SeCciclóohcSoti/tatit
Zal Sjahrir zijn positie prijsgeven?
u
Steeds extremisten-activiteit op Java
Vredesverdragen met de As-satellieten
worden 10 Febr. geteekend
Een Nationale Omroep én Radio-Unie
SS-er Heinemann ter dood veroordeeld
DONDERDAG 12 DEC 1946
Bureaux: Paperigracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26" per
v/eek, 1.10 p- mnd. 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10961
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERSVELD
Uitgave van N.V. ,,De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
'IT GEZAGHEBBENDE republikeinsche
waarschijnlijk is, dat Sjahrir zal aftre
kabinet hun ontslag aanbieden. Er dient
vraag tot nu toe nog van geen der beide
Wat zullen de Masjoemi-
ministers doen?
De algemeene meening is, dat de afwij
zing van het ontwerp-overeenkomst door
de Masjoemi nog niet impliceert, dat de
Masjoemi-ministers zullen aftreden, aange.
zien zij niet in het kabinet zetelen met
een mandaat van de Masjoemi, maar als
individueele personen. De verwerping van
4 het accoord mag niet worden gezien als een
uitspraak, welke representatief is voor de
geheele partij. Zelfs in het geval, dat de
Masjoemi-ministers zouden aftreden, wil
dit nog niet zeggen, fdat Sjahrir zijn posi
tie zal prijs geven.
Nader wordt aan de „N R. Crt." ge
meld:
De verwerping van de overeenkomst van
Linggadjati door de Masjoemi vormt een
belangrijk punt van de beschouwingen in
Nederlandsche en Indonesische politieke
kringen. Deze verwerping heeft in beide
kampen een onpleizierigen indruk gemaakt,
doch aan officieele Indonesische zijde was
de reactie niet zoo pessimistisch als bij de
Nederlanders. Officieele Indonesische krin-
bron verneemt Aneta, dat het zeer on-
den, indien Masjoemi-ministers van zijn
echter op gewezen te worden, dat deze
zijden ter sprake is gekomen.
gen verklaren eenerzijds, dat op de Mas-
joemi-conferentie te Solo het hoofdbestuur
en het politieke bureau vrijwel voltallig
aanwezig waren, doch wijzen anderzijds op
eenige punlen, welke de beteekenis van
het besluit der conferentie huns inziens
verminderen.
DISTRIBUTIENIEUWS
BONKAARTEN KA, KB, KC 612.
(Strooknummer 4).
514 algemeen 100 gram'bloem of kin
dermeel, niet uit rijst
bereid
515 algemeen 200 gram gedr. Zuidvr.
516 algemeen 250 gr. waschpoeder
517 algemeen 500 gram jam of kunst-
honing
518 algemeen 125 gr koffie
519 algemeen 100 gr. thee^
51IA reserve
515D reserve 1 kg. appelen of peren
514C reserve
BONKAARTEN KB, KD 612.
(Strooknummer 4).
525 algemeen 200 gr. gedroogde Zuid
vruchten
526 algemeen 250 gr. waschpoeder
527 algemeen 500 gram jam of kunst-
honing
523D reserve 100 gram bloem (niet
uit rijst bereid)
TABAKSKAART.
T 622 rants, "tabaksartikelen
Een dichter staat térecht
Gerard Wijdeveld voor het
Tribunaal
Gisteren heeft voor het tribunaal te
Haarlem terechtgestaan de dichter G. Wij
develd, oud-leeraar aan het R.K. Lyceum
en oud-rector van het stedelijk Gymnasium
te Utrecht, bericht de „N. Rott. Crt.". Hem
was o.m. ten laste gelegd, dat hij in Januari
1940 lid was geworden van de N.S.B. en ver
bindingsman van de Nederlandsche Land
wacht en de Duitsche politie. De rector van
het. R.K. Lyceum te Haarlem deelde mee,
dat Wijdeveld een van de beste leeraren
was, die echter veel kwaad heeft gesticht
door zijn pro-Duitsche en N.S.B.-gedachten.
