S)e£cidócive(Sou^ant
Terreur van„rampokbenden op Celebes
Heropening van handel met Duitschland
Scherpe critiek op vervoerspolitiek
Antwoord van Amerika aan v. Kleffens
PILSNER URQUELL
„IN DEN VERGULDEN TURK"
De bomaanslag op de Prinsegracht
ZATERDAG 14 DEC. 1946
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
week, 1.10 p mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10963
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERSVELD
Uitgave van N.V. ,,De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advëttenties 15 cent per m.m.
By contract belangrijke korting.
Uitbreiding van militaire
actie onvermijdelijk
In verband met het gouvernementsbe
sluit van 11 dezer, waarbij voor de af dee
lingen Mandar, Parepare, Makassar en
Bonthain op Zuid-Celebes de staat van oor
log is afgekondigd, heeft de Nederl3ndsch-
Indische regeeringsvoorlichtingsdienst het
volgende communiqué uitgegeven:
„Toen op 15 Juli j.l. de volledige verant
woordelijkheid voor Borneo en de Groote
Oost van het geallieerde opperbevel over
ging op de Nederlandsch-Indische regeering,
werd de staat van oorlog en van beleg op
geheven, uitgezonderd voor deelen van
Zuid-Borneo en Bali, waar wegens voort
durende onrust en gewapende infiltraties
uit Java de staat van oorlog moest gehand
haafd blijven.
Het is thans noodzakelijk gebleken den
staat van oorlog ook voor een deel van
Zuid-Celebes weer toepasselijk te verkla
ren. In de gronden, waarop dit besluit be
rust, is de overweging vervat, dat de in
wendige veiligheid in de genoemde onderaf-
Verontrustend
■WERONTRUSTENDE mentaliteit"
schrijft de „N. Rott. Crt." boven een
artikel, waarin het blad er op wijst, dat in
een radio-rede over het Cheribon-pact van
niemand minder .dan de gep. luitenant-ge
neraal jhr. W. Röell de grenzen van wet en
recht zijn overschreden.
Na de formuleering van zijn ernstige be
zwaren waartoe niemand den spreker
het recht zal willen ontzeggen riep hij op
tot verzet in deze woorden: „allen goeden
vaderlanders roep ik toe: houdt tot het
uiterste stand tegen deze plannen, thans
bovengronds, maar als de gevaren voor het
vaderland die van 19401945 zouden even
aren of overtreffen, „als het moet" ook on
dergronds". Wij moeten aannemen, dat een
man als generaal Röell, die verantwoordelij
ke posten heeft bekleed, het gewicht en de
draagwijdte van zijn woorden peilt, zoodat
geen sprake kan zijn van een „slip of the
topgue".
Het Rotterdamsch orgaan schrijft naar
aanleiding van deze radio-rede 'verder:
„In dezen tijd van spanning is zelfs het
spelen met de gedachte van illegaal verzet
tegen het wettig gezag uit den booze. Wan
neer de mogelijkheid daarvan irt een vol
komen ernstig betoog wordt opgeworpen,
dan getuigt zulks van een mentaliteit, wel
ke wij in ons vrije Nederland kortweg ver
ontrustend moeten noemen".
Wij zijn het hiermede volkomen eens.
Dezer dagen hebben ook wij gewezen op
enkele uitingen onder ons volk van den-
zelf den aard. Zij wijzen op een werkelijk
verontrustende mentaliteit!
Men moge over het Cheribon-pact ver
schillend denken in ons volgend nummer
zullen wij er ook een en ander over zeg
gen maar men hoede zich zelfs voor den
schijn, om, als men zijn zin niet krijgt, over
te gaan tot daden, die in een democratisch
land onduldbaar en het Nederlandsche volk
onwaardig zijn.
Minder boeken en
brochures
De minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen schrijft aan het Nieuwsblad
voor den boekhandel:
Blijkens rpededeeling van het ministerie
van economische zaken zal Zweden, geheel
tegen de verwachtingen in, over 1947 aan
ons land slechts 25.000 ton cellulose leveren
voor de papierproductie, in plaats van het
tot dusver geleverd quantum van 100.000
ton.
