S)e CcicbehcSou/tci/nt De Indische kwestie in de Tweede Kamer Regeering nog niet aan het woord Frankrijk hecht aan haar vrijheid 'Mussert terechtgesteld Havenstaking te Amsterdam duurt voort DINSDAG 7 MEI 1946 Bureaux: Papengracht 32, Leiden Giro 103003. Telefoon voor Advertenties en Abonnementen 20826. Redactie en Directie 20015. Handelsdrukkerij 20935. Abonnementsprijzen ƒ0.26 per week, ƒ1.10 p. mnd, 3.25 p. kwartaal. Franco p. post 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 36e JAARGANG No. 10776 Hoofdred.: Rector H. SONDAAL en TH. WILMER. Directie: G. G. VAN ELBURG. Uitgave van N.V. „De Leidsche Courant" en Stichting .,De IJurcht". Advertenties 15 cent p. m.m. Bij contract belangrijke korting. Belangrijke programma-punten L Katholieke Volkspartij is niet veel pu bliciteit gegeven. De papierschaarschte is er niet onschuldig aan, maar ook het pro gram zelf niet, omdat het héél uitge breid is. Vandaag willen wij de aandacht vragen voor twee zeer belangrijke punten uit de economisch-sociale paragraaf: 7. „Gestreefd worde naar de spoedige ver wezenlijking van zelfstandige publiek rechtelijke lichamen voor het bedrijfs leven, die geèn Staatsorganen zijn, doch „binnen het kader van het algemeen re- „geeringsbeleid, onder toezicht der „Overheid het bedrijfsbelang beharti- „gen. Zij hebben derhalve een -sociale „en een economische taak. In deze „lichamen moeten de verschillende groepen van medewerkers in het pro ductieproces zijn vertegenwoordigd. „Aan de vertegenwoordigers der arbei ders dient niet alleen in sociale, maar „ook in economische aangelegenheden „medezeggenschap te worden toegekend „en deze medezeggenschap zal zoodanig „moeten worden geregeld, dat een har- „monische verzorging der onderschei dene lichamen worden gewaarborgd." 8. In de onderneming worde onderling „ocverleg en wederzijdsch begrip tus- „schen werkgever eri werknemer aan gekweekt. „Door herziening van het vennoot schapsrecht worde krachtig bevorderd, „dat naast de medezeggingschap der „kapitaalverschaffers medezeggenschap der werknemers wordt verkregen. t„Noch de medezeggenschap der kapi- „taalyerschafferh noch ook die der „werknemèrs mag echter oorzaak zijn, „dat de ondernemer in de goede uit oefening van zijn leidende functie „wordt belemmerd." In punt 7 spreekt de Katholieke Volks partij zich uit voor een spoedige spoe dige! verwezenlijking van zelfstandige publiekrechtelijke lichamen voor het be drijfsleven. Deze lichamen mogen echter niet zijn Staatsorganen, maar we! zullen zij staan onder toezicht van de Overheid. Dat de bedoelde publiekrechtelijke lichamen hun bindende bevoegdheden niet kunnen gebruiken zonder toezicht van de Over heid, is een redelijke eisch, omdat de Over heid de eerst geroepene en de eerst-verant- woordelijke is om het belang der gemeen schap te behartigen en het bedrijfsbelang ten slotte niet alleen niet mag zijn in strijd met het belang der gemeenschap, maar daarop positief moet zijn ingesteld en ge richt. In dit programima-punt lezen we ook, dat den arbeiders niet slechts in sociale maar ook in economische aangelegenheden medezeglgingsdhap moet worden toegekend. Door dezen eisch streeft de Katholieke Volksepartij rechtstreeks naar een vorm van bedrijfsorganisatie, welke beantwoordt aan het redelijk verlangen van dezen tijd: de volwaardige erkenning van de positie der arbeiders in het productie-proces. Punt 8 van het urgentie-program*" 'der Katholieke Volkspartij spreekt zich uit voor een medezeggingschap van de arbeiders óók in de ondernemingen. Toen 'n twintig jaar geleden onze sociale leiders, als Aen- genent en Aalberse aan wie ons vader land ontzaggelijk veel te danken heeft! pleitten voor medezeggingschap, van de ar beiders, bedoelden zdj uitdi-ukkelijk mede- zeggingschap in het landelijk bedrijf fin- zake arbeidsvoorwaarden in den ruimsten zin), maar niet in de afzonderlijke onder nemingen van het bedrijf. Mien kon tóen nog niet zoover gaan. Nü is ook daarvoor de tijd rijp! 