SleCekiiclve (Sou^cmt Regeeringsverklaring eerst de volgende week te verwachten Een helsche machine als „surprise' Oud-minister Weiter veroordeelt het verdrag van Cheribon Sultan van Deli komt H.M. bezoeken Zondag a.s. totale Maansverduistering (~ÖP KORTE GOLF VRIJDAG 6 DEC. 1946 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon voor Advertenties en Abonnementen 20826. Redactie en Directie 20015. Handelsdrukkerij 20935. Abonnementsprijs' 0.26 per v/eek, ƒ1.10 p- mnd. ƒ3.25 p. kwartaal Franco p. post 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 10956 Hoofdredacteur: TH. WILMER. Directeur: C. M. v. HAMERSVELD Uitgave van N.V. ,,De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Ac^yertentiés 15 cent per m.m. By contract belangrijke korting. Verdere besprekingen Dat is de oplossing, die oud-minister Oud aan de hand doet. Hoewel behoorend bij de Partij van den Arbeid, is de heer Oud niet enthousiast voor het Cheribon-pact. "Wij schrijven: „hoewel" Lid van de Partij van den Arbeid en voorstander van ge noemd pact schijnen over 'het algemeen saam te moeten gaan! De heer Oud wil als einddoel een vol ledige onafhankelijkheid in Indië, maar met behoud van het koninkrijk. In het pact ziet hy niet slechts een „omvorming" •van het koninkrijk, maar een „ontbinding". En daarom besluit hij: „De regeering zoeke een vorm, die, zonder dat de overeenkomst wordt aan vaard of afgewezen, de weg openlaat voor verdere besprekingen." Dit is ook naar onze overtuiging de weg, die zoo mogelijk moet worden opge gaan. Voorstanders van het pact kunnen daar tegen geen redelijk bezwaar hebben. En tegenstanders, die daartegen bezwaar zou den hebben, zouden bedroevend weinig begrip toonen voor de realiteit, de werke lijkheid. Dat het begaan van dezen weg mogelijk blijke! Men verwacht, dat de Regeenng begin volgende week aan de Kamer mededëeling zal doen van het door haar ingenomen standpunt. En verwacht wordt, zoo lazen we ergens, dat dc- Kamer dan niet aanstonds daarover zal gaan discussieeren. Neen natuurlijk niet o. i.! Het pegeeringsvoorstel niet slechts mondelings maar ook schrif telijk en gedocumenteerd aan volksverte genwoordiging en volk verstrekt, zal'moe- ten worden overwogen en bestudeerd, al vorens het in een openbare behandeling komt en ten slotte in stemming wordt ge bracht. En daarvoor zal de noodige tijd moeten worden gegeven. Men kan houden van spoed. Maar een te haastige spoed zou bij de beslissing over een vraagstuk als dit schandelijk zijn, omdat hét hier gaat over onoverzienbaar-groote belangen voor Nederland zoowel als voor Indië. Wij zijn tot de conclusie gekomen, dat de domste menschen in Nederland minister zijn geworden. Het ministerie heeft giste ren wéér den heelen dag over de Indone sische kwestie beraadslaagd, is nog niet klaar gekomen en zet vandaag de bespre kingen voort. En als ge de straat oploopt, iemand aanspreekt, die daar wandelt, hem vraagt: hoe het nu precies behoort te gaan, dan tien tegen één ontvangt ge on middellijk de concrete oplossing, kant en klaar. Zeker, als die wandelaar iemand is, die „gestudeerd" heeft, al is 't maar een paar jaar. De ministers moesten wandelen en de wandelaars minister zijn. De wereld staat op z'n kop! ISLAM VERWERPT CHERIBON Het Indonesisch-republikeinsche pers bureau Antara deelt mede, dat door de Islamitische partij „Masjoemi" een reso lutie is aangenomen, waarin de ontwerp overeenkomst van Cheribon wordt ver worpen. Dit is besloten tijdens een pan- Javaansche conferentie te Soerakarta. De partij zal eveneens een campagne over ge heel Java houden om de verwerping van de overeenkomst te propageeren. Precaire situatie te Medan. De militaire situatie te Medan is zeer precair en ontmoedigend voor de autori teiten aan beide zijden. De Nederlandsch- Indonesische delegatie, bestaande uit dr. P J. Koets,- dr. A. K. Gani, Amir Sjari- foedin en lt.