Het zal geen betoog behoeven dat deze
aanzienlijke vermindering van de benoo-
digde hoeveelheid grondstoffen o.a. voor de
boekenproductie ernstige gevolgen moet
hebben. Ik roep dan ook de medewerking
in van aJle uitgevers, om de hoeveelheden
papier, die zij nog in voorraad hebben, zoo
economisch mogelijk te gebruiken en uit
sluitend dje boeken te projecteeren, die van
bijzondere cultureeje, onderwijskundige of
wetenschappelijke waarde zijn
Door overmacht zie ik mij zeer tot mijn
leedwezen, met betrekking tot de verdee
ling van het beschikbare papier voor boe
ken en brochures, genoodzaakt over te gaan
tot vermindering en eventueele annuleering
van gedane toezeggingen.
Zoodravaststaat over welke hoeveelheid
papier ik over 1947 zal kunnen beschikken,
zal ik in overleg met de rijkscommissie van
advies inzake het uitgeven van boeken, de
uitgevers nader inlichten.
Waarom duurder melk en
goedkooper jenever?
Accijnsverhooging voor gedistilleerd
te verwachten?
De prijs van de jenever werd veilaagd
in het kader van de algemeene prijsrege
ling die voor café's is vastgesteld. Een
handhaven van de oude prijzen zou den
caféhouders een belangrijke extra winst in
den schoot hebben geworpen, wat mede
ten opzichte van het publiek ontoelaatbaar
werd geacht. De verhooging van den melk
prijs is noodzakelijk gewéest ter verlichting
van de lasten van de schatkist.
Aldus het antwoord van den minister
van Economische Zaken mede namens
zijn collega's van Landbouw, Visscherij en
Voedselvoorziening en Financiën op de
desbetreffende vragen van den heer Ne-
dérhorst.
De ministers teekenen hier nog bij aan,
dat de prijsverlaging voor de jenever niet
onmiddellijk kon worden opgevangen door
eèn eventueele accijnsverhooging, maar
verklaren zich bereid na te gaan in hoe
verre het wenschelijk is tot zulk een ver
hooging over te gaan.
deelingen in gevaar verkeert door de ver
storingen van de openbare orde en rust, die
het karakter van binnenlandsche onlusten
hebben aangenomen en ter bestrijding
waarvan niet met gewone machtsmiddelen
zal kunnen worden volstaan. Uit de pers is
bekend, dat in den laatsten tijd zich in die
gebieden in toenemender mate een terro
risten-actie heeft ontwikkeld van rampok-
benden, die door bedreiging van de bevol
king met brandstichting, moordaanslagen,
ontvoeringen en pogingen tot ontwrichting
van het verkeer een toestand van onveilig
heid in het leven hebben geroepen, waar
door deze maatregel onvermijdelijk is ge
worden.
Met name ligt de noodzaak van deze
maatregel in het feit, dat de orderverstorin
gen een systematisch karakter dragen en
voor het grootste deel door niet tot de
autochtone bevolking behöorende elemen
ten geleid wordt. Zoowel van buiten geko
men goedbewapende en geüniformeerde
groepen als nog steeds niet reeds voltallig
gevangen genomen Japansche deserteurs
zijn herhaaldelijk op den achtergrond van
deze acties gesignaleerd. Eerst wanneer
deze kernen onschadelijk zullen gemaakt
zijn, zullen met normale middelen de orde
en veiligheid kunnen worden hersteld en
gehandhaafd.
Kort geleden is dan ook besloten de mi
litaire actie in genoemde streken uit te
breiden en de noodige maatregelen zijn
daarvoor reeds uitgevoerd".
REPUBLIKEINSCHE JOURNALISTEN
SCHONDEN HET GASTRECHT.
Drie republikeinsche journalisten op de
conferentie te Den Pasar zijn gisteren uitge-
noodigd met het eerste vliegtuig naar Ba
tavia terug te keeren, daar zij het gastrecht
geschonden hadden. Dr. Hoven deelde me
de, dat reeds op de conferentie te Malino
door republikeinsche journalisten propa
gandamateriaal was verspreid Thans is dit
opnieuw geschied, hetgeen aldus dr. Hoven
zeer schadelijk was voor een gebied als Bali,
waar orde en rust juist waren weergekeerd,
terwijl men aan den vooravond stond van
een belangrijke conferentie, die de richtlij
nen van Malino en Linggadjati nader zou
uitwerken.
