CeicLchc Son/ïcwt
NEDERLANDS BESCHEIDEN EISCHEN
Een republikeinsche zege in de Ver. St.
WOENSDAG 6 NOV. 1946
jureaux Hapengracht 32 Leiden
Giro 1U3U03
Telefoon vooi Advertenties en
Abonnementen 2U82Ö
Redactie en Directie 2UU15
Handelsdrukkerij 20935
Abonnementsprgzen t U.26 pei
week. t 1 lü p mnd f3 25 p
kwartaal France p post f 4 00
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 10928
Hoofdred.: Rector H. SONDAAL
en TH. WILMER. Directeur:
C. M. VAN HAMERSVELD.
Uitgave van N V „De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht"
Begeerenswaardige
tijd
["JE EERSTI^ van een reeks Vasten-con-
ferenties m de Notre Dame te Parijs
begon de beroemde Fransche kanselrede
naar Bourdaloue met de woorden: dit is een
begeerpnswaardige tijd.
Het zal in de ooren der toehoorders' wel
wat vreemd geklonken hebben, evenals
in de onze. Een begeerenswaardige tijd: de
veerti^ - -he Vasten, die het Paasch-
feest voorafgaat, en die door de Kerk is be
doeld als een tijd van boete en versterving.
En toch: het is een begeerens waardige tijd,
aL wij dien goed gebruiken. Omdat die tijd
bijzonder geëigend is, om ons te bezinnen
op het essentieële. op de essence, op het we
zenlijke, het echte van het leven, en die
essence te proeven, te smaken, er geestelijk
van te genieten.
Zóó is het -x>k met den missie-tijd, die
voor meerdere parochies voor alle paro
chies in Leiden en de St. Willibrordus-pa-
rochie te Oegstgeest Zaterdag 23 Novem
ber begint. Wat is dat een missie in een pa
rochie? De Katholieken weten het wel: er
wordt veel gepreekt in dien tijd, niet door
de parochie-geestelijken, maar door pries
ters van elders, en is veel gelegenheid om te
biechten bij de priesters, die de missie ge
ven, er zijn veel godsdienstoefeningen, enz.
Dat is een missie in een parochie. Maar dat
zijn ten slotte de middelen, om het doel
van de missie te bereiken. De priesters, die
de missie geven, komen met de zending
missie beteekent: zending om het leven
der katholieken te verdiepen, te verinnigen,
te vernieuwen: om de menschen te bren
gen tot God, dichter te brengen tot God
om de katholieken te trekken 'uit de sleur,
waarin zij bij den gewonen gang van het
dagelijksch leven kunnen zijn vastgeraakt
en vastgeankerd. De missie is dus niet al
léén voor hen, die er „niets meer aan doen"
of er „weinig meer aan doen", maar ook
voor anderen. Voor heel de parochie is het
een begeerens waardige tijd, omdat allen
dan een bijzondere gelegenheid hebben, Let
leven en het eigen leven te zien zooals
het is.
Om dat doel te bereiken, moet de missie-
tijd een eigen sfeer hebben, een sfeer van
ernst. Men sc'irikke niet: ernst beteekent
niet somberheid. Ernst sluit somberheid uit,
omdat een ernstige mensch het leven erkent
en waardeert en geniet als een heerlijke,
eer kostbare gave Gods. Er\ in dat mooie
leven neemt 1e missie-tijd een bijzondere
plaats in.
Men heeft ons verzocht, den katholieken
er op te wijzen, dat er in de missie-tijd geen
bijeenkomsten van katholieke organisaties
e.d. behooren plaats te hebben. Niet alléén
omdat anders kerkelijke bijeenkomsten
zouden kunnen worden verzuimd, maar óók
omdat daardoor de bij een missie behooren-
de sfeer zou kunnen worden gebroken. Ook
moeten katholieken aan besturen van niet-
katholieke vereenigingen en aan leiders
van cursussen e.d. laten weten, dat zij in
den missie-tijd niet aanwezig kunnen zijn.
De .missie-tijd is een begeerenswaardige
tijd. Daarvan moeten wij ons bewust zijn!
Telegrammen tegen
Mrg. S*epinac od bevel
De inhoud van een geheim rondschrij
ven, door de Joego-Slavische Partij on
middellijk na de aanhouding van Mgr. Ste-
pinac gezonden aan alle cellen van de par
tij, werd uit zeer goede Kroatische bron
aan een CIP-torrespondent medegedeeld.