-gen. Oerip, is gisteren per vliegtuig gearriveerd; generaal-majoor Buurman van Vreeden was reeds te Me dan aanwezig. (Op hem is, zooals gemeld, een mislukten aanslag gepleegd). Men verwacht, dat de bespreking van de demarcatielijn en van nadere kwesties, die met het bestand verband houden, heden een aanvang zal nemen. Aan Nederland- sche zijde wordt de mogelijkheid den sta tus quo van 44 October te herstellen in overweging genomen. Doch eerst moeten de T.R.I. en de Indonesische politie een einde maken aan de infiltrati .-s in Oost- Medan, waarna men patrouilles, bestaande uit Nederlanders en Indonesiërs, zou kun nen vormen. In militaire kringen wordt echter be twijfeld, of de T.R.I. zal zijn opgewassen tegen de zuivering van deze, door talrijke ruige elementen onveilig gemaakte, sec toren. GELDIGHEIDSDUUR FRUITBONNEN VERLENGD. Het C.D.K. deelt mede, dat de geldig heidsduur van de bonnen 47-4 en 48-4 al gemeen, aangewezen voor het koopen van 2 kg. appels en peren, verlengd is t/m 28 December a.s. Toelichting van Com.-Gen. stemt regeering gunstiger De ministerraad heeft gisteren van half tien tot half twee een bespreking gehouden met de Commissie-Generaal over het ont werp accoord van Linggadjati. In den middag werden de besprekingen voortgezet./ waarna zij te half zes werden geschorst. Hedenmorgen om 9 uur zullen zij worden hervat. De regeering streeft er naar. zoo meldt het A. N. PDinsdag in de Tweede Kamer een verklaring betreffende de overeen komst af te leggen. De Kamer za"1 gelijktijdig een memorie van toelichting ontvangen op de concept- overeenkomst, opgesteld door de commis sie-generaal en gebaseerd op de bindende notulen van de beraads'agingen tusschen dc commissie-generaal eenerzijds en de Indonesische delegatie anderzijds. In officieele kringen wijst men er op, dat de interpretatie van de concept-over eenkomst door professoren van zeer ver schillende richting groote afwijkingen ver toont,. hetgeen het bewijs zou moeten leve ren voor de soepelheid cn de vaagheid van deze concept-overeenkomst. De bindende Aangifte bezeltingsschade Vóór 1 Februari 1946 Wij vernemen van het Commissariaat voor Oorlogsschade, dat zij, die tot dusver re verzuimden de door hen geleden bezet- tingsschaden aan te geven nog tot 1 Fe bruari 1947 in de gelegenheid worden ge steld daartoe. Op na dien datum binnen gekomen aangiften zal geen acht meer v/orden geslagen, tenzij de aangever aan nemelijk maakt, dat het verzuim hem niet kan worden geweten Onder bezettingsschaden worden ver staan: schaden als gevolg van een bijzonde re, dus niet algemeen werkende beschik king of handeling van de voormalige Duit- sche weermacht en daarmee gelijkges'elde organen, zooals de Waffen SS. en de Duit- sche politie, voorzoover deze schaden be staan in: 1. Gemis van opbrengsten van onroeren de goederen en schepen (huur- en p^ht- derving); 2. Onvermijdelijke uitgaveivge- rr.aakt vóór 15 Mei 1945 en 3. Derving van inkomsten, indien door bedrijfsstagnatie of stagnatie in de uitoefening van een zelf standig beroep de middelen om on het le vensonderhoud te voorzien zijn komen te ontbreken, 46.000 Bonnen! Onder een hoop kolen in het huis van den bonnenhandelaar in de Jordaan te Am sterdam vond de politie tijdens een huis zoeking niet minder dan 30.000 distributie bonnen- Er bevonden zich ook heele bon kaarten bij. In totaal werden in dit Jor daan „distributiekantoortje" 46.000 bon nen voor den dag gehaald. GEEN PAKJES MEER DOOR DE LUCHT NAAR INDIë. In verband met de beperkte laadruimte der vliegtuigen en'de groote toename van het aantal overige poststukken zal het ver voer met den luchtdienst AmsterdamBa tavia van de z.g. pakjes naar Ned.