S)e Ceidóoh e Soi i/tcwt
Regeering achter Cheribon?
Hevige explosie te Utrecht
Nu kabinetscrisis op Java?
Lewis wil de boete leenen
ZATERDAG 7 DEC. 1946
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
v/eek, 1.10 p- mnd. f 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10957
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
Directeur:
C. M. v. HAMERS VELD
Uitgave van N.V. ..De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
H
Bij een vijfde
eeuwfeest
11/1 ORG EN wordt herdacht het feit, dat de
Minderbroeders de Franciscanen
500 jaar in Leiden hun apostolisch werk
hebben verricht.
Het zal zijn een uitsluitend kerkelijke
viering.
Wij kunnen ons voorstellen, dat velen
het jammer vinden, dat de viering uitslui
tend kerkelijk is, omdat zij daardoor niet
in de gelegenheid zijn, persoonlijk blijk te
geven van hun medeleven met dit zeer bij
zondere feit. De Hartebrug-kerk, waai
de kerkelijke viering plaats heeft, kan ze
ker lange na niet alle met dit feest mee
levende katholieken omvat'.en. Maar de
omstandigheden hebben blijkbaar tot deze
uitsluitend kerkelijke viering doen beslui
ten.
Dit mag ons echter niet beletten, om in
ons katholiek dagblad, aan de zonen van
St. Franciscus, die nu in Leiden arbei
den op verscheiden terrein, namens héél
katholiek Leiden te betuigen hoogachting,
eerbied en dankbaarheid voor de zegenin
gen, die in den loop der vijf eeuwen de
Franciscanen aan Leiden en de omwonen
den hebben geschonken.
En wij brengen dien dank niet alléén na
mens de katholieken, maar ongetwijfeld
ook namens de geheele Leidsche burgerij.
De op historisch terrein zoo deskundige
pater Cunibertus Sloots O.F.M. heeft reeds
in ons blad van j.l. Woensdag op ons ver-'
zoek gewezen op het vele, wat in die vijf
eeuwen door de Franciscanen is gedaan, en
zal in een spoedig verschijnend boek dat
vruchtbare en zegenrijke werk uitvoeri
ger, gedocumenteerd uiteenzetten.
De kerkelijke viering van morgenoch-
ten 10 uur de plechtige Hoogmis met
predicatie van pastoor mr. E. v .d. Helm
O.F.M. zal gelukkig ook kunnen worden
meegeleefd door velen in de radio, die deze
plechtigheid zal uitzenden. Morgenavond
zal Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem,
Mgr. J. P. Huibers, grooten luister aan het
kerkelijk feest schenken door een pontifi
caal Lof, waaronder Z.H.Exc. een predi
catie zal houden. Beide plechtigheden heb
ben plaats in de „Hartebrug"-kerk, die te
gelijkertijd viert het feest van haar patro
nes Maria Onbevlekt Ontvangen. Voor de
parochianen van dé „Harté'brug5' is het in
dubbelen zin: „Gaudeamus", een dag van
vreugde!
Oproep aau jongeren
OUDT de jeugd, de jonge menschen bui
ten de politiek; ze zijn er nog te goed
voor.
Dit is een opmerking, die we nog al 'ns
hebben gehoord, en waardoor wordt uitge
stald een toaal gemis aan begrip van en
inzicht in de wezenlijke beteekenis en de
werkelijke waarde van de politiek.
Men beschouwt de politiek dan als een
jacht naar de volksgunst, een werken met
de ellebogen om mooie baantjes voor zich
zelf en de vriendjes, een onderling gewroet
en gekrakeel en geharrewar.
Zeker, dergelijke niet-verheffende en af-
stootende verschijnselen komen voor in de
politiek, onder politici. En het pleit voor
de jongeren, zoowel als voor de ouderen,
als ze daar afkeerig tegenover staan en er
niets mee te maken willen hebben.
Maar: dat is niet de politiek!
Politiek, staatkunde is het besturen van
den Staat in zijn geheel of in onderdeelen.
