-PONDERDAG 21 OCTOBER 1943 35STE JAARGANG N°- 10690 Ian jnreaux: Papengracht 32 - Giro 103003 Telefoon: Redactie 20015. Aümin. 20935 JR DAGBLAD VOOR LE5DEN EN OMSTREKEN C. M. van Hamersveld, Directeur. Th. Wiimer, Hoofdredacteur. De slag bij Krement- sjoeg EN GEVECHTSDRIEHOEK OP pc )EN WESTELIJKEN DNJEPR- L3 OEVER. T,le De militaire correspondent van iet D.N.B. schrijft, dat dis slag lij Krementsjoeg zich heeft uit- Ilébreid tot de grootste krachts- nspainininig, tot dusverre door de otejewisten ontplooid, zonder lat zij er in geslaagd zijn het ge- l0r jied van penetratie te vergroo- a'i en. !S: Door de diepe Sovjet-peoetra- ie in de Duutsche stellingen tus- 7oi eken Krementsjoeg en Drajepro- etrofsk op den Westelijken ever van den Dnj'epr is een ge- woh/tsdriehoek ontstaan, welks >aste ongeveer wordt gevormd loor de lijn Krementsjoeg-Dmje- iui >ropetrofsk en welks top Zuid- restelijik van die lijn ligt. Nog iteeds vallen de bolsjiewisten met 75 ie grootste, hevigheid aan. Na .i'iiun aanvankelijke successen zijn sij er echter niet meer in ge- f ilaagd, den slag verder naar het 'duiden of Westen uit te breiden. Dit moet worden toegeschreven lan die bliksemsnelle reactie van iet Duitsche comimamid'o. dat met iet oog op de buitengewone niu- merdeke meerderheid van den klunijand in menseden en materiaal et die Duitsche divisies heeft terug- 2 "emonien, om zoo den eersten ieiüoofdstoot te bunnen opvangen, vi Volgens alle berichten, die be- Ztjchikbaar zijn, is dat ook gelukt. 54 De hevigheid van de worste- iui linig is daarbij niet verminderd, z Integendeel, zij is nog toegeno- sc men. waaraan ook het weinig a gunstige weer niets kan veran- 'n dieren. Bolsjewisten zoowel als 71 Duitsdhers concentreeren op d groote schaal nieuwe formaties en nieuw materiaal. Interessant is het, dat de D-uitsehe luehit- madht over hst geheele gebied atn actie is gekomen, hoewel het l'weer dat niet zou doen denken, «i Zij heeft blijkbaar tot taak, de cl uitwerking te neutraliseeren van ide vijandelijke artillerie, die hier #op ongekende schaal optreedt, ei In Berlijnsche militaire kringen ra verheelt inen niet, dat van den >4 afloop van dezen slag veel af hangt. Het schijnt het doel van het Duitiscbe commando te zijn, )r met zoo klein moigelijke offers 5 door uibwijkenide bewegingen en tegenaanvallen een linie te band- haven, van waaruit de overgang van herfst- naar winterveldtocht het gemakkelijkste tewerkstel- hgd kan worden, ei Ook in de andere sectoren zijn i de bolsjewisten actief. Blijkbaar 1 willen zij d'en Duitsdhers verbim- li dieren, troepen wag te rusimen 5 voor het gebied van Krememibs- hi joeg, doch deze overweging be- si rust op een verkeerde veronder- d stelling, aangezien de Duitisdhiers uover genoeg vrije krachten be- j schikken. Tusschen de Zee van r, Aizof en Melitopol en Noordelijk Ken Zuidelijk van, den weg naar 7, Smolensk zijn de bolsjewistische aanvallen verminderd, zoodat ze nog slechts plaatselijk genoemd I' kunnen worden, Daarentegen heeft de Duitsdhe ludhtverken>- J niinig in het gebied! van Leniin- graci omvangrijke offensieve voorbereidingen der bolsjewisten i) waargenomen, zoadat mien binnen I afzieinbaren tijd ook hier een (nieuwe golf van Sovjetaanvallen 5 moet verwachten. •j DE STRIJD TER ZEE. Op weg naar een haven op het II Grieksehe vasteland is, naar het l D. N. B. verneemt, in den nacht van 18 op 19 October een Duitseh stoomschip in de wate- ren ten Noorden1 van Kreta op s ongeveer 25 zeemijlen afstand van het eiland door tien Brit- i sc'he bommenwerpers aangeval- s len en in den grond geboord. Het s stoomschip had meer dan 2300 i soldaten der Badoglio-kliek aan I boord, onder wie 150 officieren, daarvan konden slechts ongeveer I 400 man gered worden. I Het groote aantal dooden is 1 vooral daaraan te wijten, dat toen het licht werd opnieuw Britsobe bommenwerpers ver schenen boven de plaats waar het stoomschip was onderge gaan, om het reddingswerk van Duitsohe reddingsvaartui gen te storen en