Volgens dit rondschrijven waren alle fa-
brieks- en wijk-comité's der Vakvereeni-
gingen, alle sportvereenigingen of welke
andere organisaties ook, verplicht, onmid
dellijk een vergadering te beleggen, waar
op een lid. dat te voren aangewezen was,
moest voorstellen, een tejegram te zenden
aan den President van het Hooge Ge-
rechtsof te Zagreb, waarin verklaard
werd, dat het volk en de vergadering der
organisaties de misdaden van Mgr. Stepi-
nac veróordeelen, en vragen, een strenge
en zware straf toe te passen. De tekst van
di: telegram was ook te voren opgesteld.
Veel van deze telegrammen bereikten in
derdaad het Hooge Gerechtshof te Zag
reb en werden door de Joego-Slavische
pej-s uitvoerig gecommenteerd, met het
doel, heel het volk te doen deelnemen aan
de verantwoordelijkheid van het Tito-be-
winl tegenover geb°el de beschaafde we
reld
Hiertegenover staai echter het feit, dat
alle katholieke kerken en vooral de ka
thedraal van Zagreb, gedurende het pro
ces en na de veroordeeling, overstroomd
wérden door geloovigen, die voor den
Aartsbisschop kwamen bidden, zoodat de
overheid ten slotte samenscholingen van
meer dan vijf personen .vóór de kerken ver
bood.
K L.M. „CONSTELLATION" OP DE
AZOREN BESCHADIGD.
De K.L.M. „Constellation" PHTAV, on
der commando van Evert van Dijk, die gis
teren uit Amsterdam is vertrokken met be
stemming New York, is vannacht op het
vliegveld van Santa Maria op de Azoren bij
den uitloop na de landing beschadigd. Vol
gens binnengekomen telegrammen is het
vliegtuig voorloopig niet in staat de reis
voort te zetten. Geen der passagiers heeft
eenige verwonding opgeloopen en allen
verkeeren in goeden welstand.
Gebaseerd op het herstel van ons land
Vier economische compensaties en rechtgetrokken grens
J"\E NEDERLANDSCHE REGEERING heeft gisterenavond aan de regeeringen van
Frankrijk, de Sovjet IJTiie Engeland en de Vereenigde Staten doen aanbieden
het Memorandum betreffende de Nederlandsche territoriale en economische eischen
ten aanzien van Duitschland. Overwegende, dat herstel van het door Duitschland aan
de nationale economie toegebrachte letsel u tsluitend door annexatie zou leiden tot
'e omvangrijke toewijzing van Duitsch gebied, beoogt de regeering haar territoriale
eischen te beperken tot nader te noemen grenscorrecties. Overigens zou zijde
vergoeding van het toegebrachte nadeel in hoofdzaak op het économisch terrein wil
len nastreven. Worden a'dus de noodzakelijke waarborgen verkregen voor het her
stel van het economisch leven van Nederland in de toekomst, de regeering meent
bovendien op deze. wijze een bijdrage van beteekenis te leveren voor de vrede, de
veiligheid en de goede verstandhouding der Europeesche naties.
Economische eischen
het sterkst
Op economisch terrein wenscht Neder
land volgens dit memorandum:
1. Voor ëen tijdvak van voorloopig 40 tot
50 jaar de beschikking over een aantal
Duitsche mijnccncessies, in hoofdzaak op
ae linker Rijnoever, zooveel mogelijk lig
gend tusschen de Oostgrens van Limburg
en de Rijn;
2. Afdoende iegelingen met betrekking
tot de tarieven van vervoer op de Duit
sche spoorwegen en kana'en. alsmede be
treffende de haven- en opslagtarieven, zoo
dat deze geen oneerlijke concurrentie meer
zullen kunnen inhouden tegenover de Ne
derlandsche havens. Verbod aan Duitsch
land tot het aanleggen van nieuwe kana
len, die het vervoer van de Rijn op onna
tuurlijke wijze zouden kunnen aftappen.
3. Waarborgen, dat de Duitsche mone
taire politiek zoodanig zal worden ge
voerd, dat Nederlandsch vitale belangen
zullen worden ontzien. De Nederlandsche
regeering is zich bewust, dat van een vrij
betalingsverkeer tusschen Nederland en
Duitschland vooi geruimen tijd geen spra
tre zal zijn, doch acht het een gerechtvaar
digd verlangen in het belang der Neder
^ndsche economie dat, indien de natuur
lijke weg van de Duitsche in. of uitvoer
over de Nederlandsche havens loopt, de
"errichte diensten werkelijk worden be
taald. Dit geldt eveneens met betrekking
tot de Nederlandsche doorvoerhandel.