En dat besturen kan goed of slecht ge
beuren.
En met de wijze, waarop dat besturen ge
schiedt, hangen de stoffelijke en geestelijke
belangen van het volk van ons allen dus
ten nauwste samen.
De sociale wantoestanden, die er voor den
oorlog heerschten, stonden niet los van de
politiek.
De rampen, waarin het Duitsche volk is
gestort, en andere volken heeft meege
sleurd, zyn een gevolg van de in en door
dat land gevoerde politiek.
De toekomst van ons vaderland hangt
zeker niet gehéél, maar kan ongetwijfeld
voor een zeer groot deel afhangen van de
politiek der politieke leiders en der politie
ke vertegenwoordigers van ons volk.
Dat is de politiek waarvoor geen en
kele vaderlander, geen enkele katholiek
onverschillig mag zijn.
En nu is het een verblijdend feit, dat er
in de Katholieke Volkspartij een streven
is, om de jeugd, de jongeren de principieele
betêekenis van de politiek te leeren, hen
er van te overtuigen, te doordringen; om
den jongeren gelegenheid te geven, zich
politiek te ontwikkelen en te scholen in
eigen kring. Als staatsburgers en als ka
tholieken zullen zij nu en later óók op po
litiek terrein een overtuiging moeten heb
ben en moeten uitdragen, óók op politiek
terrein „de goede zaak" moeten dienen.
De Katholieke Volkspartij heeft besloten,
dat er in de afdeelingen, plaatselijk of ge
combineerd, jongeren-afdeelingen kunnen
worden opgericht. En voor Leiden zal déze
jongeren-afdeeling woeden gesticht door de
jongeren zelf op a.s. Woensdag 11 Decem
ber. Dan worden de jongeren van 17 tot
25 jaar verwacht om 8 uur in het St.
Antohius Clubhuis aan de Mare. En zij
worden verwacht in grooten getale.
Wij willen bouwen een nieuwen tijd, ge
fundeerd op de consequente beleving van
de christelijke beginselen. Om nu en later
aan de verwerkeling van dat ideaal mee
te kunnen werken, worden de jongeren op
geroepen. En zij zullen toonen hun levens
krachtige, frissche en opgewekte belang
stelling, hun onbaatzuchtige en spontane
toewijding!*"
AFVLOEIING
DISTRIBUTIEPERSONEEL.
De Minister van Econ. Zaken deelt over
de afvloeiing van distributiepersoneel me
de, dat zij, die vóór 1 Januari 1945 in
dienst zijn getreden, bij ontslag nog drie
maanden het laatst genoten salaris ont
vangen, met aftrek van genoten verdien
sten elders. Op aanstelling in andere over
heidsfuncties móeten geen groote verwach
tingen worden gebouwd.
Dinsdag verklaring in de Kamer?
\7AN BEVOEGDE ZIJDE verneemt het A. N. P., dat de stand van de besprekingen
tusschen den ministerraad en de Commissie-Generaal er die in den ministerraad
de Verwachting wettigt, dat het kabinet Zondag de laatste hand zal kunnen leggen
aan de officieele verklaring, welke de regeering voor de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal zal afleggen en waarin zij zich naar verluid! in groote lijnen
achter het basis-accoord van Linggadjati zou stellen. Nadat Maandag 9 December de
ministerraad in gebruikelijke wekelijksche vergadering bijeen zal zijn geweest, zal
aldus verwacht men de officieele regeeringsveerSlaring Dinsdag 10 Decem
ber door minister. Jonkman in de Tweede Kamer worden afgelegd, terwijl tevens
een Memorie *van Toelichting van de hand der Commissie-Generaal, ongeveer 40
bladzijden tellende, aan de Kamer zal worden aangeboden. De bedoeling is dat
Woensdag een aanvang zal worden gemaakt met de debatten. (Wat o. i. een te
groote spoed beteekent! Red.) -
Moet motie tot een
uitspraak dwingen?
