DENSDAG 8 SEPTEMBER 1943
34STE JAARGANG N°- 10653
MOMENTJE
teaux: Papengracht 32 - Giro 103003
efoon: Redactie 20015. Admin. 20935
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
C. M. van Hamersveld, Directeur.
Th. Wilmer, Hoofdredacteur.
AMERIKAANSCHE VLIEG-
[UIGVERLIEZEN BOVEN
DU1TSCHLAND.
|e formaties Amerikaansche
«unenweroers. die Maandag
rdae boven Zuid-Duitschland
techenen. stieten, naar het D.
3, verneemt, on sterken Duit
en jachtafvveer. welke reeds
en Noord-Frankriik de in
1 scheidene golven naderende
erikaansche formaties aan-
g en energiek bestookte,
la eds weer trachtte de viiand
i Duitschen iagers te ontwii-
vvaarbii hii ziin gesloten s?e-
-*itsformatie moest opgeven,
iie viiandeliike formaties ver
roerden zich over een zeer
ot gebied, zoodat het niet tot
P i geconcentree-rden aanval on
5 itsch gebied kwam. De on
er dan 4000 roeter hoogte vlie-
ide Amerikanen hadden het
nleel van een zeer heiig
jr. Toen de eerste Amerikaan-
e bommenwerpers na wanho-
b o verdediging in brand ge
lukten en neerstortten, liet het
T erendeel der viiandelnke
m «tuigen zün bommen lukraak
b len en zocht een toevlucht Jn
I wolken. Verstrooid vlogen de
J roderlüke bommenwerpers
I r het Westen terug. Een aan-
M der vliegtuigen, welken de
in uetocht door de Duitsche ia-
s was afgesneden. zetten
:rs naar het Zuiden en vinnen
jr Zwitsersch gebied. Daar
esten 4 vliegtuigen, die door
Duitschen afweer zwaar be-
idigd waren, een nonrlland'ng
:en. terwül een viifde bom-
nweroer in het meer van
istanz viel.
K*oo verloren de Amerikanen
6 Senterober minstens 45
nmenwerpers. waarbij nog
lige neergeschoten vilftf.delii-
iagers komen.
CHTAANVAL OP P.RUS SEE
2° Mi sterke formaties van het
,jkch-Amerikaansche hichtwa-
hebben. naar het D.N B. ver-
ml in de ochtenduren van
september. de stad Brussel
gevallen. Zii wiemen tai
lle brisant- en brandbommen
de dichtbevolkte woonwijken
stad. roodat de bevolking
sre verliezen leed.
iii den aanval on Brussel is
i een der bekendste kerkho-
l der stad geteisterd. De be-
nfnlaats werd door talriike
'8{ ffers omgewoeld.
SE STRIJD ÏN CAUABRIë.
J>e viiandeliike invasietroe-
die uit het gebied van Pal-
(Calabrië) naar bet Noorden
,jren opgetrokken. werden ot)
JfisDtember tot den striid ee-
pt en bloedig afgeslagen. In
centralen frontsector za? de
■+nd zich in het gebied van
ianna tegengehouden door
gebergte, dat voor hem een
at re barrière vormde Ook aan
A Zuidkust i-s de viiand voor-
rig niet verder opgedrongen
it veiioon. dat de striid san de
s. idnunt van Calabrië tot dus-
Ij f heeft genomen, wettigt de
'1 iclusie. dat de viiand deze ae-
jj slechts heeft uitgevoerd als
a ischiinaanval om andere aoe-
ses te camoufleeren.
steedis verfoeid en er bestaat der- i
halve geen mogelijkheid de ddplo-1
matieke betrekkingen, met die
Sovjets te hems teilen".
DE OPERATIES OP NIEUW-
GUINEA.
Uit een. ongenoemde JatpanEChe
basis tn die Stille Zuidzee wondt
gemeld: Eien nieuwe vijandelijke
aanvalspoiginig op Japabsche stel
lingen in die Stille Zuiidizee, waar
bij dit maal gebruik wend ge-
miaalkit van parachutisten, is mis
lukt, daar het grootste deel der
parachutisten, die den 6en Sep
tember in bet gebied aan den
Zuidelijken oever van de rivier
Markham, dertig km. ten Noord
oosten van Lae op Nieuw Gui
nea waren gedaald, vernietigd
werd door de krachtige aanvallen
van de Japamscbe troepen.
Bij het. aanbraken van den dag
op 6 September daalden onge
veer duizend parachutisten, die
beschermd werden door bommen
werpers en jachtvliegtuigen, in
het dal van de Markham nabij
Mazhab. Zij openden dien aanval
tezamen met sterke vijandelijke
troepen met loopigraaimortieren.
