zij dïTvielen
100 (aar St. Vincentiusverèeniging
RADIO
Vit de gxeep, aan Mitleiin handen dei communisten
HET WINNEN van den vrede is moei
lijker dan het winnen van een oorlog.
Wij hebben in de afgeloopen decenniën
genoeg ervaring daarvan opgedaan, om
van de waarheid van deze uitspraak door
drongen te zijn. De strijd tegen een ge-
meenschappelijken vijand bindt de bondge-
nooten.ran elkaar en schept een eenheid,
welke 'echter terstond uiteenvalt, als de
gemeenschappelijke vijand is verslagen.
Wij zien het thans weer. In een prachtig
volgehouden élan hebben Rusland, en de
Westersche geallieerden het Duitsche ge
vaar bezworen, zij hebben afspraken ge
maakt en plechtig bezworen hoe zij met
den afgemaakten vijand zouden handelen;
doch nauwelijks is de oorlog voorbij, of het
gekibbel begint.
Tusschen de opvattingen van Rusland
eenerzijds en de Westersche geallieerden
anderzijds openbaart zich een zoo groot
verschil, dat de daardoor ontstane span
ningen onrustbarende afmetingen aanne
men. Eén van de oorzaken dezer, spanning
is het probleem van de politieke en eco
nomische eenheid van het na-oorlogsche
Duitschland. Ofschoon daarover te Pots
dam bindende afspraken zijn gemaakt, is
men nog altijd niet tot overeenstemming
kunnen komen, dank zij de hardnekkige
obstructie van de Russen. Teneinde den
ring van Russische obstructie te doorbre
ken, heeft de Amerikaansche minister van
buitenlandsche zaken, Byrnes, een bezoek
aan Duitschland gebracht; h" heeft daar
een aantal opbouwproblemen van nabij
onderzocht en te Stuttgart een rede uitge
sproken, welke men te Washington ziet als
een scherpe en z .r ernstige veroordeeling
van de Russische bezettingspolitiek in
Duitschland.
BYRNES wees er bijv. op, dat de uitvoe
ring van de besluiten van Potsdam be
moeilijkt wordt door het feit, dat de ge
allieerde bestuursraad er niet in geslaagd
is. van Duitschland een economische een
heid te maken. Centrale Duitsche bestuurs
departementen zijn niet gevormd, hoewel
dit volgens de overeenkomst van Potsdam
had behooren te gebeuren. Ook een in
evenwicht gebrachte economie voor ge
heel Duitschland is uitgebleven.
Te Potsdam heeft men gemeend, dat de
zones tenslotte uitsluitend gebieden zou
den zijn, die uit overwegingen van veilig
heid door de strijdkrachten van bepaalde
mogendheden worden bezet. Dezen weg
wenscht de regeering der V. S. consequent
te bewandelen. Zij heeft officieel te kennen
gegeven, dat zij de Amerikaansche zóne in
economischen zin wil vereenigen met elke
zóne, die wil samenwerken.
Tot dusver heeft slechts Engeland mede
werking toegezegd; maar de Amerikaan
sche regeering verlangt niemand uit te
sluiten.
De V. S. willen het voor Duitschland
niet erger maken, dan het al is.
Vervolgens waarschuwde Byrnes voor
het gevaar van inflatie, welke volgens hem
zonder een verstandige, voor geheel
Duitschland geldende financieele politiek
niet te verhinderen zou zy'n.
Terwijl Duitschland steenkool- en staal-
voorraden moet deelen met bevrijde lan
den, moet het in staat gesteld worden om
zijn intellect en energie aan te wenden tot
verhooging van de industrieele productie
en een zoo effectief mogelijk gebruik van
zijn grondstoffen te organiseeren. Aan
Duitschland moet de kans gegeven wor
den om goederen te exporteeren, teneinde
genoeg te kunnen invoeren om economisch
zichzelf te kunnen bedruipen. Duitsch
land is een deel van Europa en de herle
ving van Europa zal inderdaad langzaam
gaan, wanneer Duitschland, met zijn groo-
te reserves aan steenkool en staal, tot een
armenhuis gemaakt zou worden.
