-PONDERDAG 21 OCTOBER 1943
35STE JAARGANG N°- 10690
Ian
jnreaux: Papengracht 32 - Giro 103003
Telefoon: Redactie 20015. Aümin. 20935
JR
DAGBLAD VOOR LE5DEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wiimer, Hoofdredacteur.
De slag bij Krement-
sjoeg
EN GEVECHTSDRIEHOEK OP
pc )EN WESTELIJKEN DNJEPR-
L3 OEVER.
T,le De militaire correspondent van
iet D.N.B. schrijft, dat dis slag
lij Krementsjoeg zich heeft uit-
Ilébreid tot de grootste krachts-
nspainininig, tot dusverre door de
otejewisten ontplooid, zonder
lat zij er in geslaagd zijn het ge-
l0r jied van penetratie te vergroo-
a'i en.
!S: Door de diepe Sovjet-peoetra-
ie in de Duutsche stellingen tus-
7oi eken Krementsjoeg en Drajepro-
etrofsk op den Westelijken
ever van den Dnj'epr is een ge-
woh/tsdriehoek ontstaan, welks
>aste ongeveer wordt gevormd
loor de lijn Krementsjoeg-Dmje-
iui >ropetrofsk en welks top Zuid-
restelijik van die lijn ligt. Nog
iteeds vallen de bolsjiewisten met
75 ie grootste, hevigheid aan. Na
.i'iiun aanvankelijke successen zijn
sij er echter niet meer in ge-
f ilaagd, den slag verder naar het
'duiden of Westen uit te breiden.
Dit moet worden toegeschreven
lan die bliksemsnelle reactie van
iet Duitsche comimamid'o. dat met
iet oog op de buitengewone niu-
merdeke meerderheid van den
klunijand in menseden en materiaal
et die Duitsche divisies heeft terug-
2 "emonien, om zoo den eersten
ieiüoofdstoot te bunnen opvangen,
vi Volgens alle berichten, die be-
Ztjchikbaar zijn, is dat ook gelukt.
54 De hevigheid van de worste-
iui linig is daarbij niet verminderd,
z Integendeel, zij is nog toegeno-
sc men. waaraan ook het weinig
a gunstige weer niets kan veran-
'n dieren. Bolsjewisten zoowel als
71 Duitsdhers concentreeren op
d groote schaal nieuwe formaties
en nieuw materiaal. Interessant
is het, dat de D-uitsehe luehit-
madht over hst geheele gebied
atn actie is gekomen, hoewel het
l'weer dat niet zou doen denken,
«i Zij heeft blijkbaar tot taak, de
cl uitwerking te neutraliseeren van
ide vijandelijke artillerie, die hier
#op ongekende schaal optreedt,
ei In Berlijnsche militaire kringen
ra verheelt inen niet, dat van den
>4 afloop van dezen slag veel af
hangt. Het schijnt het doel van
het Duitiscbe commando te zijn,
)r met zoo klein moigelijke offers
5 door uibwijkenide bewegingen en
tegenaanvallen een linie te band-
haven, van waaruit de overgang
van herfst- naar winterveldtocht
het gemakkelijkste tewerkstel-
hgd kan worden,
ei Ook in de andere sectoren zijn
i de bolsjewisten actief. Blijkbaar
1 willen zij d'en Duitsdhers verbim-
li dieren, troepen wag te rusimen
5 voor het gebied van Krememibs-
hi joeg, doch deze overweging be-
si rust op een verkeerde veronder-
d stelling, aangezien de Duitisdhiers
uover genoeg vrije krachten be-
j schikken. Tusschen de Zee van
r, Aizof en Melitopol en Noordelijk
Ken Zuidelijk van, den weg naar
7, Smolensk zijn de bolsjewistische
aanvallen verminderd, zoodat ze
nog slechts plaatselijk genoemd
I' kunnen worden, Daarentegen
heeft de Duitsdhe ludhtverken>-
J niinig in het gebied! van Leniin-
graci omvangrijke offensieve
voorbereidingen der bolsjewisten
i) waargenomen, zoadat mien binnen
I afzieinbaren tijd ook hier een
(nieuwe golf van Sovjetaanvallen
5 moet verwachten.