De Japansdhe troepen sloegen de
vijandelijke troepen af, evenals
het meerendeel der parachutis
ten. Zij zijn thans bezig met de
zuivering van het terrein.
DE JONGSTE REDE VAN
CHURCHILL.
Volgens te Berlijn bestaanidie
raissmrjg verdient de door den
Britseben omroep uitgezonden
rede van Churchill aandacht we
gens zijn berridhisdfd de belangen-
geimieeiisicihap tusschen bet Brit-
s-Chie Imperium en de Vereenigde
Staten belangrijk te versterken..
De door Churchill aangeduide
mogelijkheid van een „gemiesn-
sdhapipelijk staatsburgerschap"
kan, naar men te Berlijn ver
klaart, worden beschouwd als een
indirecte bekentenis van den
zwakken toestand van Engeland,
waarmede tevens, toeigegeven
wordt, dat in de toekomst 't Brit-
sche Imperitgm volkomen door de
Vereemgaie Staten op sleeptouw
zal worden genomen. Ohiurehill
heeft op die wijze eigenlijk de in
Ejuropa reeds lang bekende ver-
sahijniselen van verval van het
Britsehe Imipei-ium, die hij door
een nog sterkeren barna met de
Vereenigde Staten hoopte te kun
nen tegenhouden, toegegeven. De
prijs, d!ie daarvoor moet worden
betaald is uitlevering van bet
Imperium aan die Vereenigde
Staten, die volgens de tot ruu toe
opgodeue ervaringen de hun ge
boden, kans zuilen weten dienst
baar te maken aan hun bijaoncte-
re belangen
HET WINTERHULPWERK.
Het seizoen begint 1 October.
Vrijdag 1 October begint het
seizoen voor het Winterhulp-
werk. Den dag daarop op Zater
dag 2 October zal er in het ge-
heele land een groot# collecte
worden gehouden, die duurt tot
en met Maandag 4 October. Er
zal gecollecteerd worden met
vlinders onder het motto: ,.Op
iedere jas een vimder maakt
veler zorgen minder".
Het Winterhulpwerk van den
Nederlandsehen Volksdienst wil
de gevolgen bestrijden van de
extra-kosten, die de wintermaan
den met zioh medebrengen en
die er de oorzaak van zouden
kunnen zijn, dat een deel onzer
volksgenooten daardoor in moei
lijkheden zou geraken. Het is
een bekend en logisch feit, dat
in de wintermaanden van Octo
ber tot en met Maart hoogere
eischen aan het gezinsinkomen
gesteld worden dan in de ande
re maanden, want de uitgaven
die men 's zomers heeft gaan
's winters ook door, doch in de
wintermaanden komen er tal van
uitgaven bij: het is vroeger don
ker, dus men verbruikt meer
licht, de kosten voor het dage-
lijksch eten zijn over het alge
meen 's winters hooger, de
kachel moet gestookt worden
en men moet dikkere dekens op
bed hebben. Men heeft dus in
de wintermaanden altijd hoo
gere uitgaven; deze liggen op het
terrein van de voeding, kleeding.
dekking en brandstof. Wie dus
's zomers niet genoeg heeft om
rond te komen, zal als hij in
den winter evenveel verdient als
in den zomer onherroepelijk
tekort komen in de wintermaan
den. Men zal achterop geraken,
het eene gat met het andere wil
len stoppen en langzaam maar
zeker in armoede vervallen. Om
dit nu te voorkomen is er het
Winterhulpwerk van den Neder-
landschen Volksdienst. Dit wil
een aanvulling geven, waaruit
de extra-kosten, die de winter
maanden met zich medebrengen,
bestreden kunnen worden. Het
beoogt dus niet, kan niet be
oogen, de oorzaak van het te
kort in de gezinnen weg te ne
men dat is anderer taak -
maar de gevolgen er van op te
heffen of dragelijk te maken.
Allen die zich willen geven
voor het Winterhulpwerk, wor
den verzocht, zich op te geven
bij de kantoren of buurtschaps-
hoofden van den Nederlandschen
Volksdienst.
mfEN COMPROMIS TUSSCHEN
z. DEN H. STOEL EN DE
SOVJETS.
folgens het Zweedache blad
ocialdem fikraten'' hopen <k
itholieke leringen in Amerika
Engeland op een prompt her-
van die diplomatieke betrek-
rffeen tussdhien het Valicaan en
Sovjet-Unie. De Sovjet-Unie
s#tt zelfs ai enkele voelhorens in
Weerlanidi uitgestoken hebben.