Naar het inzicht van de Amerikaansche
regeering behooren de geallieerden thans
onverwijld aan het Duitsche volk de es-
sentieele voorwaarden ^duidelijk te maken
van het vredesverdrag, waarvan zy ver
wachten. dat het Duitsche volk het zal
aanvaarden en naleven. Naar onze mee
ning, aldus Byrnes, moet thans aan het
Duitsche volk worden toegestaan en hulp
worden verleend tot de noodige voorbe
reidingen voor het vestigen van een de
mocratische Duitsche regeering, welke
deze voorwaarden zal kunhen aanvaarden
en naleven.
De geallieerde bezettingstroepen, aldus
ging Byrnes verder, behooren beperkt te
worden tot een aantal, dat voldoende is
om toe te zien op naleving van de regelen,
volgens welke de Duitsche democratie
zichzelf kan besturen.
„Waarschijnlijk zullen nog gedurende
langen tijd „veiligheidstroepen" in Duitsch
land moeten blijven. Ik wensch niet mis
verstaan te worden. Wij zullen ons niet
aan onze plicht onttrekken. Wij trekken
ons niet terug. Zoolang als er een bezet
tingsmacht voor Duitrchland noodig zal
zijn, zal het leger van de Vereenigde Sta
ten van die bezettingsmacht deel uitma
ken".
Byrnes zeide verder: Ofschoon wij er op
staan,, dat Duitschland de beginselen van
vrede en goede nabuurschap en mensche-
lijkheid in acht zal nemen, wenschen wij
niet, dat Duitschland de satelliet worde
van éenige mogendheid of groep van mo
gendheden of dat het kom't te staan onder
buitenlandsche of binnenlandsche dicta
tuur. Het Amerikaansche volk wenscht een
vreedzaam en democratisch Duitschland
vrij en onafhankelijk te zien worden en
blijven. Thans is de tijd gekomen om de
grenzen van het nieuwe Duitschland vast
te stellen.
DEZE REDE van Byrnes wordt algemeen
beschouwd als de belangrijkste poli
tieke gebeurtenis van den laatsten tijd. Zij
vormt een tegenzet tegen den aanval van
Molotof, op 10 Augustus in de Parijsche
Vredesconferentie op de Ver. Staten. Zoo
als gebruikelijk richtte Byrnes zijn woor
den over de hoofden van zijn toehoorders
heen. Rusland krijgt een veeg uit de pan,
maar ook Frankrijk kTijgt een ondubbel
zinnig antwoord op zijn aspiraties tot per
manente afscheiding van het Ruhrgebied.
Amerika zal die plannen niet steunen. De
Franschen zijn dan ook teleurgesteld en
'eggen, dat Byrnes thans ook een poging
Heeft gedaan om populair te worden bij
de Duitschers, zulks in concurrentie met
Molotof.
1846 WAS HET JAAR, dat de oprichting zag der eerste „conferentie" te Leiden op 9
Augustus. De eigenlijke stichter der Sint Vincentiusverèeniging was een Fransch-
man, Frederique Ozanam- Hij was literatuur historicus en doceerde buitenlandsche
literatuur aan de Sorbonne te Parijs. Een man van ontwikkeling en stand, een nobel
en onbaatzuchtig karakter, een vurig katholiek en een apologetische geest. Hij
heeft heel wat werken op zijn naam staan als de vrucht van veel zorgvuldige arbeid.
Zijn hoofdwerk is zijn boek over Dante en de philosofie van de XlIIe eeuw.
waar het op aan komt, en als alle chari-
Handelen vanuit de liefde
tot Christus
Deze professor, die actief deelnam aan
het leven van zijn studenten, die hen be-%
halve wetenschap en kennis, vóór alles
zijn van godsliefde doordrongen geest mee.
gaf, vereenigde een achttal studenten rond
om i zich om door werken van allerlei lief
dadigheid de eigen heiliging te bevorderen.
Vandaar dat in iedere bijeenkomst der
Vincentianen een geestelijke lezing wordt
gehouden als één der middelen tot dit doel.
Natuurlijk kon dit hier en daar wel eens
verfrisoht worden, doordat men niet altijd
het handboek, dat wel wat archaïsche stijl
vertoont, als bron van deze lezing neemt.
