S)e CcicbelieGouTcwt
Cheribon-accoord nog deze week in
Staten-Generaal verwacht
Ravage bij spoorwegongeluk in Gouda
Eere-promotie van Lord Beveridge te Rotterdam
MAANDAG 2 DEC 1946
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon Voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijs 0.26 per
v/eek, ƒ1.10 p. mnd. ƒ3.25 p.
kwartaal Franco p. post ƒ4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEfl EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10952
Hoofdredacteur: TH. WIL MER.
Directeur:
C. M. v. HAMERSVELD
Uitgave van N.V. ..De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
Verhooging van
arbeidslust
^ONTSPANNING is geen luxe. Op den
juisten tijd en op de juiste wijze geno
men, is ontspanning goéd en kan zij zelfs
noodzakelijk zijn, om den geest frisch en
het lichaam fit te houden voor inspanning,
voor arbeid.
Als regel zal de meest waardevolle, de
meest doeltreffende ontspanning worden
genoten in een huiselijken kring, in een ge
zellige huiselijke sfeer.
Maar daarom worden onzerzijds geens
zins afgekeurd behoorlijke behoorlijke!
publieke gelegenheid voor ontspanning
Ze zijn in de amenleving feitelijk onmis
baar
Wij zijn het echter niet eens met wat mi
nister Lieftinck verleden week in een ver
gadering in de Tweede Kamer heeft ver
klaard, naar aanleiding van hem gestelde
vragen, nl., dat het bouwen van dancings
e.d. noodig is voor het vermaak, dat een be
langrijk deel aan goede stemming en ar
beidslust bijdraagt!
Er zijn toch waarlijk in een stad als Den
Haag de bouw van een „danspaleis" al
daar was de aanleiding tot het stellen van
bedoelde vragen wel voldoende gelegen
heden om vermaak te zoeken. Als „geleide
economie" haar nut en noodzakelijkheid in
l^e over
riden, dat
de zeer schaarsche bouwmaterialen enz.
daar komen, waar ze het meest noodig zijn,
waar er het meest behoefte aan bestaat.
En dat zijn zeker niet dancings, danshui
zen, publieke dansgelegenheden.
De arbeidproductiviteit onder ons volk
moet worden omhoog gestuwd!
Gisteren is de Ned. Herv. Kerken een
kanselboodschap voorgelezen vanwege de
Generale Synode, waarin o.m. wordt op
gewekt tot „een uiterste krachtsinspanning,
opdat het welvaartspeil voor allen stijge".
„Niemand, die werken kan, mag zich aan
de zedelijke plicht, om te arbeiden, onttrek-
- ken."
Er is opgericht een Initiatief-comité Op
voering Arbeidsproductiviteit (J.C.O.A.)
onder voorzitterschap van den heer L. Ne-
her, directeur-generaal der P.T.T.
De arbeidsproductiviteit onder ons volk
moet worden omhoog gestuwd.
En één der middelen is 't spreekt van
zelf de verlevendiging, verfrissching,
stimuleering van de arbeidslust.
Dat, om dit laatste doel te bereiken, de
publieke dansgelegenheden van nut zijn
zal toch wel niemand in ernst durven be
weren en volhouden! Door dergelijke gele
genheden van vermaak wordt juist he
laas aan maar al te veel personen ontno
men de ernst, die de kern is van een blij
en opgewekt leven, óók van een toegewij
de arbeidslust. Dat de overheid voor der
gelijke instellingen kostbare schaarsche
goederen beschikbaar stelt moet ook met
het oog op de zoo hoog noodige arbeidslust
worden veroordeeld.
GENERAAL DER MINDERBROEDERS
OVERLEDEN.
De generaal van de Orde der Minder
broeders, pater Valentinus Schaaf, is Zon
dag te Rome aan de gevolgen van een be
roerte overleden, aldus Radio-Vaticana.
Pater Schaaf werd vorig jaar tot gene
raal gekozen.
|OE REGEERINGSVOORLICHTINGSDIENST deelt mede, dat de Commissie-Gene
raal in een tweetal vergaderingen van den Raad van Ministers de ontwerp-basis-
overeenkomst nader heeft toegelicht, mede aan de hand van bindende notulen en van
de overigens gehouden besprekingen en de reeds door den It. G.-G. en het lid van de
Commissie-Generaal den heer Van Poll gehouden radio-redevoeringen.
van de jeugd, die protesteeren tegen het
geen de commissie-generaal in Indië heeft
aangericht.