-Indië stop gezet worden. notulen zouden dan ook onmisbaar zijn voor een goede beoordeeling van de over eenkomst. Het is bekend, dat de regeering aanvan kelijk wantrouwend stond tegenover de 17 punten van Cheribon. Dc bindende notulen, almede de toelichting van de commissie- generaal. hebben de regeering veel gun stiger gestemd. Er zouden in de aide mé- moire verschillende voor Nederland zeer voordeelige bepalingen zijn opgenomen, waardoor de aanvaarding van deze con cept-overeenkomst door de regeering zoo goed als zeker is, aldus hei; blad „Trouw", voor wiens verantwoording deze mededee- iing natuurlijk blijft. AMSTERDAMSCHE KATHOLIEKE STUDENTEN ZEGGEN: Tendentieuze berichtgeving over Linggadjati. De katholieke studentenvereeniging „Sanctus Thomas Aquinas", te Amsterdam, heeft aan den raad van ministers, aan den voorzitter van de Tweede Kamer der Sta- ten-Generaal en aan het bestuur van de katholieke fractie der Tweede Kamer het volgende telegram gezonden: „De katholieke studentenvereeniging ct- 's Thomas Aquinas" te Amsterd-^' op Woensdag 4 December 1946 in alge- meene ledenvergadering bijeen, gezien de ontwerp-overeenkom9t van Linggadjati, overwegende, dat het niet tot de doel stellingen eener studentenvereeniging be hoort als zoodanig over genoemde ontwerp, overeenkomst een uitspraak te doen en hier naar derhalve handelende, gelet echter op de tendentieuze bericht geving in een deel der pers als zouden hoog leeraren en studenten der Amsterdams-die gemeentelijke universiteit zich unaniem voor aanvaarding van meer genoemde ont- werp-overeenkomst uitspreken, nemen met algemeene stemmen een mo tie aan om tegen een dergelijke valsche voorstelling van zaken met klem te protes teeren". Een lugubere St. Nicolaas-surprise. De w oning van de familie de Boer aan de Prin segracht te den Haag, waar de ontploffing plaats vond. Een doode en vier gewonden Omstreeks kwart voor zes gisteravond is door een onbekende een pakje bezorgd aan het perceel Prinsegracht 266 te 's-Graven- hage. Een van de bewoners, wie is nog niet bekend heeft dit pakje mee naar boven genomen. In de bovenvoorkamer is het, terwijl alle in het huis aanwezige per sonen zich in de buurt bevonden, ontploft. De 48-jarige heer F. G. J. Boer werd op slag gedood. Zijn kleeding, ter hoogte van de heupen is verschroeid. De echtgenoote van den heer Boer, kon, hoewel zwaar gewond, nog naar de ach terkamer loopen, waar zij ineen zakte. De schoondochter is met haar baby aan den achterkant van het huis op een platje ge sprongen en vandaar in veiligheid ge bracht door omwonenden. Bij het sprin gen op het platje is de vróuw gewond, de baby is ongedeerd. Ook een dochter en een dienstmeisje heb ben brandwonden opgeloopen. De politie heeft ijzeren scherven gevon- „Koloniale oorlog' een fantasie In een gisteravond gehouden radiorede heeft de oud-minister van Overzeesche Ge- biedsdeelen, Ch. J. I. M. Weiter, zich ge keerd tegen de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati, omdat deze naar zijn mee ning beteekende de overdracht van een ge- fcag naar een schijngezag. Bovendien omdat dit accoord Indië los van het Koninkrijk scheurt en, aldus de heer Weiter, de be volking overlevert aan chaos en willekeur. Voorts kwam spreker op tegen de bij de onderhandelingen te Linggadjati gevolgde procedure: dat de tekst van de ontwerp