Maar het princiep wijst op de bovenna
tuurlijke grondslag en zelfs de stof, die de
sleur er mogelijkerwijze op kan brengen,
neemt de waarde niet weg.
Vanuit Frankrijk heeft het werk van
Ozanam, dat gesteld was onder het pa
tronage van Sint Vincentius en naar diens
richtlijnen wilde werken, zich verbreid'
over geheel de wereld en telt thans ver en
ver over de 6000 „conferenties". Alleen
mannen kunnen hiervan lid zijn, al moet
worden opgemerkt, dat de Duitschers, die
in alles abnormaal op het: „Bei uns
aberook hier afwijkingen vertoon
den, doordat zij o.a. in het bisdom Breslau
„conferenties'^ hadden gevormd van vrou
wen en meisjes.
Misschien dat er nog wel eens een ge
denkboek uitkomt ter gelegenheid van dit
Nederlandsche Eeuwfeest, en daarin zal
dan een eenvoudige opsomming komen van
al de werken, die werden op sta£>el gezet,
en ook wat lang niet van alle goede
plannen kan worden gezegd te. water
werden gelaten, en nog hun koers trast en
veilig kiezen doorheen het woelige leven.
Verzorging der armen in hun geestelij
ken en tij del ij ken nood.
Kinderbescherming met alle aspecten van
dien.
Verschaffing van lectuur, enz. enz.
Apostolische arbeid om heele gezinnen
terug te voeren naar God en te verzoenen
met de Kerk.
Dit alles om daardoor zichzelf te heili
gen. Om God's genade te verwerven en
door het beoefenen der liefdadigheid de
eigen deugd te bescherm en-
Het alles beheerschende karakter van
den arbeid en het werk door de „heeren
van Vincentius" gedaan, is vooral het per
soonlijk contact d& zij moeten leggen en
bewaren met de menschen, met de gezin
nen, die zij willen helpen en weer op weg
brengen.
De armenzorg loopt hier en daar gevaar
te „ver-amblenariseeren", hetgeen niet nooi
meer is. Men laat de armen soms nog aan
een loketje komen. Een briefje, een bon
netje. Op een bepaald uur wordt er zit
ting gehoudèn en kunnen de menschen,
die met him armoede al genoeg te dragen
hebben, de last, en de misère er nog eens
bij nemen om naar een armmeester te gaan,
die alleen op een bepaald zittingsuur aan
wezig is!
Als dan de vergadering heeft goedge
keurd, dat dit of dat gezin in zijn armoe
de zal worden geholpen, dangebeurt het
zelfs wel eens, dat een dochter of een
dochtertje van een der armmeesters even
„de centen van het armbestuur" komt bren
gen!
Ambtenarij in de liefdadigheid zou oor-
za^c kunnen worden dat, waar zij de zegen
en de dankbaarheid moest oproepen in het
hart van hen die geholpen worden, de op
standigheid en de haat worden gekweekt
„tegen dat rijke rotvolk, dat je een bon
netje met een gulden stuurt, en niet eens
bij je komt kijken".
Gelukkig zijn er velen die in de armen
zorg hun taak tactisch en met waarachtig
begrip voor armen en armoe vervullen.
Maar
Nu is het juist het groote onderscheid
bij het werk van Ozanam, dat daar op het
persoonlijk contact zooveel nadruk wordt
gelegd en dat alle hulp en steun feitelijk
gebaseerd moet zijn op persoonlijk bezoek.
Niet de armoe moet op het matje ko
men en zijn misère meebrengen, maar de
„Heeren" moeten zelf gaan kijken en pra
ten.'
Het handboek der Vincentianen zegt het
voor onze nuchtere ooren wel wat eigen
aardig, maar het geeft het wezen weer,
tatieve instellingen zich aan die paar re
gels hielden en deze in practijk brachten,
zouden vele misstanden in de armenzorg
vanzelf verdwijnen, omdat men dan zou
aanvoelen hoe pijnlijk, hoe hard en hoe on
gevoelig men dikwijls in zijn armenzorg
is!