De minister-president heeft voorts tele
grammen ontvangen van den interprovin
cialen raad van de gemeenschap van oud-
illegale werkers Nederland en van de-
stichting „Indië in Nood".
H. M. de Koningin ontvangt
Commissie Generaal
Hierdoor is het inzicht in de juiste betee-
kenis en de draagwijdte van deze ontwerp-
basisovereenkomst in belangrijke mate
verhelderd.
Het kabinet zal thans zoo spoedig moge
lijk, uiterlijk in verder overleg met de
Commissie-Generaal, zijn standpunt bepa
len, waarna een verklaring in de Staten-
Generaal zal worden afgelegd.
Naar het A-N.P. voorts verneemt, zal
vandaag de ministerraad in normale weke-
lijksche vergadering bijeenkomen. De mi
nisterraad zal vermoedelijk ten opzichte
van de ontwerp-basisovereenkomst tot een
besluit komen in een vergadering, op
Woensdag a.s. te houden, na een daaraan
voorafgaande vergadering met de Commis
sie-Generaal.
De behandeling dezer materie in de Sta
ten-Generaal kan worden verwacht in de
tweede helft van deze week
H.M. de Koningin heeft hedenmiddag de
Commissie-Generaal op het Huis Ten Bosch
in gehoor ontvangen.
PROTESTEN.
Van vele kanten komen de recaties bin
nen op de ontworpen overeenkomst met
Soekarno.
Na den oproep van een groep Nederlan
ders, tot wie o.a. generaal Winkelman be
hoorde en die als adres den heer Van
Rees Vellinga, v. Kijfhoeklaan No- 5, te
Den Haag, heeft gekozen, is er thans een
oproep uitgegaan tot het Nederlandsche
volk, onderteekend door de heeren luit.-
gen. b.d. M. Boerstra, oud-edt Kon. Ned.-
Ind. Leger; mr. dr. L. N. Deckers, oud-mi
nister; luit.-gen. tit. b.d. L. F. Duymaer v.
Twist; dr. J. J. C. van Dijk, oud-minister;
luitd.-adm. b.d. J. Th. Furstner, oud-minis
ter; luit.-gen. b.d. jhr. W. R'ëll, oud-edt.
vzldleger; dr. A. A. L. Rutgers, oud-gouv.
van Suriname; prof. mr. J. Ph. Suyling,
oud-hoogleeraar en Ch. J. I. M. Weiter,
oud-minister. In dit manifest wordt uit
voerig uiteengezet dat de ontwerp-over-
eenkomst onaanvaardbaar is.
Voorts is een oproep gericht tot den mi
nister-president en den ministerraad door
„een aantal Amsterdammers". De namen,
die hierop voorkomen, zijn: prof. dr. J.
Coops; J. H. Crucq, mr. H. W. L. Haitink,
J. M. van Hardeveld, ds. G. A. den Her
tog, dr. W. A. Lubbers, mr. Th. Muller Mas-
sis, T. de Ridder, A. A. B. Schmit, mr. U.
W. H. Stheeman, H. J. Vermeulen en dr.
H. Wamsteker.
De „Oranje Garde" en het „Nationaal
Jongeren Verbond" zijn twee organisaties
VOORSTANDERS.
De heeren prof. dr. C. C. Berg, dr.' K.
J. Brouwer, zendingsdirector, mr. A. B.
Cohen Stuart, oud-regeeringsgemachtigde
voor de decentralisatie, ir. Ch. G. Cramer,
oud-lid van den Volksraad en van de
Tweede Kamer. Alb. de Court, oud
hoofdambtenaar dep. van Ond. en Eere-
dienst, H. J. de Dreu, oud-lid van den
Volksraad, E. Gobée, oud-adviseur voor
inl. en Arab. Zaken, mr. W. Hakker, insp.
van financiën, prof. dr. J. P. B. de Josselin
de Jong, prof. dr. H. Kraemer, oud-afge
vaardigde van het Bijbelgenootschap, W.