•j DE STRIJD TER ZEE.
Op weg naar een haven op het
II Grieksehe vasteland is, naar het
l D. N. B. verneemt, in den nacht
van 18 op 19 October een
Duitseh stoomschip in de wate-
ren ten Noorden1 van Kreta op
s ongeveer 25 zeemijlen afstand
van het eiland door tien Brit-
i sc'he bommenwerpers aangeval-
s len en in den grond geboord. Het
s stoomschip had meer dan 2300
i soldaten der Badoglio-kliek aan
I boord, onder wie 150 officieren,
daarvan konden slechts ongeveer
I 400 man gered worden.
I Het groote aantal dooden is
1 vooral daaraan te wijten, dat
toen het licht werd opnieuw
Britsobe bommenwerpers ver
schenen boven de plaats waar
het stoomschip was onderge
gaan, om het reddingswerk
van Duitsohe reddingsvaartui
gen te storen en zoo mo
gelijk geheel te verijdelen.
De bommen vielen midden tus
schen de in het water drijvende
overlevenden. Bovendien scho
ten de Britten ook met de aan
boord bevindende wapens op de
schipbreukelingen, zoodat verre
weg het grootste deel van hen
den dood vond. Een Duitseh
reddingsvliegtuig, dat aan de
reddingswerkzaamheden deel
nam, zonk eveneens na bom-
treffers. Bovendien werden ver
scheidene reddingsvaartuigen, die
duidelijk als zoodanig geken
merkt waren, beschadigd.
Zooals de Engelschen wisten,
bevonden zich aan boord van
het stoomschip geinterneerde
troepen van Badoglio, dus
„bondgenooten". Dit is binnen
een maand de tweede maal, dat
schipbreukelingen in de Egeische
Zee door de Britten beschoten en
gedood worden. Den eersten
keer vond dit den zevenden Oc
tober plaats, toen Britsche krui
sers en torpedojagers met mid
delzware artillerie schoten op
Duitsche schipbreukelingen.
VIJANDELIJKE VLIEGTUIGEN
BOVEN DUITSCHLAND.
Vrij sterke formaties Britsche
bommenwerpers zijn vannacht
het .Rijksgebied binnengevlogen
en zijn op groote hoogte doorge
drongen tot het gebied tusschen
Elbe en Oder. Zonder dat er
eenig uitzicht was, lieten zij
lukraak hier en daar bommen
vallen. Tot dusver is geconsta
teerd, dat tien Britsche bom
menwerpers zijn neergeschoten.
DE GEVECHTEN IN JUNAN.
Door operaties van Japansche
strijdkrachten in Junan (China)
is de verbinding tusschen
Tsioengkineesche troepen en
Amerikanen volkomen verbro
ken. Hun opecatieplan is daar
door mislukt. Bovendien is de
positie van Tsioengking nog
slechter geworden, doordat het
Janansche operatiegebied zich
uitstrekt tot Loenengtsoean en
het Tengtsioeng-dal. beide aan-
voerbases van Tsioengking. In
Tsioengking is daardoor een
groot gebrek aan levensmidde
len ontstaan.
DE DRTEMOGENDHEDEN-
CONFER.ENTIE.
De Engelsche nieuwsdienst
meldt, dat de conferentie te
Moskou fundamenteel het ka
rakter zal dragen van „onge
dwongen. vrijmoedige meenings-
uitingen". Dinsdagochtend, zoo
meldt de Engelsche nieuwsdienst
verder, zijn de Britsche en Ame-
rikaansche vertegenwoordigers
bijeengekomen, om in een ge
meenschappelijke bespreking de
eerste Dractische ervaringen te
Moskou uit te wisselen. Te Mos
kou verwacht men. dat de con
ferentie in totaal 2 weken zal
duren.