'Hun, die misschien bij het lezen van dit programma-punt eenige bezorgdheid be kruipt, zij er met nadruk op gewezen, dat dit programima-punt nadrukkelijk vaststelt en zeer terecht! dat door de mede zeggingschap der arbeiders in 'de parti culiere ondernemingen de ondernemer niet mag worden belemmerd in de goede uit oefening van zijn leidende functie. Deze twee zeer belangrijke programma punten van de Katholieke Volkspartij zul len de instemming hebben van ieder, die zijn tijd begrijpt. WIJ STEMMEN OP VRIJDAG 17 MEI No. 1 VAN LIJST 2 PROF. ROMME. Op het bureau van „De Leidscbe Courant" ]iggen nieuwe lijsten ter in zage van personen die zich buiten de geallieerde gebieden op Java bevin den. Hr. Ms. flottieljeleider „Tromp" is na een af wezigheid van zeven ja ren in het vaderland te ruggekeerd. Bij de aan komst in IJmuiden wa ren talloozen ter be groeting aanwezig. De Haas P. VAN POLL DIENT MOTIE IN TI7IE VERWACHT HAD, dat het er gisteren in de Tweede Kamer heet naar toe zou gaan, dat de vonken ervan af zouden springen en dat de Kamer de regeering harde noten te kraken zou geven over haar Indisch beleid, is teleurgesteld uitgekomen. Wel was er veel critiek, doch voornamelijk op onderdeden, welke vooral geput werd uit het verslag van de commissie-v. Poll. Principieele critiek van de groote lijn leverde eigen lijk alleen de heer Schouten, terwijl de heer v. Poll een poging deed, de regeering in een bepaalde richting te sturen. Aan de orde waren zoo>veI de reeds gepubliceerde rcgeeringsverklaring inzake Ned.- Indië als het verslag van de parlementaire commissie (de commissie-v. Poll). Een nachtelijke zitting Na aanvankelijke schermutselingen over 'de vraag, of het niet beter ware geweest, als de regeering eerst met een memorie had geantwoord op het verslag van de com missie hetgeen alweer uitstel zou heb ben veroorzaakt opent de heer B a j e t- to (R.K.) de rij van sprekers. IJij is het eens met de regeering, dat zij den weg der onderhandelingen volgt, doch dan moet men een yvederpartij tegenover zich heb ben, die de overeenkomst kan nakomen. Kan de „regeering"-Sjahrir dat? Waarom onderhandelt de regeering uitsluitend met •Sjahrir? Vele Nederlanders en ook Indische Ne derlanders zijn van meening, dat dr. van Mook niet op den goeden weg is. Het be leid der Indische regeering heeft niet het vertrouwen der Nederlanders in Indië. De regeering dient er naar te streven, dat aan het al te persoonlijke regime een einde wordt gemaakt. Spr. kan de regeering op haar weg niet volgen. Dat kon de tweede spreker, de A.R. heer Schouten evenmin. In krachtige be woordingen betoogde hij, dat hij zich niet vereenigen kan met de constructie, volgens welke de republiek, welke van Japansche makelij is, erkend wordt. Zulk een erken ning houdt in de ontbinding van het ko ninkrijk. De regeering had moeten vasthouden aan het standpunt dat het onwaardig en on vruchtbaar is te onderhandelen met den president der zoogenaamde republiek. Waar d'at wel