Nader verneemt Aneta, dat de drie jour
nalisten inmiddels per vliegtuig vertrokken
zijn. De drie overige republikeinsche jour
nalisten wenschten niet te Den Pasar te
blijven en zijn eveneens vertrokken.
Ylzdzltand danJU
fóetyië
Van officieele zijde wordt medegedeeld.
De Nederlandsche regeering heeft met
groote erkentelijkheid kennis genomen van
het besluit der Belgische regeering om
zich terug te trekken uit den economischen
en socialen raad van de "Vereenigde' Naties,
waardoor de verkiezing in dien raad van
Nederland mogelijk werd.
De Nederlandsche regeering ziet in deze
onbaatzuchtige daad van de Belgische re
geering een hernieuwd bewijs van de bij
zondere hartelijke betrekkingen, die tus-
schen beide landen bestaan.
De regeering heeft te Brussel van haar
bijzondere waardeering doen blijken.
Reeds in Januari verhooging
van tabaksrantsoen?
In aansluiting op het gisteren ge
publiceerde bericht over de ver
wachte verdubbeling van het fa-
baksrantsoen omstreeks medio/hel
volgende jaar, verneem„Trouw"
van welingelichte zijde, dat de toe
wijzingen in Januari, Februari en
Maart met resp. 10, 20 en 30 pet. zul
len worden verhoogd. Deze zullen
het mogelijk maken, om in die pe
riode voor het publiek tusschen-
tijdsche extra-bonnen aan te wij
zen, hetgeen gepaard zaï gaan met
een v/ijziging in het huidige systeem
van de tabakskaarten bij de volgen
de uitreiking in Januari
v.
.J
Handelsovereenkomst
Zwitserland Nederland
geparafeerd
Naar heden bekend is geworden, zullen
er volgende maand onderhandelingen ge
voerd worden om tot een handelsverdrag te
komen tusschen Nederland en dc kort ge
leden ontstane Britsch-Amerikaansche
zóne van het bezette Duitschland.
Verder wordt vernomen, dat Nederland
zal worden ingeschakeld bij de geallieer
de goederencredietverleening, zooals reeds
werd aangekondigd door mr. E. N. van
Kleffens. De vorm van deze goederencre
dietverleening is nog niet bepaald, maar
wellicht zullen grondstoffen en halffabri
katen naar Duitschland worden gezonden
voor afwerking.
Voorbereidende besprekingen voor de
hierboven vermelde conferentie zijn thans
gaande tusschen Den Haag en Londen, in
verband met het feit dat de onderhande
lingen aanvankelijk zouden plaats hebben
tusschen Nederland en de Britsche zóne.
Washington zou evenwel op de hoogte
worden gehouden.
De Nederlandsche regeering zal het voor
stel doen, dat in den beginnen de transac
ties onder leiding van het gecombineerde
bureau voor export en import (geprojec
teerd -in de Anglo-Amcrikaansche over
eenkomst inzake Duitscnland) en van de
Nederlandsche Trustmaatschappij zullen
plaats hebben. (De laatste is een door de
regeering gesteunde organisatie van parti-
j culiere ondernemingen).
Min. Vos krijgt koude douche
Motie over exploitatie
autobussen Maandag
in stemming
De Kamer had nog al klachten over de
vervoerspolitiek van minister Vos. Donder
dag waren er-al scherpe aanvallen gedaan
op de wijze, waarop de commissie vergun
ningen personenvervoer de particuliere
autobusondernemingen wegvaagt. Gisteren
Franco protesteert tegen inmenging van de Vereenigde Volkeren. Omringd door
leden van zijn kabinet, spreekt generaal Franco vanaf het balcon van het koninklijk
paleis te Madrid de menigte toe tijdens de demonstratie in de Spaansche hoofdstad.
DUITSCH HERSTEL NIET TEN
KOSTE VAN NEDERLAND.