zoo mo gelijk geheel te verijdelen. De bommen vielen midden tus schen de in het water drijvende overlevenden. Bovendien scho ten de Britten ook met de aan boord bevindende wapens op de schipbreukelingen, zoodat verre weg het grootste deel van hen den dood vond. Een Duitseh reddingsvliegtuig, dat aan de reddingswerkzaamheden deel nam, zonk eveneens na bom- treffers. Bovendien werden ver scheidene reddingsvaartuigen, die duidelijk als zoodanig geken merkt waren, beschadigd. Zooals de Engelschen wisten, bevonden zich aan boord van het stoomschip geinterneerde troepen van Badoglio, dus „bondgenooten". Dit is binnen een maand de tweede maal, dat schipbreukelingen in de Egeische Zee door de Britten beschoten en gedood worden. Den eersten keer vond dit den zevenden Oc tober plaats, toen Britsche krui sers en torpedojagers met mid delzware artillerie schoten op Duitsche schipbreukelingen. VIJANDELIJKE VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCHLAND. Vrij sterke formaties Britsche bommenwerpers zijn vannacht het .Rijksgebied binnengevlogen en zijn op groote hoogte doorge drongen tot het gebied tusschen Elbe en Oder. Zonder dat er eenig uitzicht was, lieten zij lukraak hier en daar bommen vallen. Tot dusver is geconsta teerd, dat tien Britsche bom menwerpers zijn neergeschoten. DE GEVECHTEN IN JUNAN. Door operaties van Japansche strijdkrachten in Junan (China) is de verbinding tusschen Tsioengkineesche troepen en Amerikanen volkomen verbro ken. Hun opecatieplan is daar door mislukt. Bovendien is de positie van Tsioengking nog slechter geworden, doordat het Janansche operatiegebied zich uitstrekt tot Loenengtsoean en het Tengtsioeng-dal. beide aan- voerbases van Tsioengking. In Tsioengking is daardoor een groot gebrek aan levensmidde len ontstaan. DE DRTEMOGENDHEDEN- CONFER.ENTIE. De Engelsche nieuwsdienst meldt, dat de conferentie te Moskou fundamenteel het ka rakter zal dragen van „onge dwongen. vrijmoedige meenings- uitingen". Dinsdagochtend, zoo meldt de Engelsche nieuwsdienst verder, zijn de Britsche en Ame- rikaansche vertegenwoordigers bijeengekomen, om in een ge meenschappelijke bespreking de eerste Dractische ervaringen te Moskou uit te wisselen. Te Mos kou verwacht men. dat de con ferentie in totaal 2 weken zal duren. KORTE GOLF-THERAPIE. De therapie met behulp van kortegolven heeft de laatste ja ren groote vorderingen gemaakt, vooral bij de genezing van ette rende, diepe wonden en bij be vriezing, zooals aan het Ooste lijk front is opgetreden. In het laatste geval bewerken de kor te golven, dat de vaatkramp wordt verlicht, zoodat de bevro ren lichaamsdeelen voldoende van bloed kunnen worden voor zien, zelfs al kon de behandeling eerst drie of vier weken na de oevriezing beginnen. Maar ook klierabcessen in de oksels, karbonkels en vooral ook borstontstekingen bij kraam vrouwen zijn met succes en zon der operatie gecureerd. Zooals prof. dl-. Schliephake mededeelt in een verslag over de jongste successen van deze geneesmetho den, is men zelfs met gunstigen uitslag kunnen optreden tegen dieper gelegen veretteringen, bij voorbeeld in kaken en hersen- DE VOEDSELVOOR- ZIENiNG EN DE ZWARTE HANDEL ZWARTE HANDEL LEIDT TOT CHAOS. De directeur-generaal van die Voedselvoorziening ir. S. L. Lou- wes. heeft gisteren een uitvoerig igadocuirneniteeTidle redte gehouden over den zwarten handel en dien export van voedingsmiddelen. Hier volgt een verslag dieizer rede. Er wordt zeer veel over zwar ten handel gesproken en bij die discussie heersdht wel eenige be gripsverwarring. De een trekt het begrip zwarten handel veel rui mer dan de ander. Het hoofdkenmerk van den zwarten handel te, dat met goe deren, die voor de verdeeling voor de geheele gemeenschap be stemd zijn, bepaalde particulieren worden bevoorrecht. Of dlit nu al dam niet gepaard gaat met weerziuwekkenden woekerhandel of met een ze-er egoïstisch ruilsysteem, dat een voudig de nietbazdtteniden van d'e gemeenschap uiitsluit, is eigenlijk een vraag van