geschiedt, is haar optreden onwaardig en zelfs ongrondwettig. De A.R. zijn bereid, mede te werken aan een beleid, dat gericht is op bespoediging van het verleenen van zelfstandigheid met uiteindelijk doel volledige autonomie in in wendige aangelegenheden binnen het ko ninkrijk, doch de ingeslagen weg deugt niet. Zijn partijgenoot Meyerink, tevens lid van de commissie-v. Poll, ondersteunde dit betoog. De gedachte, dat het koninkrijk op deze manier gehandhaafd kan worden, is een afschuwelijk misverstand. Gesteund werd de regeering door den heer Goedhart (Partij v. d. Arbeid) die het verslag van de commissie-v. Poll niet objectief achtte, doch ook den liberaal Korthals ging het beleid van dit kabi net, dat vrijwel demissionair is, te ver. In de avondzitting betoogde de heer P a- l.a'r (Partij v. d. Arbeid) dat het rapport van de commissie-van Poll bij al zijn een zijdigheid dit goede had: dat het Neder- Voldoening in het Vaticaan De uitslag van het in Frankrijk gehouden volksreferendum heeft in Vaticaansche krin- _gen een diepen indruk gemaakt en men legt vooral den nadruk op den vooruitgang van het Katholieke element. Hpewel men zich, zooals gewoonlijk, met zekere reser uitdrukt, ziet men toch in de verwerp* van het ontwerp grondwet de gehechtheid der Franschen aan hun tra ditioneel^ "vrijheden. De kiezers hebben door hur» houding getoond, afkeerig te zijn van dwang' van welke partij dan ook en wenschten daarbij vast te houden aan de vrijheid van gezin, onderwijs en gods dienst.' De M.R.P. (Mouvement Republlcain Populaire), heeft den-i-slag gewonnen, zoo verklaarde zijn voorzitter, Maurice Schu mann, omdat hij dien heeft kunnen houden op het terrein van de idee en van de waar heid. Terwijl anderen poogden om den grondwettelijken tekst te doen vergeten of er zich slechts van bedienden om*persoon- lijke of partijhartstochten op te wekken, hebben wij het Fransche volk als een mon dig volk behandeld en wij hebben het doen zien in welken strijd de republiek ge wikkeld was. Het volk heeft ons evenmin als in 1940 teleurgesteld, toen wij het de vraag voorlegden in welken strijd het va derland zich bevond. Aan ons de taak aldus Schumann om ons het geschonken vertrouwen waardig te toonen, door het volk'vzoo spoedig mogelijk een grohdwet te geven, welke er geen zal zijn gedecre teerd door een mindérheid of door een meerderheid, maar die van de republiek, hetgeen wil zeggen van den staat iri dienst van het volk. lands wil duidelijk heeft gemaakt, dat het liit is met het oude Indië. Spr. wil de regeering op het hart druk ken op Sumatra niets te ondernemen zonder voorafgaand overleg met Sjahrir. Als de Nederlandsche strijdkrachten in botsing komen met de troepen van de republiek, hangt het koninkrijk aan een zijden draadje. De heer Tilanus (C.H.) noemt het rapport van de commissie ontstellend. Van een voorafgaande, blijkbaar gevestigde mee ning uit, heeft de Brisbane-regeering aan gestuurd op een bepaalde ontwikkeling van de situatie. Het zou nooit zoover gekomen zijn, als men in Brisbane meer rekening had gehouden met degenen, die in Indië waren achtergebleven. De heer v. Mook wil nu een wapenstilstand, doch een wapen stilstand sluit men slechts met een Souve- reinen, staat. Hierin ligt dus de erkenning van de republiek opgesloten. De heer Tjarda van Starkenborgh heeft, naar sprekers meening, een juister kijk ge had dan de regeering-Schermerhorn. Van Poll dient motie in. Het loopt reeds tegen middernacht als de heer