Er kwam een brief ter tafel va nkardi-
Er kwam een brief ter tafel van kardi-
vergeefs getracht had beschuldigde op het
rechte pad te krijgen. W. koos Duitschland
boven Rusland en had een hevige vrees voor
het communisme. Hij had zelfs verzocht dit
niet openlijk aan het tribunaal bekend te
maken, omdat hij bevreesd was dan over
tien jaar weer in een concentratiekamp te
zitten. Uitspraak over veertien dagen.
DOODSTRAF CYRIEL VERSCHAEVE.
Woensdagmorgen is te Brugge de zaak
behandeld van den bekenden Vlaamschen
dichter Cyriel Verschaeve. Deze wordt er
van beschuldigd, tusschen 1940 en 1943 lid
te zijn geweest van de „Duitsch-Vlaamsche
Arbeidersgemeenschap" („De Vlag") en
door bijdragen in verschillende tijdschrif
ten met nationaal-socialistische strekking
de politiek van den vijand gediend te heb
ben. Verschaeve werd bij verstek ter dood
veroordeeld. Er deden geruchten de ronde,
dat hij overleden zou zijn, doch deze ge
ruchten zijn niet bevestigd. Vermoedelijk
heeft hij in 1944 de wijk genomen naar
Duitschland.
Een volksbeweging.
Kort geleden is te Bandoeng onder den
naam „Partai Rakjat Pasoendan" een
volksbeweging opgericht, welke zich ten
doel stelt een vrijen staat Pasoendan
(West-Java) op democratischen grondslag
te vestigen. Deze staat zou in de federatie
van Indonesië moeten worden opgenomen
als staat en niet als gebiedsdeel van de re
publiek Java en Sumatra. Deze partij heeft
te Bandoeng en omgeving duizenden leden
In een request, gericht tot de Commissie-
Generaal, heeft de vereeniging, sprekende
namens millioenen Soendaneezen, laten
weten, dat het Soendaneesche volk sterk
verlangt naar vrijheid, doch dat de ver
wachtingen, welke door de rede van 7 De
cember gewekt waren, door de gebeurtenis
sen niet bevestigd' zijn
Marine-vliegtuig nog niet
terecht
Naar het marine-vliegtuig, dat sinds
Dinsdagavond wordt vermist, wordt nog
steeds gezocht. Vele vliegtuigen nemen deel
aan de pogingen om de Firefly op te spo
ren. Het zoeken wordt echter ten zeerste
bemoeilijkt door den mist. welke nog steeds
boven zee hangt. Men zoekt thans voorna
melijk de zee af, daar men aanneemt dat
het toestel, als het een noodlanding in Ne
derland of België gemaakt zou hebben,
reeds gevonden zou zijn.
Ook schepen nemen aan de opsporings
actie deel.
Kolendislributie in 1947
gehandhaafd.
In de memorie van antwoord op de be-
trootingen van de staatsmijnen 1946 en
1947, wordt medegedeeld dat het de ver
pachting is, dat in 1947 aan de industrie
:olen kunnen worden toegewezen op het
peil van 1939. Tot de afschaffing van de
jeheele rantsoeneering zal echter nog niet
overgegaan kunnen worden, aangezien dan
de totaal beschikbare hoeveelheid 15.000.000
on zoii moeten bedragen, en ons land in
1947 naar schatting over 13.000.000 ton zal
kunnen beschikken. Dit laatste cijfer kan
uiteraard ernstig worden beïfluenceërd
door den gang van zaken in het buitenland
Nederlandsche patrouilles
werden beschoten
Zondag was het in alle sectoren van Me-
dan rustig, slechts op het vliegveld was
eenig licht^ artillerievuur gericht.
Uit Batavia wordt gemeld, dat Zaterdag
bezuiden de Tjisadanemonding een Neder
landsche patrouille herhaaldelijk met auto
matische geweren werd beschoten. Het
vuur kwam Zondag van achter de demar
catielijn en werd onmiddellijk door Ne
derlanders beantwoord. De Indonesiërs
droegen niet het overeengekomen onder-
scheidingsteeken Aan Indonesische zijde
vielen 12 dooden, de Nederlanders leden
geen verliezen.