overeenkomst verhelderd zou moeten wor den door „bindende notulen", dus door „volstrekt ongebruikelijke practijken", achtte spreker het beste bewijs, dat de overeenkomst niet goed en niet aanneme lijk is. Ten slotte nam de heer Weiter stel ling tegen de meening, dat de internatio nale positie van Nederland tot aanvaar ding van de ontwerp-overeenkomst dwong. Op grond van het feit, dat Nederland 5 jaar Gereserveerd over toestand in Indië Gisteren arriveerde het m.s. „Oranje" van de Maatschappij „Nederland" aan de Sumatrakade in Amsterdam. Om 9 uur gistermorgen bSgon de ontscheping der re- patrieerenden uit Indonesië. Onder de passagiers bevonden zich een tweetal hoo- ge gasten, de sultan van Deli z. h. Toeang- koe Osman Alsanie Perkasa Alamsjak, en zijn jongere broeder Tengkoe Pemjersie Bendahara met als gevolg twee leden van het hof. De sultan met zijn gevolg was de eerste, die den wal betrad. Hij werd na mens het departement van Overzeesche Gebiedsdeelen verwelkomd door den heer G. van Gelder, assistent resident, namens het bureau repatrieering door maj. C. van Boekei. In een speciaal voor de ontvangst der hooge gasten ingericht hoejeje van de re- Op 8 December 1946 wordt een totale maansverduistering verwacht, waarvan wij hierbij een schematische voorstelling ge ven. De maan bevindt zich op het moment van de verduistering in het Noord-Oosten. De zwarte schijf op de teekening is de aardschaduw, deze is echter niet zichtbaar ^an den hemel. De aanwezigheid van de aardschaduw bjijkt uit het feit, dat de maan wordt verduisterd. De oorzaak van deze schaduw is, dat de aarde zich op 8 December van 18.19 uur tot 19.17 uur juist tusschen de zon en de maan bevindt. Wij bevinden ons op die helft van de aarde, welke naar de maan is gekeerd- De grijze schijf in de teekening is de maan. Deze is tijdens de verduistering zeer goed zichtbaar. De verduisterde maan is wijnrood gekleurd. De pijl duidt de richting aan waarin de maan door de schaduw heen gaat. BEGIN TOTALE VERDUISTERING 18 UUR (9 EINDE TOTALE VERDUISTERING 19 UUR 17 14611 61V PELT Tijdens de verduistering stijgen maan zoo wel als schaduw geleidelijk boven de ho rizon. Dit geschiedt in een richting onge veer tegengesteld aan die van de pijl. Deze stijging is een gevolg van de bekende dagelijksche wending vèn de hemel. patrieeringsloods, stond de sultan de aan wezige journalisten even te woord. z Hij is naar Nederland gekomen om zijn opwachting te maken bij de Koningin en haar thans persoonlijk geluk te wenschen, dat zij na de bange jaren, in gezondheid temidden van haar volk vertoeft. De 46-jarige sultan zal ongeveer drie maanden in Nederland vertoeven voor herstel van zijn gezondheid. Hij heeft een goede reis gehad en gaf uitdrukking aan zijn vreugde weer eens in Holland te zijn. Het is de derde maal, dat hij in Nederland Verblijft en zal, evenals voorheen, zijn in trek nemen in het Amstel Hotel. Toen een der journalisten hem, ondanks het verzoek niet over politiek te spreken, de vraag stelde v/at hij over de zooveel besproken ontwerpovereenkomst dacht, antwoordde hij s^hts: „Nederland staat voor een belangrijke beslissing. Laat ons hopen, dat alles goed afloopt". De broer van den sultan zei tegen een verslaggever van het A. N. P., dat hij zeer verrast was door de ingrijpende verande ring, die in den geest van het Indonesische Volk merkbaar is. _Het volk is tijdens de Japansche bezetting als het ware wakker geschrokken Op de vraag wat hij dacht over de republikeinsche leiding, zeide de hooge zegsman, dat hij zich over dit punt liever het oordeel wilde voorbehouden. Nadat de gasten in de loods een kopje koffie