v. Poll (R.K.), de voorzitter van de parlementaire commissie, het woord krijgt. Hij meent, uit de regeeringsverklaring te moeten concludeeren, dat de regeerings- politiek is vastgeloopen en dat alles gedaan moet worden, om de locomotief weer op het spoor te zetten. Daarop zal hij echter niet ingaan, omdat het onvruchtbaar is. Liever dan zich aan te gorden tot een strijd tegen de regeering, heeft. spr. gezocht naar een grondslag, welke gerustheid kan verschaffen. In deze Kamer zijn geen tegenstanders, doch alleen voorstanders van toekenning van autonomie van Indië. Openlijk dient te blijken, dat in dit opzicht eenheid in Ne derland bestaat. Het moet niet onmogelijk worden geacht aan een autonoom deel van Indië den naam republiek te geven, met behoud van de een heid met het Rijk. Spr. dient de volgende motie in: De Kamer, Op grond van dc heden en vroeger ge houden beraadslagingen van oordeel, dat aan het Nederlandsch-Indische gebiedsdeel als deelgenoot van het Koninkrijk een auto nome bestuursvorm behoort te worden toe gekend: overwegende, dat over den vorm en de mate van deze autonomie, zoowel voor het gansche ge biedsdeel als voor zijne onderdeelen, be sprekingen gaande zijn; dat bet noodzakelijk moet worden geacht deze besprekingen ook met vertegenwoor digers van de buitengewesten te voeren en dat intusschen voor die gewesten al dadelijk met kracht naar de vorming van autonome organen behoort te worden ge streefd; dat het derhalve gewenscht is de reeds ge- ruimen tijd in voorbereiding zijnde Rijks conferentie zoo snel mogelijk bijeen te roepen; dat bij de vormbepaling der hierbedoelde autonomie eenigerlei republikeinsche Namens den Min. van Justitie wordt medegedeeld, dat bet doodvonnis tegen Ir. A. A. Mussert. wiens gratieverzoek door H. M. de Koningin werd afge wezen. heden in den vroegen ochtend is voltrokken. (Jnilever-functionarissen staan terecht Geen zware straften opgelegd In een zitting, die den gchcelen dag in beslag nam, behandelde de economische politierechter te Rotterdam de zaak tegen zes functionarissen van dc Unilever Ver koop Centrale, die betrokken zijn geweest bij het groote bonnenschandaal. De ten lastelegging vermeldde o.a. het herhaalde lijk en geregeld onbevoegd in voorraad hebben en verhandelen van pakjes marga rine en spijsvet. Nadat enkele getuigen waren gehooid nam de Officier van Justitie het woord. Niet alleen onze binnenlandsehe belangen zijn ernstig geschaad door de handelingen van verdachten, doch ook, wat misschien nog erger is, onze goodwill in het buiten land, aldus mr. IJzerdoorn. Voorts zeide hij de feiten wanneer zij uitsluitend gedu rende de bezetting waren gepleegd, niet zoo sterk tc willen aanrekenen. Dat de ver. dachten echter na de bevrijding met hun misdadige practijken ten opzichte van het Nederlandsche volk zijn doorgegaan is hoogst ernstig Voor verdachte A. van der P. eischte hij een gevangenistsraf voor den duur van 1 jaar en vier maanden met af trek van den tijd in voorarrest doorge bracht. A. LW. F. W. D., J. A. C. K. K. hoor den 9 maanden tegen zich cischgn en H. F. ten H. en H. A. H resp. 4 en 6 maanden. Waar is de Republiek? handelingen is steeds de vraag gesteld, wie nu eigenlijk door de Indonesische on derhandelaars werden vertegen woord igd. Wie is die „Rpubliek Indonesia"? Wie heb ben er zich voor uitgesproken en hoever reikt het grondgebied, waarover zij de fei telijk rcgccringsmacht uitoefent, indien zij die uitoefent? Door de verklaring van minister