De H. Stoel echter spreekt zeer
rmieel dezte tendentieuze be-
J »ten tegen: „De ontbinding
n de Komintern beteeikent niet,
t die Sovjet-Unie het commiu-
®ie afgezworen heeft. De H.
tel beeft het oomimuuisone
Negen wimpels wapperen op den
Flakstand van het Duitsche vrachtschip
in de Middellandsche Zee. Negen
maai bleel de- boordllak overwinnaar
op een vijand, die meer dan eens
met 20 30 torpedovliegtuigen en
bommenwerpers het schip aanviel
PK Essig/We/CNF/P m
STADSNIEUWS
VEERTIGJARIG KLOOSTER-
FEEST PATER DRS.
B. DE GOEDE.
Geheel anders dan onder nor
male omstandigheden het geval
geweest zou zijn, vond heden de
herdenking plaats van het veer-
tigjarig kloosterfeest van den
zeereerw. pater drs. B. de Goe
de O.F.M., directeur der R.-K.
H.B.S. voor jongens hier ter ste
de. in de plechtige H. Mis, wel
ke te 10 uur door den jubilaris
in de Kartebrugskerk werd op
gedragen waren honderden leer
lingen en oud-leerlingen aanwe
zig, doch de gedachten van den
jubilaris iijn ongetwijfeld voor-
"namelijk geweest bij degenen,
I die, onx welke redenen dan ook,
niet aanwezig konden zijn.
Van groote festiviteiten, die
anders zeer zeker zouden heb
ben plaats gevonden, moest om
begrijpelijke redenen afgezien
worden. Niettemin de herden
king vond plaats en dat stemde
toch nog ongetwijfeld tot vol
doening. In de eerste plaats voor
den jubilaris zelf, die dezen dag
voor zichzelf met zeer bijzondere
dankbaarheid moet hebben her
dacht, maar voorts ook voor al-
degenen, die nu al jaren zoo in
nig met den jubilaris mogen sa
menwerken. Niet in het minst
ook voor de leerlingen en oud-
leerlingen, die deze gelegenheid
gaarne hebben aangegrepen om
De heer Damave ontheven uit
functie van commissaris van
R. K. Boeren- en Tuindersbond,
Het Rijkscommissariaat deelt
mede: De Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche ge
bied heeft op grond van par. 1
al. 2 van de verordening nr. 3/
1940 de benoeming van den
heer Otto Frans Josephus Da
mave tot commissaris van den
Roomsch-Katholieke Boeren- en
Tuindersbond en de nevenorga
nisaties. vereenigingen van per
sonen en stichtingen, waarop
door dezen invloed wordt ge
oefend. herroepen.
De Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied
heeft den heer Bernard Hendrik
van Til belast met de afwikke
ling van de destijds aan den
heer Damave gegeven opdracht
als commissaris.
Tegelijkertijd werd de heer
Otto Frans Josephus Damave
ontslagen uit zijn ambt van
stafleider van den Nederland
schen Landstand.
nog- eens openlijk van hun dank
baarheid en sympathie voor hun
directeur te kunnen getuigen.
De jubilaris werd bij het H.
Misoffer geassisteerd door de
weleerw. paters L. Teepe en L.
Zonderland, resp. als diaken en
subclial-T-cn. In het priesterkoor
hadden plaats genomen de hoog-
eerw. heer deken A. H. J. M.
Fomulle en de zeereerw. heer
pastoor Th. M. Beukers, voor
zitter van het schoolbestuur.
Het zangkoor vertolkte de
Missa „Te Deum Lau-damus" van
Perosi.
Na het H. Misoffer vond te 11
uur in het St. Antoniusclubhuis
een bijeenkomst plaats miet het
leerarencorps en d-e leerlingen,
waarbij ook deken Homulle en
pastoor Beukers wederom aan
wezig waren.
Namens de leeraren werd hier
het woord gevoerd door dr. A.
d - Jong, die er op wees, dat de
aankondiging van dit feest allen
twee dagen geleden had verrast.
Maar leeraren en leerlingen had
den zich beijverd de daardoor
veranderde omstandigheden ter
dege onder de oogen te zien en
de' noodige tegenmaatregelen te
nemen.
Zoo kon een bescheiden her
denking oip touw wordlen gezet.
De belangrijkste gebeurtenis
sen uit de veertigjarige klooster-
loopbaan van den jubilaris had
dien zich afgespeeld voor den tij'd,
dat spr. hem kiende. Wat hij is
geweest als priester is alleen aan
God bekend. Zijn kloosterleven
was echter mede gewijd aan stu
die en wetenschap en daarom
zond zijn overheid pater de Goe
de naar Leiden. Vanitoenaf da
teert de kennismaking en van-
toenaf heeft pater d-e Goede zich
doen kennen als stedebouwer.
Want elk jaar opnieuw heeft hij
zijn jongens gewezen op het huis,
dat zij begonnen te bouwen. Die
buizen moeten al een stad gewor
den zijn en daaronder zijn zeer
vele goed afgebouwde huiaen.
