2)2. Gelciiclic Coii/Kirit
woensdag 29 september 1943
34ste jaargang n°- 10671
jreaux: Papengracht 32 Giro 103003
ijefoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. VViimer, hoofdredacteur.
Ui» Positieve doelstel-
- ling in de economie
ffiln zijn werk „Sociale Op-
Eiw" schrijft dr. P. J. Bouman:
7«>e onderneming is niet uitslui-
t ud een organisatie van produc-
'factoren om de rentabiliteit
'n particuliere kapitalen zoo
'>og mogelijk op te voeren. Zij
J eft ook haar functie in de na-
J >nale welvaart, en, naarmate
meer personen in dienst heeft,
haar organisatie meer met al
ii ineen welzijn verbonden. In
M begin van de 19de eeuw kan
'én de onderneming nog niet
11 iders zien, dan een zeer spe
ll ial kapitaalbelang", doch, zoo
lat de schrijver verder, geleide-
li k heeft zij' een politiekrechte-
'Mmn omslag gekregen. Dat „ge
il idelijk" is echter vaak wel wat
i» te geleidelijk gegaan; het ka
li taal belang is nog te veel en
i» lang overheerschend geble-
>n. Elders in genoemd werk
t, tihrijft dr. Bouman: „Het geld-
erkéer en een winzucht, die het
■■eheele maatschappelijke leven
jordrong, verzwakten het
lamhoorigheidsgeviel. Arbeid,
iedere gemeenschap een bind-
iddel bij uitstek, werd koop
aar; de prijsvorming, d.w.z.
e bepaling van de hoogte der
onen, geschiedde op de „ar-
ïidsmarkt" en hield nauw ver-
md met de vraag naar en het
inbod van arbeidskracht. Bij de
rergang van werkplaats naar
tbriek ging veel arbeidsvreugde
jrloren, werd veel verbitte-
ng gekweekt, of, zooals een
er pauselijke encyclieken het
effend uitdrukt: „de doode
of verlaat het fabrieksge-
3uw veredeld, maar de men-
Jïhen worden daar bedorven en
ferliezen er aan waarde" (Qua-
:agesimo Anno). Niemand mag
eweren. dat deze veroordse-
ng van arbeidstoestanden geldt
oor ieder afzonderlijke onder-
wning of voor iedere afzonder-
jke fabriek. Maar ook mag nie-
iand ontkennen, dat het kapi-
ilistisch stelsel, zooals dat on-
s er de liberale economie is uit-
Bgroeid, inderdaad de onder-
ïming niet anders doet
4en, „dan een zeer speciaal ka-
'jitaalbclang", waardoor ook de
I ier gestelde wantoestanden op
- rbeidsgebied als vanzelf ont-
laan.
Iedere particuliere onderne-
iing moet óók worden be-
ïhouwd als een onderneming
oor de gemeenschap, waar
oor dan ook alle arbeid in iede-
e particuliere onderneming
'ord't een arbeid óók in dienst
an de gemeenschap. Iedere par-
iculiere onderneming moet
aar bestaansrecht vinden in
e behartiging van de alge-
ïeene welvaart.
Natuurlijk, dat een particu-
ere onderneming winst na-
treeft, veroordeelen wij niet.
laar winst moet niet het doel
ijn van de onderneming, objec-
ïef beschouwd. Wij willen een
'ergelijiking maken. De mensch
et en drinkt om zijn leven te
inderhouden en te veraangena-
oen; imaar hij leeft niet om te
ten en te drinken. De onder
nemer maakt winst om zijn on-
lerneming mogelijk en aantrek-
[elijk te maken; miaar de onder-
leming is er niet om voor hem
[ruist af te werpen zonder ver-
Ier en hooger doel.
l Wij hebben bovenstaande ge-
Bachten ook ontwikkeld in ons
Artikeltje van verleden week
irijdag onder den titel: Onge-
londenheid in de economie, dat
VB besloten met den zin: „Deze
fJd geeft ons de gelegenheid,
®t inzicht (het inzicht n.l., dat
Mere onderneming móet gericht
i.m op nut voor de gemeen-
chap) te verdiepen."
.Zooals in den oorlogstijd de
konomie van de in den oorlog
lp trokken landen positief is ge-
jcht op het "welslagen van den
trijd, zoo moet in vredestijd de
conomie positief zijn gericht op
,e' algemeen volksbelang. Wat
:n waar en hoe er geproduceerd
gehandeld moet worden
wordt bepaald door het belang
Split stormenderhand
genomen
DUITSCH WEERMACHTS-
BERICHT.