Uit Buitenzorg wordt gemeld, dat een
Nederlandsche patrouille door een bende
van 70 man ten Z. van de Tjikarawang is
aangevallen.. Deze aanval werd afgesla
gen. Drie Indonesiërs werden gedood. Aan
Nederlandsche zijde vielen geen slachtof
fers. Uit Bandoeng wordt gemeld, dat het
Nederlandsche bivak Tjikding door 100
man van den „Zwarte Buffel" is aangeval
len. Hiérbij hebben de Nederlanders geen
verliezen geieden.
Te Semarang was het Zondag rustig.
ALLE EERERADEN VOOR DE KUNST
HEBBEN ONTSLAG INGEDIEND.
Ten einde een oplossing van de gerezen
moeilijkheden tusschen den Centralen
Eereraad eenerzijds en de Eereraden voor
de Kunst anderzijds te beproeven, vond op
4 Dec. een bespreking plaats tusschen den
minister van O. K. en W., den Gentr. Eere
raad en de voorzitters van de demissionaire
Eereraden. Op 7 Dec. d.o.v. werd een sa
menkomst gehouden door. den Centr. Eere
raad' en de voorzitters van de Eereraden.
Het resultaat is geweest, dat thans ook die
Eereraden, welke hun ontslag nog niet had
den ingediend, daartoe zijn overgegaan,
als gevolg van het onoverbrugbaar verschil
in interpretatie van de wet „Zuivering'
Kunstenaars".
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
zal Dinsdag 17 December a.s. geen audiën
tie verleenen.
Maandagochtend vuurde Indonesische artil.
lerie op de omgeving van Djatingaleh. Een
Nederlandsche patrouille, die in de rich
ting Manggren uitgezonden was ter dek
king van geniewerken, ontmoette vrij hef-
tigen tegenstand, welke door artillerievuur
gebroken werd. De werkzaamheden van de
genie werden gestoord door Indonesische
artillerie in de omgeving van de kampong
Pandean ten Oosten van Semarang.' Indo
nesiërs trachtten wederom Nederlandsche
stellingen te betrekken, doch zij werden
verdreven. Twaalf Indonesiërs werden ge
dood. De Nederlanders leden geen verlie
zen.
Uit Soerabaja wordt gemeld, dat met
mortipren en artillerie gevuurd moest wor
den op Indonesische stellingen, van waaruit
hevig op Nederlandsche patrouilles werd
geschoten. Ook zijn patrouilles van de T.
R.I. uit de Nederlandsche zone verdreven.'
Hierbij is een Indonesiërs gedood.
Een Harvard-toestel van de Nederlandsche luchtmacht, dat van het vliegveld Hendon
in Engeland was opgestegen met bestemming het vliegveld Valkenburg,, moest
Dinsdagavond een noodlanding maken op het Scheveningsche strand. De bestuurder,
een sergeant vlieger, moést in het militaire hospitaal te Den Haag worden opgenomen
DE RAAD VAN MINISTERS van Buiten landsche Zaken heeft besloten, dat de vre
desverdragen met de Europeesche voormalige bondgenooten van de As op 10 Fe
bruari te Parijs zullen worden geteekend. De verdragen zijn die met Italië, Finland,
Bulgarije Hongarije en Roemenië. Zij zullen geteekend worden door een vertegen
woordiger van elk der voormalige vijandelijke staten en van Engeland, de Vereenigde
Staten, de Sowjet-Unie en Frankrijk. De vier ministers van buitenlandsche zaken
zullen vervolgens waafschijnlijk in hun res spectievelijke hoofdsreden, de verdragen
teekenen.
sprekingen over het vredesverdrag met
Duitschland werden gisteravond om 21 uur
voortgezet.
Rapport over Ita'iaansche
koloniën en Triëst
De raad van ministers besloot tevens, dat
zij vóór 10 Februari zullen beslissen, wie
zij zullen benoemen tot hun vertegenwoor
digers in de commissie, die een bezoek zal
brengen aan en zal rapporteeren over de
Italiaansche koloniën.