Loge- tmann en het rapport der commissie van Poll weet men daaromtrent iets meer. Op Java heeft het gewest-Bantam zich tot een soort zelfstandige £>taat gevormd; het 'behoort niet tot de Republiek. Dit wat West-Java betreft. Hier is de invloed van de Republiek van den Jappenl*iecht Soc- karno geheel uitgeschakeld. In andere deelcn van Java is die invloed gering. In Centraal en Oost-Java treedt geen Euro peaan binnen Het grondgebied van de Republiek be slaat dus allerminst Java. Nu wat de bevolking betreft. De Chineezen, sterk in aantal en kwali tatief niet de gcringsten onder de broeders moeten de Republiek niet. De eigeqlijke inheemsche bevolking leeft onder een zware terreur en kan zich niet vrij uitspreken. Maaf, concludeert de ccrm- imis.sie-van Poll: Waar geen terreur wordt geduld, blijikt duidelijk, dat de nationalis ten,die een andere oplossing wenschen dan de voorstanders der Republiek, veel talrij ker zijn, dan voorheen kon blijken." Welke conclusie moet hieruit worden ge trokken? Indien men tot een accoord komt op basis van een „Javaansóhe Republiek", dan zal dit voor een aanzienlijk gedeelte een papieren accoord blijken tc zijn. Dan zal blijken, wat kenners van Indië steeds hebben voorspeld: zonder een sterk Neder landsch gezag wordt Indië aan den chaos prijsgegeven. Die ohaos kan alleen Neder land voorkomen. Na het accoord zal moeten worden be gonnen, met. datgene-waarmede men op 16 Augustus 1945 een aanvang had moeten maken (verwijt op de eerste plaats tot En geland gericht): de zuivering van Java van Japanners en van d egevolgen der Japan sche ophitsing Gevolg - massa-outslag Daar intusschen het aah dc stakende ar beiders te Amsterdam gestelde ultimatum, dat inhield ontslag bij niet-hervatten van het werk op Maandag 6 Mei door de sta- kenden in den wind is geslagen, hebben de samenwerkende havenbedrijven te Amster dam aan 700 havenarbeiders ontslag aan gezegd, waarmee dus een nieuw stadium in de moeilijkheden in de Amsterdamsche haven is ingeluid. Naar aanleiding van de gisteren door de vorm voor het inwendig bestel van het autonome gebiedsdeel of van een zijner onderdeelen, mits gezuiverd van Japan sche invloeden, niet bij voorbaat uitge sloten behoeft te worden geacht; dat evenwel bij de voortzetting der be sprekingen allereerst overeenstemming dient te worden verkregen over een sche ma tot snelle en stelselmatige invrijheid stelling van de thans nog in intemee- ringskampen vastgehouden Nederland sche onderdanen, en dat deze invrijheid stelling voltooid moet zijn vóór dat nieu we besprekingen over andere punten kunnen worden gevoerd; Besluit: De regeering met allen aandrang tc ver zoeken de in gang zijnde besprekingen voort te zetten, overeenkomstig dc in bovenstaan de overwegingen vervatte richtlijnen. En gaat over tot de orde van den dag. Spr. zegt, overwogen te hebben ook een alinea in'de motie op te nemen, waarin ver langd wordt, dat de Japansche troepen zou den worden weggevoerd. Aangezien dit zeer lang kan duren, heeft hij ervan afgezien, omdat het zoo kunnen gelijken op uitstel. De heer Joekes (Partij v. d. Arbeid) merkt naar aanleiding van deze motie op, dat het ongebruikelijk is een dergelijke methode te volgen. Om in de motie vast te leggen, dat de invrijheidstellen van in in- terneeringskampgn vastgehouden Neder landsche onderdanen Voltooid moet zijn, vóór dat nieuwe besprekingen over andere punten kunnen worden gevoerd, acht spr. niet juist. De minister van overzeesche