Het Duiiitsche weewnaclbtslbe-
ricbt van Dinsdagmiddag luidt:
„Op het Koebanibruigigenh'oofd
werden verscheidene plaatselijke
aanvallen dier bolsjewisten afge
slagen. De stad Temrjoek werd
volgens de plannen vernield en
ontruimd.
In het geveohtsgebied ten Zuid
oosten en ten Oosten van Sapo-
rosje aetitte de vijand zijn door
braakpogingen met massale, deels
pas aangevoerde strijdkrachten
voort. Alle aanvallen mislukten
in verbitterde gevechten met
zware vijandelijke verliezen. Een
Sovjetgeveohitsgroep. die tijdelijk
in onze stellingen was binnenge
drongen, werd in een tegenaan
val teruggeworpen.
Aan den Midden-Dnjepr vielen
d)e bolsjewisten wederom tever
geefs die DuitsChe bruggenhoof
den aan. De gevechten tegen
eenige zwakke Sovjet-afdeelin-
gen, die ondier bescherming van
de duisternis over de rivier wa
ren gezet, zijn nog gaande.
In den oenitralen frontsector
hield die hevige vijandelijke druk
onverminderd aam. Verscheidene
vijandelijke aanvallen aan het
Moermanfront werden uiteenge
slagen.
Lichte Duitsche vlootstrijd-
kraChten brachten in de Zwarte
Zee voor de kust van Taiman een
Sovjet-kanonneerboot en op de
reede van Anaipa verscheidene
ravitaillgeringsivaartuigen miet
een gezamenlijken inhoud van
2190 ton tot zinken.
In, Zuiid-I'taliië is de druk der
Amglo-Amerikanen, drie nieuwe
strijdkrachten aan land hebben
ge.ib.ra'ht, aanzienlijk toegenomen.
Terwijl in het gebied van Saler
no alle aanvallen werden afgesla
gen, hebben onze troepen zich
in het gebied van Fogigia volgens
de plannen van den vijand los
gemaakt en op voorbereide bcrg-
stellinigen teruggetrokken. Fog-
gia werd na de vernieling van
alle voor dien oorlog belangrijke
installaties onJtruirnd.
In Noordoost-Italië en Daimoitië
werden sterke bendentgroepen in
gesloten. Zij gaan haar vernieti
ging tegemoet. De Atdiriatisclhe
haven Split, die door troepen van
Badoglio gemeenschappelijk niet
comimiunistisdhe bandieten werd
verdedigd, werd stormenderhand
genomen
Op het eiland Korfoe, welke
namen formaties Britsche bom
menwerpers terreuraanvallen op
Hannover en met zwakkere
strijdkrachten op Brumswijk.
Daarbij ontstonden verliezen om*
der de bevolking en vernielingen
in eenige woondistrieiten. Jagers
en luchtdoelgeschut der lucht
macht, alsmede bescherm iings-
strij-dikrachten der marine scho
ten boven Duitsehland en het
Westelijke gebied 56 voor het
meerendeei viermotorige bom
menwerpers neer".
De situatie aan
de fronten
de voordeelen der
frontverkorting aan
het oostelijk; front.
De A.N.P.-correspondent te
Berlijn meldt:
Ten aanzien van de ontwik
keling aan het Oostelijk front
toont men in officieele Duitsche
kringen een toenemend opti
misme. waarbij men erop wijst,
De frontlijn in Italië-
te
verradiarsgarndzoen contact hadi bereden troepen bestaat en zeer
aangeknoopt niet Anglo-Aimeri-1 beweeglijk is. Deze lichte troe-
kamen, landden na afwijzing van Den zouden bii het invallen van
De A.N.P.-correspondent
Berlijn meldt:
Na een pauze, noodig voor de
hergroepeering der strijdkrach
ten. zijn de geallieerde strijd
krachten in Italië tot den aan
val overgegaan en wel van een
front uit. dat van Duitsche ziide
als volgt wordt aangegeven:
In het Westen langs den Zuid
rand der heuvels van het schier
eiland Sorrento over Salerno en
de Zuidelijke hoogten van het
Vicene-gebergte en vandaar on
geveer langs de rivier de Ofante
naar Barletta in het Oosten.
Terwijl op den linkervleugel,
waar de Duitschers gunstige
stellingen bezet houden, vrijwel
geen vorderingen ziin gemaakt,
heeft het op den rechtervleugel
opereerende achtste Britsche le
ger thans de vlakte van Foggia
bereikt, welke van belang is we
gens de aanwezigheid van ver
scheidene vliegvelden, die ech
ter. naar aangenomen kan wor
den. door de Duitschers voor-
dT de' Duftsche^tegenaanvaUen 1°°°* onbruikbaar ziin gemaakt,
in omvang toenemen. Aan den CONSTITUEERENDE ZITTING
DER FASCISTISCH REPUBLI-
KEINSCHE REGEERING.