Het Amerikaansche ministerie van bui-
tenlandsche zaken heeft geantwoord op
de beschuldigingen van mr. E. N. van
Kleffens, als zou de Amerikaansche poli
tiek ten aanzien van Duitschland te kort
schieten, daar zij den handel tusschen
Nederland en Duitschland niet openstelt.
In een uitvoerige verklaring zegt het
departement, dat de V. S. nimmer een
politiek zullen voeren, die Duitschland in
staat stelt te herleven ten koste van be
vrijde landen, doch dat een zekere mate
van herstel in Duitschland noodzakelijk
is met het oog op het herstel van zijn
buurstaten.
Het feit, dat Duitschland niet in staat is
de door Nederland benoodigde grondstof
fen te leveren, de Nederlandsche land
bouwproducten te importeeren en gebruik
te maken van de Nederlandsche binnen
vaart schrijft het ministerie geheel toe
aan het verstoorde economisch leven in
Duitschland.
NEDERLANDSCHE EIGENDOMMEN IN
DUITSCHLAND.
Militaire bewaking.
Op last van den minister van Oorlog is
eèn bewakingsdetachement Duitschlaiid in
gesteld, dat onder bevel komt te staan van
den hoofdverbindingsofficier in de Britsche
WAAR HLEEF
DICK MALVERY?
Deze vraag wordt den lezer voor
gelegd in een roman van den be
kenden schrijver J. S. Fletcher.
Wij' zullen Maandag een aanvang
maken, met deze roman als dage
lij ksch feuilleton in „De Leidsche
Couraht". j
zone van de Nederlandsche militaire mis
sie bij de geallieerde bestuursraad. Deze af-
deeling. zal 72 soldaten en een aantal be
velvoerders sterk zyn. Zij wordt belast met
de bewaking van voorraden voor Neder
landsche schippers en te openen Neder
landsche zaken.
VANAF HEDEN WEDEROM
VERKRIJGBAAR. 27t>4
Café-Restaurant
SLECHTS VIER DIPLOMATEN BLIJVEN
TE MADRID.
Als de leden der V.N. hun diplomatieke
vertegenwoordigers uit Madrid hebben te
ruggetrokken, zullen er waarschijnlijk
slechts vier hooge buitenlandsche diploma
ten in Madrid overblijven, n.l. de Apostoli
sche Nuntius, de Portugeesche ambassadeur
en de gezanten van Ierland en Zwitserland.
Ofschoon de door de V.N. gedane aanbeve
ling niet dwingend is, zullen alle leden er
wel gevolg aan geven. Naar verluidt ook
Nederland, al heeft ons land zich van stem
ming onthouden.
In welingelichte kringen verluidt, dat
Italië, hoewel geen lid der V.N., zijn am
bassadeur zal terugroepen.
Het besluit houdt niet in, dat de diploma
tieke betrekkingen verbroken zullen wor
den; het personeel van de ambassades en
legaties zet het diplomatieke contact voort.
Bijna alle diplomatiekë missies in Ma
drid van de leden der V.N. waren reeds in
handen van zaakgelastigden. Nederland en
Turkije hebben daar nog gezanten, resp. dr.
Teppema en Atiiner.
uitte de heer Serrarens (K.V.P) zich, hoe
vriendelijk zijn gezicht.zich ook plooide,
nog feller. De commissie slacht bij tiental
len particuliere ondernemingen af, het is
haast een abattoirAÜeze autobusdictatuur
mag geen dag langer voortgezet.
Wil de minister socialisatie van het veiv
voer, dan alleen na een behoorlijk debat en
na een beslissing van de Kamer- Maar deze
„koude vóór-socialisatic" moet ophouden.
De toezeggingen van den minister ble
ven echter vaag, zoodat de heer Serrarens
een motie indiende, waarin de Kamer van
oordeel, dat verleening en intrekking van
vergunningen tot het exploiteeren van
autobusdiensten behoort te geschieden over
eenkomstig de bepalingen van de Wet
Autovervoer Personen, den minister uit-
noodigt: le. Zoo spoedig mogelijk het 4e
uitvoeringsbesluit te laten vervallen en de
bestaande tijdelijke vergunningen te laten
doorloopen en 2e. betreffende de tijdelijke
vergunningen, die na de bevrijding zijn in
getrokken. een herzieningsprocedure mo
gelijk te maken.