Duitsche kolenmijnen ter dekking van
binnenlandsche behoefte
Over het gebruik, dat Nederland van de
in zijn Memorandum aan de Groote Vier
gevraagde mijn-concessies zal maken, zal,
zoo zegt het Memorandum- de Staat der
Nederlanden de beslissing dienen te heb
ben. Zoowel concessies, die in exploitatie
zijn, als dezulke die nog niet worden
ontgonnen, zoomede eventueel terreinen
en velden, waarvoor nog geen concessies
zijn uitgegeven, zullen onder deze rege
ling moeten woiden gebracht.
De Nederlandsche regeering vestigt niet
nadruk de aandacht op het rechtstreeksche
en vitale econorrusche belang, dat voor
g.%mö£>a>t%ectieö,
De verlangde correcties der Nederlandsch
-Duitsche grens wier grilligheid in het
verleden zóó vaak moeilijkheden veroor
zaakte, dat de situatie thans afdoende
dient te worden gewijzigd zullen o.a. tot
gevolg hebben, dat de grenslijn tusschen
Nederland en mitschland van 525 kilo
meter tot 340 km. zal worden terugge
bracht. Dit resultaat wordt bereikt door
een oppervlakte van slechts 1750 vierkante
kilometer bij Nederland te voegejj. De
inheemsche bevolking ongeveer 119.000
personen zal, indien zij kan aantoonen
aidaar op 10 Mei 1940 te zijn gevestigd, in
het bedoelde gebied kunnen blijven wo
nen, nader te noemen ongewenschte uit
zonderingen daargelaten.
Nederland is gelegen in het verwerven van
deze mijnconcessies. Op het gebied van
steenkool wordt hierdoor de mogelijkheid
geschapen de Nederlandsche importbehoef
te te dekken en de Nederlandsche kolen-
basis te verbreeden. Dit is noodzakelijk
voor de verdere industrialisatie van het
land mede in verband met de steeds toe
nemende bevolking Hierdoor ook wordt
Nederland minder afhankelijk van zijn
achterland en ontstaat een betere waar-
oorg voor de voorziening van kunstmest
stoffen.
Behalve de reeds genoemde mijn-con
cessies op de linker Rijnoever-, zal het
r.oodig zijn dat bij een tweetal complexen
ook concessies op de rechteroever van den
Rijn gelegen, aan Nederland worden over
gedragen, omdat de kolenlagen daartegen
over, op de linker Rijnoever gelegen van
de rechteroever af worden geëxploiteerd.
Deze regeling zal moeten omvatten zoo
wel concessies, cie reeds in exploitatie zijn
of nog onontgonnen concessies, als kolen
velden, waarvoor nog geen concessies zijn
gegeven. Het gebruik dat van deze con
cessies zal worden gemaakt, zal uitslui
tend door Nederland bepaald moeten wor
den.
Het wordt volstrekt noodzake
lijk geacht, dat de mijnen ge
ëxploiteerd worden binnen het
kader van de Nederlandsche
economie- De handel in deze ko
len zal uitsluitend een Neder
landsche handel moeten zijn en
de financieele afwikkeling daar
van zal plaats moeten vinden
binnen de Nederlandsche valuta-
kring.
Op één punt zal reeds aan
stonds een regeling moeten wor
den getroffen. Naar alle waar
schijnlijkheid zal het noodig zijn
nieuw kapitaal in deze mijnen
te steken, ten einde tot een loo-
nende exploitatie te komen. Voor
zoover dit kapitaal van Neder
landsche zijde wordt beschikbaar
gesteld, zal dit kapitaal als pre
ferent moeten worden be
schouwd, niet alleen tegenover
de oude aandeelhouders, doch
ook tegenover crediteuren.
De regeering wenscht ten slot
te aanspraak te maken op nog
niet in exploitatie zijnde en nog
niet aan Duitschers geconcession-
neerde kali-lagen bij Wezel en
Xanten.
Overzeesche gebiedsdselen
Sosdirmans ópere te
lijfwacht
„Het Dagblad" te Batavia schrijft onder
deh titel „Show" over het zwichten van de
geallieerde autoriteiten voor Soedirmans
eisch, zich tijdens zijn verblijf te Batavia
door een lijfwacht te laten vergezellen, het- -
geen tot resultaat had, dat Soedirman zijn
intrek nam in een hotel „omgeven door een
tot de tanden gewapende lijfwacht, welke
drommen Indonesische belangstellende
trok. De houding, die het geallieerde
hoofdkwartier in dezen heeft aangenomen
noemen wij rechtaf fout."