KORTE GOLF-THERAPIE.
De therapie met behulp van
kortegolven heeft de laatste ja
ren groote vorderingen gemaakt,
vooral bij de genezing van ette
rende, diepe wonden en bij be
vriezing, zooals aan het Ooste
lijk front is opgetreden. In het
laatste geval bewerken de kor
te golven, dat de vaatkramp
wordt verlicht, zoodat de bevro
ren lichaamsdeelen voldoende
van bloed kunnen worden voor
zien, zelfs al kon de behandeling
eerst drie of vier weken na de
oevriezing beginnen.
Maar ook klierabcessen in de
oksels, karbonkels en vooral ook
borstontstekingen bij kraam
vrouwen zijn met succes en zon
der operatie gecureerd. Zooals
prof. dl-. Schliephake mededeelt
in een verslag over de jongste
successen van deze geneesmetho
den, is men zelfs met gunstigen
uitslag kunnen optreden tegen
dieper gelegen veretteringen, bij
voorbeeld in kaken en hersen-
DE VOEDSELVOOR-
ZIENiNG EN DE
ZWARTE HANDEL
ZWARTE HANDEL LEIDT TOT
CHAOS.
De directeur-generaal van die
Voedselvoorziening ir. S. L. Lou-
wes. heeft gisteren een uitvoerig
igadocuirneniteeTidle redte gehouden
over den zwarten handel en dien
export van voedingsmiddelen.
Hier volgt een verslag dieizer
rede.
Er wordt zeer veel over zwar
ten handel gesproken en bij die
discussie heersdht wel eenige be
gripsverwarring. De een trekt het
begrip zwarten handel veel rui
mer dan de ander.
Het hoofdkenmerk van den
zwarten handel te, dat met goe
deren, die voor de verdeeling
voor de geheele gemeenschap be
stemd zijn, bepaalde particulieren
worden bevoorrecht.
Of dlit nu al dam niet gepaard
gaat met weerziuwekkenden
woekerhandel of met een ze-er
egoïstisch ruilsysteem, dat een
voudig de nietbazdtteniden van
d'e gemeenschap uiitsluit, is
eigenlijk een vraag van secun-
diairen aard.
Nederland is een zeer dicht be
volkt land: onze bevolkinigsdicht-
hieid per H.A. cultuurland en
daarop komt het aan te alleen
maar iets geringer dan de Bel
gische en wij overtreffen dfe op
ons volgende landen Duitschland
en Engeland met meer dan 50 pet.
Nederland importland.
Nederland is daarom in norma
le tijden een iimportland. Onze
eigen graan- en peulvruchten-
productie bedraagt in gewone
iijiüen nog niet de helft van hei-
gaen we aan granen, veekoeken
e.d. importeeren. Maar. zegt men,
dan. wordt er ook zooveel uitge
voerd van onze dierlijke verede
lingsproducten. Zeker, er wordt
uitgevoerd. We haddien in. vre
destijd een netto uitvoer van
vleesdh: ruim 10 pet. van onze
productie, eieren-: ongeveer die
helft van onze productie, kaas:
niet heelemaal de helft, en boter,
zal men zeggen. Ja, wii expor
teerden meer dan die helft van
onze boter, maar importeerden
daartegenover bijna de dubbele
hoeveelheid aan vetten als
grondstof voor spijsvetten, oliën
en margarine.