secun- diairen aard. Nederland is een zeer dicht be volkt land: onze bevolkinigsdicht- hieid per H.A. cultuurland en daarop komt het aan te alleen maar iets geringer dan de Bel gische en wij overtreffen dfe op ons volgende landen Duitschland en Engeland met meer dan 50 pet. Nederland importland. Nederland is daarom in norma le tijden een iimportland. Onze eigen graan- en peulvruchten- productie bedraagt in gewone iijiüen nog niet de helft van hei- gaen we aan granen, veekoeken e.d. importeeren. Maar. zegt men, dan. wordt er ook zooveel uitge voerd van onze dierlijke verede lingsproducten. Zeker, er wordt uitgevoerd. We haddien in. vre destijd een netto uitvoer van vleesdh: ruim 10 pet. van onze productie, eieren-: ongeveer die helft van onze productie, kaas: niet heelemaal de helft, en boter, zal men zeggen. Ja, wii expor teerden meer dan die helft van onze boter, maar importeerden daartegenover bijna de dubbele hoeveelheid aan vetten als grondstof voor spijsvetten, oliën en margarine. Wij missen nu den invoer van granen en veevoeder sedert Mei 1940. Wij hadden toentertijd groo te voorraden, die, dit moge nog wel eens gezegd worden, wat de ze artikelen betreft, -geheel in Ne derland zijn gebleven. Maar wat geeft dat, zelfs al stellen we deze voorraden op ongeveer een bin-; nenianidlsChen oagist. Sedert Miei 1940 zouden we in normalen tijd hebben ingevoerd tusschen 9 en 10 millioen tooi aatn granen en veevoeder. Dan wil dit zeggen, dat wii sedert dien tijd voor menschelijke voeding en veevoe ding minder ter beschikking had den pl.m 8.5 millioen ton of on geveer die opbrengt van ruim 6 biranenlandsche oogstien. Sedert Mei 1940 hebben we het moeten doen irnet ongeveer rond bere kend 5.5 a 6 millioen ton, terwijl we normaal ter beschikking zou den hebben gehad pl.an. 15 mil lioen ton. Of voor iemand, die Geeft de koe schillen dan geeft de koe melk holten, zelfs bij longabcessen. Ook etterende amandelontste kingen, vooral bij kinderen, zijn met behulp van korte golven ge nezen. Prof. Schliephake betoogt, dat in al deze gevallen een operatie niet gerechtvaardigd te, indien althans niet een poging tot ge nezing met behulp van korte golven is gedaan. Opmerkelijk is. dat deze therapie volgens de jongste resultaten ook zeer ge schikt is voor chronisch gewor den longontsteking, waarbij meestal andere middelen falen. van groote cijfers houdt: wij heb ben gemist in dien tijd ongeveer achtduizend vijfhonderd millioein K.g. graan en krachtvoeder. Men wil aan de hand van deze cijfers nu misschien wel geloo- ven, dat dit in de structuur van onzen landbouw en van onze voeding ingrijpende wijzigingen moest brengen en dat dit hier en daar groote beperkingen tenge volge moest hebben. Zal ieder van hetgeen er nu nog ter be schikking kan komen nog een eenigszins dragelijk deel krijgen, dan is een uiterst nauwkeurige verdeeling noodzakelijk. Nu behoeven niet veel woor- dien gewijd te worden aan dien wel eens zoo genoemden „ech ten" zwarten bamdel, nl. den zwarten handel, die met het vra gen van woekerprijzen gepaard gaat. Degenen, die zich hieraan schuldig maken, die dus niet schromen, den nood hunner me dlslburgans op schaamibeloo-ze wijze t-e exploiteeren. behooren tot de allergevaarlijkstemisdadigers, die ons volk in zij-n midden telt. Heel gevaarlijk en toch iin. we zen ook heel efig immoreel is de steeds toeiutemen.de ruilhandel. Het moge dan niet zoo'n grove stuitende wijze van handelen zijn als diie van dan woekerhandel, in wezen verschilt hij er toch niet zoo heel van. Het is hier geen bevoordee ling van de eigen porternonnaie. maar men maakt van zijn door omstandigheden nu eenmaal veel gunstiger positie gebruik om zich nog meer te bevoordeelen. Men gaat geen rijkdommen opstape len, verkregen uit den nood van anderen, en in zooverre doet het niet zoo weerzinwekkend aan, maar 'het is een beeld van egois- me, dat in dezen tijd tooh ook al lesbehalve fraai aandoet. Een voor velen wel aantrek kelijke, ja zelfs van verschillen de