gebiedsdee- len, de heer Logemann, die den gehee- len middag en avond de woorden van cri tiek over zich heen had moeten laten gaan, kwam zoo laat aan de beurt van antwoor den, dat hij verzocht zijn rede te mogen afbreken. Te half twee sluit de voorzitter de zit ting. E V.C. te Rotterdam gehouden stemming over het conflict in de Rotterdamsche ha ven, waarbij met 2119 van de 2507 stem men besloten is tot voortzetting van de staking der havenarbeiders, merkt de Voor zitter van de Scheepvaartvereeniging „Zuid", de heer van Wageningen, op, dat uit deze cijfers blijkt, dat het grootste gé- deelte der havenarbeiders niet aan de stemming heeft deelgenomen. Het totaal aantal havenarbeiders, losse en vaste te- samen bedraagt n.I. bijna 5.500. Maar de minderheid regeert en zorgt er voor, dat het groote werk der wederop bouw van Nederland nóg moeilijker ge maakt wordt en nóg stroeve#' gaat dan reeds het geval is. Intusschen weten we nu precies waar we aan toe zouden zijn als een communistische minderheid nóg meer vat op Nederland zou krijgen. Wat wil de Katholieke Volkspartij? Al dengenen, die daarvoor in de gelegenheid zijn, raden wij aan, Maandag 13 Mei a.s. het antwoord op deze vraag te hooren van prof. Romme in de groote Stadsgehoorzaal to Leiden. Jeugdige Londensche meisjes bewonderen de in bloei staan de tulpen, in Regents Park, een gift van de Nederlandsche be volking aan de Engelschen als teeken van dank voor haar bevrijding van het juk der Duitsche overheereching. Het hoofdnummer van de „Varsity" op het Amsterdam-Rijn kanaal was de wedstrijd „Oude Vier", welke door Triton werd gewonnen. Een overzicht tijdens de eindspurt. ANefo-Herschel P. Begrafenis Mgr. Frencken Zelden heeft Breda zoo'n grontcn be grafenisstoet gezienals toen Mgr. F Frencken, directeur van den E. K. en van de Katholieke Actie in het bisdom Breda, ten grave werd gedragen. Verschillende honderden afgevaardigden van standsorganisaties uit verschillende bisdommen vormden de stoet. Leden van deze organisaties hadden bovendien een eerewacht langs de straten betrokken van het E.K. Huis tot aan de kathedraal. Een afstand van ca. 300 meter. In de kathedraal, die tot in de uiterste hoeken was gevuld, heeft de Vicarisgeneraal van het bisdom Breda Mgr. Dr. W. Koenraadt de H. Mis van Requiem opgedragen, daarbij geassisteerd door directeur Jos van Camper en Rector E. Cammaert. Aan 8 zijaltaren werden IL Missen gelezen door familieleden cn mede werkers van den overledene. Dc Gregori- aanschc gezangen werden in samenzang uitgevoerd door alle Katechisten en een koor van priesters. De plechtigheid werd o.m. bijgewoond door Mgr. P. Hoprr\an«. Bisschop van Breda, zijn Coadjutor Mgr. Jos. Baeten, Min. Beel, het Tweede Kamer lid Dr. Chr. Mol4 en verschillende burge meesters. Na de plechtigheid trok de begrafenis stoet naar Oosterhout, waar het stoffelijk overschot van Mgr. Frenckgn in het fami liegraf werd bijgezet. Bisschopswijding Mgr. Kuypers Z.H. Exc. Mgr. St. J. M. Kuypers C.SS.R., de nieuwbenoemde Apostolisch Vicaris van Suriname zal op Tweeden Pinksterdag 10 Juni in dc Kathedraal St. Jan te Den Bpsoh door Mgr. W. P. A. M. Mutsaerts, bisschop van den Bosch, tot bisschop worden gewijd. WEERSVERWACHTING tot Woensdagavond. Wind lusschen noordoost en noordwest, aanvankelijk afnemend, daarna weer toe nemend. Ook de bewolking neemt toe met later plaatselijk eenige buien. Lagere tem pera turen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1946 | | pagina 1