3)e CcicbcHc 0ouAa/tit
De havenstaking moet beëindigd!
Communistische terreur niet geduld!
De oude Kamers gaan heen
Naar zelfbestuur voor Britsch-Indië
VRIJDAG 17 MEI 1946
Bureaux: Papengracht 32, Leiden
Giro 103003.
Telefoon voor Advertenties en
Abonnementen 20826.
Redactie en Directie 20015.
Handelsdrukkerij 20935.
Abonnementsprijzen ƒ0.26 per
week, 1.10 p. mnd, 3.25 p.
kwartaal. Franco p. post 4.00,
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
36e JAARGANG No. 10785
Hoofdred.: Rector H. SONDAAL
en TH. WILMER.
Directie: G. G. VAN ELBURG.
Uitgave van N.V. „De Leidsche
CouranJ" en Stichting „De
Burcht
Advertenties 15 cent p. m.m. By
contract belangrijke korting.
Uitslag der verkiezing
De uitslagen van de verkiezing zullen
vanavond, - oorzoover, bekend, worden
gepubliceerd op borden aan het ge
bouw van „De Leidsche Courant" en
met luidsprekers vanuit onze bureaux
op de Papengracht.
Zaterdagmorgen zal „De Leidsche
Courant" aan alle abonné's een och
tendblad doen bezorgen.
V* Nu gaat het beginnen
f-VE VERKIEZINGSCAMPAGNE voor de
L/ Tweede Kamer is nu achter den rug.
Nu hebben de propagandaclubs rust
neen, nog niet.
Voor het eerst zijn er nu drie verkiezin
gen in één jaar, kort op elkaar. Wij krijgen
nu nog: verkiezing voor Provinciale Staten
en verkiezing voor de Gemeenteraden.
Van de activiteit der propaganclubs wordt
dus nog meer gevraagd.
Het werk van de propaganda, waarvoor
helaas vaak zoo weinig menschen beschik
baar zijn en dat vaak te weinig wordt ge
waardeerd, moet weer opnieuw worden
aangepakt
Intusschen, dank aan de propagandaclubs
voor het werk door hen gedaan voor de ver
kiezingen van de Tweede Kamer!
En nu gaat 't beginnen! Nu gaat over
eenigen tijd beginnen de politieke activiteit
van een door het volk gewilde regeering
en van de volksvertegenwoordiging.
Die politieke activiteit zal worden gedra
gen door de belangstelling, ook door de con-
troleerende critiek van het volk.
Ook controleerende critiek is gewenscht,
mits zij zakelijk en deskundig is, mits zij
berust op een ware kennis van feiten en
een helder inzicht in die feiten.
Hoe er geregeerd wordt zonder contro
leerende critiek, hebben wij nu ondervon
den mèt grobte en haast onherstelbare
schade.
In de critiek mag echter met name de pers
niet voor-oorlogsch zijn! Geen critiek, ont
sproten uit bekrompen en eng-hartig par
tijbelang; geen critiek. ingegeven door on
zakelijke en aprioristische antipathiën te
gen een partij of een persoon; geen critiek
om de critiek, maar alleen en uitsluitend,
omdat men eerlijk overtuigd is. door die
critiek te dienen het werkelijk belang van
land en volk.
Nu gaat beginnen de samenstelling van
een regeering en daarmee de activiteit van
regeering en volksvertegenwoordiging. Wij
bidden God, dat Hij aan dezen arbeid Zijn
zegen moge schenken, opdat voor ons volk
moge aanbreken een gelukkige toekomst
gelukkig, ondanks de onvermijdelijke
zware zorgen en lasten, die geen enkele re
geering men z\j er zich levendig van be
wust! van ons zal kunnen afwentelen.
VERBETERING BONNENLIJST.
Op bon T 28 worden niet 2 rantsoenen
tabak doch twee rantsoen tabaksartikelen
verstrekt
DE DISTRIBUTIE VAN SCHOENEN.
Hedenavond zal te 19.15 uur over Hil
versum I een vraaggesprek over de distri
butie van schoenen worden uitgezonden.
Arnold Meyer op 12 Juni
voor het Gerecht
Naar wij vernemen, zal Arnold Meyer
vermoedelijk op Woensdag 12 Juni a.s.
voor het Bijzonder Gerechtshof te Den
Bosch terecht staan.
