-UDAG 26 NOVEMBER 1943 35s™ JAARGANG N°- 10720 ^e£ckióclve(5oii4cmt aux: esfc ux: Papengracht 32 - Giro 103003 Redactie 20015. Admin. 20935 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wilmer, Hoofdredacteur. ,DE BANGE VRAAG" ARTIKEL L>aN DR. GOEBBELS IN 1„DAS REICH". i Moskousche conferentie is eker opzicht een kruispunt politieke ontwikkeling van ti oorlog, zoo schriijft Rijks ster dr. Goebbels in zijn "ste artikel in het weekblad t Reich", dat tot opschrift .,De bange vraag". Tminister constateert, dat de j van de Engelschen en g-ikanen, op deze conferen- let Kremlin te kunnen be ta tot het vastleggen van territoriale eischen, niet in tilling is gegaan. De Sovjets niet bereid gebleken conces- _te doen. Integendeel, de plu- "^tieën zijn met het oog op algemeenen oorlogstoestand rongen geweest, aan de len der bolsjewisten toe te n in een omvang dien een rikaansch blad onlangs be- ipeld heeft als bepaald fan- ich. Daarmede, zoo ver- dr. Goebbels, heeft de in- ationale toestand een funda- ;eele wijziging ondergaan. Ingelsohen en Amerikanen jen zich de militaire hulp de Sovjets tot dusver zoo [idwillig laten welgevallen, t zij hoopten, dat het roo- leger langzaam maar zeker de Duitsche weermacht, en QDuitsche weermacht even taam maar zeker aan het ^fe leger zou doodbloeden, jet verloop van den geweldi- strijd in het Oosten echter, het Kremlin zich militair ndig gemaakt, en nu moe- Eden en Huil tandenknar- toezien, hoe Stalin aan het eltoord gaat staan. Hij zal aarzelen, van de voor hem «Tfgunstige positie naar beste ujnten gebruik te maken. Wat beteekent, kan men aflezen de alarmteekenen, die over- wereld zichtbaar wor- minister constateert, dat de ipraken der Sovjets op in- en grondgebied niet al- Xi betrekking hebben op Po- I het geheele Ealtische ge- J, Finland, Roemenië, Bul- "•fle en Hongarije of op mili- _6 steunpunten in Turkije, "4 dat men in Moskou reeds jezeggenschap verlangt in a, in de Middellandso'ne en in de Ageische Zee. Ja, °|geheele Nabije Oosten is in- 'els door de Sovjet-Unie tot belangengebied verklaard ie Anglo-Amerikanen bezit- geenerlei mogelijkheid om Jdit streven naar macht van '"'bolsjewisme een halt toe te f»en. minister wijst er op, dat er 11e neutrale staten en uit de Duitsche troepen bezette eden in Europa berichten „.aen, dat het tot dusver be minde leedvermaak over de iltaire tegenslagen van litsohland aan het Oostel-kk ieAt heeft plaats gemaakt voor hij algemeene bezorgdheid. De uM'ikkeling, zoo verklaart de piister, gaat dus precies zoo, wij haar hebben voorspeld. cl gisteren nog juichte, is 0ps vervuld van angst. De dj ets zullen uiteraard geen bnde dralen om hun politieke territoriale eischen in over stemming te brengen met i militaire successen. Enge- u en de Ver. Staten hebben 'ej misdaad begaan de Sovjet- die „hoffaehig" te maken en M domineerende partner in te 'hen in de internationale po- dfck. Uit het passieve hulpmid- mi der Engelsch-Amerikaan- bf oorlogvoering is thans een 'gstandige jniilitaire factor afstaan. Het-kernprobleem van óf en oorlog is daarmede bloot- ajegd. ye minister legt er dan nadruk 'l-dat Europa van Engeland cfde Ver. Staten niets meer te fvvachten heeft Zelfs wanneer i; walden, zouden zij het niet j®den helpen. Uit eigen kracht is Europa zonder Duitschland niet cij machte, zijn bestaan le- Scnover den stormloop uit het losten te verdedigen. Er blijft derhalve voor zijn bescherming nog slechts over het militaire potentieel van het Duitsche Rijk. Zou die wal doorbroken worden, dan zou Europa verlo ren zijn. Maar niet alleen dat: ook Engeland en de V. S. zouden in dat geval een duistere toe komst tegemoet gaan, die vroeg jf