Middendorp, oud-lid van den Volksraad,
mr^ F. C. graaf van Rand wij ck, zeridings-
consul, J. E. Stokvis, oud-lid van den
Volksraad en lid van de Tweede Kamer,
Z. Stokvis, oud-inspecteur M. O., mr. B.
van Tijn, rechterlijk ambtenaar, dr. J. A.
Verdoorn, zendingsarts, hebben een? mani
fest tot het Nederlandsche volk gericht,
waarin zij verklaren, dat zij de basis-over
eenkomst, welke te Linggadjati tusschen
Nevenstaand kaartje
van Java, hei voor
naamste eiland van
Indonesië en de ze-
te] van de Repoébliek
geeft de meest voor
komende plaatsen
welker namen in de
zen tijd nogal' eens
genoemd worden, en
tevens de door de
Nederlanders bezette
zones.
de Commissie-Generaal en de delegatie
der Indonesische Republiek is tot stand-
gekomen, beschouwen als een bruikbare
grondslag voor een noodzakelijke vernieu
wing van het koninkrijk, voor een gerecht
vaardigde bevrediging van nationale aan
spraken der Indonesiërs en voor de ver
krijging van een in moreel en staatkundig
opzicht juistere verhouding.
Dat de te Linggadjati verkregen over
eenstemming zou leiden tot een ontbin
ding van het Koninkrijk, ontkennen onder-
geteekenden met nadruk, omdat:
le. De Nederlandsche Kroon aan het
hoofd zou komen te staan van een nieuw
staten-geheel;
2. Voorzien wordt in een wettelijk te re
gelen gezamenlijke en blijvende behar
tiging van voorname gemeenschappelijke
levensbelangen;
3. De organen van het Koninkrijk bij
stand zullen verleenen aan de Vereenig-
de Staten van Indonesië, zoolang deze niet
of onvoldoende over eigen organen be
schikken.
In vrijheid en vriendschap zal hierdoor
een duurzame band kunnen worden ga-
legd, welke in waarde verre zal uitgaan
boven elk dwingend verband.
In Indische zaken-kringen is men over
het algemeen vrij gunstig gestemd tegen
over de overeenkomst van Cheribon. O.a.
heeft jhr. mr. C. H. V. de Villeneuve,- voor
zitter van den Ned. Ind. Ondernemersbond
meegedeeld, dat er in Indische zakenkrin-
gen meerendeels een gematigd gunstige
gezindheid heerscht. Weliswaar laat de
overeenkomst nog verschillende vragen
t. o.v. een concrete regenng open, doch
deze problemen kunnen later worden op
gelost.
Locomotief in de flank
geramd
Om 18.20 uur Zaterdagavond is vlak
buiten het station te Gouda, op den spoor
wegovergang, een treinongeluk gebeurd,
waarbij geen persoonlijke ongelukken zijn
voorgekomen, maar wel een groote ravage
werd aangericht.
In Gouda worden n.l. op dit uur de
stoomtreinen, die om 17.49 uur uit Rot
terdam en om 17.41 uur uit den Haag naar
Utrecht vertrekken, aan elkaar gekoppeld.
De Rotterdamsche trein komt 5 min. eer
der binnen en stond op het rechterspoor
gereed. De trein uit den Haag, die op het
zelfde spoor binnen komt, behoort achter
dezen trein tot stilstand te komen. Ver
moedelijk doordat het treinpersoneel in
den Haag de remkraan tusschen de loco
motief en de pakwagen abusievelijk geslo
ten had gelaten, zag de machinist geen
kans tijdig af te remmen. Gelukkig bevond
zich achter den stilstaande trein uit Rot
terdam een.wissel, die op dat moment af
gesteld stond op het meer naar links ge
legen spoor. De trein uit den Haag boeg
daardoor met een vaart van ongeveer 30
Lord Beveridge, de bekende Engelsche
econoom, is in de aula van de Economische
Hoogeschool te Rotterdam gepromoveerd
tot doctor honoris causa in de economische
wetenschappen. Lord Beveridge ontvangt
den bul uit handen van zijn promotor,
Prof. G. J. Koopman.
km op dit spoor af en reed aanvankelijk
naast den stilstaanden Rotterdamschen
trein. Een vijftigtal meters verderop be
vindt zich echter opnieuw een wissel, die
de locomotief weer naar het oude spoor
teiug geleidde. Juist op het punt, waarop
de wissel met deze rails samenvloeit, stond
de locomotief van den Rotterdamschen
tiein. Deze laatste werd dientengevolge
in de flank geramd door de locomotief van
den uit den Haag komenden trein.