Als zijn verdediger zal optreden mr.
J. J. A. v. d. Putt te Eindhoven.
Van de tenlastelegging zijn nog geen
gegevens beschikbaar.
De Min. President spreekt
/GISTERENAVOND heeft Min.-Pres. Prof. Ir. W. Schermerhorn verklaard, dat de re
geering zich in geen geval op het slechte pad Iaat dringen door de (Communisti
sche) E.V.C. De minister zag drie mogelijkheden. De eerste is dat aan het begin van
de volgende week de arbeiderswereld van de havens onzer groote koopsteden het
werk zal hervatten. De volgende stap is het gebruik van vrijwillige arbeiders van el
ders, waartoe maatregelen zijn getroffen en ten derde het gebruik van het leger.
Voor deze uiterste noodzaak zal de regeering niet uit den weg gaan, als het niet anders
kan.
Het spijt mij, die dit laatste woord,
waarmee ik mij als minister-president in
deze regeeringsperiode tot U moet richten,
gewijd is aan hetzelfde onderwerp', waar
mee ik in Juni van het vorige jaar moest
beginnen, n.1. de staking in de haven.
Thans echter is de grond van de moeilijk
heden een volstrekt andere. In wezen gaat
het nu niet om de vraag van loon- en ar
beidsvoorwaarden maar is het een strijd
geworden om de macht, of liever nog
wordt er ten koste van het Nederlandsche
volk uitgevochten, of wij in Nederland de
arbeidsvoorwaarden in de toekomst wil
len zien vastgesteld op grond van rechts
regels of dat deze, als in de donkerste
tijden van de arbeiderswereld uitsluitend
zullen moeten resulteeren uit een strijd
om de macht, die met alle wapens van het
geweld wordt gevoerd.
Het gaat niet om loon.
De Min,-President zette uiteen, dat de
zeevarenden voor de scheepvaart tijdens
den oorlog van enorme beteekenis zijn ge
weest en. dat zij een der belangrijkste
krachten vormden Er was een wettelijke
plicht om te varen en men stond bloot aan
duikbooten mijnen en vliegtuigaanvallen.
Behalve dat de zeelieden een verhoogd
loon ontvingen, kregen zij ook een geva
ren toeslag. Nu die gevaren zijn geweken
en de wettelijke vaarplicht is afgeschaft,
zal iedereen het redelijk vinden dat deze
gevarenpremies niet meer worden uitbe
taald.
De voorwaarden en de regeling die thans
zijn ingevoerd, zijn uitermate gunstig.
De minister gaf de volgende cijfers:
Het loon van een matroos vóór den oor
log bedroeg f 90.per maand, terwijl het
buiten den toeslag geleidelijk werd ver
hoogd tot 165.Thans is dit maandloon
gesteld op f 195,Bovendien wordt ge
durende drie maanden nog een toeslag
van ƒ50.per maand verleend en daarna
tot 1 September een toeslag van ƒ25.
per maand. Ook de overige arbeidsvoor
waarden zijn vergeleken met 1940, be
langrijk verbeterd.
Het is de E.V.C. te doen om
machtspositie.
Niettemin heeft de E.V.C. geadviseerd,
om op de nieuwe voorwaarden niet te
monsteren en heeft zij een staking gepro
clameerd. Daarbij ging het ook alweer
veel meer om de rol, die de E.V.C. bij het
totstandkomen van deze regeling had
moeten spelen, naar eigen meening, dan
om het resultaat der onderhandelingen
zelf. Ook hier staking niet in de eerste
plaats om de knikkers, maar veel meer om
het spel.
Het is uitermate betreurenswaardig, dat
niet alleen de arbeiders, maar het geheele
Nederlandsche volk van dezen strijd de
dupe worden.
Schepen zullen varen
Schepen zullen worden gelost
Nederland zal een
rechtsstaat zijn.'
Terreur.