Wij missen nu den invoer van
granen en veevoeder sedert Mei
1940. Wij hadden toentertijd groo
te voorraden, die, dit moge nog
wel eens gezegd worden, wat de
ze artikelen betreft, -geheel in Ne
derland zijn gebleven. Maar wat
geeft dat, zelfs al stellen we deze
voorraden op ongeveer een bin-;
nenianidlsChen oagist. Sedert Miei
1940 zouden we in normalen tijd
hebben ingevoerd tusschen 9 en
10 millioen tooi aatn granen en
veevoeder. Dan wil dit zeggen,
dat wii sedert dien tijd voor
menschelijke voeding en veevoe
ding minder ter beschikking had
den pl.m 8.5 millioen ton of on
geveer die opbrengt van ruim 6
biranenlandsche oogstien. Sedert
Mei 1940 hebben we het moeten
doen irnet ongeveer rond bere
kend 5.5 a 6 millioen ton, terwijl
we normaal ter beschikking zou
den hebben gehad pl.an. 15 mil
lioen ton. Of voor iemand, die
Geeft de koe schillen
dan geeft de koe melk
holten, zelfs bij longabcessen.
Ook etterende amandelontste
kingen, vooral bij kinderen, zijn
met behulp van korte golven ge
nezen.
Prof. Schliephake betoogt, dat
in al deze gevallen een operatie
niet gerechtvaardigd te, indien
althans niet een poging tot ge
nezing met behulp van korte
golven is gedaan. Opmerkelijk is.
dat deze therapie volgens de
jongste resultaten ook zeer ge
schikt is voor chronisch gewor
den longontsteking, waarbij
meestal andere middelen falen.
van groote cijfers houdt: wij heb
ben gemist in dien tijd ongeveer
achtduizend vijfhonderd millioein
K.g. graan en krachtvoeder.
Men wil aan de hand van deze
cijfers nu misschien wel geloo-
ven, dat dit in de structuur van
onzen landbouw en van onze
voeding ingrijpende wijzigingen
moest brengen en dat dit hier en
daar groote beperkingen tenge
volge moest hebben. Zal ieder
van hetgeen er nu nog ter be
schikking kan komen nog een
eenigszins dragelijk deel krijgen,
dan is een uiterst nauwkeurige
verdeeling noodzakelijk.
Nu behoeven niet veel woor-
dien gewijd te worden aan dien
wel eens zoo genoemden „ech
ten" zwarten bamdel, nl. den
zwarten handel, die met het vra
gen van woekerprijzen gepaard
gaat. Degenen, die zich hieraan
schuldig maken, die dus niet
schromen, den nood hunner me
dlslburgans op schaamibeloo-ze wijze
t-e exploiteeren. behooren tot de
allergevaarlijkstemisdadigers,
die ons volk in zij-n midden telt.
Heel gevaarlijk en toch iin. we
zen ook heel efig immoreel is de
steeds toeiutemen.de ruilhandel.
Het moge dan niet zoo'n grove
stuitende wijze van handelen zijn
als diie van dan woekerhandel,
in wezen verschilt hij er toch niet
zoo heel van.
Het is hier geen bevoordee
ling van de eigen porternonnaie.
maar men maakt van zijn door
omstandigheden nu eenmaal veel
gunstiger positie gebruik om zich
nog meer te bevoordeelen. Men
gaat geen rijkdommen opstape
len, verkregen uit den nood van
anderen, en in zooverre doet het
niet zoo weerzinwekkend aan,
maar 'het is een beeld van egois-
me, dat in dezen tijd tooh ook al
lesbehalve fraai aandoet.
Een voor velen wel aantrek
kelijke, ja zelfs van verschillen
de zijden aangeprezen, clandes
tiene handeling, is het beschik
baarstellen aan anderen, ken
nissen, familie en ook vreemde
lingen, die of op aanbeveling dan
wel op eigen initiatief komen
vragen om tarwe, koolzaad, rog
ge, melk of aardappelen, omdat
ze thuis tekort komen en dat te
gen de nomiale prijzen.
Iedereen moet gevoelen, dat
dit in wezen tot hetzelfde resul
taat leidt als de andere vor
men van clandes+ienen handel.
Er wordt onttrokken aan de ge
meenschap om een particulier te
bevoordeelen. Een gevaar is, ook
in de oogen var degenen, die dit
anders wel goed vinden, dat de
bevoordeelde de waar gebruikt
voor den zwarten handel of
voor miltransacties ,die ook dik
wijls op den echten zwarten han
del uitloopen. Dit komt meer
voor dan men wel eens denkt.