Uit dit veertigjarige „huwelijk"
van pater die Goedie is de H.B.S.
zijn geestelijke zoon geworden.
Na woorden van dank en er
kentelijkheid bood dr. de Jong
als blijvend aandenken aan de
boekwerken: „De voorgeschiede
nis van Nederland" en „Neder
land in den Romeinechen tijd"
van prof. dr. A. W. Bijvanck.
Namens de leerlingen spraken
hierna RudL Kloppenburg, die
in een geestige speech de ver
houding tusschen leerlingen en
directeur schetste en dank bracht
voor alle goede zorgen, die pater
directeur steeds voor zijn jon
gens aan den dag heeft gelegd.
Spr,. dankte in het bijzonder voor
't feit, dat pater de Goede de jon
gens tbanis weer heeft kunnen
onderbrengen in de Chx. H.B.S.
en gaf de verzekering, dat die
school ond'er leiding van haar di
recteur en met den, zegen, van
LIEGEN-
Ze zeggen, dat er tegen
woordig zooveel gelogen
wordt. Vroeger heette dat
ook wel eens roddelen of iets
anders. Als U het mij vraagt,
vind ik liegen heusch niet zoo
erg en nu zullen er wel heel
wat menschen ziin, die mij
met deze bewering zwart od
wit in hun van verontwaar
diging trillende handen een
schaamteloos, immoreel en
laaggezonken individu zullen
vinden, maar die moeten mii
nu eens even laten uitpraten.
Ik herhaal dan. ik vind liegen
echt niet zoo erg.als de
menschen tegen wie ie liegt
maar weten, dat ie liegt. En
als het maar geen lasteren
wordt. Natuurlijk! Ik bedoel
het eigenlijk meer zoo: als je
een interessant en spannend
verhaal tracht te vertellen en
je krijgt in de gaten, dat de
toehoorders het niet bijzonder
leuk vinden, lieg ie er zoo
veel bij. totdat ze het wel
leuk vinden. Doen onze ro
manschrijvers soms iets an
ders? Nou ia. dan noemen ze
het voor het gemak maar
fantasie, maar als ik iets ver
tel. bii voorbeeld van miin
reis naar Schotland, lieg ik er
de helft bii. Ik lieg zoo. dat
ze snappen, dat het gelogen
is. net als een romanschrij
ver. maar van mii zeggen ze
dan: wat een leugenaar!
Overigens dit: hoe goed en
gezellig en schilderachtig lie
gen ook kan wezen, liegen is
toch altijd maar een surro
gaat: bii gebrek aan de waar
heid. Maar ia. wii leven te
genwoordig nu eenmaal van
surrogaten.
boven die toekomst met gerust
hart tegemoet kan gaan.
Hierna wam de jubilaris zelf
bet woord. Hij zeide dezen dag
liefst zoo onopgemerkt mogelijk
te hebben laten voorbijgaan,
maar de goede bedoeling, welke
abhter de feestviering schuil
ging, waardeerde spr. ten zeerste.
Hü zegde dank voor de goede
wenseben en gebedien. sprak die
hoop uit spoedig weer in bet
eigen gebouw terug te mogen
zijn en dankte O. L. Heer voor
dé hem in d'ie veertig jaar ge
schonken zegen. Hij wenschite al
len jongens verder het beste toe
en deelde ondier luiden bij val me
de, dat zij morgen een vrijen dag
hebben.
Van half twaalf tot half één
had vervolgens in het St. Am-
tonius Clubhuis een druk be
zochte receptie plaats. Talrijk
velen kwamen den jubileerenden
directeur daar hun gelukwen-
schen aanbieden. O.m. de zeer
eerw. heeren pastoors R. Smitz
en W. de Leeuw en vele voor
aanstaande leeken uit stad en
omgeving, ouders van leerlin
gen en oud-leerlingen. Zoo werd
liet toch een dag van dankbaar
herdenken, waarvan de herinne
ring nog vele jaren aan pater
de Goede zal bijblijven.
De viering van dit jubi
leum is voor velen een gelegen
heid geweest, om ongedwongen,
oprecht en hartelijk hun gevoe
lens van waardeering en dank
baarheid te uiten jegens den
priester-leidsman zoodat het
zeer jammer zou zijn geweest,
als deze gelegenheid niet gebo
den zou ziin geworden.
Waarlijk indrukwekkend was
het. te zien. hoe bij de Hoogmis
de „Hartebrug"-kerk bezet was
als op een Zondag met leeraren,
leerlingen oud-leerlingen, ouders
en vrienden.
Deze feestviering is geworden
'n heerlijke, over-duidelijke de
monstratie van den gocLen geest,
die er oo de katholieke H.B.S.
heerscht.