De minister nam de motie in gunstige
overweging en zij zou zonder hoofdelijke
stemming zijn aangenomen (bij de onder
teekenaars waren ook afgevaardigden van
de Partij van den Arbeid), als de commu
nisten geen stemming hadden gevraagd.
Deze stemming zal Maandagmiddag bij het
begin van de vergadering plaats hebben.
SCHIPHOL ZIT „DICHT".
Op het Amsterdamsche vlieveld Schiphol
is gisteren geen enkel toestel geland. Ook
heeft geen enkel vliegtuig de luchthaven
wegens de zware mist kunnen verlaten.
5 DOODEN BIJ AUTO
BOTSING IN LIMBURG
Een bus van den Maasbuurtspoorweg
is gisteren in botsing gekomen met een
vrachtwagen, die personen vervoerde voor
de Ned. Heidemaatschappij. Er zijn vijf
dooden erf enkele zwaar en licht gewon
den. De bq,tsing geschiedde op den Rijks
weg onder Bergen (L.), ongeveer bij het
kruispunt tramhalte BergenSiebenge-
wald.
De autobus en de vrachtauto reden met
volle snelheid op elkaar in. Van de 14 in
zittenden van den vrachtauto werden er
drie op slag gedood, evenals een arbeider
uit de autobus. Verder werden 6 personen
zwaar, alle overige inzittenden van autobus
en vrachtauto lichter gewond. In den loop
van den dag is nog één hunner overleden.
Men neemt echter aan, dat de Neder
landsche regeering zoo spoedig mogelijk
den particulieren handel met Duitschland
hersteld wil zien.
Naar het A.N.P. verneemt zijn de han
delsbesprekingen, welke te Bern werden ge
voerd tusschen een Nederlandsche delega
tie onder leiding van den heer D. P. Spie
renburg, directeur der buitenlandsche eco
nomische betrekkingen en een Zwitsersche
onder leiding van prof, P. Keiler, geëin
digd en is heden een handelsovereenkomst
geparafeerd.
DE TOESTAND IN PERZIë.
Bevolking van Tebris juicht
regeeringstroepen toe
Naar verluidt, heeft de Sovjet-ambassa
deur in Perzië, Sadtsjikof, Woensdagmid
dag een bezoek gebracht aan den Sjah en
dezen verzocht het Perzische leger order
te geven zijn opmarsch naar Azerbeidsjan
te staken. Sadtsjikof zou hebben verklaard,
dat de opmarsch van het leger ongeregeld
heden zou uitlokken, welke de Sovjet-Unie
met het oog op de veiligheid van haar
grenzen niet-kon aanvaarden. De Sjah ont
ving tijdens het onderhoud het nieuws van
den val van Tebris en zeide daarop, dat er
geen gevaar voor ongeregeldheden bestond,
aangezien Tebris de troepen had verwel
komen en de burgeroorlog was geëindigd.
In Perzische politieke kringen is men van
meening, dat de Azerbeidsjaansche affaire
wat het militaire gedeelte betreft, is ge
regeld, maar dat de diplomatieke toestand
nog onzeker is, in het bijzonder ten aan
zien van de betrekkingen met de Sovjet-
Unie.
Volgens officieele mededeeling van het
Perzische algemeen hoofdkwartier is de
staat van beleg afgekondigd te Tebris en
te Mianen, een stad in Azerbeidsjan hal
verwege Tebris en Teheran.
In Teheran heeft een menigte van onge
veer 2000 personep een aanval gedaan op
het gebouw van de Toedeh-partij en hier
aan schade toegebracht.
Communisten trachten Blum
naar hun hand te zetten
Léon Blum, eerste minister-president van
de vierde Fransche republiek, heeft gis
teravond verklaard:
„Ik verwacht althans ik hoop tegen
morgenavond er in te slagen een regeering
te vormen". Volgens politieke waarnemers
zal Blum niet definitief slagen, voordat hij
de moeilijkheden van.de zijde der commu
nisten heeft overwonnen.
De Fransche communistische partij heeft
n.l. Blum doen weten, dat zij niet aan eep
coalitie-regeering onder zijn leiding zal
deelnemen als hij niet alle „conservatieve
groepen" uit zijn kabinet zal weren.