laat zou eindigen in het bols jewisme In zijn verdere uiteenzettin gen herhaal' ae minister, dat de Duitsche weermacht aan het Oostelijk front thans de laatste verdedigingslinie voor alle Euro- peesch_ volkeren vormt, en dat eigenlijk elke FransChman, elke Italiaan, elke Zweed en elke Z witsel onze soldaten op de knieën moest bedanken, dat rij cie landen van ons contingent dooi het inzetten van hun le ven bewaren voor een lot, waar over, wanneer het voltrokken is, aan de dcc d e monden van tallooze iniiiioenen menseden geen enkele maal meer een klacht zou zijn veroorloofd. Dr Goebbels onderzoekt ver volgens, om welke redenen vol keren van Europa, die door het bolsjewistische gevaar bedreigt worden, niets doen om dat ge vaar uit den weg te ruimen. Het betreft hier, zoo schrijft hij. een samengaan van gebrek aan in zicht, aanmatiging en lafheid. Men probeert het conflict zoo lang te ontgaan, totdat het eens te laat zou kunnen zijn. De vraag waarvoor Europa zich ge plaatst ziet, is zoo ingrijpend en categorisch gesteld, dat het niet meer mogelijk is daarvan terug te wijken. Het Europeesche con tinent heeft reeds verscheidene malen in zijn wisselvallige ge schiedenis voor een zoo wreed aardige keus gestaan, en telkens ging het daarbij voor het con tinent om leven of dodd. En tel kens, zoo betoogt dr. Goebbels, was het 't in het Duitsche volk vertegenwoordigde Germanen- dom, dat op het laatste beslis sende oogenblik in de bres sprong en Europa de hand tot redding bood. Zoo zal het ook ditmaal zijn. Dr. Goebbels legt er dan na- dru kop, dat de Duitsche gre nadiers, die dagelijks weer op nieuw den strijd aanbinden met den wilden stormloop van het bolsjewisme, op zijn minst de hartstochtelijke belangstelling verdienen van alle volkeren, die zonder hun optreden weerloos zouden zijn blootgesteld aan den vloedgolf uit de steppen van het Oosten. Wanneer het heden hun uit blind onverstand die belang stelling onthoudt, dan zal de toekomst haar niet kunnen wei geren. Want' de toekomst zal slechts uit hun heldendom haar leven winnen. „De bange vraag, die thans op n den laten namiddag arriveeren In iet strijdgebied van Gomel de Duit- iche pantserwagens voor een tegen aanval tegen de Sovjets PK Kripgans/PBZ/R/P m de menschheid drukt, t.w. de vraag naar leven of dood, zoo besluit de minister zijn artikel, vindt slechts door hen een ant woord. Het is het antwoord van een manlijk besluit, dat ook in de zwaarste crises en onder den hevigsten druk onwrikbaar blijft en daarom op het hoogtepunt van het Europeesche drama tot de triomf van een groote en fiere overwinning zal leiden." HET DUITSCHE OORLOGSPOTENTIEEL. Radio Cairo heeft in zijn Ara bische uitzending een uitvoerige uiteenzetting gegeven van het Duitsche oorlogspotentieel op grond van uitlatingen van een Britschen zegsman. Duitschland, zoo werd gezegd, is op het oogenblik zeer sterk. Het bezit uitstekende spoorweg verbindingen, die veel uitgebrei der zijn dan bij het begin van den oorlog. De Duitsche lucht macht is sterker dan in 1939. Het aantal der Duitsche arbeiders bedraagt thans 37 millioen tegen over 23 millioen bij het uitbre ken van den oorlog. Duitschland bezit rijkelijke hoeveelheden benzine en andere brandstoffen. Het Duitsche landleger is even eens nog sterker en beter opge leid. Over de Duitsche strijd krachten boven water ontbre ken alle gegevens. Het Duitsche duikbootwapen is echter schrik aanjagend." ZUIVERINGSACTIE BIJ SERAJEWO. Naar het N. N. B. verneemt hebben Duitsche formaties de laatste dagen het terrein ten Noord-Oosten van Serajewo van communistische benden gezui verd. Deze zwierven in kleine groepen -door de dorpen in dit