Landgenooten, wij zijn dus nu zoover
gekomen in ons land, dat om der wille
van arbeidsvoorwaarden, die. zeker wat
het loon voor de zeelieden betreft, blijkens
een gesprek met mij voor de E.V.C. niet
onaanvaardbaar zijn, met het óog op het
prestige van een vakbond de zaak erbij
neergegooid wordt. Dat niet alleen in de
groep, waarom het gaat, maar ook door
andere groepen van arbeiders, wier ar-
beidsvodhwaarden op geen enkele manier
in het geding zijn en die daartoe met
groote waarschijnlijkheid zijn aangezet,
omdat de oproep van de E.V.C. aan de
zeelieden om te staken, te weinig resul
taat had, althans niet tot het gewenschte
succes leidde.
Thans wordt gedreigd deze staking ook
op andere bedrijven te doen overslaan. De
E.V.C. poogt thans de binnenvaart en den
groenten-export stil te leggen.
„Het is niet zonder tragiek, dat dit alles
gebeurt in de dagen waar de regeering
haar uiterste kracht inspant om alle trans
port, dat er maar eenigszins voor in aan
merking komt, over Nederlandsche havens
te leiden.
Een recente foto van
Koning Umberto II
van Italië en Konin
gin Marie José.
Een enkel voorbeeld:
Rotterdam was de importhaven voor
bananen voor geheel West-Europa. Het
heeft moeite gekost, een eerste regeling te
treffen, die een herstel hiervan in het
vooruitzicht stelt. A.s. Maandag zou de
eerste boot met bananen in Rotterdam
aankomen. Maar een ding is zeker: indien
de huidige toestand voortduurt in de ha
ven, gaat dit schip naar elders met de
groote waarschijnlijkheid, dat het dan cbk
voor de toekomst met dit belangrijke
transport voor Rotterdam zal zijn afgeloo-
pen. Ten koste van wien? Van die „vuige
kapitalisten"? Neen, arbeiders, die verhon
geren heusch evengoed niet en vinden el
ders eerder een bestaan dan gij, die aan
gewezen zijt op de werkgelegenheid in de
Rotterdamsche havens. Dit was slechts
een voorbeeld, maar zoo zijn erzonder
twijfel nog meer. Gij zijt bezig in het
eigen vleesch te snijden om derwille van
de Eenheidsvakcentrale (Communisten.
Red
De Min. wees er voorts op, dat de voed
selvoorziening in het gedrang komt, dat
het vetrantsoen moet verlaagd worden en
dat bovendien het geheele evacuatieplan
van 35.000 Nederlandsche vrouwen en kin
deren uit Indië in de war gestuurd wordt.
De nood van deze menschen wordt door
de schuld van de stakers noodeloos ver
lengd. Hier wordt de eene mensch tegen
de andere uitgespeeld. Landgenooten, niet
alleen tegenover de stakers, maar ook
tegenover de menschen overzee mag deze
hartekreet niet uitblijven.
Schandelijke methoden der
communisten.
Toen jl. Zaterdag de oude vakcentrale,
overtuigd van de onjuistheid van hetgeen
hier gebeurde op een groote vergadering
van 800 leden met vrijwel algemeene stern-
Vervolg pag. 2.
Eerste vergadering der nieuwe Kamerè 23 Juni
De TWEEDE KAMER zal worden ontbonden met ingang van Maandag 3 Juni.
De EERSTE KAMER zal worden ontbonden met ingang van Maandag 22 Juli.
De tegenwoordige zitting der Staten-Generaal zal in Vereenigde Vergadering
worden gesloten op Zaterdag 1 Juni te 3 uur 's middags namens H. M. de Koningin
door den Minister van Binnenlandsche Zaken. De eerste samenkomst van de bui
tengewone zitting van de (oude) Eerste Kamer en de nieuwe Tweede Kamer zal
plaats hebben in Vereenigde Vergadering op Dinsdag 4 Juni De verkiezing van
leden der Eerste Kamer zal plaats hebben op Vrijdag 12 Juli de candidaatstelling
op Vrijdag 21 Juni De sluiting van de buitengewone zitting van de (oude) Eerste
en de nieuwe Tweede Kamer zal op 20 Juli geschieden door den Minister van Bin
nenlandsche Zaken des middags te 3 uur.
De nieuwe zitting van de beide nieuwgekozen Kamers zal in Vereenigde Verga
dering worden geopend op Dinsdag 23 Juli.