..Zij gaat daarom" zoo zegt het
handboek, „tot den arme, niet alleen met
eenige aalmoezen, maar zij komt daar
vooral met een ziel, die levendig getrof
fen is, en waaruit, met de genade van Je
zus Christus, zonder moeite eenige van
die troostende woorden voortkomen, die
ook, en wel de voornaamste, weldaden
zijn; zij vestigt bi; den armede overtui
ging, dat men meer doet dan hem bekla
gen, dan hem helpen, dat men hem be
mint. Zij bepaalt er zich niet toe, om ter-
loops zijn woning binnen te treden; neen,
zij zet er zich neder, zij neemt bezit van
zijn eenige stoel, en daar aanhoort zij
het verhaal der rampen van dien onge
lukkige: zij dringt hem zich te ontlasten
van zekere geheimen, die hem drukken,
zij mengt hare tranen met de zijne, en
door kracht van geduld, van hartelijke
betrekkingen en verloop van den tijd,
doet zij in dat verdori gemoed wederkee-
rige vriendschap ontluiken in ruil voor
die, welke men hem betoond heeft."
H,et klinkt in veramerikaniseerde ooren
iet of wat onwerkelijk, deze zinnen, niet
waar?
Maar.is onze manier van handelen bij
armoe en leed niet dikwijls losgeraakt van
alle bovennatuurlijke werkelijkheid, zoo
dat wij een spreken en handelen vanuit de
bovennatuurlijke werkelijkheid als-iets on.
werkelijks beschouwen?
Zeker, de leden van de Sint Vincentius
verèeniging zullen de eersten zijn om te er
kennen, dat ook zij de kans beloopen, de
zorg voor den arme te zakelijk en te nuch
ter te zien, maar een feit is, dat de werk
wijze van Sint Vincentius en de regels
der „conferenties" een rem zijn op de hel
ling naar beneden en een gids, een stuw
kracht naar boven.
Vandaar, dat men ook veel meer klach
ten hoort tegenover armbesturen, dan te
genover Vincentius. Niet omdat de eerste
minder geeft, maar om de manier, waar
op wordt gegeven of niet gegeven en de
wijze, waarop met de menschen wordt ge
sproken of omgegaan.
De Vincentiusverèeniging bestaat thans
honderd jaar.
Zij ziet terug en ontdekt posten aan cre
dit. en debetzijde, maar de balans geeft een
gunstig beeld voor de boekhouding Gods,
omdat zij er telkens weer in geslaagd is en
opnieuw slaagt, om de bovennatuurlijke
waarden te realiseeren en in haar bereke
ning op te nemen.
Wij hopen van harte, dat het bovenna
tuurlijk besef de „Heeren van Vincentius"
er toe zal brengen het- juiste woord steeds
te vinden en het geschikte contact te leg
gen, waardoor zij de arme en noodlijden
de zijn eigenwaarde laat behouden of hem
die teruggeeft, zoodat die arme zich niet
vernederd, maar versterkt en opgebeurd
weet. Dit laatste is voor de meeste men
schen de grootste liefdedaad. H. S.
Pater A. J. A. M. Duynstee 12% jaar priester
De weleerw. pater A. J. A. M. Duynstee,
O.F.M. (pater Salvinus) is 11 Sept. 12
jaar priester, welk jubileum Zondag 15
September z-'l 'orden gevierd
Wij hebben het den
'ubilaris niet gevraagd
laar wij zijn er zeker
an, d t hij zijn feest
raag in de courant
ermeld ziet! Niet om-
lat deze Minderbroe-
ler naar eenig eerbe-
'oon zou streven; wie
em kent weet wel
beter. Maar: omdat
'an door en met hem
et St. Franciscus Lief
dewerk te Leiden on
der aandacht zal
worden gebracht en
die aandacht zich misschien wel eens bij
deze gelegenheid in een tastbaren vorm
zou willen uiten.
Pater Duynstee is de aalmoezenier van
het St. Franciscus Liefdewerk te Leiden.
