Ste £eidóehe WOENSDAG 29 DECEMBER 194* 35STE JAARGANG N°- 10747 De algemeene Europeesche oorlogssituatie J Ureanx: Papengracht 32 - Giro 103003 [elefoon: Redactie 20015. Admin. 20935 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN C. M. van Hamersveld, Directeur, Th. Wilmer. Hoofdredacteur. Het tweede front EEN RISKANTE ONDERNEMING. Omtrent de algemeene Euro eesche oorlogssituatie schrijft eden de militaire eorrespon- ent van het D.N.B., Martin Üdlensleben: Terwijl men in Duitsche mui- lire kringen een houding van listige zekerheid bij duidelijke ereserveerdheid aantreft, zijn aarentegen destemeer de stem- ien in contrast uit het vijande- jke kamp, die zich bezig hou- en met den tegenwoordigen lestand en met de toekomstige afwikkeling op de oorlogster- •incn. Men toont zich daar al- ïans bezorgd en probeert deze szorgdheid te verbergen achter lagere succesberiohten. Dat be- reft zoowel den in het Oosten fgonnen winterslag als de westie der oprichting van een a eindelijk doeltreffend twee- e front, een kwestie, van wei- er actualiteit men aan Duit- :he zijde overtuigd is. De Duit- :he commandoposten zijn aller- regen bereid, om het groote 'jjdvertakte anti-invasie-appa- lat in werking te stellen, dat in de geheele Europeesche kust s de ontvangst der Engelschen i Amerikanen wacht. De inspectiereis van generaal- eldmaarschalk Rommel op de ientueele punten van actie en e jongste officieele publicatie ierover heeft voldoende aange- lond. dat men aan Duitsche zij- s gereed is, d.w.z. dat het Duit- he afweer- en tegenaanvalsap- iraai slechts nog behoeft te orden losgemaakt. De vijand in niet in gebreke blijven. Dat algemeen de opvatting van uitsci.e militairen, want dan iu hij weldra voor een toe and staan, dien hij nog moei- iker de baas zou kunnen wor- ;n ran thans, nu het winterof- nsief van de Sovjets is aange- ezeri op de noodige ontlasting, en z.g. synchroniseermg van iide ondernemingen is naar uitsche opvatting een noodza- iHjrt.eid voor den tegenstan- ir. Ongetwijfeld is zij ook het lang rij kste militaire resultaat in ae conferentie in Teheran iweest. En alles wat de vi.iand ierover zegt en inmiddels ge- lan heeft, duidt er immers op, it ae poging thans moet wor dt geriskeerd, onder afieiding sn de werkelijk te vormen kaartepunten der invasie. Zal zij werkelijk geriskeerd oraen? Daar van Duitsche zij- j alle maatregelen genomen in, interesseert de beantwoor- ng van deze vraag den Groot- utschen generalen staf slechts zooverre, als met het begin in een zoodanige vijandelijke tie, het tijdstip gekomen is oor die Duitsche krachtsont- ooiing, die men tot dusver op in achtergrond houdt. In dit irband is ook de Kerstrede van nseyeli van beiang, vooral it feit. dat de Engelschen, met iters kennis van de gevaren iter invasie, het opperbevel 'er den voorgenomen ,.gecom- tteeicLen aanval", dus over het tweede front, en daarmede uitsluitende verantwoorde- ikheia voor een mogelijke mis- kking. hebben overgelaten aan i Amerikanen, De benoeming •n generaal Eisenhower tot chef io c't invasie is derhalve even irhelrerend als het feit, dat ge- iraal Spaatz, alweer geen En- ilschman maar een Amerikaan, 1 zekeren zin aan het hoofd ge- P*ó is van de invasie-lucht- loot. Men wascht derhalve op de onaensche commandoposten jpphylactisdh de handen in on- iould. Beide Amerikanen zul- 'a dientengevolge ten slotte 'Men verantwoorden, waarvan «osevelt zeide, dat het groote eruezen voor de geallieerden u meebrengen. „Er bestaat geen ■makkelijke weg naar de over- mamg en het einde is nog niet z'öht Op dezen zin van Roo sevelt wordt in Duitsche mili taire kringen sterk de nadruk gelegd. Men gaat in die kringen zelfs zoo ver, dat men op grond der kennis van het Duitsche po tentieel en van de Duitsche of fensieve kracht, in vergelijking