NIEUWE PLANNEN INGEDIEND
Gistermiddag heeft AttJee bij het Engel-
sche Lagerhuis een nieuw plan voor Indië
ingediend, dat in een officieel Witboek
wordt gepubliceerd en zes belangrijke
voorstellen omvat, welke door de thans in
Indië vertoevende Britsche kabinetsmis
sie aan de voornaamste Indische partijen
zullen worden voorgelegd. De punten zijn:
1) Het vormen van een zg. Unie van In
dië .zoowel omvattende Indië (het deel,
dat rechtstreeks onder Britsch bestuur
stond) als de Vorstenstaten. De Unie heeft
het beheer over buitenlandsche zaken, de
fensie en verkeer, en bezit de bevoegdheid
om de financiën die hiervoor noodig zijn
te verschaffen.
2) De Unie zal een wetgevende en een
uitvoerende macht hebben, samengesteld
uit vertegenwoordigers van Indië en de
Vorstenstaten.-
3) Alle zaken, niet vallende onder de
bevoegdheid van de Unie, en alle restee-
rende bevoegdheden, zullen door de pro
vincies worden behartigd.
4) De Vorstenstaten blijven alle zaken
behartigen en zullen alle bevoegdheden be
houden, die niet door de Unie worden waar
genomen.
5) De provincies zijn vrij om groepee
ringen te vormen, waardoor elke provin
cie zijn eigen regeering en zijn eigen wet
gevend lichaam krijgt.
6) De regeling, die tusschen de Unie en
de groepeeringen wordt getroffen, moet
een voorziening inhouden, waarbij elke pro
vincie bij meerderheid van stemmen van
haar wetgevend lichaam een herziening
der bepalingen van de constitutie kan ver
zoeken, na een beginperiode van 10 jaar en
met tusschenpoozen van 10 jaar daarna.
De kabinetsmissie verklaart, dat het niet
de bedoeling is om de details van de con
stitutie aan te geven, maar om de ma
chine in beweging te zetten, waardoor de
constitutie door Indiërs voor Indiërs kan
worden opgesteld. De onderkoning zal ter
stond de provinciale wetgevende lichamen
verzoeken vertegenwoordigers te kiezen,
en de vorstenstaten om een onderhande
lingscommissie in te stellen. Zoolang het
ontwerpen der constitutie duurt, moet het
bestuur van Indië worden voortgezet door
een voorloopige regeering welke den steun
van alle groote politieke partijen heeft.
De onderkoning heeft reeds desbetref
fende onderhandelingeh geopend, en hoopt
spoedig een voorloopige regeering te vor
men, waarin alle portefeuilles, ook die van
oorlog, door Indische leiders zullen wor
den beheerd, die het volle vertrouwen van
het volk hebben.
Conferentie ran Parijs
verdaagd
De conferentie van de ministers van bui
tenlandsche zaken van de Big Four te Pa
rijs is Donderdagavond verdaagd tot 15
Juni, na een bijna onafgebroken zitting van
drie weken.
De laatste twee vergaderingen in het
Luxembourg waren gewijd aan een voor
loopige discussie van de toekomst van
Duitschland en aan het parafeeren van het
herziene wapenstilstandsverdrag met Italië.
De Britsche, Russische en Aimerikaansche
plaatsvervangers der ministers blijven te
Parijs met hiun deskundigen voor het uit
werken der rapporben, die den ministers
Beter laat dan nooit
PINDELIJK HEEFT DE REGEERING dan
gesproken en een houding aangenomen,
die zij al drie maanden eerder aan het Ne
derlandsche volk had moeten toonen.
Min.-Pres. Schermerhorn heeft gisteren
avond, aan den vóór-avond van de verkie
zingen, de machinaties onthuld van de com.
munistische Eenheidsvakcentrale.
Hij heeft drie mogelijkheden geopperd.
Ten eerste: het onmiddellijk hervatten van
het werk, ten tweede: vrijwilligers vóór, en
ten derde: het leger zal Nederland tege^ ty-
rannie beschermen.
Wij zijn door de commistische E.V.C. weer
teruggebracht naar die ellendige tijd van
jaren en jaren geleden dat de strijd werd
uitgevochten ten koste van de arbeiders. De
cijfers van de loonen en de toelagen zal
menige burger hebben doen verzuchten:
Ik wou dat ik het had. Zoodat hieruit wel
duidelijk blijkt, dat het inderdaad niet ging
on# verbetering van arbeidsvoorwaarden,
maar dat de strijd door de communisten en
kel en alleen gevoerd wordt om de macht
en met deze macht alles naar hun hand te
zetten.