De communisten deelden verder mede,
dat zij eerst kennis willen nemen van
Blum's program, alvorens zij een beslis
sing kunnen nemen inzake al of niet deel
neming van de regeering.
Politieke waarnemers zijn van meening,
dat er een krachtmeting zal plaats.hebben
tusschen Blum en de communisten.'
Het kamp Ravensbrück
De Fransche mejuffrouw Hereil, voor
malig geheim agente van de Gaulle, heeft
tijdens de rechtszitting van gisteren inzake
Ravensbrück, den toestand bij de af dee
ling „krankzinnigen" van het kamp ge
schilderd.
Zeventig krankzinnige vrouwen werden
in een kleine ruimte opgesloten. Zij ston
den zoo dicht opeen,, dat zij niet konden
gaan liggen.
Er ontstonden hevige gevechten onder de
patiënten en op een nacht kwamen vier
vrouwen door wurging om het leven.
Een Oostenrijksche getuige, die met de
boekhouding van het kamp is belast ge
weest, verklaarde, dat in 1945 per dag 40
tot 60 geinterneerden stierven.
Prof. Romme naar Indië
Binnenkort zal prof mr. C. P. M*. Romme
zich naar Indië otgeven, voor besprekin
gen met de Indische Katholieke Volks
partij.
De passagierslijst van het m.s. „Indra-
poera" ligt op ons bureau ter inzage.
Nog een verdachte
gegrepen'
Als verdacht van medeplichtigheid aan
de bomaanslag op de Prinsegracht in Den
Haag werd gisteren in Den Haag F. G. A.
Bakker door de Haagsche politie gearres
teerd. Deze arrestant is een vriend van den
reeds eerder gearresteerden kapitein Van
Heemstra, die, echter geen 27 doch 37 jaar
oud bleek te zijn,. Bakker heeft toegegeven
betrokken te zijn geweest bij de voorberei
dingen tot de bomaanslag.
Bakker heeft bovendien bekend deze
zomer een proefapparaat van de bom te
hebben goedgekeurd. De kapiteinin het
Nederlandsche leger F. J. J. baron van
Heemstra blijft echter hardnekkig zwij
gen. Ofschoon men geen bewijzen in. han
den heeft, vermoedt de politie, dat hij op
deze manier het onderzoek tegen andere
personen denkt te bemoeilijken.
Inmiddels is een gerucht onderzocht, dat
de reden van de bomaanslag op den heer
Boer in Den Haag zou kunnen verhelderen.
In 1943? heeft Boer een vinkenstation op
Loosduinen bezeten, waarmee hij in con
tact kwam met de Duitschers. Er wordt nu
beweerd, dat hij toen een twaalftal Enge
landvaarders zou hebben verraden. Deze
stonden op het punt met een in de nabij
heid van het vinkenstation verborgen boot
de wijk te nemen, waarbij zij echter door
de Duitschérs werden gesnapt.
Een inmiddels overleden agent van poli
tie zou dit hebben vernomen van een Duit-
scher, in de omgeving van Ockenrode ge
legerd, die zich ook liet ontvallen, dat hij
nu wel een onderscheiding had ontvangen
voor het opsporen en terechtstellen van
Engelandvaarders, maar liever had gezien,
dat Boer deze onderscheiding was toege
wezen, daar hij de belangrijkste aanwijzin
gen had verstrekt. Of dit gerucht op waar
heid gerust zal waarschijnlijk nooit bewe
zen kunnen worden, daar de betreffende
Duitscher onvindbaar is en de overige per
sonen niet meer in leven zijn. Korporaal
Burghout, die te Haarlem de wapen- en
munitieverzameling van serg. De Boer ver
voerde, is ondertusschen ter beschikking
van zijn commandant gesteld.
WEERSVERWACHTING 00000
o TOENEMENDE VORST.
o
g Aanvankelijk nog vrij veel bewolking, g
o met plaatselijk lichte sneeuwval. La- o
o ter opklarend. Tijdelijk aanwakkeren-
§de Oostelijke wind. Toenemende vorst.
o
•oooooooooooooooooooonooooooonoooooooooo