met de mogelijtkheden der En gelschen en Amerikanen en Sov jets, deze uitlating van den Amerikaanschen president gaat beschouwen als een optimisme, dat weldra uit den droom zal worden geholpen. De toestand in het Oosten heeft zich in ieder gevai niet zpo ontwikkeld, als in het plan lag van de tegenpartij. Het op treden van de winterreserves, die nu datgene moeten klaarspelen, wat aan de vroegere massale in spanningen en massale offers niet is gelukt, heeft niet het groote beginsucces opgeleverd. Er valt op het oogenbiik zelfs een lichte ontspanning in de ge vechtspositie waar te nemen. Evenwel rekent men aan Duit sche zijde op een verdere ver scherping van den stormloop der Sovjets op de Duitsche stellin gen en beschouwt men de tot dusver ondernomen winterge- veehtshandelingen slechts als een inleiding. Maar, hoe men het ook bekijkt, in het Oosten is de winteroorlog geen eenzijdig bols jewistische aangelegenheid. De faze van de worsteling om het initiatief is afgelost door de faze van de worsteling om het behoud van het initiatief. Oostelijk van Sjitomir pro beert Patoetin den Duitsohen maarschalk von Manstein van den flank uit schaakmat te zet ten. Het zal hem niet gelukken. De pogingen der Sovjets gaan hier niet alleen in de richting van het veldspoor Kiew-S.iif.n- mir, doch ook naar het Noord- Westen en Zuid-Oosten. Er zijn nieuwe bolsjewistische concen traties gevonden. Derhalve zul len hier nog zware en uiterst zware gevechten ontstaan. Aan Duitsche zijde is men er op voor bereid. Bij Witebsk ligt het tweede zwaartepunt van het Sovejt-of- fensief. Opmerkelijk is, dat m ^stelling tot het strijdbeeld in de beide vorige winters, ook hier Duitsche tegenaanvallen aan den gang zijn, hier, in een gebied, waarvan men moest aan nemen, dat het 't uitsluitend aanvalsdomein zou zijn van de bolsjewieken. Vooral echter loopt de Duitsche tegenactie ten Noorden van Kirowograd en ten Noord-Westen van Restjitza verder. Hetzelfde gelidt van het strijdgebied ten Noorden van Kriwoi-Rog. De Duitsche actie ten Westen van Restjisza schijnt overigens op het oogenbiik er meer op afgesteld te zijn, den terreinwinst van den laatsten tijd te versterken. De totale indruk van het Oos telijke front is, dat ondanks net kennelijke ontzien van de eigen strijdkrachten, de Duitschers ditmaal actief in den winter- strijd staan en dat de Sovjets weer een nieuwe periode van de aderlating ingaan, niet echter in de door hen gewenschte periode van den eindstrijd. Zij schijnt, wanneer men de Duitsche be wegingen aandachtig gadeslaat, geen territoriale aangelegen heid te zijn. doCh uitsluitend een kwestie van het ontstaan van het gunstigste oogenbiik, dus een kwestie van tijd, een kwes tie van het rijp worden van de algemeene situatie in den breed- sten zin des woords. Het is ten slotte een wereldoorlog. DE STRIJD TEGEN DE BENDEN OP DEN BALKAN. Een grootscheepsche actie te gen de Tito-benden, die meer dan 12 dagen heeft geduurd, is een dezer dagen, naar het D.N.B. verneemt, geëindigd. De in om singelende operaties door de Duitschers en hun bondgenooten aangevallen benden probeerden uit te wijken, doch sii werden OE WERELD-ORGANISATIE NA DEN OORLOG VERKLARINGEN VAN SMUTS. Naar Reuter uit Pretoria meldt, heeft generaal Smuts ter gelegen heid van de verleening der me daille voor de Woodrow Wilson- stichting aan de Ver. Staten een radiorede gehouden, waarin hij o.m. zeide, dat de bond der geal lieerde naties onder leiding der „groote vier", die gedurende den oorlog de vuurproef heeft door staan, de grondslag moet worden voor een internationale organi satie tot behoud van vrede en veiligheid na den oorlog. Den grooten mogendheden zal voor het behoud van den vrede ten minste gedurende de overgangs periode een bijzondere plaats worden aangewezen, tot de nieu we