gebied, poogden de bevolking op te ruien en de mannen te bren gen tot het vormen van commu nistische benden. Twee van deze terreurgroepen, die tot den strijd gedwongen werden, ver zamelden alle vrouwen en kin deren dezer dorpen en dreven ze in de richting van de storm- loopende Duitsche eenheden, teneinde te voorkomen, dat de Duitsche sioldaten zouden schie ten en zelf te kunnen vluchten. Ondanks deze gemeene strijdwij ze konden de bandieten tot den strijd gedwongen en vernietigd worden. In den geheelen sector werden na afloop van de onder- reming 350 doode communisten geteld. BESLUITEN ITALIAANSCHEN MINISTERRAAD. De Italiaansche ministerraad heeft Donderdag onder voorzit terschap van den Duce een reeks ingrijpende wetten en maatrege len aangenomen. Zoo zal de na- t'onale republikeinsehe staat van af 1 December definitief den nr.am „Italiaansche Sociale Re publiek" dragen. De vlag van de Italiaansche Sociale Repu bliek is de driekleur met licto- renbundel aan den top van den vlaggenstok. De. oorlogsvlag der weermacht is de driekleur met franje en een lauwerrand, be nevens den republikeinschen lic torenbundel, een granaat, een anker en een adelaar in de vier hoeken. Van bijzonder belang is de vorming van een eenheids front van den arbeid, de techniek en de kunsten, met uitsluiting van het kapitaal en de invoering van een uniform arbeidsboek. Alle categorieën van arbeiders zullen vanaf 1 December een loonsverhooging van 30 pet. krij gen, met uitzondering van dege nen. die in het laatste kwartaal reeds zoo'n verhooging hebben gehad. Voor de belangrijkste landbouw- en industrieproduc ten zullen in den loop van De cember nieuwe maximumprijzn worden vastgsteld. Ten slotte zullen kunstwerken, die in Joodsch bezit zijn.geconfisqueerd worden, opdat zij niet verloren zullen gaan. POGINGEN OM LAVAL TEN VAL TE BRENGEN. In Vichy schijnt een crisis ont staan te zijn, waarvan het tot nu toe eenige symptoom de aftre ding was van Lagardelle den minister van arbeid. Het Antwerpsche blad „Volk en Staat" deelt nu eenige bij zonderheden mede. Reeds enkele weken geleden, aldus „V. en St." poogde het driemanschap MénetreL Jardeu en Romier de regeering Laval ten val te brengen door een aanval op Hubert Lagardelle, minister van arbeid en sociale voorzorg. Door zijn berende handigheid slrtsde de minister-president er echter in, zijn tegenstaanders schaakmat te zetten. Het drie manschap achtte zich daardoor echter nog niet verslagen. Ze zetten een nieuwen aanval op touw en Vrijdag 12 November werd Laval bij Pétain geroepen om er verrassend nieuws te ver nemen. Maarschalk Pétain zou ben besloten, dat na zijn dood zijn plaatsvervanger moet wor den aangewezen door de Wetge vende Vergadering. Dat betee- kende dus, dat de constitutioneele akte nr. 6 zou vervallen. Laval gaf toe, dat Pétain het recht had aldus te handelen, doch bood zijn ontslag aan. Hij wilde de verantwoordelijkheid niet op zich nemen voor een daad die regelrecht zou ingaan tegen de revolutie die hij trachtte door te zetten. Nog denizeLfden Vrijdagavond, twee uur na het onderhoud Pe- tain-Laval, bracht de Duitsche consul-generaal, Krug von Nidda een bezoek aan den premier. Na een uiteenzetting van den toe stand toonde Krug von Nidda zich zeer verrast en vroeg de heele zaak u't te stellen tot Ber lijn een besluit zou hebben ge nomen. Laval deelde dit mede aan Pétain. Zaterdag 13 November bracht nieuwe verrassingen. Ongeveer' om vier uur vernam Laval, dat Pétain had laten aankondigen, dat hij, Pétain, een radiorede zou houden. Lavals verzoek om met Pétain een onderhoud te hebben, kon niet worden ingewilligd. De plaatselijke Duitsche auto riteiten deelden toen