In parlementaire kringen wordt reke
ning gehouden met de mogelijkheid dat
de ontwerp-o vereen komst in de Kamer
we'iswaar in discussie, doch niet in stem
ming zal worden gebracht. De aangelegen
heid kan constitutioneel zoodanig worden
beschouwd, dat slechts over een overeen
komst stemming mogelijk is, doch niet
over een algemeen accoord, dat nog tot
een overeenkomst moet uitgroeien.
Men wijst er op. dat het voorleggen van
een dergelijk algemeen accoord aan de
Staten-Generaai in onze parlementa;re ge
schiedenis geen precendent kent. Indien
dus de zienswijze, dat over de basis-over
eenkomst niet kan worden gestemd, door
Eensgezindheid over
wereld-ontwapening
De eensgezindheid, waarin de subcom
missie van de Vereenigde Naties het pro
bleem der wereldontwapening behande
len is eenvoudig verbluffend.
Men heeft gisteren zonder veel omhaal
het Amerikaansche voorstel als basis van
onderhandelingen aanvaard.
Derhalve is besloten den Veiligheids
raad te verzoeken:
1. om een plan tot vermindering en in
ternationale regeling der bewapening op
te stellen;
2. maatregelen te nemen, opdat het op
te stellen plan door de staten zal worden
nageleefd;
3. daartoe in de eerste plaats de regee
ringen der staten uit tè noodigen dat
plan te ratificeeren.
Molotof -verklaarde accoord te gaan met
het Amerikaansche amendement op het
Russische voorstel, welk laatste elimina
tie van atoom- en andere grote wapens
voor massaverdelging beoogt.
Het Amerikaansche amendement wil de
spoedige vorming van systeem voor inter
nationale controle op atoomenergie en
andere technologische ontdekkingen, ten
einde te verzekeren, dat zij slechts voor
vredelievende doeleinden zullen worden
gebruikt.
Molotof zeide, dat het Amerikaansche
voorstel van dringenden aard is en dat
thans de aandacht wordt gevestigd op ge
vallen, waarin de atoomenergie kan wor
den gebruikt voor vredelievende doelein
den.
Op voorstel van Spaak, den voorzitter
van de sub-commissie van de politieke
commissie voor de ontwapening, nam de
sub-commissie daarop het Sovjet-Russi
sche amendement, dat de Veiligheidsraad
de bespreking van een ontwerpverdrag
voor het verbod van atoomwapens moet
bespoedigen, en tevens de Engelsche
voorstellen betreffende het gebruik van
internationale controle en inspectie aan.
de regeering zou worden gedeeld, dan zou
daarmede het initiatief op de oppositie
overgaan welke dan eventueel door een
motie de Kamer tot een Uitspraak omtrent
bet accoord van Linggadjati zou moeten
brengen.
PARTIJ VAN DEN ARBEID BESPREEKT
DE ONTWERP-OVEREENKOMST.
Op een druk bezochte bijeenkomst van
leden van de Partij van den Arbeid, heb
ben gisteravond in de groote zaal van de
Diamantbeurs te Amsterdam, inr. G. J. van
Heuven Goedhart, voorzitter van de ver-
eeniging „Neder'and—Indonesië" en Koos
Vorrink voorzitter van de Partij van den
Arbeid, het woord gevoerd.
Aan het slot van de vergadering werd
met a'gemeene stemmen de volgende mo
tie aangenomen:
.•Een groote vergadering van de Partij
van den Arbeid in de D'amantbeurs te Am
sterdam bijeen op 6 December, verklaart
ten volle te staan achter de overeenkomst
van Cheribon en dringt er met klem bij
de volksvertegenwoordiging op aan het
belang van Nederland en Indonesië voor
te staan".
MIN. DREES WIJST 5-DAivGSCHE
WERKWEEK AF.
Na advies van de Stichting van den Ar
beid heeft min. Drees besloten, dat verzoe
ken tot invoering van de 5-daagsche werk
week in het algemeen zullen worden afge
wezen (natuurlijk! Reek), daar momenteel
ernstig moet worden gestreefd naar een
opvoering van de arbeidsproductiviteit.