wereldorganisatie is opge bouwd. Zonder de macht, waar over de groote mogendheden be schikken. en zonder de eenheid in de leiding, welke zij dan zou den geven, zou het mogelijk zijn, dat na den oorlog dezelfde fou ten gemaakt werden na den vo- rigen oorlog en dat zich een ont wikkeling zou voordoen zooals die ook den laatsten vrede heeft bedorven. Op de perconferentie van Dins dag te Washington heeft presi dent Roosevelt op een vraag over de rede van Smuts geantwoord, dat hij deze rede nog niet gele zen had, doch dat het zeker scheen te zijn, dat de herbouw der wereld zou geschieden „rond om de vaste kern der vereenigde naties". In ieder geval mogen de Staten, aldus zeide hij, zich nooit meer een militair of economisch isolationisme veroorloven. De eerste taak na den oorlog is. dit te waarborgen. De souvereiniteit van kleine staten. Het Engelsche weekblad „New Statesman and Nation" publi ceert een artikel over de kwestie der onafhankelijkheid van kleine staten. De souvereiniteit van kleine volken is van oudsher een romantische illusie, schrijft het blad, die voor eenige menschen der alledaagsche politiek een be proefd sprookje vormt. Het rau we, nieuwe feit, beslissend in de moderne wereld, is daartegen over echter, dat de technische oorlogvoering en vooral de lucht oorlog thans zoo geweldige eco nomische hulpbronnen als voor waarde hebben, dat kleine staten zich met succes in het geheel niet meer alleen verdedigen kunnen. De huidige oorlog heeft, zoo gaat het blad voort, een half dozijn souvereine regeeringen naar Lon den gebracht, die, naar wij ho pen, de jaren van ballingschap in nuttige overpeinzingen hebben doorgebracht over den zin en de waarde van de onafhankelijkheid in het tijdperk der duikbommen werpers en tanks. Sedert die ja ren in het echter onder politiek links ingestelde denkers gebrui kelijk geworden zich vertrouwd te maken met de gedachte aan een beperking van de souvereini teit. Souvereiniteit is geworden tot een gevaarlijke en drukkende illusie, neutraliteit tot een on mogelijke luxe. steeds weer tot den strlid ge dwongen. waardoor zij zoo zware verliezen leden, dat zelfstandige acties in dit gebied voor den eerst Volg enden tijd onmogelijk voor hen zijn. In het verloop van de gevechten werden 670 doode bandieten geteld en werden 136 gevangenen gemaakt. 400 Ande re bandieten ziin voigens ver klaringen der gevangeeen door het artillerievuur achter de li nies gesneuveld. Bijzonder zwaar ziin de verliezen der benden aan wapens, munitie, levonsmidde- en andere uitrustingsstuk ken. De bandieten werden tij- uens den strijd naar het onge baande mgl bosscher. bedekte Samarica-gebergte gedreven. Zii konden zich alleen door zich te verdeelen in kleine vluchtende groenen aan de vernietiging ont trekken. BOMAANVAL OP RAND WIJKEN VAN ROME. Naar de „Tribuna" meldt, heb ben vijandelijke vliegtuigen gis teren tegen den middag zware bommen laten vallen op wijken aan den rand van Rome. In de woonwijk Gabattelle. die niet ver van de basiliek van San Paolo fuori le Mura ligt. stort ten eenige huizen in, waardoor talriike personen gedood of ge wond werden. Aan de Via Appia. bij de plaats Travertino. werden verscheidene menschen het slachtoffer van den aanval. Bij Centocelle. ten Oosten van Ro me. werden verscheidene perso nen door bomscherven getrof fen. Ongeveer 50 menschen wer den gewond door machinege weervuur. In Pietralato. Noord oostelijk van de binnenstad, wer den talrijke personen gedood of gewond tengevolge van instor ting. DE WEGGEVOERDE POLEN EN BALTEN. Elmar Dangerfield klaagt in de „Manchester Guardian" over het lot van de door de Sovjets des tijds naar het Russische binnen land weggevoerde Polen. Elmar Dangerfield wil de aandacht der Britsche openbare meening. zoo wordt in het artikel gezegd, ves tigen