Tengevolge van de botsing kantelde de
laatste en verwoestte in den val een der
spoorwegboomen van den spoorwegover
gang. Ook de andere locomotief werd be
schadigd. Geen der leden van het perso
neel der locomotieven werd gewond.
Beide treinen hadden ongeveer twee
uur vërtraging. Doordat de rails verbogen
zijn werd al het door Gouda komende
treinverkeer over de beide linkersporen
geleid. .Dit had vertraging tengevolge.
Jeep verongelukt
Eén doode.
In den afgeloopen nacht omstreeks 2 uur
is in de Laan van Meerdervoort bij de
Fahrenheitstraat te 's-Gravenhage, een
jeep, bestuurd door den 33-jarigen Engel-
schen officier-vlieger G. B. Ward, geboren
in Southampton, tegen een vluchtheuvel en
vervolgens tegen een boom gereden. W.
liep een hoofdwond en een zware hersen
schudding op. De mede-inzittende 22-jarigs
Engelsche officier-vlieger F. Robinson
werd uit den wagen geslingerd en was di
rect dood. De militairen waren gelegerd in
Hoek van Holland. Het lijk en de gewon
de zijn overgebracht naar het militaire hos
pitaal.
VON MACKENSEN EN MaLTZER
TER DOOD VEROORDEELD.
Generaal von Mackensen, de voormalige
opperbevelhebber der Duitsche troepen in
West- en Zuid-Italië, en luit.-generaal
Maltzer, de voormalige Duitsche gouver
neur van Rome, zijn Zaterdag schuldig be
vonden aan het ten laste gelegde in ver
band" met de moord op 335 Italianen ten
Zuiden van Rome in 1944. Zij werden bei
den ter dood veroordeeld.
DUITSCHE SO£.-DEMOCRAAT SPRBEKT
TE CAMBRIDGE.
Dr. Schumacher, de voorzitter der Duit
sche sociaal-democratische partij, die zich
naar Engeland heeft begeven, heeft Zater
dagavond te Cambridge gesproken over de
toekomst van Duitschland.
Hij zeide, dfct de komende winter van
beslissende beteekenis zou zijn, daar de po
litieke houding der Duitsche jeugd naar
zijn meening dan zal worden bepaald.
Het grootste deel van de Duitsche jeugd
is vol hoop en vol argwaan. Zij heeft één
groote vrees, om door de democratie te
worden bedrogen, zooals zij door Hitier
werd bedrogen.
In Frankrijk is men over deze reis van
dr- Schumacher niets te spreken.
Men is te Parijs van meening, dat de po
litiek der Britsche Labourregeering er op
gericht is, door Schumacher de Duitsche
sociaal-democratische partij uit te spelen
tegèn den Sovjet-invloed, welke zich door
middel van de S.E.D. gelden laat.
De Rector Magnificus van de Neder
landsche Economische Hoogeschool te Rot
terdam, prof. C. W. de Vries heeft Zater
dagmiddag in lijn openingsrede ter gelegen
heid van de eere-promotie van Lord Be
veridge erop gewezen, dat dit de eerste
maal is, dat deze Hoogeschool een eere-
dotoctoraat verleent aan een niet-land-
genoot en voor lord Beveridge die
reeds een groot aantal dergelijke docto
raten in de rechten en de letterkunde be
zit de eerste keer, dat hij een eeredocto
raat in de economie ontvangt.
De promotie Aan lord Beveridge tot doc
tor in de economische wetenschappen, ho
noris causa, in de aula der Nederlandsche
Economische Hoogeschool zou door zes Ne
derlandsche ministers worden bijgewoond.
In verband met den ministerraad, welke
Zaterdag gehouden werd, koncren zij even
wel niet aan hun voornemen gevolg geven,
behalve de minister van financiën, prof. P.