Slechts bij hooge uitzondering zal een der
gelijk verzoek voor inwilliging in aanmer
king kunnen komen.
De Leidsche studentenvereeniging „Pro Patria" vierde Vrijdag haar 80-jarig bestaan.
Z. K. H. Prins Bernhard, beschermheer der vereeniging, inspecteerde met generaal
Kruis en admiraal Helffrich de studenten weerbaarheid „Pro Patria".
Ned. Fotobur. P.
Springstofaanslag op hoofdpostkantoor veroorzaakt
Geen gewonden, groote
glasschade
Omstreeks kwart over acht gisteravond,
werden de bewoners van de Utrechtsche
binnenstad opgeschrikt door een hevige
knal. In het hoofdpostkantoor op de Neude
bleek zich door tot nu toe onbekende oor
zaak een hevige ontploffing te hebben
voorgedaan. Politic, geassisteerd door pas-
seerende militairen, zetten onmiddellijk de
omgeving van het hoofdpostkantoor af.
Hoewel zich op het tijdstip dat de ontplof
fing geschiedde vele voorbijgangers op de
Neude bevonden, zijn er geen personen ge
wond. Wel is een groot aantal ramen aan
de voorzijde van het postkantoor door den
luchtdruk versplinterd.
De ontploffing welke gevolgd werd' door
een groote steekvlam, heeft zich voorge
daan in het sousterrain aan de voorzijde
van het gebouw. Deze ruimte, welke ge
bruikt wordt als opslagplaats en archief,
kreeg groote schade, welke echter geen
stagnatie in de werkzaamheden op het
J^E GEMELDE VERWERPING door de Islamietische partij op Java van de ont
werpovereenkomst van Linggadjati, heeft mogelijk tot gevolg een crisis in het
kabinet der Republiek. Volgens Associated Press 'voorspellen Indonesische politieke
leiders te Batavia deze kabinetscrisis. Zij schijnt onafwendbaar, tenzij de Mohamme-
daansche ministers in het Republikeinsche kabinet breken met hun partij.
Treedt Sjahrir af ten gunste
van de Is'am-partij
Een verantwoordelijke Indonesische zegs
man heeft verklaard, dat als de Mohamme-
daansche leden van het kabinet hun ont
slag indienen, dr. Sjahrir zelf zijn ontslag
zal indienen bij president Soekarno. Men
verwacht, dat de president dan den leider
van de Islam-partij dr. Soekiman, verzoe
ken zal een nieuw kabinet te vormen. Een
dergelijk Mohammedaansch kabinet, zegt
de Indonesische bron, gou de verplichting
op zich nemen, de onderhandelingen met
Nederland te heropenen en moeten trach
ten, grootere concessies te krijgen dan bij
John Lewis en de United Mineworkers
Union, waarvan Lewis de leider is, hebben
een leening aangekondigd ter betaling van
de boete van 3.500:000 dollar voor de Union
en die van 10.000 dollar voor Lewis welke
door het Federale Hof in verband met de
kolenstaking werden opgelegd.
Acheson, de waarnemende Amerikaan
sche minister van buitenlandsche zaken,
heeft verklaard, dat de internationale ge
volgen van de Amerikaansche mijnwer
kersstaking „van dag tot dag en van uur
tot uur" zich ernstiger doen aanzien.
„Thans exporteeren de Ver. Staten aan
zienlijk minder dan het anti-hongersnood
programma vereischt".
Volgens Acheson zal het internationale
aspect van de crisis door president Tru-
licht.
Heden waren reeds 213.000 menschen
werkloos ten gevolge van de mijnwerkers
staking en men verwacht, dat dit getal met
nieuwjaar tot 5.000.000 zal zijn gestegen.