In een stad in Noord-Italië
heeft op 27 September de eer
ste constitueerende zitting der
fascisctische republikeinsche re-
omgekeerd de ravitailleering der j fufpjS^a^van1den DucJ plaats
bolsjewisten als. gevolg van de ge"onden In deze vergadering
verwoestingen m de door hen belangrijke beslissingen op
heroverde gebieden op toene- -5\J.inintrntipf en mili-
mende moeilijkheden stuiten
moet.
Intusschen is van een verflau
wen van den strijd nog niet veel
te merken en. tot dusver door
de weersgesteldheid niet gehin
derd, zetten de bolsjewisten hun
aanvallen voort waarbii zij hier
en daar" zelfs versche en vrij
sterke reserves in den strijd
hebben geworpen. Naar in dit
verband te Berlijn vernomen
wordt, hebben de bolsjewisten
hun strijdkrachten aan het Oos
telijke front drievoudig geëche-
lonneerd. Slechts de voorste
groep voert de striid en wordt
na eenigen tijd door de in re
serve gehouden tweede, resp.
derde groep afgelost. Het mate
riaal blijft steeds in de voorste
linie en wordt telkens door de
elkaar opvolgende groepen over
genomen. Op het oogenblik zou
den de bolsjewisten een „tus-
schenleger" in het veld hebben,
dat met het oog op de komende
regenoeriode uit in hoofdzaak
anderen kant doen zich geleide
lijk ook ongetwijfeld de voor^
deelen van de frontverkorting
en wel in het bijzonder de ver
korting der verbindingslinies
als een voor de verdediging gun
stige factor gevoelen, terwijl
een uiitómatuim Duitsche foergja-
gens. Met doeltreffenden steun
van vloot en luchtmacht braken
zij dien tegenstand van den vij
and, maakten versCheidtene dui
zenden gievanigenien en bezettien
heit eiland.
Bescbermi'riigisvaartuisen van-
een Diuitsöh oonvooi brachten
voor die Fransobe kust bij Fecamp
twee Britsche artillieriemotoiiboo-
ten tot zinken.
Formaties Amerikaanisdhe
vliegtuigen trachtten gisteren
overdag ondier bescherming van
het wolkendek over de Duitsche
Bocht in Noord-West Diuitsch-
landi door te dringen.. Zij werden
door eskaders Duiitschie jagers tot
den strijd gedwongen en ver
strooid). Daardoor werd de gecon
centreerde aanval, dien de vijand
voornemens was te ondernemen,
verijdeld. Bommen op verschei
dene plaatsen en plattelandsge
meenten in bet kustgebied ver
oorzaakten veirliezen onder die
bevolking en schade aan woon
huizen.
In dien afgeloopen nacht ondier-
1000 ton aardappelschilTen
beteekent een week voedsel
voor 5000 koeien.
van het volk. Van de redelijk
heid van deze sociale economie
en dezer consequenties moeten
wij ons doordringen»
den winter dan weer afgelost
worden door een sterk gemoto
riseerd winterleger. Uit dit alles
kan men wel opmaken, dat met
een voortduren van den Spviet-
Russischen druk op het Duitsche
front te rekenen is.
politiek, administratief en mili
tair gebied genomen. Voorts
ziin verscheidene besftiiten van
socialen aard genomen, waar
uit, naar Mussolini bij de be
sprekingen verklaarde, de ver
bondenheid van de fascistische
republikeinsche regeering met
de werkende klassen duidelijk
blijkt. De Duce wees hierbij
op de groote moeilijkheden, die
de verwezenlijking van zijn
ideeën onder de huidige om
standigheden nog in den weg
staan, zoolang de staat van be
leg voortduurt en de xegeering
„gelaarsd en gespoord" haar
taak imoet vervullen. De Duce
herinnerde aan de catastrofale
veranderingen in de positie van
Italië sedert 25 Juli. Toen be
vond Italië zich afgezien van
de bezetting van overzeesche ge-
biedsdeelen en afgezien van de
vijandelijke landingspogingen op
het eiland Sicilië in het on
gestoorde bezit van zijn natio
naal gebied, alsmede van de tij
dens den oorlog verworven
panden en bezat het een sterke
weermacht. Door het verraad
van het Huis Savoye en Bado
glio is thans de weermacht ver
dwenen, het geheele nieuw ver
kregen gebied ontruimd en een
derde van het eigen land door
den vijand bezet. Dit is de treu
rige erfenis van deze daad van
slaafsche vernedering, waar-
Zij blijven strijder» voor Europa. Talrijke Itallaansche eenheden In Zuid
Frankrijk hebben zich, evenals In vele andere deelen ven Italië, na hun
ontwapening ter beschikking ven de Duitsche weermacht gesteld. Zij willen
onder Duitsche leiding den «trijd om de vrijheid van Europa voortzetten.
