landsregeering. Met nadruk verzocht de Commissaris van de Koningin in 1941 het college van Ged Staten aan te blijven. Aan de hand van tal van voorbeelden werd aangetoond, dat het aanblijven in oorlogsomstandigheden een zegen voor de provincie is geweest. Men denke slechts aan het werk dat door den provincialen waterstaat bij de innundaties werd ver richt. Zonder het werk van degenen, die aanbleven, zou het verzet en het leven van onderduikers aanzienlijk moeilijker zyn geweest. De begrooting 1947 werd zonder hoofde lijke stemming aangenomen. Een en ander onder aanteekening dat de Partij voor de Vrijheid tegen het heffen van opcenten op de grondbelasting is. Hierna werd de zitting door den voor zitter mr. L. A. Kesper gesloten. Unie met eigen organen, die gemeenschap pelijke belangen hebben te behartigen op het gebied van overheidstaak, en men ziet, dat de besluilten worden genomen „in naam des Konings", wat naar Neder- landsch staatsrecht duidt op overheidsge zag, De Unie heeft dus eigen souvereiniteit waaraan de beide souvereine deelen zich onderwerpen. Het heele Uniebegrip is door de Cie-Generaal op gelukkige wijze in de overeenkomst tot stand gebracht. De laat ste herinnering aan Nederlandsche over- heersching wordt weggenomen als men. den Koning der Unie ziet als dengene die zich boven de partijen aan de zaken der Unie v/ijdt. Het Koninkrijk der Nederlanden en de V. St. van Indonesië zullen beiden gelijk matig souverein moeten zijn, beiden be perkt dcor het Statuut van de Unie. De minister verklaarde dat hij de Repu bliek ten volle gelegenheid wilde geven te laten zien, dat zij gezag kan uitoefenen, en wel op democratische wijze. Wie niet tot de Republiek wil behooren, kan buiten dit verband blijven, ook de rechten van de individuen acht spreker in het accoord voldoende gewaarborgd. Gedurende den overgangstijd en bij mis lukking van het streven om tot een uit eindelijke voor beide partijen bevredigen de overeenstemming te komen, zal de ju ridische verantwoordelijkheid van Neder land volledig blijven bestaan en blijft onze staatsrechtelijke en volkenrechtelijke po sitie o"ngerept gehandhaafd. Met aanstonds verminderen van troepen is- bedoeld „zoodra mogelijk"! Tegenover de critiek dat er te eenzijdig met de Republiek onderhanded is, voerde minister Jonkman aan, dat uit al de con ferenties, die er hebben plaats gevonden, het tegendeel blijkt en overigens lag in wet en instructie ze^f ongesloten het onder handelen mot de republiek. Den heer Schouten antwoordt spr.: Wij hebben nooit volledig aan de nationale In donesische aspiraties voldaan en zelfs gedu rende de oorlogsjaren zijn wij in dit opzicht al te zeer in gebreke gebleven. Wat de heer Schouten nu wil doen, hadden wij destijds moeten doen, toen wij het gezag nog in han den hadden. Ons aller verantwoordelijkheid en de ministerieele verantwoordelijkheid is her haaldelijk met grooten nadruk in dit ge ding gebracht, zei de Minister tenslotte, om hierna de woorden van den volgens art. 78 der G. W., dcor Ministers af te leggen eed, aan te halen. „Ik ben getrouw aan de Koningin," ge trouw aan de Grondwet, welker herziening ik dan ook straks hoop te bevorderen. Ik streef er naar. mij bewust van mijn bij zondere verantwoordelijkheid het zij gezegd in allen ootmoed en bescheidenheid die den mensch past, met zelfverloo chening en naastenliefde, naar het Godde lijk gebed mijn plicht te doen". _Zoo luidde het slot van de indrukwek kende rede, met sterk gespannen aandacht door de Kamer aangehoord. Terstond daar na trad de koffiepauze in. Nadat de mid dag aan de Onderwijsbegroting was gewijd (waarop wij nader terugkomen), vingen gisteravond om 8 uur de replieken over Linegadjati aan. Hierna werden de replieken gehouden, waarbij als nieuwe spreker optrad de heer Rcelvink (Kath. Vo'kspartij), uit wiens rede wij meenden te mogep opmaken, dat hij aanvankelijken tegenstand tegen het voorloopig accoord had opgegeven, na toe zegging, dat de uit te zenden Commissie- Generaal een grondige wijziging zou on dergaan. De bij de replieken ingediende moties hebben wij afzonderlijk afgedrukt. De stem ming werd op Vandaag gesteld. PRETTIGE REIS! In verband met de steeds nijpender wordende schaarschte aan •jrandstoffen is het onmogelijk gebleken, om met de a.s. feestdagen extra-treinen in te las- schen Wel bestaat de mogelijkheid, dat hier en daar voor het verwerken van den grooten rcizigersstroom incidenteel een voortrein zal rijden. Dit zal echter uit zondering blijven. T WEERSVERWACHTING 00000 Vorst bereikt zijn hoogtepunt. o g Helder weer met strenge vorst eno g weinig wind. Morgen overdag geleide- o c lijk wat meer bewolking bij iets tod- o nemenden wind, hoofdzakelijk tus- g o schen Oost en Zuid. Nog geen neerslag o g van beteekenis, matige tot lichte vorst, o •oooooooooonooooonononooooooonoooooooooo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1