De commissie voor de koloniën zou dan
onmiddellijk beginnen nadat de verdragen
zullen zijn geteekend.
De raad van ministers besloot tevens een
commissie naar Triëst te zenden om rap
port uit te brengen over de vraagstukken,
die verband houden met het financieren
van het vrije gebied gedurende de over
gangsperiode Deze commissie moet op 20
Februari rapport uitbrengen.
De ministers bereikten tevens overeen
stemming over een ontwerp-artikel, dat in
ieder der verdragen zal worden opgenomen,
en dat bundelt over het regelen van dispu
ten over de interpretatie der verdragen.
De discussie over de agenda voor de be-
HET RADIOPLAN VAN MINISTER G1ELEN
ÏNAAR DE OMROEPORGANISATIES, buiten het onofficieele plan van de VARA,
waarover dezer dagen een en ander is gepubliceerd, niet tot een door allen aan
vaard en den minister voorgelegd federatie plan zijn gekomen en de termijn, welke
de minister stelde, reeds is overschreden, heeft de minister van Onderwijs, naar de
„Maasbode" verneemt, Maandag een voorstel aa nden Ministerraad voorgelegd waar
in een poging wordt gedaan het nationale element in de radio recht te doen en tevens
rekening is gehouden met de wenschen der bestaande omroepvereenigingen.
Verticale zendtijdverdeeling
Het plan van den minister van Onder
wijs voorziet namelijk in een zendtijdver
deeling tusschen een programmaraad
eenerzijds en een Nederlandsche radio
unie anderzijds, in welke laatste unie de
omroepvereenigingen worden oogenomen.
In dit plan wordt aan de omroepvereeni
gingen een aantal zenduren gegeven, dat
den zendtijd, welken de omroepvereeni
gingen vóór den oorlog hadden, zeer dicht
benadert, terwijl tevens aan den misstand,
dat voorbereiding en uitvoering der pro
gramma's in verschillende handen berus
ten, een einde wordt gemaakt Bovendien
ligt in dit plan van den minister gegeven
de instelling van een coördinatiecommis-
40 moorden opzijn geweten
Voor het bijzonder gerechtshof te Zutphen
.heeft terecht gestaan Ludwig Heinemann,
Unter-sturmführer v. d- S.S., aan wie meer
dan 40 moorden, tijdens de b®zetting
pleegd, werden ten laste
Hij veroorzaakte het drame aan de IJsel-
kade te Zutphen, waar negen ingezetenen
dezer stad op 31 Maart 1945 werden gefu
silleerd en in den IJsel geworpen, ver
moordde twee Britsche officieren, die bij
Arnhem krijgsgevangen waren gemaakt,
schoot drie inwoners van Hengelo, die niet
Voor het Bijzonder Gerechtshof te Zutphen
Ludwig Heinemann. S.D. Untersturmführ
den gedurende de laatste maanden van den
leven liet brengen. De oorlogsmisdadiger in
is het proces begonnen tegen den beruchten
er, die in een.reeks afschuwelijken misda-
oorlog minstens veertig personen om het
de beklaagdenbank.
voor de Todt wilden werken, dood, liet op
het grasveld bij het huis van bewaring te
Zutphen vier menschen fusilleeren en richt
te bloedbaden aan in Brummen, Gorssel en
Amersfoort.
Er was voor de berechting van dezen
oorlogsmisdadiger overweldigende belang
stelling. Bij den aanvang der zitting heeft
de verdediger een beroep gedaan op onbe
voegdheid van het hof, omdat Heinemann
Duitscher is en als militair krijgsgevangene
moest worden beschouwd.
De procureur-fiscaal bestreed dit. Heine
mann komt voor op de geallieerde lijst van
oorlogsmisdadigers, is als zoodanig aan Ne
derland ter berechting uitgeleverd. Bij
oorlogsmisdadigers wordt geen.onderscheid
gemaakt tusschen burgers en militairen,
maar het sterkste argument voor de be
rechting door het hof ligt opgesloten in Art.