Zij hebben al maandenlang bewezen dat
zjj daar de belangen van de havensteden
Rotterdam en Amsterdam aan opofferen,
maar daardoor ook tallooze arbeiders van
arbeid en brood berooven. Reeds maanden
lang brengen de communisten door hun
E.V.C. de voedselpositie van het geheele
Nederlandsche volk in gevaar en het schun
nige van dit optreden wordt nog geaccen
tueerd doordat van den anderen kant de
communisten langs alle wegen klagen dat
er niet genoeg te eten is en dat er niet ge
noeg goederen voor den arbeider te krijgen
zjjn.
Wij hebben in „De Burcht" zoowel in
hoofdartikelen als in naschriften, maanden
lang op het groote gevaar van de E.V.C.
gewezen en herhaaldelijk gevraagd: wan
neer zal de regeering ingrijpen?
Het is dan eindelijk gebeurd en beter
laat dan nooit
Dat het echter op den vooravond van de
verkiezingen geschiedde, kunnen wij niet
waardeuren.
In ieder geval, de lucht is gezuiverd en
de Nederlandsche arbeider weet nu aan wie
hij straks misschien in de havens de werke
loosheid heeft te danken. En de vrouwen
en moeders zullen met den vinger hén aan
wijzen die de schuld zijn dat het voedsel
niet binnenkomt en dat goederen onze ha
vens voorbijgaan.
Er is maar éin leuze: Weg met de com
munisten en een forsche aaneensluiting te
gen hun terreur.
zullen worden voorgelegd bij hun verga
dering van 15 Juni.
Het is Donderdag weer zeer duidelijk ge
bleken, hoe breed de kloof is, die de dele
gaties scheidt ten aanzien van het Duit-
sohe probleem.
Ten aanzien van de Italiaanschó koloniën
schijnen de standpunten van de ministers
niet zoo zeer uiteen te loopen. Een oogen-
blik leek een compromis zelfs in zicht, toen
namelijk zoowel Molotof als Bevin het
eens werden over een Italiaansche beheer -
schap namens de Vereenigde JTaties. Doch
toen het duidelijk werd, dat nierop geen
compromis over andere punten zou volgen,
trokken de beide staatslieden zich op hun
uitgangspunten terug.
BRITSCHE ONTRUIMING VAN
EGYPTE BEGONNEN.
De Egyptische premier Ismail Sidky
Pasja heeft verklaard, van de Britsche
verdragscommissie bericht te hebben ont
vangen, dat met de evacuatie van Cairo
en Alexandrië beg#inen is.
OP KORTE GOLF
BINNENLAND.
H. M. de Koningin heeft zich bereid
verklaard, om een delegatie van de Suri-
naamsche Staten te ontvangen.
Mrs. en Miss Churchill bezochten Don
derdagmiddag in gezelschap van lady Bland,
de échtgenoote van den Engelschen ambas
sadeur de tentoonstelling „Herwonnen
Kunstbezit" in 't Mauritshuis te Den Haag.
Op 't gem. distributiekantoor te Eind
hoven zijn fouten ontdekt. Directeur en
adj.-directeur zyn gearresteerd.
Voor de gezellen in het bakkersbedrijf
is vastgesteld een vacantie van 12 dagen
per jaar.
De coloradokever is op verscheidene
plaatsen in ons land waargenomen.
De volgende week wordt in Rotterdam
een schip met bananen verwacht. De E.V.C.
is zoo goedgunstig, toestemming te verlee-
nen tot lossing onder bepaalde voorwaar
den! Dat praat nog over democratie
Van regeeringswege is ingesteld een
wervingsbqreau voor rijks- en gemeente
politie.
Volgens een nieuw prijsvoorschrift
mogen de ziekenhuizen en sanatoria tarie
ven verhoogen met 0.50 per dag; voor zie
ken voor eigen rekening met 15
Volgens de verkeersongevallenstati
stiek. bedroeg het aantal ernstige ongeval-
I len op den weg in de maand Maart 378
(Maart 1938: 360) met 62 (42) dooden en
349 (331) zwaar gewonden.
