S)e Ceidóoh e Soi i/tcwt Regeering achter Cheribon? Hevige explosie te Utrecht Nu kabinetscrisis op Java? Lewis wil de boete leenen ZATERDAG 7 DEC. 1946 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon voor Advertenties en Abonnementen 20826. Redactie en Directie 20015. Handelsdrukkerij 20935. Abonnementsprijs 0.26 per v/eek, 1.10 p- mnd. f 3.25 p. kwartaal Franco p. post 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10957 Hoofdredacteur: TH. WILMER. Directeur: C. M. v. HAMERS VELD Uitgave van N.V. ..De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. H Bij een vijfde eeuwfeest 11/1 ORG EN wordt herdacht het feit, dat de Minderbroeders de Franciscanen 500 jaar in Leiden hun apostolisch werk hebben verricht. Het zal zijn een uitsluitend kerkelijke viering. Wij kunnen ons voorstellen, dat velen het jammer vinden, dat de viering uitslui tend kerkelijk is, omdat zij daardoor niet in de gelegenheid zijn, persoonlijk blijk te geven van hun medeleven met dit zeer bij zondere feit. De Hartebrug-kerk, waai de kerkelijke viering plaats heeft, kan ze ker lange na niet alle met dit feest mee levende katholieken omvat'.en. Maar de omstandigheden hebben blijkbaar tot deze uitsluitend kerkelijke viering doen beslui ten. Dit mag ons echter niet beletten, om in ons katholiek dagblad, aan de zonen van St. Franciscus, die nu in Leiden arbei den op verscheiden terrein, namens héél katholiek Leiden te betuigen hoogachting, eerbied en dankbaarheid voor de zegenin gen, die in den loop der vijf eeuwen de Franciscanen aan Leiden en de omwonen den hebben geschonken. En wij brengen dien dank niet alléén na mens de katholieken, maar ongetwijfeld ook namens de geheele Leidsche burgerij. De op historisch terrein zoo deskundige pater Cunibertus Sloots O.F.M. heeft reeds in ons blad van j.l. Woensdag op ons ver-' zoek gewezen op het vele, wat in die vijf eeuwen door de Franciscanen is gedaan, en zal in een spoedig verschijnend boek dat vruchtbare en zegenrijke werk uitvoeri ger, gedocumenteerd uiteenzetten. De kerkelijke viering van morgenoch- ten 10 uur de plechtige Hoogmis met predicatie van pastoor mr. E. v .d. Helm O.F.M. zal gelukkig ook kunnen worden meegeleefd door velen in de radio, die deze plechtigheid zal uitzenden. Morgenavond zal Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem, Mgr. J. P. Huibers, grooten luister aan het kerkelijk feest schenken door een pontifi caal Lof, waaronder Z.H.Exc. een predi catie zal houden. Beide plechtigheden heb ben plaats in de „Hartebrug"-kerk, die te gelijkertijd viert het feest van haar patro nes Maria Onbevlekt Ontvangen. Voor de parochianen van dé „Harté'brug5' is het in dubbelen zin: „Gaudeamus", een dag van vreugde! Oproep aau jongeren OUDT de jeugd, de jonge menschen bui ten de politiek; ze zijn er nog te goed voor. Dit is een opmerking, die we nog al 'ns hebben gehoord, en waardoor wordt uitge stald een toaal gemis aan begrip van en inzicht in de wezenlijke beteekenis en de werkelijke waarde van de politiek. Men beschouwt de politiek dan als een jacht naar de volksgunst, een werken met de ellebogen om mooie baantjes voor zich zelf en de vriendjes, een onderling gewroet en gekrakeel en geharrewar. Zeker, dergelijke niet-verheffende en af- stootende verschijnselen komen voor in de politiek, onder politici. En het pleit voor de jongeren, zoowel als voor de ouderen, als ze daar afkeerig tegenover staan en er niets mee te maken willen hebben. Maar: dat is niet de politiek! Politiek, staatkunde is het besturen van den Staat in zijn geheel of in onderdeelen. En dat besturen kan goed of slecht ge beuren. En met de wijze, waarop dat besturen ge schiedt, hangen de stoffelijke en geestelijke belangen van het volk van ons allen dus ten nauwste samen. De sociale wantoestanden, die er voor den oorlog heerschten, stonden niet los van de politiek. De rampen, waarin het Duitsche volk is gestort, en andere volken heeft meege sleurd, zyn een gevolg van de in en door dat land gevoerde politiek. De toekomst van ons vaderland hangt zeker niet gehéél, maar kan ongetwijfeld voor een zeer groot deel afhangen van