mede, dat zij niet aocoord konden gaan met den gang van zaken en het noo- diee zouden doen om te beletten dat de orde zou worden ver stoord. Daartoe waren de noo- dige maatregelen -genomen en oun. om het radiostation strijd krachten samengetrokken. Wat zou er in de rede van Pé tain gezegd worden? Hij wilde mededeeling doen van het ge troffen besluit, nopens de bij eenroeping der wetgevende ver gadering: n.l. om na zijn dood, -zijn opvolger aan te wijzen, in dien hij voordien nog geen nieu wen staatsvorm zou gegrondvest hebben. Het nieuwe regiem dat hij wensehte in te voeren, zou eén verzoening van 't autoritaire beginsel met het vrije stemrecht zijn. Pétain zou 'tenslotte nog maals bevestigd hebben dat hij de wet verpersoonlijkt, dat zijn persoon in rechte de Fransche souvereiniteit vertegenwoordigt. In dien zin had hij een wet doen voorbereiden die in het Staats blad zou moeten verschijnen. Zondagmorgen woonde maar schalk Pétain de aflossing van de wacht niet bij. wat uitgelegd wordt als een bewijs van onte vredenheid. In den namiddag riep hij den ministerraad bijeen en deelde mede, dat hij er voor- loopig van af zag. wetten, de creten of besluiten te onderte kenen. „Observer". „De kleine naties be- hooren in Europa weliswaar tot de historische realiteiten, zij zijn echter aan den anderen kant, in machtsopzicht een farce en een anachro nisme". KARDINAAL CREMONESI OVERLEDEN. Kardinaal Cremonesi is in Rome in den leeftijd van 77 jaar overleden. Kardinaal Carlo Cre monesi was in 1922 tot bisschop gewijd. In het Consistorie van 1935 werd hij door Paus Pius XI tot kardinaal gecreëerd. Hij bekleedde talrijke hooge kerke lijke waardigheden en was ten slotte leider van het bestuur van het in 1942 opgerichte „Instituut voor religieuse werken." Naar uit Tegucigalpa wordt gemeld, is de politie een com plot op het spoor gekomen, dat gericht was tegen den president van Honduras, generaal Cariaa Andino. De president zou ver moord en zijn echtgenoote ont voerd worden. Er zijn verschei dene arrestaties verricht. Ca. rias is sedert 1933 president van Honduras. Naar het agentschap Ofi mrldt, bedraagt volgens de voor- lonpige cijfers het aantal dooden, na het bombardement van Tou lon door Anglo-Amerikaansche vliegtuigen. 352 en dat der ge wonden 527. DE STEM DER S.S. Luitstert op Zondag 28 Novem ber 1943 van 11.30 tot 11.45 uur over den zender Hilversum I op golflengte 415 meter, naar de stem der S.S., waarbij de voor man der Germaansche S.S. in Nederland, SS-Standartefuehrer Feldmeyer spreekt over het on derwerp: „Nu eerst recht" (4e ge deelte). BINNENLAND VORDERINGEN VAN VOORMALIGE ISRAËLITISCHE VEREENIGINGEN EN STICHTINGEN. Ter algemeene kennis wordt gebracht, dat allen, die iets te vorderen hebben van voormali ge niet-commercieele Israëliti sche vereenigingen en stichtin gen, hetzij uit hoofde van gedane leveranties, geleende gelden, obli gaties, huren, dan wel wegens salaris-, wachtgeld-, of pensioen aanspraken en alle andere vor deringen, uit welken hoofde ook, hun vorderingen schriftelijk moe ten indienen bij het afwikkelings bureau Amaliastraat 11 te 's-Gra- venhage, vóór of uiterlijk op 15 December 1943. Na dezen datum kunnen geen vorderingen meer geldend worden gemaakt. Ten aanzien van het bovenstaande geldt het bepaalde bij artikel 1 der Verordening no. 230/1940 van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied. De 16de eeuwsche boerderij van den heer Koeman te Westerblokker, een uniek bezit in Westfriesland, zal door de bemoeiingen van .Monumenten zorg" en de vereeniging .Oud Hoorn"/ gerestaureerd worden CNF/Kuiper/Pms

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1943 | | pagina 1