hadden gebruikt, begaven zij zich per auto naar het hotel. ONRUST TE JERUZALEM. Donderdagavond is Jeruzalem door ver scheidene explosies opgeschrikt. In de straat der Profeten reed een taxi op een landmijn 2 personen werden gedood. Er wordt hier en daar door met geweren ge wapende personen hevig gevochten. O. a. hebben Joodsche verzetslieden te Jeruzalem een aanval gedaan op het ver blijf van den commandant der Britsche troepen in P.alestrina, generaal sir Evelyn Barker. Zij wierpei een aantal handgrana ten in een tent vahrhet Arabische legioen, die binnen de prikkeldraad omheining stond, w^ke het .huis van den comman dant omgeeft. heeft gestreden aan de zijde der democra tische landen voor de macht van het recht, achtte spreker het onaannemelijk, dat b.v. Engeland zich zou willen bekennen tot het recht van de macht, tot wilsoplegging door den sterke aan den zwakke. Over 4e houding van Nederland ten op zichte van het Indonesische nationalisme zeide de heer Weiter: „Er is geen Neder lander, die zijn zinnen bij elkaar heeft, die niet ten volle bereid is door vérgaande po litieke hervormingen aan het Indisch na tionalisme de ruimst mogelijke bevrediging te geven". .,Ons volk weet nu, met onfeilbare zeker heid, dat, als het accoord'van Linggadjati het feitelijk gezag der republiek over Java en Sumatra erkent, dit een erkenning is ir. strijd met de werkelijkheid. Ons volk weet, dat die republiek over het grootste deel van Java en Sumatra net zooveel te zeggen heeft als over de straat waarin gij woont". Het alternatief van het niet-aanvaarden der overeenkomst, n.l. „koloniale oorlog", achtte spreker fantasie; „Niemand wil een oorlog en hij is al hierom ondenkbaar, om dat de groote massa der Indische bevol king ons verwelkomt als bevrijders en red ders in den bitteren nood". „Het is een beleediging voor onze Hol- landsche jongens ginds, te veronderstellen, dat zij, met moordlust bezield, als woeste lingen zouden losslaan op een arme, weer- looze bevolking". Wij willen orde, rust en veiligheid brengen aan de volken van Indonesië, wij willen ze hun eigen zaken laten bedisse len en wij willen Indonesië een eervolle plaats geven in het Koninkrijk naast de onze en gelijk aan de onze". Tegen de voorgenomen constructie van een Nederlandsch-Indonesische Unie met een souvereine „Vereenigde Staten van In donesië" kwam de heer Welter op me: de volgende woorden: „Geen woorden kun nen wegpraten, dat een souvereine staat niet binnen een andere souvereine staat kan zijn en dat de schepping van een sou vereine staat Indonesië dus beteekent en beteekenen moet het uiteenbreken van het Koninkrijk". Met betrekking tot het dik wijls te berde gebrachte argument „Enge land en Amerika zullen geen andere poli tiek dan de tot dusver gevolgde toestaan", haalde oud-minister Weiter als voorbeeld het Belgische tractaat aan, waarvan de ver werping, ondanks voorspellingen van het tegendeel, „geslikt" was. „De wereld heeft eerbied voor een volk, dat een rechtvaar dige zaak met kracht verdedigt". BINNENLAND. Prof. dr. ir. D. F. Slothouwer, hoog- ieeraar aan de Technische hoogeschool te Delft in de architectonische vormleer en de geschiedenis der bouwkunst is in den ouderdom van 63 jaar overleden. Door een militaire auto is te Soest een 8-jarig meisje van E. bij het oversteken van den weg overreden en gedood. Een felle brand heeft gisteren te Hil versum gewoed in een perceel aan De Groest, waarin een garage is gevestigd van de firma Hogguer. De auto's konden in veiligheid worden gebracht. Voor den handel in cichorei en pee koffie zijn maximumprijzen vastgesteld. Voor den consument bedraagt