de politiek der politieke leiders en der politie ke vertegenwoordigers van ons volk. Dat is de politiek waarvoor geen en kele vaderlander, geen enkele katholiek onverschillig mag zijn. En nu is het een verblijdend feit, dat er in de Katholieke Volkspartij een streven is, om de jeugd, de jongeren de principieele betêekenis van de politiek te leeren, hen er van te overtuigen, te doordringen; om den jongeren gelegenheid te geven, zich politiek te ontwikkelen en te scholen in eigen kring. Als staatsburgers en als ka tholieken zullen zij nu en later óók op po litiek terrein een overtuiging moeten heb ben en moeten uitdragen, óók op politiek terrein „de goede zaak" moeten dienen. De Katholieke Volkspartij heeft besloten, dat er in de afdeelingen, plaatselijk of ge combineerd, jongeren-afdeelingen kunnen worden opgericht. En voor Leiden zal déze jongeren-afdeeling woeden gesticht door de jongeren zelf op a.s. Woensdag 11 Decem ber. Dan worden de jongeren van 17 tot 25 jaar verwacht om 8 uur in het St. Antohius Clubhuis aan de Mare. En zij worden verwacht in grooten getale. Wij willen bouwen een nieuwen tijd, ge fundeerd op de consequente beleving van de christelijke beginselen. Om nu en later aan de verwerkeling van dat ideaal mee te kunnen werken, worden de jongeren op geroepen. En zij zullen toonen hun levens krachtige, frissche en opgewekte belang stelling, hun onbaatzuchtige en spontane toewijding!*" AFVLOEIING DISTRIBUTIEPERSONEEL. De Minister van Econ. Zaken deelt over de afvloeiing van distributiepersoneel me de, dat zij, die vóór 1 Januari 1945 in dienst zijn getreden, bij ontslag nog drie maanden het laatst genoten salaris ont vangen, met aftrek van genoten verdien sten elders. Op aanstelling in andere over heidsfuncties móeten geen groote verwach tingen worden gebouwd. Dinsdag verklaring in de Kamer? \7AN BEVOEGDE ZIJDE verneemt het A. N. P., dat de stand van de besprekingen tusschen den ministerraad en de Commissie-Generaal er die in den ministerraad de Verwachting wettigt, dat het kabinet Zondag de laatste hand zal kunnen leggen aan de officieele verklaring, welke de regeering voor de Tweede Kamer der Sta- ten-Generaal zal afleggen en waarin zij zich naar verluid! in groote lijnen achter het basis-accoord van Linggadjati zou stellen. Nadat Maandag 9 December de ministerraad in gebruikelijke wekelijksche vergadering bijeen zal zijn geweest, zal aldus verwacht men de officieele regeeringsveerSlaring Dinsdag 10 Decem ber door minister. Jonkman in de Tweede Kamer worden afgelegd, terwijl tevens een Memorie *van Toelichting van de hand der Commissie-Generaal, ongeveer 40 bladzijden tellende, aan de Kamer zal worden aangeboden. De bedoeling is dat Woensdag een aanvang zal worden gemaakt met de debatten. (Wat o. i. een te groote spoed beteekent! Red.) - Moet motie tot een uitspraak dwingen? In parlementaire kringen wordt reke ning gehouden met de mogelijkheid dat de ontwerp-o vereen komst in de Kamer we'iswaar in discussie, doch niet in stem ming zal worden gebracht. De aangelegen heid kan constitutioneel zoodanig worden beschouwd, dat slechts over een overeen komst stemming mogelijk is, doch niet over een algemeen accoord, dat nog tot een overeenkomst moet uitgroeien. Men wijst er op. dat het voorleggen van een dergelijk algemeen accoord aan de Staten-Generaai in onze parlementa;re ge schiedenis geen precendent kent. Indien dus de zienswijze, dat over de basis-over eenkomst niet kan worden gestemd, door Eensgezindheid over wereld-ontwapening De eensgezindheid, waarin de subcom missie van de Vereenigde Naties het pro bleem der wereldontwapening behande len is eenvoudig verbluffend. Men heeft gisteren zonder veel omhaal het Amerikaansche voorstel als basis van onderhandelingen aanvaard. Derhalve is besloten den Veiligheids raad te verzoeken: 1. om een plan tot vermindering en in ternationale regeling der bewapening op te stellen; 2. maatregelen te nemen, opdat het op te stellen plan door de staten zal worden nageleefd; 3. daartoe in de eerste plaats de regee ringen der staten uit tè noodigen dat plan te ratificeeren. Molotof -verklaarde