En dat werk heeft heel zijn persoon en
heel zijn priesterlijke zorg; het l'igt ook in
de lijn van zijn priesterlijk werken van
den aanvang af. Reeds kort na zijn pries
terwijding ging hij zich wijden aan de
jeugd zij 't dan ook een andere jeugd
als leeraar aan het Missie-college te Sit-
tard; later benoemd tot kapelaan te Gouda
werd hij tevens assistent van den hoofd
aalmoezenier der Kathol!_-ke verkenners-
beweging. Toen is hij aalmoezenier gewor
den in het Nederlandsche leger. Bij het
uitbreken van den oorlog moest hij die
taak neerleggen en was hij eenigen tijd
werkzaam in het Kolpingshuis te Den
Haag. En daarna kapelaan te Leiden ge
worden in Sept. 1942, werd pater Duynstee
ook directeur van het St. Franciscus Lief
dewerk en sedert Oct. 1945 is hij uitslui
tend belast met de zorg voor deze instel
ling, die is een noodzakelijk apostolisch
werk in onze stad. Noodzakelijk en vrucht
baar. Niet minder dan 240 jongens -staan
onder de zorg van dit Liefdewerk. Reeds
tijdens den oorlog is het St. Franciscus
Liefdewerk geleid in de richting van de
illegale Verkennerij. Terloops zij even
vermeld, dat pater Duynstee in Dec. 1944
met een groep bij een razzia opgepikte
jongens is meegereisd naar Duitschland,
waar hij tot 't eind van den oorlog met hen
is gebleven. Wij vermelden dit terloops: het
zegt ons op zichzelf al zooveel over de in
tensiteit van zijn toewijding, over zijn
priesterschap te midden van zijn jongens.
Dat aantal van 240 moet veel en véél
grooter worden. Er zijn nog honderden
'jongens, die staan te wachten en.... wier
toekomst kan worden bepaald en beslist
door het al dan niet lid-zijn van dit Lief
dewerk Die ontzaglijke verantwoordelijk
heid zijn den aalmoezenier en zijn mede
helpers zich sterk bewust. Zij doen alles
wat zij kunnen, maar het ontbreekt hun
nog steeds aan leiders en leidsters en aan
financieele middelen om hun plannen vol
ledig ten uitvoer te brengen hun prach
tige 'plannen inzake gezinszorg, sociale
zorg, medische zorg.
Dit Don-Bosco-werk moet in Leiden
worden gesteund en gedragen door ons
allen!
Wij hebben hierop bij deze gelegenheid
eens even willen wijzen en besluiten met
mede te deelen, dat pater Duynstee Zondag
15 Sept. van 121 uur in het gebouw van
het St. Franciscus Liefdewerk, Nieuwe
Rijn 52, gelegenheid geeft, voor gelukwen-
schen.
voor Zondag 8 September.
HILVERSUM I (301 M.): 8.tö K.R.O.
9.45 N.C.R.V., 12.15 K.R.O., 17.00 N.C.R.V.,
19.45 K.R.O. 8.00 Nieuws. 8.15 Hoogmis.
10.00 Prot. kerkdienst. 12.15 Boekbespr.
12.30 Lunchconcert. (13.00 Nieuws). 13.40
Apologie. 14.00 Orkest. (14.45 Caus.). 15,55
Gram.pl. 16.15 Caus. 16.30 Ziekenlof. 17.00
Prot. kerkdienst. 18.30 Voor de Ned. strijd-,,
krachten. 19.00 Gram.pl. 19.15 Bijbel. 19.30
Nieuws en actual. 20.00 Reportage. 20.15
Hoorspel. 21.15 Gram.pl. 22.00 Nieuws.
22.20 Avondgebed. 22.35 Melodians. (22.45
Caus.). 23.15 Gram.pl.
HILVERSUM II (415 M.): 8.00 V.A.R.A.,
12.00 A.V.R.O., 17.00 V.A.R.A., 18.30 V.P.
R.O., 20.00 A.V.R.O. 8.00 Nieuws. 815 Gram.
9.00 Tuinpr, 9.20 Orgel. 10.40 C. Huygens.
11.00 Triangel. 12.00 Gram. 12.40 Koor. 13.00
Nieuws. 13.15 Musette. 13.50 N.S. 14.00
Gram, 14.05 Boekbespr. 14.30 Muziek. 15.15
Filmpraatje. 15.30 Muziek. 16,15 Gram.
16.35 Sport. 17.00 Zang. 17.30 Oome Keesje.
18.00 Nieuws en sport. 18.30 Caus. 19.00
Prot. dienst. 20.15 Orkest. 21.00 Hersen-
gymn. 21.30 Vaudeville. 22.10 Hoorspel,
voor Maandag 9 September.