deze prijs 1 11 cent per ons. den in plafond en muren van den voor kamer. Tot zelfs in Jiet plafond van de achterkamer zijn scherven doorgedrongen. De brandweer heeft met eèn kleinen straal een begin van brand in de voorka mer gebluscht. De materieele schade in het huis is groot. Er wordt hier gedacht aan een even laffe als schandelijke wraakneming. De beesten van Ravensbrueck Op 5 December om tien uur 's morgens is te Hamburg het proces begonnen tegen het personeel van het voormalig concentra tiekamp Ravensbrueck, waar ook vele Ne- derlandsche vrouwen gevangen hebben ge zeten. Terecht staan 16 beklaagden, waaronder 6 vrouwen. Zij worden beschuldigd van moord op en mishandeling van geallieerde staatsbur geressen. Vijfduizend vrouwen zouden gestorven zijn in gaskamers of na proeven van biolo- gischen aard. Himmler, die het kamp eens bezocht, meende, dat de geinterneerden niet snel genoeg stierven en beval elkeen te doo- den, die niet meer loopen kon. Tusscfren drieduizend1 en vijfduizend gevangenen stierven in de gaskamers, waarin zy met honderd vijftig tegelijk werden samenge pakt. Tandartsen verwijderden gouden vul. lingen uit de gebitten der gestorvenen. Kinderen, die in het kamp ter wereld kwa- mën, werden gedood. Frankrijk weet niet wat het wil. OOK BIDAULT NIET GEKOZEN Nadat de candidatuur van den Franschen communistenleider Thorez voor het pre mier-schap was verworpen, had gisteren in de Fransche Nationale Vergadering op nieuw een stemming plaats, thans over de candidatuur van Georges Bidault, de can- didaat van de katholieke Mouvement Re- publicain Populaire. Ook hy verkreeg ech ter de vereischte meerderheid niet. Van de 601 stemmen werden er 240 vóór en 337 tegen Bidault uitgebracht; de rest was verdeeld over andere personen. Dat Bidault de meerderheid niet halen zou, stond reeds vast, toen niet alleen de communistische, maar ook de socialisti sche woordvoerders na de opening van de zitting verklaarden, dat zij Bidault niet zouden stemmen. Na de nederlaag van Thorez en Bidault zal Dinsdag een derde poging gedaan wor den om een nieuwen Franschen premier te vinden met de vereischte meerderheid in het parlement. Nederlandsch amendement. FRANCO MOET AFTREDEN Gisteren heeft de Nederlandsche gedele geerde een amendement ingediend op de Amerikaansche resolutie over het bewindi Franco. In dit amendement wordt erkend, dat het aan het Spaansche volk moet worden overgelaten den vorm van zijn regeering te kiezen; het spreekt de overtuiging uit, dat het in het belang van Spanje en van de internationale samenwerking is, dat het Spaansche volk geregeerd wordt door een regeering, die haar gezag ontleent aan de toestemming van dengenen, die geregeerd worden, en die zi§h verplicht 'hoeft de rech ten van den mensch in de grondvrijhéden, zooals die zijn vastgelegd in artikel een van het handvest, te eerbiedigen. „Om dit te bereiken", aldus gaat het amendement verder, „behoort generaal Franco de bevoegdheden van zijn regeer ing over te diagen aan een voorloopig be wind, dat in den breeden representatief is voor het Spaansche volk en gehouden is vrijheid van spreken, godsdienst en verga dering te eerbiediger en voorts onmiddel lijk een verkiezing uit te schrijven, waar bij het Spaansche volk vrij zal zijn van geweld en intimidatie zonder partij-onder scheid en waarin het zijn wil te kennen kan geven." r~ WEERSVERWACHTING TIJDELIJKE OPKLARING. o o Tijdelijk brekende bewolking, later 3 o weer p'.aatselijk eenige regen. Matige, g aan de kust tijdelijk krachtige Wes- o telijke wind. Iets hoogere tempera- o 2 tuur. looooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1