accoord te gaan met het Amerikaansche amendement op het Russische voorstel, welk laatste elimina tie van atoom- en andere grote wapens voor massaverdelging beoogt. Het Amerikaansche amendement wil de spoedige vorming van systeem voor inter nationale controle op atoomenergie en andere technologische ontdekkingen, ten einde te verzekeren, dat zij slechts voor vredelievende doeleinden zullen worden gebruikt. Molotof zeide, dat het Amerikaansche voorstel van dringenden aard is en dat thans de aandacht wordt gevestigd op ge vallen, waarin de atoomenergie kan wor den gebruikt voor vredelievende doelein den. Op voorstel van Spaak, den voorzitter van de sub-commissie van de politieke commissie voor de ontwapening, nam de sub-commissie daarop het Sovjet-Russi sche amendement, dat de Veiligheidsraad de bespreking van een ontwerpverdrag voor het verbod van atoomwapens moet bespoedigen, en tevens de Engelsche voorstellen betreffende het gebruik van internationale controle en inspectie aan. de regeering zou worden gedeeld, dan zou daarmede het initiatief op de oppositie overgaan welke dan eventueel door een motie de Kamer tot een Uitspraak omtrent bet accoord van Linggadjati zou moeten brengen. PARTIJ VAN DEN ARBEID BESPREEKT DE ONTWERP-OVEREENKOMST. Op een druk bezochte bijeenkomst van leden van de Partij van den Arbeid, heb ben gisteravond in de groote zaal van de Diamantbeurs te Amsterdam, inr. G. J. van Heuven Goedhart, voorzitter van de ver- eeniging „Neder'and—Indonesië" en Koos Vorrink voorzitter van de Partij van den Arbeid, het woord gevoerd. Aan het slot van de vergadering werd met a'gemeene stemmen de volgende mo tie aangenomen: .•Een groote vergadering van de Partij van den Arbeid in de D'amantbeurs te Am sterdam bijeen op 6 December, verklaart ten volle te staan achter de overeenkomst van Cheribon en dringt er met klem bij de volksvertegenwoordiging op aan het belang van Nederland en Indonesië voor te staan". MIN. DREES WIJST 5-DAivGSCHE WERKWEEK AF. Na advies van de Stichting van den Ar beid heeft min. Drees besloten, dat verzoe ken tot invoering van de 5-daagsche werk week in het algemeen zullen worden afge wezen (natuurlijk! Reek), daar momenteel ernstig moet worden gestreefd naar een opvoering van de arbeidsproductiviteit. Slechts bij hooge uitzondering zal een der gelijk verzoek voor inwilliging in aanmer king kunnen komen. De Leidsche studentenvereeniging „Pro Patria" vierde Vrijdag haar 80-jarig bestaan. Z. K. H. Prins Bernhard, beschermheer der vereeniging, inspecteerde met generaal Kruis en admiraal Helffrich de studenten weerbaarheid „Pro Patria". Ned. Fotobur. P. Springstofaanslag op hoofdpostkantoor veroorzaakt Geen gewonden, groote glasschade Omstreeks kwart over acht gisteravond, werden de bewoners van de Utrechtsche binnenstad opgeschrikt door een hevige knal. In het hoofdpostkantoor op de Neude bleek zich door tot nu toe onbekende oor zaak een hevige ontploffing te hebben voorgedaan. Politic, geassisteerd door pas- seerende militairen, zetten onmiddellijk de omgeving van het hoofdpostkantoor af. Hoewel zich op het tijdstip dat de ontplof fing geschiedde vele voorbijgangers op de Neude bevonden, zijn er geen personen ge wond. Wel is een groot aantal ramen aan de voorzijde van het postkantoor door den luchtdruk versplinterd. De ontploffing welke gevolgd werd' door een groote steekvlam, heeft zich voorge daan in het sousterrain aan de voorzijde van het gebouw. Deze ruimte, welke ge bruikt wordt als opslagplaats en archief, kreeg groote schade, welke echter geen stagnatie in de werkzaamheden op het J^E GEMELDE VERWERPING door de Islamietische partij op Java van de ont werpovereenkomst van Linggadjati, heeft mogelijk tot gevolg een crisis in het kabinet der Republiek. Volgens Associated Press 'voorspellen Indonesische politieke leiders te Batavia deze kabinetscrisis. Zij schijnt onafwendbaar, tenzij de Mohamme- daansche ministers in het Republikeinsche kabinet breken met hun partij. Treedt Sjahrir af ten gunste van de Is'am-partij Een verantwoordelijke Indonesische zegs man heeft verklaard, dat als de Mohamme- daansche leden