HILVERSUM I (301 M.): 7.30 B.B.C.-
koor. 7.45 Een woord voor den dag. 8.15
Zang en orkest. 9.30 Beethoven. 9.50 Tos-
canini speelt. 10.20 Hélène Cals zingt. 10.30
Morgendienst. 11.00 Altviool. 11.15 Boek
bespreking. 12.00 Stichtsch salonork. 12.20
Piano en orgel. 13.15 Continental Quintet.
14.00 Causerie voor de vroUw. 14.20 Zang.
15.15 Concert. 16.00 Bijbellezing. 16,45
Brahms. 17.00 Meisjeskoor. 17.30 Cinderel
la 19.15 Gr.pl. 20.08 Utr. Sted. ork. 20 50
Lezing. 21.10 Schubert. 21.30 Wandeling
door Artis, 22.15 Het actueel geluid. 22.30
The Band of the R.A.F. 22.45 Avondover
denking. 23.00 Piano. '.30 Lichte orkest
muziek van Mozart.
HILVERSUM II (415 M.): 7.30 en 8.15
Gr.pl, 9.00 Mozart-progr. 10.00 Morgenwij
ding. 10.20 De regenboog. 11.00 Voordr.
11.35 Gr.pl. 12.00 Eddy Walis. 13.15 Novelty
Serenaders. 14.00 Fluit en piano. 14.30 Voor
de vrouw. 14.45 Orgelspel. 15.30 Voor de
kleuters. 16.30 Voor de jeugd, 17.30 En
semble. 18.15 Belg. gr.muziek. 19.30 Viool.
Onthulling gedenksteen in het
Gymnasium
IN MEMORIA AETERNAIn eeuwige
gedachtenis zal de herinnering zijn van
hen, wier namen in steen gegrift zijn op
de gedenkplaat ter eere van de oud-leer
lingen van het Leidsche Gymnasium, die
hun leven hebben gelaten in de donkere
jaren van de bezetting.
Gistermiddag is deze gedenksteen, welke
is aangebracht in de vestibule van het
Gymnasiumgebouw volgens ontwerp van
den heer Altorf, met eenige plechtigheid
onthuld.
Om twee uur kwamen daartoe in de aula
bijeen: de heeren wethouders Riedel, van
Schaik en Menken als vertegenwoordigers
van het Gemeentebestuur, prof. Cleve-
ringa en prof. Barge, curatoren van het
Leidsch Gymnasium, rector en docenten,
familieleden van de gevallenen, leerlingen
en oud-leerlingeh. De rector, dr. A. Schol-
te zette in sobere woorden het doel van
deze. bijeenkomst uiteen. Op de eerste
plaats om uitdrukking te geven aan aller
gevoelens van mede-leven met het leed
der nabestaanden, maar vooral ook om met
eenige plechtigheid den gedenksteen te
onthullen ter eere van die oud-leerlingen
van het Gymnasium, die deels door hun
werkzaamheden in de illegaliteit, deels ook
door een ongelukkig toeval het leven heb-
ben verloren in den bezettingstijd, waar
van zij de bevrijding niet meer hebben
mogen beleven. Wij kennen hen nog, al
dus de rector, en hun nagedachtenis zal
ook zonder gedenksteen in onze herinne
ring onuitwischbaar gegrift blijven. Maar
eens zal er een tijd komen, dat hun na
men vergeten zouden kunnen worden.
Daarom deze steen, die de namen bevat
van allen, wier heengaan bekend is, maar
die tevens bedoeld is als een hulde voor
den onbekenden oud-gvmnasiast, wiens
heengaan op het oogenblik nog niet be
kend is. Het heeft geen zin om van allen
de bijzonderheden van hun leven en ster
ven breedvoerig te vermelden. Slechts één
uitzondering wilde de rector maken en
wel voor dr. C. de Jong, die zijn levens
loop begon als leerling van dit gymnasium
en er later terugkeerde als docent en con
rector. een man, die in elke functie voor
treffelijk was.
Vervolgens las de rector van allen de
namen voor met korte vermelding van hun
dood. n.l. dr. C. de Jong, A. Bergmann, H.