101 Wetboek van Strafrecht, dat op alle
tijdens den oorlog bedreven misdaden be
trekking heeft. Het hof verwierp het be
roep van den verdediger.
Na een langdurig verhoor van den ver
dachte, die zich voor al zijn daden beriep
op zijn superieui'en onder het typisch Duit
sche slagwoord: „Befehl ist befehl", werd
een twaalftal getuigen gehoord Zij beves
tigden, dat Heinemann eigenmachtig tot de
executies bevel had gegeven.
De procureur-fiscaal onthield zich in -njn
requisitoir van sensationeele uiteenze in-
gen over de door Heinemann aangerichte
bloedbaden en eischte de doodstraf.
De verdediger refereerde aan het oor
deel van het hof, dat vroeg aan den ver
dachte het recht van cassatie te verleenen.
Het hof had' weinig.tijd noodig zich over
het vonnis te beraden. Het qualificeerde de
daden van den verdachte als moord en
veelvoudige uitlokking tot moord en ver
oordeelde hem tot die doodstraf.
sie, welke zal hebben te zorgen voor een
juiste verhouding tusschen de program
ma's der verschillende omroepvereenigin
gen.
Aan den anderen kant doet de minister
hier een ernstige poging te komen tot een
nationaal programma door de instelling
van een programmaraad, welke de natio
nale uitzendingen zal verzorgen.
Ingesteld wordt tevens de functie van
regeeringscommissaris, welke vooral de
verantwoordelijkheid zal dragen voor de fi
nanciën. Dit is namelijk door de sinds de
bevrijding ontzaglijk toegenomen perso
neelssterkte en daarmet gepaard gaande
uitgaven een zeer zorgelijk onderdeel van
het nieuwe radiobestel. Zijn wij goed inge
licht, dan wenscht de minister namelijk al
lerminst accoord te gaan met de begroo
ting, welke voor het volgend jaar is ge
maakt
Ten slotte krijgt de radioraad als advies
college aan den minister dezelfde functie
te vervullen als vroeger, terwijl ook den
regeeringscommissaris een klein adviescol
lege zal worden toegevoegd.
De minister heeft in dit plan de horizon
tale lijn van vroeger dus vervangen door
een verticale lijn, waardoor aan de om
roepvereenigingen aan de eene zijde van
deze lijn in het raam van den opzet groote
zelfstandigheid wordt toegekend. Aan de
andere zijde van de lijn staan dan de pro
grammaraad ifiet den hem toegemeten tijd
voor de verzorging van het nationale pro
gramma.
Naar de „Maasbode" verneemt wordt dit
plan volgende week aan het parlement
voorgelegd.
Het Comité Nationale Omroep deelt ons
nog mede, dat het hangende den door den
minister gestelden termijn, een voorstel
heeft ontworpen, dat een compromis be
doelde te zijn tusschen het standpunt van
de omroepvereenigingen en dat van het co
mité zelf Het heeft dit voorstel thans aan
minister Gielen toegestuurd-, nu het daar
over met de vereenigingen geen overleg
kon plegen. Het bedoelt, waar eenigzins
mogelijk, aansluiting te bieden bij den sta
tus-quo en wilde o.m. instelling van een be-
drijfsraad van vier directeuren (twee uit
de omroepvereenigingen en de technische
en economische directeur van de Stichting)
onder voorzitterschap van een regeering"s-
commissaris, pariteit bij de verdeeling van
den zendtijd tusschen „eigen" stof der om
roepvereenigingen en „nationale" stof.
V—
CHINEESCHE REGEERINGSTROEPEN
RUKKEN NAAR CHARBIN OP.
Uit Nanking wordt gemeld, dat divisies
var. Chineesche regeeringstroepen van drie
kanten wigvormig naar Charbin optrek
ken. Men verwacht, dat een poging zal
worden gedaan de communistische troepen
te Charbin, een van de laatste door de com
munisten bezette bases in Mandsjoerye, af
te snijden.
In de subcommissie voor de ontwape
ning zijn Engeland, de Sovjet-Unie en
Amerika in principe overeengekomen de
kwestie der troepentelling met een alge
meen ontwapeningsplan te combineeren.