van het kabinet hun ont slag indienen, dr. Sjahrir zelf zijn ontslag zal indienen bij president Soekarno. Men verwacht, dat de president dan den leider van de Islam-partij dr. Soekiman, verzoe ken zal een nieuw kabinet te vormen. Een dergelijk Mohammedaansch kabinet, zegt de Indonesische bron, gou de verplichting op zich nemen, de onderhandelingen met Nederland te heropenen en moeten trach ten, grootere concessies te krijgen dan bij John Lewis en de United Mineworkers Union, waarvan Lewis de leider is, hebben een leening aangekondigd ter betaling van de boete van 3.500:000 dollar voor de Union en die van 10.000 dollar voor Lewis welke door het Federale Hof in verband met de kolenstaking werden opgelegd. Acheson, de waarnemende Amerikaan sche minister van buitenlandsche zaken, heeft verklaard, dat de internationale ge volgen van de Amerikaansche mijnwer kersstaking „van dag tot dag en van uur tot uur" zich ernstiger doen aanzien. „Thans exporteeren de Ver. Staten aan zienlijk minder dan het anti-hongersnood programma vereischt". Volgens Acheson zal het internationale aspect van de crisis door president Tru- licht. Heden waren reeds 213.000 menschen werkloos ten gevolge van de mijnwerkers staking en men verwacht, dat dit getal met nieuwjaar tot 5.000.000 zal zijn gestegen. Blum candidaat in Frankrijk In Fransche politieke kringen te Parijs werd gisteren de naam van Leon Blum genoemd als mogelijken eersten minister, nu de Nationale Vergadering niet de ver- eischte meerderheid van stemmen heeft gegeven aan Thorez (communist) en Bi- dault (MRP). De socialisten zijn van meening, dat de regeering definitief moet zijn en niet louter als zakenkabinet moet worden aangesteld, totdat de president de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati verkregen zijn. Overeenstemming te Medan. Na een vergadering van vier uur zijn een Nederlandsche en een Indonesische mi litaire delegatie gistermorgen tot overeen stemming gekomen. Men heeft een bevre digende oplossing voor beide partijen ge vonden. De uiteindelijke details zouden vandaag worden besproken. Volgens een verklaring van het Indone sische bureau voor geïnterneerden zijn er in het binnenland van Java nog meer dan 14.000 geïnterneerden, die onder de over eenkomst van Cheribon vallen. Het bureau deelt verder mede, dat de eerstvolgende trein met 450 geïnterneerden te Batavia zal aankomen. De Indonesiërs schrijven deze vertraging toe aan het bezwijken van de spoorbaan bij Poerwokarta, veroorzaakt door een aardverschuiving op 18 Nov. j.l. n in zijn radiorede ten volle worden be- van de republiek wordt gekozen. Ter gelegenheid van de lustrumviering der Leidsche Studentenvereeniging „Pro Patria" werd door de weerbaarheidsafdeeling voor Z. K. H. Prins Bernhard en vele autoriteiten gedefileerd, waarna een marsch door de stad werd gemaakt. SCHUMACHER PROTESTEERT TEGEN NEDERLANDSCHE EISCHEN. Dr. Schumacher, de leider der Duitsche socialisten, heeft tijdens een onderhoud met de Britsche ministers Dalton en Hynd geprotesteerd tegen de Nederland sche en Belgische aanspraken op grens wijziging. Als deze eischen worden inge willigd, aldus Schumacher, en de geal lieerden geen economischen steun aan DUitschland verleenen, zullen zij verant woordelijk zijn voor een groeiend nationa lisme, dat snel in militarisme zou kunnen overgaan. Deze gevolgen, zoo voegde hij hieraan toe, zouden ongetwijfeld door de Sovjets worden uitgebuit ten nadeele van de Westersche mogendheden. Stalins gezondheidstoestand Gezaghebbende kringen te Washington hebben gisteravond bekend gemaakt, dat generalissimus Stalin de laatste zes we ken rustend heeft doorgebracht in het ge zondheidsoord Sotsji op de Krim. De Amerikaansche journalist Pearson zeide, dat Stalin in November opnieuw een hart-aanval heeft gehad en thans rust neemt op de Krim, welk feit, volgens Pear son, in een officieel rapport aan het Ameri kaansche ministerie van buitenlandsche za ken gemeld is. Een functionaris van de Sovjet-Russische afdeeling van het ministerie van buiten landsche zaken heeft geweigerd te beves tigen, of te ontkennen dat een dergelijk rapport is