Blum candidaat in Frankrijk
In Fransche politieke kringen te Parijs
werd gisteren de naam van Leon Blum
genoemd als mogelijken eersten minister,
nu de Nationale Vergadering niet de ver-
eischte meerderheid van stemmen heeft
gegeven aan Thorez (communist) en Bi-
dault (MRP). De socialisten zijn van
meening, dat de regeering definitief moet
zijn en niet louter als zakenkabinet moet
worden aangesteld, totdat de president
de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati
verkregen zijn.
Overeenstemming te Medan.
Na een vergadering van vier uur zijn
een Nederlandsche en een Indonesische mi
litaire delegatie gistermorgen tot overeen
stemming gekomen. Men heeft een bevre
digende oplossing voor beide partijen ge
vonden.
De uiteindelijke details zouden vandaag
worden besproken.
Volgens een verklaring van het Indone
sische bureau voor geïnterneerden zijn er
in het binnenland van Java nog meer dan
14.000 geïnterneerden, die onder de over
eenkomst van Cheribon vallen. Het bureau
deelt verder mede, dat de eerstvolgende
trein met 450 geïnterneerden te Batavia zal
aankomen. De Indonesiërs schrijven deze
vertraging toe aan het bezwijken van de
spoorbaan bij Poerwokarta, veroorzaakt
door een aardverschuiving op 18 Nov. j.l.
n in zijn radiorede ten volle worden be- van de republiek wordt gekozen.
Ter gelegenheid van de lustrumviering der Leidsche Studentenvereeniging „Pro
Patria" werd door de weerbaarheidsafdeeling voor Z. K. H. Prins Bernhard en
vele autoriteiten gedefileerd, waarna een marsch door de stad werd gemaakt.
SCHUMACHER PROTESTEERT TEGEN
NEDERLANDSCHE EISCHEN.
Dr. Schumacher, de leider der Duitsche
socialisten, heeft tijdens een onderhoud
met de Britsche ministers Dalton en
Hynd geprotesteerd tegen de Nederland
sche en Belgische aanspraken op grens
wijziging. Als deze eischen worden inge
willigd, aldus Schumacher, en de geal
lieerden geen economischen steun aan
DUitschland verleenen, zullen zij verant
woordelijk zijn voor een groeiend nationa
lisme, dat snel in militarisme zou kunnen
overgaan. Deze gevolgen, zoo voegde hij
hieraan toe, zouden ongetwijfeld door de
Sovjets worden uitgebuit ten nadeele van
de Westersche mogendheden.
Stalins gezondheidstoestand
Gezaghebbende kringen te Washington
hebben gisteravond bekend gemaakt, dat
generalissimus Stalin de laatste zes we
ken rustend heeft doorgebracht in het ge
zondheidsoord Sotsji op de Krim.
De Amerikaansche journalist Pearson
zeide, dat Stalin in November opnieuw een
hart-aanval heeft gehad en thans rust
neemt op de Krim, welk feit, volgens Pear
son, in een officieel rapport aan het Ameri
kaansche ministerie van buitenlandsche za
ken gemeld is.
Een functionaris van de Sovjet-Russische
afdeeling van het ministerie van buiten
landsche zaken heeft geweigerd te beves
tigen, of te ontkennen dat een dergelijk
rapport is ontvangen.
Een verantwoordelijke diplomatieke zegs
man zeide, dat dergelijke berichten met
reserve ontvangen moeten worden.
postkantoor tengevolge heeft. Ook van de
in het gebouw aanwezige personen werd
niemand door de glassplinters gewond.
Vermoedelijk hebben onbekenden een pak
je met explosieve stof over het ander halve
meter hooge muurtje, dat op het trottoir
voor het sousterrain staat, door een der
ramen naar binnen geworpen. De glas
schade is beperkt gebleven tot de ramen
aan de voorzijde van het hoofdpostkantoor.
De enorme luchtdruk, welke door de explo
sie ontstond, is door het muurtje, dat ook
beschadigd is, gebroken, zoodat de huizen
aan den overkant geheel onbeschadigd zijn
gebleven.