Men besloot de bestaande resolutie over
troepen te laten vallen. Er zal een clausule
aan het ontwapeningsplan worden toege
voegd, waarin den regeering en den Vei
ligheidsraad wordt verzocht, tijdens de vol
gende zitting aan de Algemeene Vergade
ring rapport uit te brengen over den voor
uitgang, die er gemaakt was bij het oprich
ten van een internationaal controlesysteem,
terugtrekking van troepen uit het buiten
land en vermindering der bewapening.
Sir Hartley Shawcross besloot de gisteren
tijdens de Aflgemeene Vergadering inge
diende resolutie in te trekken ten gunste
van de oprichting van een internationaal
lichaam voor toezicht, dat de vordering der
ontwapening zal verifieeren.
Shawcross verklaarde na de bijeenkomst,
dat de besprekingen in een meer dan be
vredigende atmosfeer verliepen.
TEBRIS CAPITULEERT
Pisjewari naar Rusland gevlucht
Tebris, de hoofdstad van de autonome
provincie Azerbeidsjan, heeft zich, aldus
meldt Reuter, aan de Perzische regeerings
troepen „overgegeven."
De gouverneur van Azerbeidsjan heeft
den Sjah het volgende telegram gezonden:
.Het Perzische leger is welkom in Azer
beidsjan."
Naar verluidt is de democratische leider
van Azerbeidzjan, Dzjafar Pisjewari, naar
de Sowjet-Unie gevlucht. Het is juist ten
paar jaar geleden, dat Pisjewari zijn auto
nome Azerbeidzjansche regeering heeft ge
vormd. Volgens een woordvoerder uit het
hoofdkwartier der Perzische regeerings
troepen zou „de Azerbeidzjaansche affaire
spoedig afgeloopen zijn."
DE BELGISCHE GRENSCORRECTIES.
De Senaatscommissie vóór buitenlandsche
zaken is Woensdagochtend onder voorzit
terschap van den heer Gillon bijeengeko
men. De commissie bleek vooral belangstel
ling te hebben voor het vraagstuk van de
aanhechting bij België van de bosschen en
stuwdammen, welke dicht bij de Belgische
grens liggen.
Een afvaardiging van deze senaatscom
missie zal Zondag 15 December een bezoek
brengen aan jde bosschen van Roentgen en
aan de stuwdammen van Hoeffen, Schnee-
Eiffel, Urft.en Roer.
EINDE FRANSCHE KABINETSCRISIS
IN ZICHT?
Het einde van de langdurige kabinets
crisis in Frankrijk was gisteravond in zicht,
en men verwacht dat een radicale of socia
listische premier zal worden gekozen, wan
neer de nationale vergadering vandaag bij
een komt.
NEW YORKSCHE ACHTERBUURT
VOOR DE V.N.
John D. Rockefeller heeft» den V.N.
8.500.000 dollar geschonken voor het koo-
pen van grond in het centrum van de stad
New York voor een permanent hoofdkwar
tier. De grond, welke door Rockefeller
1 wordt bedoeld, ligt in het „dead end", dat
door de gelijknamige film beroemd is ge
maakt. Het ligt aan de Oostzijde van het
eiland Manhattan aan de East' River en is
bijna een km. lang en verscheidene honder
den meters breed. Er staan zes blokken
oude verwaarloosde gebouwen, die voor de
afbraak bestem waren Rockefeller ver
klaarde, dat hem een „flink aanbod" voor
dit stuk grond is gedaan en heeft bepaald,
dat hij binnen dertig dagen antwoord moet
hebben gekregen.
WEERSVERWACHTING °°°°g
g Aanvankelijk weinig wind en op ve-
g le plaatsen nevelig weer. Later zwaar o
o bewolkt, met toenemende Z.-O. wind,
o nu en dan eenige regen. In het N.-O.
o van het land tijdelijk wellicht sneeuw-
o val. Iets kouder, voornamelijk in het
loooooooooonooooooonoooooooooooooooooooo