ontvangen. Een verantwoordelijke diplomatieke zegs man zeide, dat dergelijke berichten met reserve ontvangen moeten worden. postkantoor tengevolge heeft. Ook van de in het gebouw aanwezige personen werd niemand door de glassplinters gewond. Vermoedelijk hebben onbekenden een pak je met explosieve stof over het ander halve meter hooge muurtje, dat op het trottoir voor het sousterrain staat, door een der ramen naar binnen geworpen. De glas schade is beperkt gebleven tot de ramen aan de voorzijde van het hoofdpostkantoor. De enorme luchtdruk, welke door de explo sie ontstond, is door het muurtje, dat ook beschadigd is, gebroken, zoodat de huizen aan den overkant geheel onbeschadigd zijn gebleven. Uit het voorloopige onderzoek meent de politic te moeten concludeeren, dat hier geen sprake is van een bomaanslag, er zijn n.l. nergens scherven gevonden. Men ver ondersteld, dat een flesch of een pakje met een zeer explosieve inhoud, mogelijk tro tyl, naar binnen is geworpen. Ook omtrent de beweegredenen van den persoon of per sonen, die deze zinlooze vernieling op hun geweten hebben, tast de politie volkomen in het duister. De Utrechtsche recherche heeft een zeer uitgebreid' onderzoek ingesteld. De aanslag te's-Gravenhage Ook de vrouw overleden De echtgenoote van den heer De Boer, die, zooals gemeld, bij de explosie Woens- avond in zijn woning op de Prinsegracht te dagavond in zijn woning op de Prinsegracht te 's-Gravenhage werd gedood, is Donder dagavond laat aan de bekomen verwondin gen overleden. Wat betreft den dader en zijn motieven tast de politie thans nog in het duister. Aanvankelijk heeft men gezocht naar een Poolschen militair, met wien de 18-jarige dochter eenigen tijd omgang heeft gehad, welke omgang echter door den vader werd verboden. Deze Pool werd opgespoord en bleek een Nederlander te zijn, die zich bediende van den* naam van zijn Poolsche echtgenoote. Zijn ware naam luidt van der B. Voor zoover is komen vast te staan, heeft hij met deze zaak niets uitstaande. Het onderzoek, dat onder leiding staat van commissaris Pool, wordt met kracht voortgezet. Militaire motorrijder bracht het pakje. Het pakketje werd gebracht door een militair, op een motor met zijspan, die voor het perceel stopte. Deze vroeg aan twee burgers het pakje aan het bewuste perceel even te willen afgeven, waarop hij weer doorreed. De burgers voldeden aan dit ver zoek en vervolgden hun weg. Toen zij zich ter hoogte van de Brouwersgracht bevonr den, hoorden zij den enormen klap van de explosie en brachten deze onmiddellijk in verband met het door hen afgegeven pak ket. Zij keerd:n terstond terug en consta teerden, dat hun vermoeden juist was. Di rect hebben zij toen hun bevindingen aan de politie medegedeeld. Vast is komen te staan, dat de heer Boer het pakje in den familiekring geopend heeft. Nadat hij het touwtje had doorgesne den, kwam de deksel automatisch omhoog, waarop direct de explosie volgde. In verband hiermee verzoekt de politie den militairen motorrijder zich .terstond te willen melden aan het bureau van de Cen trale Recherche te 's-G'ravenhage, Laait Copes van Cattenburch 50. JONGENS HIELDEN ER EEN ARSENAAL OP NA. In verband met het ongeval met een wa pen op 1 December jl. in een woning aan de Laan van Meerdervoort te 's-Graven hage werden door de recherche te Rotter dam in de woning yan een I7-jarigen jon gen een revolver en scherpe patronen in beslag genomen en ten huize van een 15- jarigen jongen, wonende aan de W. Pyt- montkade, 50 bladen bladkruit, vier stuk ken trotiel, drie granaten en een vijf tigtal patronen van verschillende kaliber. Voorts werden nog door een 16-jarigen jongen wonende aan de Laan van Poot aan de recherche overhandigd: drie mitrail leurbanden gevuld met patronen, twee klein defecte stenguns, ongeveer 400 stuk ken bladkruit, een bos pijpkruit en circa 100 patronen van verschillend kaliber. T WEERSVERWACHTING OÓOOO O Tijdelijk krachtige wind tusschen Z. g c en Z.-W. Aanvankelijk zwaar bewolkt c met regen. Iets hoogere temperatuur, o ooooooooooooooooooooooooooooooooooooono

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1