zijden aangeprezen, clandes tiene handeling, is het beschik baarstellen aan anderen, ken nissen, familie en ook vreemde lingen, die of op aanbeveling dan wel op eigen initiatief komen vragen om tarwe, koolzaad, rog ge, melk of aardappelen, omdat ze thuis tekort komen en dat te gen de nomiale prijzen. Iedereen moet gevoelen, dat dit in wezen tot hetzelfde resul taat leidt als de andere vor men van clandes+ienen handel. Er wordt onttrokken aan de ge meenschap om een particulier te bevoordeelen. Een gevaar is, ook in de oogen var degenen, die dit anders wel goed vinden, dat de bevoordeelde de waar gebruikt voor den zwarten handel of voor miltransacties ,die ook dik wijls op den echten zwarten han del uitloopen. Dit komt meer voor dan men wel eens denkt. Ik geloof, dat een veel grooter percentage van de goederen, die tegen de echte zwartehandel- prijzen verhandeld worden, dan men denkt, in eersten aanleg af komstig is van deze schijnbaar toch zoo onschuldige transacties. Naar Duitschland? Het groote motief, waarom men dezen clandestienen vorm van verkoop in vele kringen niet erg vindt en hij zelfs door onder- „De krant van vandaag". De titel van het radiopraatje van Max Blokzijl in de serie „Brandende kwesties", uit te zen den op Donderdag 21 Oct. 1943, over Hilversum I, om 18.45 uur, is: „De krant van vandaag". grondsche propaganda sterk wordt aanbevolen, is dat men zegt, dat de waar anders toch naar Duitschland gaat. Wat ie daarvan nu waar? Ik zal mij nu bepalen tot ongeveer de laatste twee jaar, wijl dit de tijd is, dat wij voor het over- groote deel van onze eigen pro ductie hebben moeten leven. Er is gedurende dien tijd ge ëxporteerd en er is beschikbaar moeten worden gesteld voor de bezettende macht. Het is moeilijk om in één cij fer uit te drukken, hoeveel dit nu voor onze voeding beteekent. Misschien is de vraag, die de menschen het meeste interes seert nog: hoeveel zou de voe dingswaarde van ons rantsoen hooger hebben kunnen zijn, als er geen export was en als er niets voor de weermacht beschikbaar was gesteld. Dit cijfer meen ik naar beste weten te kunnen vaststellen op ongeveer 7 a 9 pet. Dit wil zeggen, dat als er in 't geheel niets geëxporteerd was en als er niets voor de weer macht was beschikbaar gesteld en we alles hier hadden kunnen opeten, wat aan voedingsmidde len er uit is gegaan, we 7 a 9 pet. meer voedingswaarde had den gekregen. Van sommige artikelen had den we niets of vrijwel niets meer gekregen, b.v. van brood en boter, van andere artikelen was het percentage wel van be- teekenis, wat het laatste jaar be treft zouden we b.v. pl.m. 10 pet. meer kaas hebben kunnen geven. Van vleesch was dit in het laatste jaar zelfs 25 pet. en ook van peulvruchten heeft export plaats gehad en wel het laat ste jaar pl.m. 20 a 25 pet. van onzen oogst. Van groente zou het nog meer beteekend hebben, als we alle nu geëxporteerde groen te hadden kunnen opeten. Dit was van verschillende groenten zeker niet het geval (komkom mers, tomaten, andijvie, kool, koolrapen e.d.). Niemand kan evenwel ontkennen, dat onze groentenpositie in dezen zomer vrij wat gemakkelijker geweest was, als we geen export hadden gehad Op dit lijstje ontbreken twee onzer voornaamste exportpro ducten, n.l. boter en eieren, wijl die nu niet meer worden geëx porteerd, evenmin als consurop- tievetten. Van onzen in 1939 1940 gevormden voorraad vet heeft een belangrijke export plaats gehad (ruim 1/3), terwijl tot Juni 1941 ook regelmatig bo ter is geëxporteerd, zij het dan niet in zulke groote quanta als normaal. Sedert dien heeft de vet- of li' ver olie-export zich bepaald tot technische olie (speciaal lijn olie) en heeft de boterexport op gehouden. Wel moeten wij een klein deel onzer productie be schikbaar stellen voor onderhoud an het bezettingsleger. Het eiland Ko< In Duitsche handen. Rond zevenhonderd Britten gingen •p Kos In Duitsche krijgsgevangenschap PK Bauer/H H/St/P m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1943 | | pagina 1