„Dit is bovendien een van de voorvallen
onder het heerschende dualistische regime,
waaruit blijkt, hoe weinig tact er aan ze
kere zijde betoond wordt ten aanzien van
ons nationaal gevoel. Want het was in geen
enkel opzicht noodzakelijk, dat Soedirman
werd omgeven door een lijfwa:hr. terwijl
hij weet, dat ..em geen haar gekrenkt zal
worden, indien hij zich in het ondei geal
lieerd beheer staande Batavia begeeft. Hier
is niet slechts een uiterst bedenkelijk pre
cedent geschapen, dat de hoogheid van het
geallieerde gezag ernstig aantast, maar het
drijven van den generaal had ook makke
lijk tot zeer ernstige incidenten kunnen
leiden. Men stelle voor, dat generaal Spoor
met een lijfwacht naar Djogja reist Vai1
onzen kant zou er niet aan zijn gedacht een
dergelijke suggestie te doen, staan, da
het „gèallieerde gezag ooit zulk een operet
tevertooning zou hebben toegestaan."
REEDS 5500 NOODBOERDERIJEN GEBOUWD
Sinds de bevrijding zijn, ter vervan
ging van de duizenden, door den oorlog
vernielde boerderijen ongeveer 5500 nood-
boerderijen gebouwd.
Ook zijn ongeveer 4500 noodstallen op
gericht, terwijl men nog hard bezig is
een groot aantal noodstallen op korten
termijn op te trekken met behulp van
pakken geperst stroo.
Een boerderij heeft veel bergruimte
noodig. Nog overal in het land en vooral
in de geteisterde gebieden staan land-
bouwerktuigen in de lucht waardoor veel
schade aan dit onontbeerlijke materiaal
wordt toegebracht. Om hierin te voor
zien heeft de regeering uit Engelsche
dumps in België 1500 munitiebergplaat
sen van gegolfde ijzeren platen, 500 nis-
senhutten en een aantal Romneyhutten
aangekocht. De nissenhuitten zijn vorige
week te Rotterdam aangekomen.
Veranderingen op til
Voor het eerst sedert 1940 zjjn de Ameri
kanen gisteren ter stembus getogen. In en
kele gebieden van Colorado konden de
stembiljetten niet afgeleverd worden, daar
de wegen door zwaren sneeuwval onbe
gaanbaar geworden waren.
Deze stemming is voornamelijk hiervan
van belang, omdat de kans groot is, dat de
Democraten, die tot nu toe de leiding had
den, den nederlaag zullen lijden en dus de
leiding zullen moeten afstaan aan de Re
publikeinen. Deze hebben in vele opzichten
een andere meening over de te volgen po
litieke gedragslijn dan de Democraten Met
name de economische politiek van de V.S.
zou bij een Republikeinsche overwinning
wel eens een wijziging kunnen ondergaan,
daar de Republikeinen sterke protectionis
tische neigingen hebben. Dat is voor ons
geen prettig vooruitzicht. Overigens zal de
De Groote Vier over het
Ita iaansche vredesverdrag
Tijdens hun bijeenkomst van Dinsdag-
vond hebben de vier ministers van buiten-
andsche zaken te Lake Success (New
fork) het onderzoek van de onderhavige
trijdpunten in het Italiaansche vredesver-
Irag voltooid. De grootste oneenigheid ont
stond over een clausule, die alle bij het ver
drag betrokken partijen verplicht het ver
drag te bekrachtigen, voordat het in wer
king treedt. Men was van oordeel, dat deze
bepaling bedoeld was als tegenzet tegen het
door Joego-Slavië geuite dreigement, het
verdarg niet te zullen onderteekenen Mo-
lotof hernieuwde zijn aanval op dit artikel,
maar Byrnes noemde het onmisbaar Na
een, naar verluidt, scherpe discussie kwa
men de ministers dienaangaande niet tot
overeenstemming.
Vandaag zou de uiteindelijke zienswijze
van Italië.en Joego-Slavië over de geschil
punten in het vredesverdrag met Italië aan
de vier ministers van buitenlandsche za
ken worden voorgelegd.
buitenlandsche politiek van Byrnes ook bij
een Republikeinsche overwinning wel on
veranderd blijven.
Volgens de laatste berichten zou het
reeds vast staan, dat de Republikeinen het
grootste aantal zetels in het Huis van Af
gevaardigden hebben behaald, terwijl !ij
ook reeds aardig op weg zijn ob eveneens
in den Senaat het aantal zetels te behalen,
dat noodig is om met de helft plus één de
leiding te hebben.