Flu, H. Brinkgreve, I. Damsté, N. Ie Grand,
mr. M. W. Jaeger, mr. J. H. v. Klaveren,
mr. J. H. Pel, J. v. Eek, J. C. Kist, Ch. O.
v. d. PI A. C.. J. Reitsma, mr. J. Ver-
wer, dr. A. de Sitter. J. W. Schouten, E.
C. SmitsIdema en M. J. N. Reynvaan
Kessler.
Daarna schetste ir. A. Lagaay, een col
lega en vriend van dr. de Jong, diens per
soonlijkheid en groote capaciteiten in de
vele en verschillende functies, welke hij
bekleed heefti tijdens zijn leven. Dr. de
Jong was een geboren paedagoog met een
helderen geest en een groot organisatie
talent, eigenschappen welke hem van na
ture brachten tot leidende functies op ve
lerlei gebied. Hij was een beminnelijk
man, die zich onmiddellijk en fel verzette
tegen elk onrecht. Vandaar d^t het geens
zins verwonderlijk was. dat hij een der
leiders was van het leeraren-verzet. Hij
was een aristocraat van den geest, maar
staande midden in het volle leven. De be-
t'eekenis van ben man wordt vooral ge
kenmerkt door de mate. waarin hij zijn
gaven weet door te geven aan anderen.
En dat wist dr. de Jong. Met hem is één
der meest vooraanstaande figuren uit de
geschiedenis van het Leidsche Gymnasium
heengegaan.
Na het zingen van het le en 6e couplet
van het Wilhelmus, begaf men zich naar
de vestibule, waar de gedenksteen werd
bezichtigd.
INDRUKKEN UIT BOHEMEN EN MORAVIË
A rbeidsdiensplicht en
massa-opvoeding
De Roomsch-Koningen, vaak
keizer van Duitschland. en ko
ning van Bohemen, en nog
meer aanhang van dien, lieten
buitenlanders in Bohemen toe.
De Tsjechen waren landbou
wend en besteedden te weinig
zorg aan handel en industrie,
ambacht en kleine nering. De
koning gaf aan de immigré's
allerlei rechten, bijv. vrijdom
van belasting, eigendom van
grond, huizen, enz. Vooral de
Duitschers vestigden zich in
Praag en drongen steeds meer
door langs de noordelijke gebie-
dem Namen als Karisbad, Ga-
blonz enz. spreken voor zichzelf
De Duitschers vestigden daar
allerlei industrieën als van glas
bierbrouwerij, machines, enz.
Door hun oude voorrechten en
het innemen van de voornaam
ste positie in het land der Tsje
chen ontstond hier het probleem
bekend als dat der Sudeten-
Duitschers. Bij het verdrag van
München in 1938 werden deze
Duitschers met hun land terug
gebracht onder „das Reich". In
1939 pakte Hitier het geheele
ryk maar in, vormde een Pro
tectoraat Bohemèn en Moravië v
en een onafhankelijke republiek
Slowakije. (Dit laatste is ook
een probleem van de eerste
orde!) Maar na de bevrijding
v erd de Republiek hersteld. De
Tsjechen meenen dat het nu ge-
roeg is met de infiltratie en su
prematie der Duitschers. Al het
vroegere land (dus ook Silezië
of Sudentengebied) is weer tot
Tsjecho-Slowakije teruggekeerd
maaralle Duitschers moe
ten vertrekken. De Tsjechen
voelen zelf zeer goed aan, dat
het voor de betrokkenen niet
aangenaam is. En de gevolgen?
Tsjechië (Bohemen en Mo
ravië) en Slowakije zijn groo-
tcndeels afhankelijk van elkaar.
Uit Tsjechië moeten nu 3 mil-
üoen van de 10 millioen ver
trekken. Wat wil dat zeggen?
Waar vroeger al arbeidskrach
ten te kort waren, en de regee
ring in haar program heeft ge
zet dat in 2 jaren tijd de wel
stand moet worden opgevoerd
tot 110 van 1938. daar zit
men zelf met de handen in het
haar.