Lieftinck, die toch was gekomen. De plech
tigheid werd verdèr o.a. bijgewoond door
den Britschen ambassadeur, sir Neville
Bland en de gezanten van Canada en
Australië, zoomede verscheidene Neder
landsche en plaatselijke autoriteiten. O.m.
was aanwezig de president van den Hoogen
Raad, dr. Donner, de burgemeester van Rot
terdam en leden van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland. De plechtige zitting werd
tevens bijgewoond door mevrouw Beverid
ge. In plechtige stoet van hoogleeraren
werd Hord Beveridge, voorafgegaan door
den Rector Magnificus prof. de Vries en
den president curator mr. K. P. van de
Mandele de aula binnengeleid. Zoodra hij
gezeten was nam prof. C. W. de Vries het
woord om in een korte toespraak de plech
tige zitting te openen. Daarbij stelde hij
de belangrijkheid van lord Beverigde's
werk in het licht.
De promotor prof. J. G. Koopmans be-
»Wij moeten leeren dat
het booze onze vijand is
en niet een bepaald volk«
lichtte vervolgens de verdiensten van lord
Beveridge als schrijver en philosoof, als
ontwerper van verreikende practische sche
ma's op het gebied van economische en so
ciale politiek, als organisator en bestuur
der en niet het minst als opvoedkundige.
Toen prof. Koopmans vervolgens de for
mule van de promotie tot doctor in het Ne
derlandsch en in hét Engelsch had voorge
lezen, steeg een luid applaus op.
Daarna werd het diploma met het zegel
der Hoogeschool piechtig aan den nieuwen
doctor overhandigd.
Toen besteeg lord Beveridge den kathe
der. Hij verklaarde, dat hij tracht te bou
wen aan een nieuwe wereld. Na den wereld
oorlog kan men niet terug naar den ouden
tijd. Dat moet men zich wel realiseeren.
Wij moeten voorwaarts, naar betere tijden,
nationaal zoowel als internationaal. Herin
nerend aan het Beveridgeplan, wees hij er
op, dat dit in Groot Brittannië aanvaard is
en daar wet is geworden. Iedere natie heeft
zijn eigen systeem, maar in principe kan
iedereen het er mee eens zijn en hij hoopte,
dat iedere natie het zal aanvaarden, opdat
men kome tot full-employment in een vrije
samenleving. De gemeenschap dient zoo ge
ordend te word_n, dat er gewerkt kan wor
den aan een v/ereld, waarin ieder arbeid
heeft. Als een volkomen democratisch land
dient men ook hier te streven naar full-
employment en sociale verzekering. Als dat
niet lukt, gaan we een derden oorlog tege
moet, dat is de les die hieruit getrokken
moet worden. Als men vrede wil, moet
ieder land eraan medewerken. De vijanden
zijn tenslotte niet de Duitschers, de Ja-
panneezen of de Italianen, de vijand is de
kwade geest. 'Vij moeten leeren, dat het
booze onze vijand is en niet een bepaald
volk. Niets is onmogelijk voor de jeugd,
voegde spr. hieraan toe.
Na de plechtige zitting volgde e'en recep
tie in het gebouw der Hoogeschool en na
dien begaf de jonge doctor met de grijze
lokken zich nog naar de studentensociëteit.
K.L.M. NON-STOP-RECORD
NEW-YORK-AMSTERDAM
IN 12 UUR
Een K.L.M.-machine heeft een reicord
non-stopvlucht over den Oceaan, New
YorkAmsterdam volbracht. Om 12 mi
nuten over 7 Zaterdagavond Amsterdam-
sche tijd startte de Constellation P.H.
T.D.A., de „Arnhem" van de New York-
sche luchthaven en precies gisterochtend
12 minuten over 7 zette de gezagvoerder
Dill de machine met vracht, post en 23
passagiers op Schiphol op Nedcrlandschen
grond.