BRAND AAN BOORD VAN DE
„BOSCHFONTEIN"
Acht personen gewond.
Dinsdagmiddag omstreeks drie uur is
voor de tweede maal in enkele maanden
opnieuw brand uitgebroken aan boord van
het m.s. „Boschfontein", dat bij de Amster-
damsche Droogdok Mij. wordt gerepareerd.
De brand, die spoedig gebluscht kon wor
den, eischte acht gewonden. Vier personen
vielen van 6 m. hoogte in het brandende
ruim. Zij konden met moeite worden gered.
Twee menschen in auto
levend verbrand
Gisteravond omstreeks kwart over zeven
is op den Rijksweg, onder voormalig Over-
schie, een ontzettend ongeluk gebeurd,
waarbij twee menschen in een auto levend
zijn verbrand.
Door tot nu toe onbekende oorzaak kwam
een vrachtauto in botsing met 'n personen-
wagentje met twee inzittenden. Door den
schok vloog de luxe auto in brand. De in
zittenden moeten wanhopige pogingen heb
ben gedaan om het portier tt openen, doch
vermoedelijk heeft de steenenlast van den
vrachtauto zulks belet. De bestuurder kon
geen hulp bieden. Ten gevolge van de door
de benzine aangewakkerde vlammen, moest
hy lijdelijk toezien, hoé de in de cabine
gesloten menschen een zekeren dood te
gemoet gingen. Toen de geneeskundige
dienst met een tweetal wagens arriveerde,
vond men niet anders dan de verkoolde
resten van twee vefAoedelijk jonge men
schen, van wie men niet eens de identiteit
meer kon vaststellen. Het stoffelijk over
schot van de twee slachtoffers is naar de
Algemeene Begraafplaats Crooswijk te Rot-
terdam.vervoerd. De luxe auto was blijkens
dé letters uit de provincie Zuid-Holland af
komstig.
Een groet van het Nederlandsche volk,
welke per estafette door Nederlandsche,
Belgische, Fransche, Zwitsersche. cn Ita
liaansche padvinders naar Rome was ge
bracht, werd aan 'ZJL den Paus te Ca^tel-
Gandolfo aangeboden door den Nederland-
schen padvinder E. v. Weede. zoon van den
Nederlandse-hen ambassadeur bij den H.
Stoel. Links Mgr. Smits. Naast mgr. Smits
de vaandrig Jan Engelsman, werkzaam bij
het Ned. gezantschap bij de Italiaansche
regeering.
DE PALESTIJNSCHE KWESTIE.
Het Fransche persbureau A.F.P. meldt,
dat, naar verluidt, een Joodsche vloot van
ongeveer honderd schepen gereed ligt om
naar Palestina te varen. De vloot zou be
staan uit vaartuigen, die deel henben uit
gemaakt van de Canadeesche en de Hon-
gaarsche marine.
De leiding der Britsche vloot zou mid
delen beramen om te verhinderen, dat de
Joodsche schepen Palestina bereiken. Men
is te Londen van meening, zoo gaat A.F.P.
verder, dat „de defensieve gedragslijn, tot
dusver door Britsche soldaten gevolgd,
niet kan worden volgehouden tegenover
de voortdurende provocaties en terroristi
sche aanslagen der Joderj".
Aan den anderen kant heeft de Britsche
regeering „met het oog op het veroordee-
len van terrorisme door den Zionistischen
Raad voor Palestina, zooals blijkt uit de
door dat lichaam op 29 October genomen
resoluties", besloten eenige gedetineerde
Joodsche leiders te Jerusalem in vrijheid
te stellen.
BETREFFENDE ZETEL DElf V.N.
WIT-RUSSISCH VERZOEK
Trygve Lie, secretaris-ge..eraal der V.N.,
heeft gisteravond medegedeeld, dat de Wit-
Russische delegatie heeft verzocht om be-
sprekftig van de mogelijkheid om een per
manenten of tijdelijken zetel voor de V.N.
in Europa in het bijzonder te Genève
te kiezen.
ooooo WEERSVERWACHTING 00000
RUSTIG HERFSTWEER. o
Plaatselijk nevel of mist. Overdag g
g meest zwaar bewolkt met hier en daar o
g een tijdelijke opklaring. Droog wet*, o
g Weinig wind. Ongeveer dezelfde tem- o
paratuur als vandaag.
loonnnonnnnnnoononnnononoooooooooooooooo
Na de plechtige installatie van den nieu
Rijn, mr. M. F. A. Schokking, spreekt de
v/en burgemeester van Alphen aan den
nieuwe burgervader den gemeenteraad toe.