De namen der vrijwilligers, die zich met afschuw ven het verraderlijke
Badoglio-regime hebben afgekeerd aa den Duce trouw wlllan bllj*en.
wordea oereolstreerd PK le»»eAch/CNF/P sa
DE TERREURAANVALLEN
OP DUITSCHLAND.
Bii de terreuraanvallen op
Maandag 27 September hebben
de formaties Amerikaansche
bommenwerpers, naar het D.N.
B. nog verneemt, in het Noord-
west-Duitsche kustgebied ook
landgemeenten met zware bom
men bestookt. Hierbij werden
talrijke kolonies en boerderiien
vernield. Ver van alle militaire
doelen werd in een kleine lan
delijke gemeente zelfs een kin
dertehuis getroffen. Vijftig kin
deren werden hier door de Ame
rikaansche vliegers gedood.
mede Badoglio zichzelf en het
land uitgeleverd heeft aan de
Joodsch-plutocratische vijanden.
Voorts wees de Duce tijdens
de beraadslagingen op het goe
de moreel van het Italiaansche
volk, dat zich in deze beproe
ving voor de overgroote meer
derheid schitterend gehouden
heeft.
Hoe dwaas is de hoop van Ba
doglio en zijn clique geweest,
zoo zeide Mussolini verder, toen
deze verraders zich verbeeldden,
dat zij de sporen van 21 jaar
onvermoeiden opbouwenden ar
beid van het fascisme met enkele
pennestreken konden teniet
doen. Die Italianen echter, die
zich als verraders hebben ont
popt en uit laag winstbejag het
ongeluk van het land te eigen
bate wilden aanwendden, zien
hun rechtvaardige straf tege
moet. Al deze elementen zullen
voor hun rechter worden ge
leid.
Ik wil niet, aldus Mussolini,
vooruitolopen op de nieuwe ont
wikkeling van de fascistische
republiek, wel kan ik echter ver
klaren dat het nieuwe Italië een
modern staatswezen zal zijn,
een hechte eenheidsstaat en te
gelijk een voorbeeldige sociale
gemeenschap, die het vertrou
wen van de wereld weer zal we
ten te winnen.
Ten slotte verklaarde de Duce,
dat op deze wijze de thans ge
lukkig overwonnen crisis van het
Italiaansche volk weliswaar on
zegbaar zwaar, doch ook zeer
heilzaam is geweest. Zij heeft
het Italiaansche volk gelouterd
en het goede in het volk tevoor
schijn gebracht. Mussolini ein
digde met den uitroep: „Ons volk
kan niet ondergaan zoolang het
zich bewust blijft van zijn volk-
sche kracht."
Telegram van den Führer.
De Führer had een telegram
gezonden, dat als volgt luidt:
„Aan het hoofd der fascisti
sche republikeinsche regeering
van Italië, Benito Mussolini, Ro
me.
Duce, met vreugde en voldoe
ning heb ik uw mededeeling
over de vorming der fascistische
republikeinsche regeering van
Italië ontvangen. Ik heb de eer
u, Duce, mede te deelen. dat de
regeering van het Grootduitsche
Rijk de door u gevormde nieu-
wè fascistische republikeinsche
regeering van Italië erkent en
vastbesloten is, in trouw bond
genootschap schouder aan schou
der met u dien oorlog tot het ze
gevierende einde voort te zet
ten. Adolf Hitler."
Naar het blad „Diario da
Popula" meldt, heeft men in de
oerwouden van het Argentiinsch
Braziliaansch grensgebied een
„Tarzan" in levenden lijve ont
dekt. Net als een aap zou hij on
gearticuleerde klanken uitstoo-
ten en geen flauw idee hebben
van de hedendaagsche beschaaf
de wereld.
Gia.eroch'tond in de vroegte
is een ontploffing ontstaan in dis
oude vesting van Ameicira aan
dien rand van. de stad Lissabon.
Van db 50 man der bezettting
van de vesting worden- er 5 ver
mist
Volgens een bericht van het
New YonksCbe blad „Daily Mir
ror" is de Spaanscihe ex-"koningin
Victoria voornemens binnenkopt
in. ibet huwelijk te treden met den
hertog va® Alva.