Socialisatie der mijnen
Het ligt in de bedoeling van den «minister
van Economische Zaken om in de commis
sie, die de vraag zal moeten beantwoorden,
of het noodig is de Limburgsche mijnen te
socialiseeren, te benoemen de volgende hee
ren: mr. N. C. Couvée, ir. J. Bakker te Sur
rey (Eng.), prof. mr. M. J. H. Cobbenha-
gen, Tilburg, mr. dr. W. F. J. Frov/ein te
Els-Wittem, jhr. mr. M. van der Goes van
Naters te Wassenaar, mr. N. C. L. van der
Grinten, Rotterdam, Jos. Maenen, Heerlen,
J. F. Posthuma, Den Haag, mr. M. A. Rei-
nalda, Haarlem, prof. mr. B. C. Slotemaker
te Wassenaar, tot secretaris mr. P. Schier -
beek, Den Haag en tot adjunct-secreratis A.
W. H. J. Quadvlieg, Den Haag.
BARON TUYLL v. SEROOSKERKEN
WEER NAAR NEURENBERG.
Ingevolge ontvangen uitnoodiging heeft
de Nederlandsche regeering mr. A. M. ba
ron van Tuyll van Serooskerken wederom
aangewezen als waarnemer bij de serie
processen tegen Duitsche qorlogsmisdadi-
gers, welke komende week in het paleis
van justitie te Neurenberg zal aanvangen.
Het eerste van de serie processen, wel
ke naar men aanneemt tot laat in de ko
mende lente zullen voortduren, aldus
meldt Reuter nader, zal gevoerd worden
tegen 23 Duitsche artsen, die beschuldigd
worden van proefnemingen op levende
personen. Voorts zullen industrieelen, mi
litairen, financiers, politiemannen en S.S.
officieren terechtstaan. Tegen veldmaar
schalk Erhard Milch zal half December
voor een Amerikaansch tribunaal een pro
ces worden geopend wegens persoonlijk
aangerekende oorlogsmisdaden.
Het Directie-rijtuig van de Nederland
sche Spoorwegen bracht Zaterdagmiddag
een gezelschap hooge Engelsche en Ne
derlandsche functionarissen van de instan
ties, die in Duitschland en Nederland zorg
dragen voor het opsporen en terugbren
gen van door de Duitschers weggehaalde
fabrieken en goederen, naar het terrein
van de Koninklijke Nederlandsche Hoog
ovens en Staalfabrieken te IJmuiden.
Verschillende fabrieken werden bezocht
en de herbouw van de onderscheidene,
door oorlogshandelingen of roof geleden
gedeelten in oogenschouw genomen. In het
bijzonder trok de bouw van de walserij
voor zware platen belangstelling, die in
dertijd door de Duitschers in haar geheel
is weggevoerd en sinds eenige maanden is
teruggebracht.
ENGELSCH TOONEELGEZELSCHAP
NAAR NEDERLAND.
Als gevolg van het dezen zomer gelegde
contact tusschen de Engelsche stad Col
chester, dat Zwolle heeft geadopteerd, en
de Overijsselsche hoofdstad, is bepaald, dat
„The Colchester repertary company" het
beroepstooneel-gezelschap van Colchester,
eind April 1947 in Zwolle, en waarschijn
lijk ook in Deventer, Almelo, Hengelo en
Apeldoorn een voorstelling zal komen ge
ven van „Rose without a thorn" van Clif
ford Bax, dat een episode uit het leven
van Hendrik de Achtste behandeld.
KERST- EN NIEUWJAARS-
GRATIFICATILS.
Ter vermijding van misverstand deelt
het college van rijksbemiddclaars mede. dat
het toekennen van Kerst- en Nieuwjaars-,
gratificaties, evenals- trouwens de toeken
ning van andere speciale toeslagen of gra
tificaties, niet toegestaan is zonder voor
afgaande toestemming van het college.
Geen toestemming behoeft te worden ge
vraagd voor die gratificaties, die in de be
trokken onderneming reeds van 1939 of
vroeger met Kerstmis of "bij gelegenheid
van de jaarwisseling werden uitgekeerd.
VOL VERWACHTING KLOPT ONS HART
"«F
De fabricatie van chocolade-letters.
"f- WEERSVERWACHTING
g Wisselende bewolking met losse g
g buien. Vrij koud, buiige tijdelijk g
g krachtige wind. 5
toooooooooooooooooooooooooodoooooooooooo