op „een groote bijna onbe kende tragedie bij de groote tra gedie van den oorlog". Het be treft het lot van anderhalf ipil- lioen Polen en Balten, die door de Sovjets ziin weggevoerd. In veewagons hebben de Sovjets hen honderdduizenden mijlen ver in het Aziatische en arctische Rusland gebracht. Velen van hen stierven reeds tijdens het trans port, terwijl zij, die deze ver moeienissen doorstonden, te rechtkwamen in gevangenissen of in zoogenaamde arbeidskam pen of op de collectieve boerde rijen van Kazakstan dwangarbeid moesten verrichten. Weer anderen stuurden de Sovjets naar de mijnen van Ka raganda en Kolyma of naar steenbakkerijen en houtzaagmo lens. Duizenden stierven als ge volg van oververmoeidheid, ziek te of ondervoeding, vooral en hierop legt Elmar Dangerfield vooral den nadruk de ouden van dagen en de kinderen. Onder de weggevoerden bevonden zich vertegenwoordigers van alle Poolsche bevolkingsklassen: boe ren, werklieden, professoren, doktoren en advocaten, meestal met hun gezin. Wonen moesten zij in overbevolkte barakken, in KADEROPLEIDING VOOR DEN GERMAANSCHEN LANDD1ENST. In het „Gebiet Danzig-West- pruisen" bevinden zich 500 Ne- derlandsche jongens en meisjes, die daar het boerenwerk leeren om later boer of boerin of hand werksman te worden in het ge bied, dat Nederland voor koloni satie zal worden toegewezen. Ze zijn daar ondergebracht in een 2Ó-tal kampen van 15 tot 25 jongens of meisjes. Deze kam pen staan onder leiding van ka derleden van den Nationalen Jeugdstorm. Eind November be gint de opleiding voor kamplei ders en leidsters voor den inzet van 1944. Zij, die zicfh geroepen voelen zich hiervoor aan te melden, kunnen dit doen, ook al zijn zii nog geen lid van den Jeugd storm. Aanmelden en nadere inlich tingen bii den Germaanschen Landdienst, Koningslaan 9, Utrecht. BEKENDMAKING. Extra keuringen voor de Waffel» S.S. en den Landstorm Nederland. Het S.S. Ersatzcommando deelt mede: Om aan de vele aanvragen te gemoet te komen, zal op 3 Jan. nog een extrakeuring voor de Waffen S.S. en den Landstorm Nederland plaats vinden. Men kan zich hiervoor melden bij het Ersatzcommando. Korte Vij verberg 5. Den Haag van 1014 uur. Alle inlichtingen omtrent dienstneming in de Waffen S.S. of Landstorm Nederland geven de Ersatz-commando's Den Haag. Korte Vijverberg 5; Amsterdam, Dam 4; Alkmaar, Langestraat 56, Groningen, Heerestraat 46; Heer len, Saroleastraat 25. Kostelooze spoorwegbiljetten kunnen even eens bij de bovengenoemde adressen aangevraagd worden. kuilen in den grond, ja zelfs in varkenskotten. Op geen enkele wijze werd voor hen gezorgd. Wie niet kon werken, kreeg loon noch voedsel, zoodat dikwijls kinderen hun zieke ouders en grootoudera door hun arbeid in het leven hiel den. De sterfte onder de kinderen is hemeltergend. Niemand hoort thans van de Sovjets, zoo wordt in het artikel in de „Manchester Guardian" ge zegd, waar zich de Polen en Bal ten, die nog leven, bevinden en hoe het hun gaat. Wie weet hoe veel duizenden van hen dezen winter weer zullen sterven. De Sovjets laten niemand thans meer uit hun land vertrekken. De „Manchester Guardian" noemt in een commentaar het lot dezer menschen „hopeloos". -enheden der oorlogsmarine ver richtten de voorbereidingen voor den succesvolien aanval op het Engelsche zeesteunpunt Leros Zoowel o/erdag als nachts wordt nu de EgeTsche zee van vijandelijke strijdkrechten gezuiverd en ravltallleering naar de door Duitsche troepen bezette eilanden gebracht PK Bdttger/Atl/H/P m De toren van de oude kerk te Monni kendam. welke in zijn zwaar vervallen toestand een gevaar voor de omgaving opleverde, staat thans voor het ver richten ven de noodige restauratie werkzaamheden rondom In de stelgare CNF/Kll/Pa* m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1943 | | pagina 1