In het eerste kwartaal 1946 hadden totaal
1130 ernstige verkeers-ongevallen plaats
(1938: 1016) met 192 (133) dooden en 1111
(924) zwaar gewonden.
BUITENLAND.
De Turksche regeering heeft aan de
nationale vergadering een wetsontwerp
voorgelegd tot wyziging van de kieswet,
waarbij het directe algemeene kiesrecht
wordt ingevoerd. Voorts heeft de Turksche
regeering besloten de bestaande beperkin
gen in de vrijheid van het volk, zooals t.a.
v. de pers, de bevoegdheden der politiek
en het recht van vergaderen enz. af te
schaffen.
De Britsche ambassadeur te Madrid,
heeft instructies ontvangen nauwlettend
acht te slaan op alle politieke processen in
Spanje en hierover rapport uit te bren
gen.
Te Zaltbommel is
een aanvang ge
maakt met het lich
ten van de Noorde
lijke overspanning
der spoorbrug. Het
200 ton wegende stuk
dat weer gebruikt
zal worden bij den
bouw der nieuwe
spoorbrug, maar dan
aan den Zuidelijken
oever, wordt ge
licht.
In de Duitsche pers in de Amerikaan-
sche bezettingszone komt een bericht voor,
dat de arbeiders van een textielspinnerij te
Kulmbach in de eerste balen ruwe katoen
uit Amerika kleine pakjes te voorschijn
haalden met koekjes, drups en stangen
kauwgom.
Z. H. de Paus heeft te Praag in de
plaats van een nuntius een internuntius als
vertegenwoordiger van de H. Stoel be
noemd, omdat de Tsjechische regeering af
geweken is van de gewoonte om den ge
zant van het Vaticaan als deken van het
corps diplomatique te erkennen.
Te NewYork is de mogelijkheid be
sproken een wereldscheepvaartorganisatie
in het leven te roepen.
De echtgenoote van Leon Degrelle,
den leider der Belgische Rexisten. werd tot
10 jaar hechtenis en een boete van 2 mil-
lioen francs veroordeeld wegens het steu
nen van de propaganda van haar echtge
noot.
De Britsche regeering heeft een cam
pagne voor vrijwillige dienstneming in het
leger ingezet.
Vier personen werden gedood en een
aantal gewond bij een botsing van twee
personentreinen, welke in den nacht van
Woensdag op Donderdag nabij Chambly,
ten Noorden van Parijs, is voorgevallen.
De Milaneesche politie heeft in ver
band met den diefstal van het lijk van
Mussolini een meisje gearresteerd. Haar
mededeelingen zouden hebben geleid tot
de identificatie der leiders van den dief
stal.
De Sowjet-Russische autoriteiten heb
ben den commandant der nationalistische
strijdkrachten in Mandsjoerije officieel er
van in kennis gesteld, dat de ontruiming
van Mandsjoerye beëindigd is.
Hooge officieren van het Britsche mi
litaire bestuur hebben verklaard, dat 9
millioen menschen in de Britsche zone van
Duitschland binnen 6 maanden van honger
zullen omkomen, indien de schepen met
graan niet vóór het einde van deze maand
zouden arriveeren.
De Duitsche raad, het besturend
lichaam in de Amerikaansche zone van
Duitschland, heeft aangekondigd, dat de
voedselrantsoenen voor de Duitschers in
deze zone met ingang van 27 Mei aa. zul
len worden teruggebracht tot 1.180 calo
rieën, tegen 1.275 calorieën op heden. Het
brood wordt ruim 130 gr. per dag.
President Truman heeft Donderdag
avond verklaard, dat hjj contact heeft ge
had met Stalin over voedselproblemen.
Een militaire missie, die opdracht heeft
een onderzoek in te stellen naar de ont
ruiming van Tebris door de Sowjettroepen,
zou uit Teheran vertrokken zijn.
WEERSVERWACHTING
tot Zaterdagavond.
Na een betrekkelijk heldere nacht over
dag opnieuw half of zwaar bewolkt. Plaat
selijke regenbuien met eenige kans op on
weer. Zwakke of matige wind tusschen
Zuid en Oost. Weinig verandering in tem
peratuur.