Nu moeten de arbeiders zoo
lang mogelijk werken. De tram
conducteurs van Praag zijn ver
vangen door meisjes. En de be
stuurders en deze meisjes kon
den dit jaar een week vacantie
krygen doordat de studenten
vanaf 17 jaar een maand op de
trams en treinen hun werk
overnamen. Verder zijn alle
leerlingen van middelbare en
andere scholen verplicht om 2
maanden op het land te wer
ken. Die verplichting staat on
der dwang en controle. Alle
vrouwen moeten werken. Ook
de moeders der gezinnen. En
hier, waar het welvaartspeil
met zoo hoog is als in Neder
land. zijn ze o zoo moe van de
zes jaren oorlogsbeslommerin
gen. Er is hier heelemaal geen
hulp in de huishouding moge
lijk. En stofzuiger, heetwater-
reservoir, en in de oudere stads
wijken zelfs waterleiding zijn
!nog lang geen gemeengoed. En
nu de fabriek in. De grootere
kinderen naar school en de
"kleintjes naar 'n bewaarschool
tje.
Dgar zullen nlet-godsdiensti-
ge, vaak zelfs communistische,
leidsters die kleintjes en masse
do opvoeding geven, die moe
der hun niet kan geven. En toch
denkt men, dat deze vrouwen
de barensweeën zullen aan
vaarden en afstand zullen doen
'der moedervreugden' Maar dat
loopt onherroepelijk mis!
Op de dorpen loopt alles vast.
De boerenarbeiders gaan naar
dè fabrieken en anderen nemen
een bedrijfje, hetzij ambacht
Duitschers.... eens inge
haald thans verdreven
of winkel, over der verdreven
Germanen. Ongeoogste velden
en ^zelfs geheel ontvolkte en
verlaten dorpjes spreken een
duidelijke taal.
Alle groote industrieën zijn
genationaliseerd. Dat wil zeg
gen, dat alle arbeiders nu
staatsbeambten zijn geworden.
Wie heeft er nog belang bij een
goed rendement? Als de loonen
maar worden betaald! De" man-
capaciteit in de mijnen is ge
daald tot 15 En -de loonen
zijn nog niet aangepast aan het
hoogere prijspeil. Er rijzen ge
schillen. De staat, bij wien men
zijn recht zou wilier zoeken, is
tevens de werkgever. De arbei
der is overgeleverd aan een
staatskapitalisme, waartegen
hij zich niet kan verdedigen.
En uit de ontevredenheid groeit
de communistische partij. Er
het einde van het liedje zal zijr
dat dit mooie land, dat zie'
heeft ontworsteld aan de Dui'
sche boeien, nu tot pauperisn
zal vervallen.
J. DE JONG.
Praha-Strahov, 24-8-46,
Wat lezers ons schrijven....
Wees op uw hoede.
Lisse, 28 Aug. 1946.
Het is onveilig in Amsterdam. Niet al
leen op de Haarlemmerweg, maar ook in
Amsterdam-West is het niet pluis. Toen
de heeren Zijlstra en zijn mede-rijder Hoo-
geveen, beiden uit Lisse, uit de richting
Zwolle reden met hun auto beladen met
vaten boter bestemd voor Lisse, en Am
sterdam-West binnen kwamen rijden, wer
den zij door een jeep zonder licht, waar 3
personen in gezeten waren, ingehaald. Tot
2 maal toe passeerde de jeep den met boter
beladen wagen. Een van de personen van
de jeep dacht ongemerkt door achter den
wagen te rijden op de met boter beladen
auto over te springen, en even zijn slag te
slaan, maar daar wij het. vermoeden kre
gen, dat er wel eens een achter op ge-
Klommen kon zijn, en door een voor voor-
bi; ganger gewaarschuwd, konden wij er
ger voorkomen. Deze persoonen waren ge
kleed in artilleriekleeding en voorzien van
koppelriem met revolver .Men zij dus ge
waarschuwd.
H. J. Hoogeveen.
i het Binnenhof te den Haag werden
n z.g. pilotenhelpers hooge Amerikaan-
che onderscheidingen uitgereikt. Joke
/olmer, die een groot aantal geallieerde
piloten uit handen van de Duitschers
heeft weten te houden, ontvangt de „Me
dal of Freedom" met den gouden palm,
uithanden van Col. M. S. Johnson.