Uit het voorloopige onderzoek meent de
politic te moeten concludeeren, dat hier
geen sprake is van een bomaanslag, er zijn
n.l. nergens scherven gevonden. Men ver
ondersteld, dat een flesch of een pakje met
een zeer explosieve inhoud, mogelijk tro
tyl, naar binnen is geworpen. Ook omtrent
de beweegredenen van den persoon of per
sonen, die deze zinlooze vernieling op hun
geweten hebben, tast de politie volkomen
in het duister.
De Utrechtsche recherche heeft een zeer
uitgebreid' onderzoek ingesteld.
De aanslag te's-Gravenhage
Ook de vrouw overleden
De echtgenoote van den heer De Boer,
die, zooals gemeld, bij de explosie Woens-
avond in zijn woning op de Prinsegracht te
dagavond in zijn woning op de Prinsegracht
te 's-Gravenhage werd gedood, is Donder
dagavond laat aan de bekomen verwondin
gen overleden.
Wat betreft den dader en zijn motieven
tast de politie thans nog in het duister.
Aanvankelijk heeft men gezocht naar een
Poolschen militair, met wien de 18-jarige
dochter eenigen tijd omgang heeft gehad,
welke omgang echter door den vader werd
verboden.
Deze Pool werd opgespoord en bleek een
Nederlander te zijn, die zich bediende van
den* naam van zijn Poolsche echtgenoote.
Zijn ware naam luidt van der B.
Voor zoover is komen vast te staan, heeft
hij met deze zaak niets uitstaande.
Het onderzoek, dat onder leiding staat
van commissaris Pool, wordt met kracht
voortgezet.
Militaire motorrijder bracht het pakje.
Het pakketje werd gebracht door een
militair, op een motor met zijspan, die voor
het perceel stopte. Deze vroeg aan twee
burgers het pakje aan het bewuste perceel
even te willen afgeven, waarop hij weer
doorreed. De burgers voldeden aan dit ver
zoek en vervolgden hun weg. Toen zij zich
ter hoogte van de Brouwersgracht bevonr
den, hoorden zij den enormen klap van de
explosie en brachten deze onmiddellijk in
verband met het door hen afgegeven pak
ket. Zij keerd:n terstond terug en consta
teerden, dat hun vermoeden juist was. Di
rect hebben zij toen hun bevindingen aan
de politie medegedeeld.
Vast is komen te staan, dat de heer Boer
het pakje in den familiekring geopend
heeft. Nadat hij het touwtje had doorgesne
den, kwam de deksel automatisch omhoog,
waarop direct de explosie volgde.
In verband hiermee verzoekt de politie
den militairen motorrijder zich .terstond te
willen melden aan het bureau van de Cen
trale Recherche te 's-G'ravenhage, Laait
Copes van Cattenburch 50.
JONGENS HIELDEN ER EEN ARSENAAL
OP NA.
In verband met het ongeval met een wa
pen op 1 December jl. in een woning aan
de Laan van Meerdervoort te 's-Graven
hage werden door de recherche te Rotter
dam in de woning yan een I7-jarigen jon
gen een revolver en scherpe patronen in
beslag genomen en ten huize van een 15-
jarigen jongen, wonende aan de W. Pyt-
montkade, 50 bladen bladkruit, vier stuk
ken trotiel, drie granaten en een vijf
tigtal patronen van verschillende kaliber.
Voorts werden nog door een 16-jarigen
jongen wonende aan de Laan van Poot aan
de recherche overhandigd: drie mitrail
leurbanden gevuld met patronen, twee
klein defecte stenguns, ongeveer 400 stuk
ken bladkruit, een bos pijpkruit en circa
100 patronen van verschillend kaliber.
T WEERSVERWACHTING OÓOOO
O
Tijdelijk krachtige wind tusschen Z. g
c en Z.-W. Aanvankelijk zwaar bewolkt
c met regen. Iets hoogere temperatuur, o
ooooooooooooooooooooooooooooooooooooono