Ik geloof, dat een veel grooter
percentage van de goederen, die
tegen de echte zwartehandel-
prijzen verhandeld worden, dan
men denkt, in eersten aanleg af
komstig is van deze schijnbaar
toch zoo onschuldige transacties.
Naar Duitschland?
Het groote motief, waarom
men dezen clandestienen vorm
van verkoop in vele kringen niet
erg vindt en hij zelfs door onder-
„De krant van vandaag".
De titel van het radiopraatje
van Max Blokzijl in de serie
„Brandende kwesties", uit te zen
den op Donderdag 21 Oct. 1943,
over Hilversum I, om 18.45 uur,
is: „De krant van vandaag".
grondsche propaganda sterk
wordt aanbevolen, is dat men
zegt, dat de waar anders toch
naar Duitschland gaat.
Wat ie daarvan nu waar? Ik
zal mij nu bepalen tot ongeveer
de laatste twee jaar, wijl dit de
tijd is, dat wij voor het over-
groote deel van onze eigen pro
ductie hebben moeten leven.
Er is gedurende dien tijd ge
ëxporteerd en er is beschikbaar
moeten worden gesteld voor de
bezettende macht.
Het is moeilijk om in één cij
fer uit te drukken, hoeveel dit
nu voor onze voeding beteekent.
Misschien is de vraag, die de
menschen het meeste interes
seert nog: hoeveel zou de voe
dingswaarde van ons rantsoen
hooger hebben kunnen zijn, als
er geen export was en als er niets
voor de weermacht beschikbaar
was gesteld. Dit cijfer meen ik
naar beste weten te kunnen
vaststellen op ongeveer 7 a 9
pet. Dit wil zeggen, dat als er in
't geheel niets geëxporteerd was
en als er niets voor de weer
macht was beschikbaar gesteld
en we alles hier hadden kunnen
opeten, wat aan voedingsmidde
len er uit is gegaan, we 7 a 9
pet. meer voedingswaarde had
den gekregen.
Van sommige artikelen had
den we niets of vrijwel niets
meer gekregen, b.v. van brood
en boter, van andere artikelen
was het percentage wel van be-
teekenis, wat het laatste jaar be
treft zouden we b.v. pl.m. 10
pet. meer kaas hebben kunnen
geven. Van vleesch was dit in het
laatste jaar zelfs 25 pet. en ook
van peulvruchten heeft export
plaats gehad en wel het laat
ste jaar pl.m. 20 a 25 pet. van
onzen oogst. Van groente zou het
nog meer beteekend hebben, als
we alle nu geëxporteerde groen
te hadden kunnen opeten. Dit
was van verschillende groenten
zeker niet het geval (komkom
mers, tomaten, andijvie, kool,
koolrapen e.d.). Niemand kan
evenwel ontkennen, dat onze
groentenpositie in dezen zomer
vrij wat gemakkelijker geweest
was, als we geen export hadden
gehad
Op dit lijstje ontbreken twee
onzer voornaamste exportpro
ducten, n.l. boter en eieren, wijl
die nu niet meer worden geëx
porteerd, evenmin als consurop-
tievetten. Van onzen in 1939
1940 gevormden voorraad vet
heeft een belangrijke export
plaats gehad (ruim 1/3), terwijl
tot Juni 1941 ook regelmatig bo
ter is geëxporteerd, zij het dan
niet in zulke groote quanta als
normaal.
Sedert dien heeft de vet- of
li' ver olie-export zich bepaald
tot technische olie (speciaal lijn
olie) en heeft de boterexport op
gehouden. Wel moeten wij een
klein deel onzer productie be
schikbaar stellen voor onderhoud
an het bezettingsleger.
Het eiland Ko< In Duitsche handen. Rond zevenhonderd Britten gingen
•p Kos In Duitsche krijgsgevangenschap PK Bauer/H H/St/P m